Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Ngày nay, tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường đang có tốc độ phát triển nhanh chóng cũng như trẻ hóa về độ tuổi. Việc theo dõi điều trị bệnh hiện có nhiều phương pháp khác nhau, trong đó xét nghiệm đường huyết mao mạch là một kĩ thuật rất đơn giản dễ làm dễ áp dụng.

Phương pháp xét nghiệm đường huyết mao mạch đã được áp dụng từ rất lâu do nó có các ưu điểm sau:

  • Lượng máu lấy từ bệnh nhân là rất nhỏ và ít khó khăn hơn so với lấy máu tĩnh mạch.
  • Có thể làm xét nghiệm đường máu mao mạch tại giường.
  • Phù hợp với tần suất kiểm tra đường huyết thường xuyên của bệnh nhân tiểu đường.
  • Không gây nhiều đau đớn hay sẹo tại vị trí lấy máu.

2.1 Chỉ định

  • Số lần đo xét nghiệm đường huyết mao mạch trong ngày, trong tuần cũng như các thời điểm đo được bác sĩ điều trị ra chỉ định dựa trên tình trạng bệnh và nhu cầu bệnh lý của người bệnh. Các trường hợp người bệnh đang điều trị với Insulin, đang điều chỉnh liều thuốc hạ đường máu, phụ nữ mang thai có chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ có thể thử một đến nhiều lần trong ngày.
  • Các thời điểm khác: Người bệnh đái tháo đường có thể thử bất kể khi nào bác sĩ nhận thấy có các triệu chứng bất thường như: Khát nhiều, uống nhiều nước hơn, đi tiểu nhiều, đói, bủn rủn tay chân, vã mồ hôi ngay cả trước trước và sau khi luyện tập thể lực.

2.2 Chống chỉ định

Không có chống chỉ định tuyệt đối với việc thử đường máu.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Người bệnh có dấu hiệu uống nhiều nước hơn cần được chỉ định xét nghiệm

3.1 Chuẩn bị người bệnh

  • Kiểm tra họ tên người bệnh, số giường, giờ chỉ định thử đường máu.
  • Thông báo, hướng dẫn, giải thích để bệnh nhân hợp tác.
  • Đề nghị người bệnh rửa sạch và lau khô tay hoặc sát trùng bằng bông cồn rồi để khô.
  • Để người bệnh ở tư thế thích hợp (ngồi hoặc nằm).

3.2 Chuẩn bị dụng cụ

  • Dụng cụ bắt buộc gồm máy thử đường máu, que thử đường máu, kim chích máu, bút chích máu, bảng theo dõi đường máu.
  • Kiểm tra que thử đường máu (Hạn dùng, thời gian sử dụng kể từ khi mở hộp que thử), kiểm tra máy thử (Tình trạng máy, pin).
  • Hộp đựng bông cồn 70 độ, bông khô.
  • Hộp đựng chất thải như que thử, kim chích máu đã sử dụng.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Que thử đường máu được sử dụng trong xét nghiệm

3.3 Các bước tiến hành

Bước 1: Điều dưỡng rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang.

Bước 2: Kiểm tra độ dày của da nạn nhân, lắp kim vào bút chích máu và điều chỉnh độ sâu phù hợp.

Bước 3: Cẩn thận lấy que thử ra khỏi hộp (đậy nắp hộp lại ngay).

Bước 4: Đưa que thử vào máy để máy tự khởi động hoặc và bật máy thử đường máu, đối chiếu code hiện trên máy có trùng với code của que thử không (nếu không trùng phải chỉnh lại cho đúng).

Bước 5: Điều dưỡng cầm tay người bệnh vuốt nhẹ dồn máu từ gốc ngón tay lên đầu ngón tay (một trong bốn ngón, ngón 2, 3, 4, 5), đầu bút chích máu được đưa vào mép ngoài cạnh đầu ngón và bấm bút chích máu, nặn nhẹ để lấy đủ giọt máu (tùy theo từng loại máy mà lấy ít hay nhiều máu)

Bước 6: Tùy từng loại máy mà máu được thấm vào giấy thử rồi cắm vào máy, hoặc để cạnh để que thử hút máu

Bước 7: Vệ sinh vị trí lấy mẫu trên tay người bệnh bằng bông khô.

Bước 8: Đợi máy hiện kết quả (từ 5- 45 giây), đọc kết quả, thông báo kết quả cho NB, dặn dò NB những điều cần thiết (như ăn ngay nếu đường máu thấp...).

Bước 9: Loại bỏ ngay kim và que thử đường huyết đã sử dụng vào hộp đựng rác thải y tế phù hợp.

