Bên cạnh việc dùng thuốc thì chế độ ăn uống cũng rất quan trọng đối với người bệnh bị viêm tụy. Dù viêm tụy cấp hay mạn tính, đều nên ăn lượng ít, nhiều bữa, kiêng tuyệt đối bia rượu, thức ăn mềm, hạn chế mỡ… Sau đây là một số món ăn bài thuốc có tác dụng hỗ trợ trị bệnh này, bạn đọc có thể tham khảo. Bài 1: Xích đậu 150g, đậu xanh 150g, sinh ý dĩ nhân 50g, thêm nước vừa đủ, nấu canh uống nhạt, mỗi giờ 50ml, cả ngày đêm, dùng cho người viêm tuyến tụy cấp tính loại phù và viêm tuyến tụy mạn tính phát cơn tái phát cấp tính, có công dụng giải nhiệt giải độc thông ẩm . Bài 2: Mướp già 1500g, rửa sạch giã lấy nước uống, mỗi giờ 50ml, cả ngày đêm, dùng cho người viêm tuyến tụy phát cơn cấp tính. Bài 3: Lông ngỗng 20g, trong nồi nhôm sao xém (không cho mỡ ), nghiền bột, đậu phụ 50g, sắc nước chiêu uống, chia 2 lần uống hết , dùng cho người viêm tuyến tụy phát cơn cấp tính . Bài 4: Miết giáp (mai ba ba) 1 cái, đốt tồn tính, nghiền bột mịn, uống với dầu vừng, mỗi lần 0,3g, ngày 3 lần, sau bữa ăn, dùng cho người bệnh viêm tuyến tụy mạn tính . Bài 5: Khoai môn 250g, rửa sạch, giã sống lấy nước, dùng nước sôi ngâm nóng, mỗi lần uống 50ml, số lần dựa theo tình trạng bệnh mà xác định. Hoặc khoai môn thêm nước đun nhạt, uống cũng được, dùng cho người bệnh viêm tuyến tụy cấp, mạn tính, loại xuất huyết hoạt tử giai đoạn thuyên giảm, nếu không có cấm kị, cũng có thể chọn dùng. Viêm tụy cấp là một trong các nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện liên quan đến bệnh lý đường tiêu hóa trên toàn thế giới. Mức độ viêm tụy cấp từ nhẹ đến nặng với tỷ lệ tử vong cao. Viêm tụy cấp là một rối loạn nghiêm trọng, có tỷ lệ tử vong từ 5 – 15%, tùy thuộc vào nguyên nhân, tuổi tác và bệnh đi kèm. Nhưng nhìn chung, viêm tụy cấp do sỏi mật có xu hướng tử vong cao hơn so với viêm tụy cấp do rượu. Ngoài ra, sự hiện diện của bệnh đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì… cũng làm gia tăng đáng kể nguy cơ biến chứng và tử vong. Hầu hết các trường hợp tử vong là do suy đa cơ quan và hoại tử tụy nhiễm trùng.(1) Viêm tụy cấp thường gặp và có nguyên nhân chủ yếu là do sỏi mật, lạm dụng rượu bia, tăng triglyceride máu, tăng calci máu, thuốc… Viêm tụy cấp là tình trạng tuyến tụy bị viêm (sưng) đột ngột trong một thời gian ngắn. Viêm tuỵ cấp có thể điều trị khỏi nhưng cũng có nhiều trường hợp gặp phải các biến chứng nặng hoặc tử vong.(2) Các triệu chứng viêm tụy cấp có thể khác nhau, tùy thuộc vào từng nguyên nhân và mức độ nhưng thường gặp nhất bao gồm:
Khi các enzym tiêu hóa được kích hoạt lúc vẫn còn trong tuyến tụy, chúng sẽ kích thích các tế bào của tuyến tụy và gây ra tình trạng viêm. Nếu tình trạng viêm tụy cấp lặp đi lặp lại sẽ gây ra các tổn thương tuyến tụy và dẫn đến viêm tụy mãn tính.(3) Mô sẹo có thể hình thành trong tuyến tụy, gây mất chức năng. Tuyến tụy hoạt động kém có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa và bệnh tiểu đường. Các yếu tố gây nguy cơ viêm tụy cấp bao gồm:
Đôi khi, viêm tuỵ không rõ nguyên nhân, được gọi là viêm tụy vô căn Để chẩn đoán viêm tuỵ cấp, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp sau:(5)
Bệnh viêm tụy có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
Nền tảng của việc xử trí viêm tụy cấp vẫn là giảm đau, bù dịch. Dung dịch Ringer là chất lỏng được khuyến nghị với liều lượng ban đầu từ 15 mL/kg – 20 mL/kg và sau đó là 3 mL/kg mỗi giờ (thường khoảng 250-500 mL mỗi giờ) trong 24 giờ đầu tiên tuỳ mức độ nặng và bệnh lý kèm theo. Cần theo dõi sát lượng nước tiểu, sinh hiệu, nồng độ urea máu, dung tích hồng cầu để xác định chính xác lượng dịch truyền cần thiết cho mỗi bệnh nhân Giảm đau tích cực với các thuốc giảm đau như paracetamol, NSAIDs, Opioids hay thậm chí các thuốc giảm đau trung ương Bệnh nhân cần nhịn ăn trong vòng 12 giờ đầu nhập viện cho đến khi tình trạng đau bụng, buồn nôn, nôn được cải thiện. Người bệnh có thể ăn lại sau 24-72h nhập viện với thức ăn lỏng, mềm, ít cặn, ít chất béo, tuỳ theo mức độ nặng và nguy cơ biến chứng. Trong trường hợp viêm tụy nặng hoặc không dung nạp được lượng thức ăn qua đường miệng, người bệnh có thể được cho ăn bằng ống thông mũi-dạ dày, hoặc nuôi ăn tĩnh mạch nếu thông mũi dạ dày không dung nạp hoặc không đủ Đối với các trường hợp viêm tụy cấp có dấu hiệu nhiễm trùng, người bệnh cần được điều trị bằng kháng sinh để ngăn chặn nhiễm trùng lan rộng. Bác sĩ Trung khuyến cáo, chỉ nên dùng kháng sinh để điều trị viêm tuỵ cấp trong trường hợp có bằng chứng về nhiễm trùng. Bởi vì “việc dùng kháng sinh nếu không đúng chỉ định, ngoài vấn đề chi phí thì có thể làm chậm và giảm lượng dịch truyền cần thiết của người bệnh, nhất là trong 24 – 48 giờ đầu sau khi nhập viện”. Ngoài ra, việc xử trí viêm tuỵ cấp còn tùy thuộc vào căn nguyên gây bệnh. Cụ thể:
Để phòng ngừa nguy cơ bị viêm tuỵ cấp, bác sĩ Trung khuyến nghị, người dân nên:
Sử dụng bia rượu và các thức uống có cồn trong mức độ cho phép để không ảnh hưởng đến sức khỏe và hạn chế nguy cơ gây viêm tụy cấp Trong quá trình khám, chữa bệnh chúng tôi thường nhận được những thắc mắc của người bệnh về viêm tuỵ cấp. Chúng tôi xin được giải đáp theo từng câu hỏi như sau: Viêm tuỵ cấp nguy hiểm bởi vì nó có thể gây biến chứng khiến người bệnh tử vong nhanh chóng. Viêm tuỵ cấp hoàn toàn có thể chữa khỏi được. Song người bệnh cần được đưa tới bệnh viện kịp thời, tránh để bệnh diễn tiến nặng, gây hậu quả khó lường. Viêm tuỵ cấp rất dễ tái phát, đặc biệt ở những người có thói quen uống rượu bia hoặc có bệnh nền như sỏi mật, mỡ máu, đái tháo đường. Nếu sỏi mật gây viêm tụy cấp, người bệnh cần được phẫu thuật cắt túi mật để giải quyết nguyên nhân tránh tái phát về sau. Nếu viêm tuỵ hoại tử nhiễm trùng diễn tiến nặng, người bệnh cần được phẫu thuật cắt lọc mô hoại tử . Sữa rất giàu axit béo chuyển hóa và không hề có lợi cho người bị viêm tuỵ cấp, do đó bạn không nên uống sữa trong thời gian mắc bệnh. Viêm tụy cấp tính là nguyên nhân khiến nhiều người nhập viện do bệnh đường tiêu hóa, nên mọi người không được chủ quan và xem thường. Khi thấy có các dấu hiệu bất thường cần đến cơ sở y tế để thăm khám ngay. |