Chèn ép tĩnh mạch chủ trên không chỉ gây phù tay, phù mặt, đau ngực, khó thở, khó nuốt, ho... mà cả phù não, hôn mê và tử vong. Đặc biệt nguy hiểm khi 90% bệnh do u ác tính. Show Nhiều căn nguyên dẫn đến phù tay và mặtBác sĩ Trần Anh Tuấn, Bệnh viện K, cho biết hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên là kết quả của sự tắc nghẽn dòng chảy. Sự tắc nghẽn có thể do xâm lấn, chèn ép từ bên ngoài tĩnh mạch bởi tổ chức xung quanh như phổi phải, hạch lymphô, các tổ chức khác trong trung thất hoặc do huyết khối trong lòng mạch. Các bệnh lý ung thư là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra căn bệnh này (chiếm khoảng 90% các trường hợp). Đặc biệt thường gặp ở những trường hợp ung thư thùy trên phổi nguyên phát, hay một số bệnh lý ung thư khác di căn đến phổi. Ngoài ra, các trường hợp có khối u ở trung thất, bệnh ung thư hạch bạch huyết cũng có thể gây ra hội chứng nguy hiểm này. Bên cạnh đó, theo các chuyên gia tim mạch, hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên còn có thể do một số nguyên nhân như các bệnh về mạch máu (viêm mạch, phình động mạch chủ...), bệnh viêm nhiễm (giang mai), nhiễm trùng, bệnh lao, trung thất bị xơ hóa... Trong một số trường hợp hiếm gặp hơn, tình trạng tắc nghẽn tĩnh mạch chủ trên có thể do những cục máu đông trong lòng mạch gây ra. Hiện nay, rất nhiều bệnh nhân được điều trị bệnh bằng các thủ thuật xâm lấn chẳng hạn như máy chạy thận, máy điều hòa nhịp tim, ống thông tĩnh mạch... Những biện pháp này có tác dụng điều trị bệnh hiệu quả, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ hình thành những cục máu đông trong lòng mạch và gây bệnh. Khởi phát từ từ nhưng không cấp cứu kịp sẽ nguy hiểmCác chuyên gia cho biết, hội chứng tĩnh mạch chủ trên là một hội chứng có tốc độ phát triển chậm. Thời gian đầu bị bệnh, người bệnh thường không có quá nhiều triệu chứng, những biểu hiện thường chỉ thoáng qua và rất khó nhận biết. Tuy nhiên, nếu không phát hiện sớm, bệnh sẽ ngày càng phát triển. Theo thời gian, tình trạng chèn ép tĩnh mạch chủ trên sẽ ngày càng nghiêm trọng và những triệu chứng bệnh sẽ rõ ràng hơn. Các triệu chứng có thể gặp như sau: - Người bệnh hay bị đau đầu, chóng mặt, rối loạn thị giác, khó ngủ, khi phải làm việc trí óc sẽ rất dễ bị mệt mỏi,... - Ban đầu, người bệnh chỉ bị tím ở môi, má và tai. Tuy nhiên, khi gắng sức hoặc khi ho, cả gương mặt của người bệnh sẽ có dấu hiệu tím tái khá rõ ràng. Nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể bị tím hoặc đỏ cả phần nửa người trên. - Nửa trên của cơ thể như lồng ngực và khuôn mặt của người bệnh có thể bị phù, phần cổ cũng trở nên to bạnh,... - Tĩnh mạch cổ, tĩnh mạch dưới lưỡi nổi lớn. Ở phần dưới da những tĩnh mạch nhỏ cũng nở lớn ra. Khi quan sát, có thể dễ dàng nhận thấy những đường ngoằn ngoèo có màu tím hay màu đỏ. Khi người bệnh ngồi hoặc đứng đều có thể quan sát rõ tình trạng tĩnh mạch nổi lên. - Ngoài ra, người bệnh còn xuất hiện một số triệu chứng khác như khàn tiếng, ho, đau tức phần ngực, có cảm giác khó thở,... Đây là những triệu chứng rất nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu được cấp cứu kịp thời, rất nhiều trường hợp bệnh nhân đáp ứng tốt và phòng tránh được những biến chứng nghiêm trọng. "Khó thở là triệu chứng phổ biến nhất của chèn ép tĩnh mạch trên do u ác tính. Một số bệnh nhân phù não có đau đầu, lẫn lộn, hôn mê... Đây là những biểu hiện nguy hiểm cần cấp cứu kịp thời" - bác sĩ Tuấn nhấn mạnh. Phần lớn các trường hợp bị chèn ép tĩnh mạch chủ trên đều là do ung thư. Chính vì thế, phương pháp điều trị bệnh sẽ phụ thuộc vào loại ung thư mà người bệnh mắc phải. Một số phương pháp có thể được áp dụng đó là xạ trị và hóa trị. Bên cạnh đó, một số phương pháp khác có tác dụng ngắn hạn cũng có thể được áp dụng Hội chứng tĩnh mạch chủ trên ở trẻ em Hội chứng tĩnh mạch chủ trên hiếm gặp ở trẻ em. Tuy nhiên, đây là một tình trạng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Bởi khí quản của trẻ em thường nhỏ và mềm hơn so với người lớn. Do đó, đường thở của trẻ dễ bị phù nề và co thắt nhanh chóng gây ra các rối loạn về hô hấp. Những triệu chứng thường gặp của hội chứng tĩnh mạch chủ trên ở trẻ em tương tự như ở người lớn, bao gồm: Phù mặt là tình trạng mà khuôn mặt hoặc một phần của khuôn mặt sưng lên do tích tụ nước hoặc chất lỏng trong các mô và không gian nằm giữa các tế bào. Điều này là kết quả của sự mở rộng của mạch máu hoặc sự mất cân bằng trong quá trình loại bỏ nước và chất thải khỏi cơ thể. Phù mặt