- Histamin là một chất gây dị ứng thường có trong thịt, cá. Đối với cá ngừ hay một số loại hải sản thường có nồng độ histamin nhiều hơn các loại cá, thịt khác. Đặc biệt, khi cá ngừ không còn tươi thì nồng độ histamin càng phát sinh nhiều hơn. Ngoài ra, thời tiết nắng nóng cũng là yếu tố góp phần làm cá mau bị ươn thối, phát sinh histamin. Khi ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin càng cao càng có nguy cơ bị ngộ độc. * Triệu chứng của dị ứng cá ngừ như thế nào, thưa bác sĩ? - Khi ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin cao quá mức cho phép thì khoảng 1-2 giờ sau người ăn sẽ bị ngộ độc. Nếu histamin tác động vào hệ thống da, người bệnh có triệu chứng thường gặp là nổi mẩn đỏ ngoài da, ngứa da; nếu histamin tác động vào hệ hô hấp sẽ làm bệnh nhân phù nề thanh quản, dẫn đến khó thở; nếu histamin tác động lên hệ tiêu hóa thì bệnh nhân bị buồn nôn, tiêu chảy. Đối với một số người có sẵn cơ địa dị ứng với cá ngừ, tôm, cua... dù ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin thấp vẫn có thể bị dị ứng với triệu chứng ngứa, nổi mề đay...
* Tại sao ăn cá ngừ dễ bị ngộ độc hơn các loại cá khác? - Khác với một số loại cá biển khác, cá ngừ dù không còn tươi thịt vẫn cứng và không bị mềm nhão. Chính vì thế về mặt cảm quan, người mua cá rất dễ bị đánh lừa là cá còn tươi, ngon. Đó là chưa kể người bán cá đã ướp tẩm hóa chất không được phép sử dụng trong bảo quản thực phẩm như urê, hàn the để làm cho cá cứng. Người mua không biết cá đã ươn nên mua về nấu ăn và bị ngộ độc thực phẩm. * Ngộ độc cá ngừ có nguy hiểm không, điều trị như thế nào? - Ngộ độc cá ngừ đa số là nhẹ. Chỉ những trường hợp nào bị tiêu chảy nhiều, ói nhiều thì mới có thể bị tụt huyết áp do mất nước. Bị ngộ độc nhẹ, bệnh nhân chỉ nổi mẩn đỏ, ngứa ngoài da, chỉ cần đến cơ sở y tế địa phương uống thuốc kháng histamin là khỏi bệnh sau 2-3 ngày. Nếu bị ngộ độc nặng, ngoài nổi mẩn đỏ, ngứa, bệnh nhân còn bị buồn nôn, tiêu chảy, nhức đầu, chóng mặt, tụt huyết áp, phải nhập viện điều trị. Bác sĩ sẽ cho điều trị bằng thuốc kháng histamin (Chlopheniramine, Phenergan...) hoặc truyền dịch để bù lượng nước đã mất do nôn ói, tiêu chảy. * Xin bác sĩ hãy cho một số lời khuyên để tránh ngộ độc do dị ứng cá ngừ? - Tốt nhất nên mua cá ngừ ở siêu thị vì cá được bảo quản tốt, không bị hôi ươn, biến chất. Nếu mua cá ở ngoài chợ nên chọn những nơi bán có phương tiện bảo quản lạnh hoặc được bảo quản bằng đá cục (đá phủ kín lên cá). Hoặc chọn cá đã được ướp muối, khoanh cá khi cắt ra còn máu tươi. Tuy nhiên, cần lưu ý có khi người bán có thể dùng nước màu bôi vào cá để người mua nhầm là máu cá và chọn mua ngay vì tưởng cá còn tươi. Đối với người đã biết mình có sẵn cơ địa dị ứng với loại thực phẩm này thì tuyệt đối không nên ăn cá ngừ, dị ứng lần đầu có thể nhẹ nhưng những lần sau sẽ nặng hơn... Theo Lê Thanh Hà (Tuổi Trẻ) Đặc biệt, trong cá ngừ chứa nhiều axit béo không bão hòa…Ngoài ra, trong cá có hàm lượng vitamin, nhất là vitamin D, phốt pho. Tuy nhiên, nhiều người ăn cá ngừ bị ngộ độc và đây cũng là loại cá thường gây ra các vụ ngộ độc tập thể. Ngộ độc cá ngừ xảy ra do ăn phải cá ngừ ươn, cá bắt đầu bị hư hỏng. BIỂU HIỆN CỦA NGỘ ĐỘC Thường xuất hiện sau 20-30 phút sau khi ăn. - Đỏ bừng mặt, chóng mặt, nóng cổ họng, khô miệng, nhức đầu, buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, phát ban, nổi mề đay. - Phát ban là một trong những triệu chứng thường gặp nhất, các vùng phát ban giống như bị cháy nắng với đường biên phân định rõ ràng, và thường xuất hiện ở phía trên cơ thể: ngực, vai, cổ, cánh tay và trên mặt. Trong trường hợp nặng, có thể xuất hiện co thắt phế quản, suy hô hấp, và hạ huyết áp(sốc giãn mạch).
