Giải chi tiết: a. Một hai nghiêng nước nghiêng thành, Sắc đành đòi một tài đành họa hai. Thông minh vốn sẵn tính trời, Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm. Cung thương làu bậc ngũ âm, Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương. Khúc nhà tay lựa nên chương, Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân. b. Cách nói “làn thu thủy”.”nét xuân sơn” dùng biện pháp tu từ ẩn dụ : + “Làn thu thủy”: mắt trong trẻo, sâu thẳm như nước mùa thu. + “Nét xuân sơn”: lông mày mượt mà, tươi tắn, thanh thanh như dáng núi mùa xuân. => Gợi ấn tượng về thế giới tâm hồn phong phú, sấu sắc của nhân vật này. => Gợi tính cách sắc sảo, linh hoạt, đa sầu đa cảm. c. Khi miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều, Nguyễn Du đã dự báo trước cuộc đời và số phận của nàng là đúng. Vẻ đẹp và số phận của Thúy Kiều: * Sắc: - Vẻ đẹp của Kiều khiến “hoa ghen”, “liễu hờn”, nước phải nghiêng, thành phải đổ. Thi nhân không tả trực tiếp vẻ đẹp mà tả sự đố kị, ghen ghét với vẻ đẹp ấy; tả sự ngưỡng mộ, mê say trước vẻ đẹp ấy. “Nghiêng nước nghiêng thành” là cách nói sáng tạo điển cố để cực tả giai nhân. Rõ ràng, cái đẹp của Kiều có chiều sâu, có sức quyến rũ làm mê mẩn lòng người. Vẻ đẹp ấy như tiềm ẩn phẩm chất bên trong cao quý – tài và tình rất đặc biệt của nàng. * Tài: - Trí tuệ thông minh tuyệt đối - Kiều là người con gái đa tài mà tài nào cũng đạt đến độ hoàn thiện, xuất chúng: đủ cả cầm, kì, thi, họa. - Đặc biệt, tài đàn của nàng vượt trội hơn cả. Nàng đã soạn riêng một khúc bạc mệnh mà ai nghe cũng não lòng. Khúc nhạc thể hiện tâm hồn,tài năng, trái tim đa sầu đa cảm. => Chân dung Thúy Kiều mang tính cách số phận. Ngòi bút Nguyễn Du nhuốm màu định mệnh “hồng nhan bạc mệnh”. Sắc đẹp và tài năng của Kiều nổi trội quá mà thiên nhiên, tạo hóa thì: Lạ gì bỉ sắc tư phong Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen -> Cuộc đời của nàng sẽ gặp nhiều éo le, đau khổ.
Câu hỏi: Giải thích thành ngữ Nghiêng nước nghiêng thành Trả lời: Chỉ sắc đẹp lộng lẫy, phi thường của người phụ nữ có sức làm cho người ta mê đắm. Ngoài ra, các em cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về các thành ngữ, tục ngữ, ca dao hay về cuộc sống nhé!
11. Cá lớn nuốt cá bé. 12. Cha mẹ sinh con, trời sinh tính. 13. Chín người mười ý. 14. Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà. 15. Có thực mới vực được đạo. 16. Dạy khỉ trèo cây. 17. Mèo mù vớ cá rán. 18. Đói cho sạch, rách cho thơm. 19. Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh. 20. Đi đêm lắm có ngày gặp ma. 21. Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ. 22. Đời cha ăn mặn, đời con khát nước. 23. Gái có chồng như gông đeo cổ. 24. Giàu vì bạn, sang vì vợ. 25. Góp gió thành bão. 26. Gươm hai lưỡi, miệng trăm hình. 27. Con cháu khôn hơn ông vải. 28. Trứng khôn hơn vịt. 29. Học phải đi đôi với hành. 30. Hữu xạ tự nhiên hương. 31. Lưỡi sắc hơn gươm. 32. Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ. 33. Một điều nhịn là chín điều lành. 34. Ngựa non háu đá. 35. Người làm nên của, của không làm nên người. 36. Nhanh hẩu đoảng. 37. No ba ngày tết, đói ba tháng hè. 38. Nói thì dễ, làm thì khó. 39. Ớt nào là ớt chẳng cay, Gái nào là chẳng hay ghen chồng. Ý nói sự ghen tuông của người con gái là lẽ thường tình. 40. Phép vua thua lệ làng.
MỘT HAI NGHIÊNG NƯỚC NGHIÊNG THÀNH (27) Nghiêng nước nghiêng thành: tức “khuynh thành khuynh quốc” 倾城倾国, hình dung phụ nữ cực kì xinh đẹp. Bài Chiêm ngưỡng瞻卬 ở phần Đại nhã 大雅 trong Kinh Thi, châm biếm U Vương 幽王 vì say mê Bao Tự 褒姒 và tin dùng hoạn quan mà khiến đất nước suy sụp. Bài thơ có câu: Triết phu thành thành Triết phụ khuynh thành 哲夫成城 哲婦傾城 (Đàn ông thông minh mưu trí thì dựng nên thành trì Đàn bà thông minh mưu trí thì làm nghiêng đổ thành trì) Thời Tây Hán, nhạc quan cung đình Lí Diên Niên 李延年 có bài thơ: Bắc phương hữu giai nhân Tuyệt thế nhi độc lập Nhất cố khuynh nhân thành Tái cố khuynh nhân quốc Ninh bất tri khuynh thành dữ khuynh quốc Giai nhân nan tái đắc 北方有佳人 绝世而独立 一顾倾人城 再顾倾人国 宁不知倾城与倾国 佳人难再得 (Phương bắc có một giai nhân Dung mạo xinh đẹp tựa hồ trên đời không có người thứ hai Lần đầu đưa mắt nhìn người giữ thành thì thành thất thủ Đưa mắt nhìn quân vương lần nữa thì đất nước ngả nghiêng Tuy biết là nghiêng thành nghiêng nước Nhưng với giai nhân khó mà có cơ hội gặp lại được) Theo Hán thư – Ngoại thích truyện 汉书 - 外戚传, có một lần trong buổi yến tiệc ở cung đình, Lí Diên Niên李延年 khi dâng điệu múa đã hát bài thơ này. Hán Vũ Đế汉武帝nghe qua không ngăn được cảm thán: Trên đời làm gì có người nào đẹp như thế? Chị của Hán Vũ Đế là Bình Dương công chúa 平阳公主 tiến cử em gái của Lí Diên Niên. Hán Vũ Đế cho triệu kiến, quả nhiên nàng cực kì xinh đẹp. Từ đó, em gái của Lí Diên Niên trở thành Lí phu nhân 李夫人sủng ái của Hán Vũ Đế. Một hai nghiêng nước nghiêng thành Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai (“Truyện Kiều” 27 – 28) Nghiêng nước nghiêng thành X. Khuynh thành: Làm nghiêng thành, chỉ người đàn bà đẹp nhất nước. Lý Diên Niên trong Hán thư nói: Phương Bắc có người đẹp nhất đời mà đứng một mình. Một cười làm nghiêng cái thành người ta, hai cười làm nghiêng nước người ta. (Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989) Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng: Lý Diên Niên thi: Bắc phương hữu giai nhân, tuyệt thế nhi độc lập, nhất cố khuynh nhân thành, tái cố khuyên nhân quốc, khởi bất tri khuynh thành dữ khuynh quốc, giai nhân nan tái đắc. 李延年詩:北方有佳人絕世而獨立一顧傾人城再顧傾人國豈不知傾城與傾國佳人難再得 (Thơ ngươi Lý Diên Niên: phương Bắc có người đẹp, nhất đời không ai bằng, liếc trông một lần nghiêng thành, trông hai lần nghiêng nước, không phải không biết thành nghiêng nước đổ, nhưng thực khó được người đẹp) (Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960) Xét: Câu 27 trong “Truyện Kiều”, Nguyễn Du đã lấy ý từ bài thơ của Lí Diên Niên. “Một hai” là Nguyến Du dịch từ “nhất cố và tái cố”. Theo “Tư liệu Truyện Kiều - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, thì câu 28 là: Sắc đành TRỌI một tài đành hoạ hai (Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002) Huỳnh Chương Hưng Quy Nhơn 02/01/2020 |