có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên của khuôn mặt và có thể ảnh hưởng đến các vùng như mắt, má, môi, cằm hoặc toàn bộ khuôn mặt. Khi sưng, khuôn mặt có thể trở nên phồng, căng, và thậm chí có thể thay đổi hình dạng khuôn mặt ở mắt, mũi hoặc miệng. Nguyên nhân phù mặt có thể là do nhiều yếu tố, bao gồm sự mất cân bằng nước và muối, viêm nhiễm, dị ứng, bệnh lý tim mạch, vấn đề về thận và tác dụng phụ của một số loại thuốc. Một số loại thuốc có thể gây phù mặt vì các cơ chế sau đây: - Gây ảnh hưởng đến cân bằng nước và muối: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến cân bằng nước và muối trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tích tụ nước trong các mô và không gian nằm giữa các tế bào, gây phù mặt và sưng. - Tăng sự thông mạch: Một số loại thuốc có thể tăng sự thông mạch của các mạch máu. Điều này có thể dẫn đến tăng dòng chảy máu và dịch trong các mô mềm và da, gây sưng và phù mặt.  Phù mặt có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc. - Tác động lên hệ thống thận: Một số thuốc có thể tác động đến chức năng thận, làm giảm khả năng loại bỏ nước và chất thải khỏi cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tích tụ nước trong các mô và không gian nằm giữa các tế bào, gây phù mặt. - Tác động lên sự co bóp mạch máu: Một số loại thuốc có thể tác động lên cơ chế co bóp của mạch máu trong cơ thể. Nếu mạch máu co bóp quá mức, dòng chảy máu có thể bị hạn chế và dẫn đến phù mặt. - Phản ứng dị ứng: Một số người có thể phản ứng dị ứng với một số thành phần trong thuốc, gây sưng và phù mặt. Việc xác định nguyên nhân cụ thể của phù mặt đòi hỏi sự đánh giá và chẩn đoán từ bác sĩ. Trong nhiều trường hợp, phù mặt có thể là triệu chứng của một vấn đề sức khỏe cần được điều trị. Điều quan trọng là nếu bị phù mặt hoặc bất kỳ dấu hiệu phản ứng phụ nào sau khi sử dụng thuốc, hãy liên hệ với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Lưu ý rằng sự phát triển phù cũng có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm liều lượng thuốc, tình trạng sức khỏe cá nhân và sự tương tác với các loại thuốc khác. 2. Các loại thuốc có nguy cơ gây phù mặtMột số loại thuốc có thể gây phản ứng phụ là phù mặt bao gồm:
Thuốc corticoid có thể gây phản ứng phụ phù, đặc biệt là khi dùng trong thời gian dài hoặc ở liều lượng cao. 3. Cần làm gì để ứng phó với phù mặt do thuốc?Nếu gặp hiện tượng phù mặt sau khi uống thuốc, hãy thực hiện các bước sau đây: - Liên hệ với bác sĩ: Báo cho bác sĩ biết về tình trạng phù mặt và thuốc đang sử dụng. Bác sĩ có thể đánh giá tình trạng của bạn và cung cấp hướng dẫn cụ thể về các bước tiếp theo. - Theo dõi triệu chứng: Theo dõi các triệu chứng khác có liên quan, chẳng hạn như khó thở, sưng nề, hoặc phản ứng dị ứng. Nếu bạn có triệu chứng nghiêm trọng hoặc cảm thấy bất ổn, hãy gọi cấp cứu hoặc đi đến bệnh viện gần nhất. - Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Dùng thuốc theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn tiến hành các xét nghiệm hoặc điều trị khác để giải quyết tình trạng phù mặt. - Tránh sử dụng lại thuốc đã gây phù mặt: Tránh sử dụng lại thuốc gây ra phản ứng phụ cho đến khi được chỉ định lại bởi bác sĩ. Chú ý rằng thông tin trên chỉ mang tính chất chung và không thay thế cho lời khuyên y tế chuyên nghiệp. Luôn liên hệ với bác sĩ của bạn để được tư vấn và điều trị đúng cách trong trường hợp gặp phản ứng phụ hoặc phù mặt sau khi sử dụng thuốc. Bị phù nề nên uống thuốc gì?Một số loại thuốc chống viêm giảm sưng phù nề phổ biến thường gặp như aspirin, ibuprofen, naproxen, serazym có thể dùng rất hiệu quả trong việc giảm đau sưng phù nề. Đây đều là các thuốc chống viêm giảm phù nề Nonsteroid (NSAID). Không nên ăn gì khi bị phù nề?Khi bị phù nề bạn nên kiêng ăn muối, chất béo bão hòa, đường, rượu, caffeine, thực phẩm chế biến sẵn cũng như các loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột vì chúng có thể làm tăng sản xuất insulin và dẫn đến giữ nước. Tại sao lại bị phù nề?Phù có thể do các vấn đề về tuần hoàn, nhiễm trùng, chết mô, suy dinh dưỡng, bệnh thận, quá tải dịch cơ thể và các vấn đề về điện giải. Có nhiều nguyên nhân có thể khiến cơ thể bị phù, bao gồm: Suy tim: Khi một hoặc cả hai buồng dưới của tim không thể bơm máu đúng cách, máu có thể tích tụ ở các chi và gây phù. Uống gì để giảm phù nề?Uống đủ nước và bổ sung nước cũng giúp loại bỏ độc tố, muối và lượng dịch thừa ra khỏi cơ thể. Uống nhiều hơn 2 lít nước mỗi ngày để giảm tình trạng phù nề. |