Bước 10: Thu dọn dụng cụ, rửa tay.

Lưu ý: Một số lỗi có thể gặp

  • Ngón tay bị ướt (do cồn, nước) làm loãng và không tạo được giọt máu dẫn đến làm sai kết quả đường máu.
  • Không chỉnh code máy cho phù hợp với que thử.
  • Que thử có dấu hiệu bị ẩm hoặc hết hạn sử dụng.
  • Lượng máu lấy không đủ dẫn đến hỏng que thử hoặc cho kết quả không chính xác.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Bác sĩ sẽ thông báo kết quả đến người bệnh về tình trạng bệnh gặp phải

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm đường huyết mao mạch còn tùy thuộc vào từng bệnh nhân cụ thể. Theo khuyến cáo của Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) năm 2015 chỉ số xét nghiệm đường huyết mao mạch trước ăn từ 4,4 - 7,2 mmol/l và sau ăn 2 giờ < 10 mmol/l là đạt mục tiêu.

Đối với phụ nữ mang thai có chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ thì mục tiêu đường máu đòi hỏi phải kiểm soát chặt chẽ hơn.

  • Trước ăn: < 5,3 mmol/L.
  • Sau ăn 1h: < 7,8 mmol/L.
  • Sau ăn 2h: < 6,7 mmol/L.

Người thực hiện xét nghiệm cần ghi lại phiếu điều dưỡng gồm ngày giờ đo, ghi kết quả vào sổ theo dõi và cần báo với bác sĩ và kịp thời xử trí khi kết quả đường máu bất thường quá cao (HI) hoặc quá thấp (LO).

Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

Quý khách hàng có nhu cầu khám và điều trị bệnh tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.

5 chỉ số đánh giá sức khỏe bạn cần ghi nhớ và kiểm tra thường xuyên

XEM THÊM:

Xét nghiệm thời gian chảy máu trong huyết học giúp đánh giá một phần khả năng cầm máu của cơ thể.

Các bác sĩ thường yêu cầu bạn thực hiện xét nghiệm thời gian máu chảy này khi bạn cần phải tiến hành phẫu thuật hay cần phải cầm máu gấp trong trường hợp bị chấn thương. Kết quả của xét nghiệm đông máu sẽ phản ánh chính xác quá trình đông máu của bạn có đang hoạt động ổn định hay không.

Ngoài những thông tin của chẩn đoán lâm sàng cùng với tiền sử bệnh của bệnh nhân và gia đình người bệnh, xét nghiệm đông máu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát hiện ra những vấn đề không bình thường về đông cầm máu.

Theo nghiên cứu, nguyên lý chính của xét nghiệm được dựa trên những cơ chế chính trong các giai đoạn của quá trình đông cầm máu, gồm: giai đoạn cầm máu kì đầu, giai đoạn đông máu huyết tương, ức chế đông máu và tiêu sợi huyết. Hiện nay, tại các bệnh viện thì xét nghiệm đông máu hầu như đều được thực hiện tự động bởi trang thiết bị hiện đại, dưới sự giám sát chặt chẽ của các bác sĩ.

Việc thực hiện xét nghiệm này sẽ góp phần giúp bác sĩ đưa ra những chẩn đoán nhanh hơn, chính xác hơn về mức độ và loại rối loạn của sự đông máu mà người bệnh mắc phải. Điều này sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ điều trị bệnh cho bệnh nhân với phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Xét nghiệm thời gian chảy máu giúp xác định chính xác về mức độ và loại rối loạn đông máu

Những người bệnh đang mắc phải một trong những triệu chứng sau thường được chỉ định làm xét nghiệm:

  • Bệnh nhân trước khi tiến hành làm phẫu thuật, xét nghiệm đông máu sẽ giúp đánh giá chính xác tình trạng đông máu, nhằm tránh được những biến chứng quan trọng trong quá trình can thiệp.
  • Bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông.
  • Một số đối tượng không sử dụng các loại thuốc chống đông máu nhưng lại xuất hiện dấu hiệu rối loạn chảy máu, tình trạng này có thể được biểu hiện bởi các triệu chứng như chảy máu nướu răng, chảy máu cam, xuất hiện những vết bầm tím bất thường, chảy máu trong phân hoặc nước tiểu, thậm chí là xuất huyết kinh nguyệt nặng, chảy máu trong khớp, giảm thị lực.