 NGUYÊN NHÂN NGỘ ĐỘC CÁ NGỪ - Trong cá ngừ có chứa chất Histidine tự do với hàm lượng cao. - Một số vi khuẩn sản sinh ra men Decarboxylase chuyển hóa Histidine Histamine trong thịt cá thường tồn tại ở mang, ruột cá nước mặn và không gây hại cho cá. Khi cá chết, hàng rao bảo vệ của cá không thể ức chế vi sinh vật được nữa và các vi sinh vật sinh trưởng, lây lan vào thịt cá sản xuất ra men chuyển hóa tạo thành histamine trong cá. - Quá trình hình thành histamine diễn ra nhanh (đặc biệt khi ở nhiệt độ 20o-30oC). * Ngoài cá ngừ một số loại cá khác cũng có thể gây ngộ độc do histamine cao trong cá như: cá thu, cá xanh, cá cơm, cá mòi, cá trích. CÁCH PHÒNG NGỪA - Đánh bắt cá: phải có điều kiện bảo quản lạnh cho cá ở nhiệt độ dưới 4,40C (Cá chết bảo quản được trong vòng 12 giờ) hoặc cấp đông cho cá. Đảm bảo điều kiện bảo quản lạnh cho cá cho đến khi tiêu thụ. - Mua cá: chọn con còn tươi để hạn chế tối đa lượng histamin. - Không ăn cá ngừ ươn. - Mua cá ngừ ở các nơi bán hàng có điều kiện bảo quản cá lạnh như siêu thị, cửa hàng tươi sống đủ điều kiện bảo quản… - Chế biến cá: Phải chế biến luôn, đặc biệt khi cá đã rã đông; Phải bảo quản cá lạnh ít nhất là dưới 4,40C (ướp đá) hoặc đông lạnh. Luôn nhớ: Histamine có đặc tính bền không bị phá hủy qua quá trình đông lạnh, nấu chín, hun khói, tiệt trùng hoặc đóng hộp. XỬ LÝ KHI BỊ NGỘ ĐỘC DO ĂN CÁ NGỪ Đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện để được chuẩn đoán và điều trị kịp thời. Thông thường điều trị bằng các thuốc kháng Histamine (antihistamine)
MỘT VÀI LOẠI CÁ NGỪ Ở VIỆT NAM Cá ngừ thuộc họ cá thu ngừ (Scombridae) phân bố ở khắp các vùng biển Việt Nam. Căn cứ vào tập tính di cư có thể chia cá ngừ ở Việt Nam thành 2 nhóm nhỏ Cá ngừ nhỏ, phân bố địa phương Đây là các loài cá ngừ có kích cỡ nhỏ (từ 20 – 70 cm, trọng lượng từ 0,5 – 4 kg), chủ yếu tiêu thụ nội địa. Cá ngừ ồ Tên tiếng Anh: Bullet tuna Tên khoa học: Auxis rochei (Risso,1810) Phân bố: vùng biển miền Trung Cá ngừ bò Cá ngừ bò Tên tiếng Anh: Longtail tuna Têng khoa học: Thunnus tonggol(Bleeker, 1851) - Phân bố: ở vịnh Bắc bộ, Trung bộ, Tây Nam Bộ Cá ngừ di cư đại dương: Ngoài cá ngừ vằn, các loài khác trong nhóm này đều có kích thước lớn (từ 700 – 2000 mm, khối lượng từ 1,6 – 64 kg). Chủ yếu xuất khẩu. Tên tiếng Anh: Yellowfin tuna, Cá ngừ vây vàng; tên khoa học: Thunnus albacares Vừa qua, thông tin bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) kịp thời cứu chữa cho một nữ công nhân bị sốc phản vệ rất nguy kịch ngay sau khi ăn cá ngừ tự nấu tại nhà đã khiến nhiều người hoang mang, lo sợ. Được biết, sau khi ăn cá ngừ khoảng 15 phút bệnh nhân có những biểu hiện như nổi mẩn ngứa toàn thân, khó thở... nên đã được đưa đến bệnh viện cấp cứu. Các bác sĩ điều trị cho biết, bệnh nhân khi nhập viện sức khỏe rất xấu, với những triệu chứng như tụt huyết áp, suy hô hấp nặng do phổi bị tổn thương nặng. Tuy nhiên, sau 3 ngày điều trị tại bệnh viện sức khỏe của cô đã dần ổn định. Cá ngừ là một loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe nhưng chúng có thể gây ngộ độc, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không biết cách ăn. Dưới đây là một số lưu ý khi ăn cá ngừ mà mọi người nên biết để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cá ngừ là thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu chất đạm, chất béo, vitamin và các loại khoáng chất. Đặc biệt loại cá này chứa hàm lượng cao omega-3, đây là một chất béo rất tốt đối với cơ thể, giúp giảm mỡ máu, phòng ngừa bệnh tim mạch, hạn chế thoái hóa khớp... Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều trường hợp bị ngộ độc sau khi tiêu thụ cá ngừ khiến nhiều người e ngại loại thực phẩm này. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, các trường hợp ăn cá ngừ bị ngộ độc là do mua phải cá bị ươn. Các chuyên gia giải thích, khi bị ươn enzim trong cá dưới tác động của men decarboxylase sinh ra từ vi khuẩn sẽ hoạt động phân hủy các axit amin histidin – sắc tố đỏ của cá ngừ thành chất histamin. Đây là chất dễ gây ngộ độc cho con người. Khi ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin cao quá mức cho phép, khoảng 1 - 2 giờ sau người ăn sẽ bị ngộ độc. Nếu histamin tác động vào hệ thống da, người bệnh có triệu chứng thường gặp là nổi mẩn đỏ ngoài da, ngứa da... Nếu histamin tác động vào hệ hô hấp sẽ làm bệnh nhân phù nề thanh quản, dẫn đến khó thở... Nghiêm trọng nhất là khi histamin ảnh hưởng trực tiếp lên hệ thần kinh, gây ra triệu chứng đau đầu, choáng váng, tim đập nhanh, mệt lả... bệnh nhân có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Đặc biệt, sự nguy hiểm nhất của histamin là đặc tính chịu nhiệt tốt, vì thế khi cá đã được nấu chín, đóng hộp qua thanh trùng, nhưng chất độc hại này vẫn không mất đi. Để đảm bảo an toàn khi sử dụng cá ngừ, các chị em nội trợ tốt nhất nên chọn những con cá còn tươi để sử dụng. Những người có cơ địa dễ bị dị ứng, trẻ nhỏ trước khi ăn cá ngừ nên thử một chút, nếu có biểu hiện bất thường thì không nên ăn. Ngoài ra, để loại trừ độc trước khi chế biến cần ướp cá ngừ với gừng trong 30 phút. Gừng có tác dụng vừa làm tăng mùi thơm vừa giúp triệt tiêu khả năng gây dị ứng. Cách xử lý khi bị ngộ độc cá ngừNếu xuất hiện những triệu chứng như: nổi mẩn đỏ, buồn nôn, khó thở, rối loạn tiêu hóa... sau khi ăn cá ngừ, bạn cần nôn hết thực phẩm vừa tiêu thụ. Điều này sẽ làm giảm nguy cơ dị ứng mạnh gây sốc phản vệ. Cố gắng uống nhiều nước sẽ giúp tăng cường đào thải chất gây dị ứng ra ngoài qua đường thận nhanh hơn. Nếu trường hợp nhẹ thì có thể khỏi ngay sau đó mà không cần điều trị. Tuy nhiên nếu sau khi sơ cứu các triệu chứng vẫn không thuyên giảm, nên nhanh chóng đến bệnh viện gần nhất để được cấp cứu kịp thời. Với những lưu ý khi ăn cá ngừ và cách xử lý khi bị ngộ độc ở trên, hy vọng chị em sẽ cẩn thận hơn trong việc sử dụng loại thực phẩm này để tránh làm ảnh hưởng đến sức khỏe. https://phunusuckhoe.giadinhonline.vn/phu-nu-va-gia-dinh/tu-vu-nu-cong-nhan-suyt-chet-vi-ngo-doc-ca-ngu-nhung-luu-y-va-cach-xu-ly-can-ghi-nho-tranh-gay-hai-suc-khoe-284242.html |