3.1. Phương pháp Duke

Nguyên lý xét nghiệm

Đo thời gian từ lúc tạo ra vết thương mạch máu ở vùng chính giữa dái tai bằng kim chích (blood lancet) cho đến khi vết thương đó cầm được máu.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Phương pháp Duke đo thời gian từ lúc tạo ra vết thương mạch máu ở vùng dái tai

Phương tiện, hóa chất

  • Kim chích (Blood lancet)
  • Đồng hồ bấm giây
  • Giấy thấm
  • Bông thấm
  • Dung dịch sát trùng (Ete, cồn 70o)

Quy trình xét nghiệm thời gian máu chảy theo phương pháp Duke

  • Dùng cồn sát trùng nhẹ nhàng vùng dái tai, sau đó chờ 1-2 phút cho cồn bay hơi.
  • Dùng kim chích chọc dứt khoát vào vùng chính giữa dái tai để tạo ra vết thương dài 2mm sâu 2,5mm. Khởi động đồng hồ bấm giây.
  • Cứ 30 giây một lần, dùng giấy thấm giọt máu chảy ra từ vết chích cho đến khi máu ngừng chảy. Bấm đồng hồ dừng lại.

Đọc kết quả

  • Thời gian máu chảy bình thường dưới 5 phút. Trị số này thay đổi ở mỗi phòng xét nghiệm.
  • Khi tạo vết chích, sau 2 phút không thấy máu chảy thì tiến hành lại ở tai đối diện. Nếu cả 2 tai đều không chảy thì kết luận thời gian máu chảy bình thường. Nếu kiểm tra lại ở tai đối diện máu chảy kéo dài thì kiểm tra lại bằng phương pháp Ivy.
  • Nếu thời gian máu chảy kéo dài trên 10 phút thì kiểm tra lại ở tai đối diện hoặc thực hiện bằng phương pháp Ivy.

Nguyên nhân sai lầm

  • Kích thước vết chích không đạt tiêu chuẩn: quá nông hoặc quá sâu.
  • Động tác thấm máu từ vết chích quá mạnh làm bong nút tiểu cầu mới hình thành.
  • Có bất thường mạch máu vùng dái tai.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Kích thước vết chích không đạt tiêu chuẩn có thể khiến kết quả xét nghiệm bị sai lệch

Ý nghĩa lâm sàng

Các bệnh lý của thành mạch như thiếu vitamin C, viêm mao mạch dị ứng thì thời gian máu chảy kéo dài gặp nhiều và nhất là sự thiếu hụt về số lượng và chất lượng tiểu cầu (bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu, bệnh suy nhược tiểu cầu Glanzmann...).

3.2. Phương pháp Ivy

Nguyên lý

Dưới áp lực dương, máu tự chảy qua vết thương thành mạch cho đến khi tạo thành nút cầm máu.

Phương tiện thực hiện

  • Máy đo huyết áp.
  • Kim chích, bông cồn hoặc ether.
  • Đồng hồ bấm giây (3 chiếc).

Quy trình xét nghiệm thời gian máu chảy theo phương pháp Ivy

  • Dùng máy đo huyết áp bơm ở áp lực 40mmHg và giữ ổn định.
  • Chọn 1 vùng ở mặt trước cẳng tay không có lông, không nhìn thấy mạch máu, sát trùng bằng ete.
  • Đợi 1-2 phút cho ethen bay hơi, tạo 3 vết chích có kích thước như nhau cách nhau khoảng 2cm và có độ sâu khoảng 3mm. Khởi động đồng hồ ngay khi tạo các vết thương. Mỗi 30 giây một lần, dùng giấy thấm, thấm nhẹ nhàng máu rỉ ra từ các vết thương tương tự như phương pháp Duke. Ghi thời gian máu chảy của từng vết thương.

Tại sao không được nặn máu khi dùng kim tạo vết thương lấy máu đầu ngón tay

Phương pháp Ivy thực hiện xét nghiệm ở vùng mặt trước cẳng tay

Đọc kết quả

Thời gian máu chảy trong trường hợp này là thời gian trung bình của cả 3 vết thương. Tuy nhiên cũng có phòng xét nghiệm ghi riêng rẽ thời gian máu chảy của từng vết thương. Thời gian máu chảy theo phương pháp Ivy thường dưới 5 phút.

Nguyên nhân sai lầm

Nguyên nhân gây sai lầm cũng tương tự trong phương pháp Duke. Ngoài ra còn do chọc vào mạch máu nằm sâu sẽ làm cho thời gian máu chảy kéo dài. Trường hợp này được phát hiện nếu thời gian máu chảy của 2 vết còn lại trong giới hạn bình thường.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh tật, từ đó có kế hoạch điều trị đạt kết quả tối ưu. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý.

Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

XEM THÊM: