Tỉnh T�m t�nh cờ c� được quyển Tịch Đạo Ph�p Nhơn Lu�n Chi Đạo của Ng�i Cải Trạng Nguyễn Ngọc Tr�n tự Minh Nhựt. X�t thấy đ�y l� một t�i liệu hay, đ�ng để cho đo�n hậu tấn l�m t�i liệu học hỏi về gương h�nh Đạo của những vị tiền bối. Ng�i b�t của Ng�i qu� sắc xảo, lời văn th� bộc trực thẳng thắng, nếu đ�nh m�y lại nguy�n xi e rằng sẽ đụng chạm, m�ch l�ng nhiều vị Chức Sắc đ� qui Ti�n hoặc c�n đang h�nh Đạo. Nếu được lược bớt những bất đồng đ� th� chắc rằng đ�y sẽ l� một t�i liệu rất qu� cho nền Đại Đạo. Tỉnh T�m mạng ph�p sử dụng quyển Tịch Đạo Ph�p Nhơn Lu�n Chi Đạo của Ng�i l�m t�i liệu ch�nh để viết về tiểu sử Ng�i, xin ph�p lược bớt một �t chi tiết nhưng cốt l�i c�u chuyện, lời văn, vẫn giữ nguy�n kh�ng hề thay đổi. Tỉnh T�m chia quyển hồi k� th�nh nhiều chương theo từng thời kỳ v� chỉnh lại c�ch xưng h� để người đọc dễ h�nh dung hơn. Hy vọng rằng khi đọc xong quyển s�ch nầy chư Đạo Hữu sẽ c� c�i nh�n to�n diện hơn về lịch sử nền Đại Đạo, về t�nh c�ch của một Chức Sắc Thi�n Phong Hiệp Thi�n Đ�i đ� hiến d�ng cả cuộc đời m�nh cho Đạo Cao Đ�i. Nay k�nh Tỉnh T�m _____________________________________________________
Ng�i Cải Trạng Nguyễn Ngọc Tr�n sinh ng�y 20-8-1926 tại x� B�nh H�a, tổng Cửu Tư Thượng, quận Thủ Thừa, T�nh T�n An (nay l� Long An). Th�n Sinh Ng�i l� Nguyễn Lễ Bộ, tuổi Nh�m Th�n (1892) l� Hương Cả l�ng sở tại. Nhập m�n v�o Đạo Cao Đ�i năm 1927, được phong Gi�o Hữu ph�i Th�i ng�y 18-6-Đinh M�o, trọn kiếp sanh lo lập c�ng bồi đức được thăng phẩm Gi�o Sư, Phối Sư, Quyền Th�i Ch�nh Phối Sư, Th�i Ch�nh Phối Sư ch�nh vị, v� phẩm tột c�ng l� Đầu Sư (1-1-1972). Qui vị năm 1976. Th�n Mẫu Ng�i l� B� Th�i Thị Hảnh, tuổi gi�p ngọ (1894), nguy�n qu�n l�ng Phước L�m, quận Cần Giuộc-Chợ Lớn, từng g�p c�ng trong việc mở Đạo l�c ban sơ tại x� B�nh H�a, cho mượn nh� l�m Th�nh Thất tạm l�c ban đầu để lo b�nh trướng cơ phổ độ. Thời gian sau số t�n hữu theo kh� đ�ng hợp c�ng nhau g�p c�ng của x�y th�nh Th�nh Thất li�n x�. B� l�nh chức Ch�nh Trị Sự Đầu Hương Đạo nữ ph�i B�nh H�a, m�n phần ng�y 13-12-Ất Dậu (1945), được Đức Hộ Ph�p truy phong Lễ Sanh năm 1946. Gia đ�nh Ng�i gồm c� 7 anh chị em: 1. Người chị thứ hai t�n Nguyễn Thị Nghiệp, sanh năm 1916, c� chồng t�n Phan Văn Chi l�m Đốc Học Trường C�ng Lập. 2. Người chị thứ ba t�n Nguyễn Thị Ch�nh, sanh năm 1918, l� nhạc mẫu của B�c Sĩ Mạnh, h�nh sự tại bệnh viện T�y Ninh. 3. Anh trai thứ tư t�n Nguyễn Hữu Đức, sanh năm 1920, l�m Th�ng Sự ấp B�nh Ph�, x� B�nh H�a, bị Việt Minh giết năm 1948. 4. Anh trai thứ năm t�n Nguyễn Hữu �n, sinh năm 1922, giỏi Ph�p văn, Anh văn, v� Nhật Ngữ, từng l�m việc cho Phi trường T�n Sơn Nhất, sau l�m th�ng dịch cho Đạo, cũng bị Việt Minh giết năm 1947. 5. Anh trai thứ s�u l� Gi�m Đốc Đạo Đức Học Đường Nguyễn Hữu Lương, sanh năm 1924, thọ phẩm Gi�o Hữu ph�i Ngọc, c� l�m D�n Biểu Quốc Hội thời Tổng Thống Ng� Đ�nh Diệm v� l�m Nghị Sĩ Quốc Hội thời Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu. Sau 1975 bị đưa đi học tập cải tạo ở Miền Bắc gần 9 năm, sau định cư sum hợp với gia đ�nh ở Bỉ. �ng mất tại Bỉ năm 1991, được đưa linh cửu về nước an t�n tại Cực Lạc Th�i B�nh. 6. Ng�i, Nguyễn Ngọc Tr�n, sinh năm 1926, thứ bảy trong gia đ�nh. 7. Em trai thứ �t t�n Quang l�m trưởng ty th�ng tin B� Rịa, sinh năm 1932, sau 1975 sang định cư b�n Bỉ, mất năm 1981. Cả gia tộc đều c� học thức v� chiếm địa vị kh� quan trọng trong x� hội cũng như trong nền Đại Đạo. ___________________________________________ 2. NHỮNG DIỄN BIẾN CH�NH TRONG BƯỚC ĐƯỜNG H�NH ĐẠO Năm 1944 thi Th�nh Chung xong, Ng�i về căn cứ đ�ng t�u Nitinan ở Cầu Rạch �ng-T�n Thuận l�m c�ng quả, thơ k� phụ tr�ch với th�n phụ Ng�i nơi Hộ Viện. Ng�i l� thơ k� đầu ti�n duy nhứt trong những th�ng đầu tại văn ph�ng Tổng Chỉ Huy do Ng�i Gi�o Sư Thượng Tước Thanh đảm tr�ch Về T�a Th�nh năm 1946, Ng�i lập tờ hiến th�n cho Đạo, tiếp tục l�m Thơ K� Nội Ch�nh. Năm 1947, Ng�i thi đậu khoa Luật Sự thuộc Bộ Ph�p Ch�nh. Năm 1948, Ng�i được bổ nhiệm Ph�p Ch�nh S�i G�n. Năm 1949, Ng�i đắc lịnh Ph�p Ch�nh Rạch Gi�. Năm 1950, Ng�i được Đức Hộ Ph�p cho ph�p đi Phnom Penh thể theo thỉnh cầu của Th�n Phụ Ng�i xin cho một người biết Ph�p Văn theo gi�p trong việc giao tiếp với ch�nh quyền Cao Mi�n v� Ph�p. Th�n Phụ Ng�i l�c nầy được Đức Hộ Ph�p ban quyền Chủ Trưởng Hội Th�nh Ngoại Gi�o. Nhưng khi ở Phnom Penh được v�i th�ng, do nhiều yếu tố kh�ch quan đ� l�m cho Ng�i nản ch�, Ng�i đ� xin nghỉ việc Đạo trong thời gian hơn 4 th�ng. Năm 1951, Ng�i nộp đơn xin được quay lại l�m việc cho Đạo, Ng�i được bổ dụng l�m việc tại Bộ Ph�p Ch�nh. Th�ng 8 năm T�n M�o (1951), Ng�i được bổ Ph�p Ch�nh Long Xuy�n. Th�ng 8 năm Nh�m Th�n (1952), Ng�i tr�ng thăm một nhiệm kỳ S�c Trăng-Bạc Li�u-C� Mau v� được thăng Sĩ Tải cũng ni�n kh�a nầy. Ng�y 29-08-Q�i Tỵ (dl 6-10-1953), Ng�i được Hội Th�nh ban khen c�ng nghiệp do c� những đ�ng g�p t�ch cực cho nền Đại Đạo. Th�ng 8 năm Q�i Tỵ v� Gi�p Ngọ (1953-1954), Hai lần li�n tiếp Ng�i tr�ng thăm l�nh Ph�p Ch�nh Chợ Lớn-T�n An-Bến Tre. Th�ng 8 năm 1955 m�n nhiệm về phục lịch Bộ Ph�p Ch�nh. Cuối năm 1955, th�ng Chạp Ất M�i, Ng�i đ�nh h�n với c� Trương Thị Trạng, tuổi B�nh T� (1936), gia đ�nh ở căn cứ Đạo Ch�u Th�nh T�n An. Năm 1956, Đức Hộ Ph�p lưu vong sang Phnom Penh, t�nh h�nh trong Đạo l�c nầy rất phức tạp, Ng�i Tiếp Ph�p, Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, giao cho Ng�i l�nh nhiệm vụ Ph� Ban H�a Giải. Đầu năm 1957, Nh�n lễ V�a Đức Ch� T�n ng�y m�ng 1 th�ng 9, Ng�i c�ng với c�c vị Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i trong Ban Vận Động Miền Nam tổ chức một buổi lễ thật ho�nh tr�ng để tuy�n truyền Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống của Đức Hộ Ph�p khởi xướng. Buổi lễ th�nh c�ng tốt đẹp, nhưng sau đ� bị ch�nh quyền Ng� Đ�nh Diệm đ�n �p, bắt bớ kh�ng thương tiếc. Một số Chức Sắc bị bắt, bị tra tấn d� mang sau đ� đ� hy sinh như: Thừa Sử Phan Hữu Phước, Gi�o Hữu Thượng Liền Thanh, Sĩ Tải Phạm Duy Nhung... Do t�nh h�nh căn thẳng, Ng�i c�ng với 4 vị Sĩ Tải phải l�nh mặt xuống S�i G�n gồm: Nguyễn Minh Ngời, L� Quang Tấn, B�i Văn Tiếp, Nguyễn Ngọc Tỷ v� Nguyễn Ngọc Tr�n. Sĩ Tải Tỷ bị kẹt chuyện gia đ�nh cuối c�ng kh�ng đi chung được. Th�ng 4-1957, Ng�i đ� c� mặt ở Phnom Penh diện kiến Đức Hộ Ph�p sau nhiều th�ng ng�y trốn n� mật th�m của Ng� Đ�nh Diệm. Th�ng 8 Đinh Mậu (1957), Ng�i c�ng Sĩ Tải Khỏe kiếm được việc l�m ở Chup (thuộc Campuchia). Ng�y 17 th�ng 5- 1959 (m�ng 10 th�ng 4 Kỷ Hợi). Đức Hộ Ph�p qui ti�n tại Cao Mi�n, Ng�i c�ng với c�c vị Chức Sắc, Chức Việc v� Đạo Hữu lưu vong b�n Cao Mi�n chung lo đ�m tang cho Đức Ng�i. Năm 1960, Ng�i chuyển chỗ l�m từ Chup về Phnom Penh. Ng�y 15 th�ng 1 năm 1960, Ng�i viết một bức thơ d�i để chia tay với người vợ đầu ti�n của Ng�i, sau đ� Ng�i kết h�n lần hai c�ng b� Trần Thị Huyện, tuổi Gi�p T�, Hiền T�i Ban Thế Đạo. Cuộc chia tay với người vợ đầu cũng đ� l�m cho Ng�i rai rứt trong l�ng. Th�ng 4 năm 1966, l�nh lịnh Ng�i Bảo Đạo về Việt Nam c�ng t�c về ch�nh s�ch H�a B�nh Chung Sống, Ng�i xin nghỉ ph�p kh�ng được n�n g�y sự với Gi�m Đốc để rồi nghỉ việc lu�n. Khoảng giữa năm 1967, Ng�i Hiến Ph�p v�ng lịnh Đức Thượng Sanh viết thơ mời Ng�i Bảo Đạo về T�a Th�nh l�m việc. Cầu cơ thỉnh Gi�o Đức Hộ Ph�p chấp thuận cho cả ph�i đo�n lưu vong theo Đức Hộ Ph�p c�ng về. C� sẵn th�ng h�nh, Ng�i được ph�i li�n lạc với Hội Th�nh để sắp xếp chuyến hồi hương. Ng�i về Việt Nam trước đến khoảng th�ng 5 năm 1970, Ng�i Hồ Bảo Đạo c�ng cậu Cả, Sĩ Tải Cao c�ng với gia đ�nh v� cậu H�a l� ch�u ngoại Đức Hộ Ph�p mới về tới Việt Nam. Năm 1967, khi về T�a Th�nh Ng�i được bổ dụng l�m Trưởng Ph�ng Minh Tra Bộ Ph�p Ch�nh. Mấy th�ng sau ki�m lu�n Ph�p Ch�nh Th�nh Địa, rồi ki�m buộc tội tại Ph�p Ch�nh Tư Quyển Cửu Tr�ng Đ�i v� buộc tội tại Ph�p Ch�nh Trị An. Năm 1970, Lon Nol đảo ch�nh Sihanouk, Việt Kiều ở Cao Mi�n bị s�t hại rất nhiều. Số sống s�t t�m đủ mọi c�ch hồi hương, tr�nh họa ti�u diệt. C�ng nh�n đồn điền cao su Chup thừa l�c rối loạn lấy xe camion của h�ng mấy chục chiếc, chở nhau về Việt Nam, được tập trung ở Phước Điền rất đ�ng. Cảnh sống thật vất vả thiếu thốn, mất vệ sinh dễ bịnh hoạn. Ng�i c�ng Sĩ Tải Tấn đ� hết l�ng gi�p đỡ những Việt Kiều nầy. Năm 1974, Hội Th�nh mở Hội Nhơn Sanh, Ng�i được đề cử l�m Trưởng Hội. Sau ng�y 30-4-1975, sau khi hai �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi v� Nguyễn Văn Kiết bị bắt giam. Ng�i được đề cử l�m Quyền Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh. Ng�y 12-10-1976, Ng�i l�m đơn xin từ nhiệm chức vụ sau khoảng 6 th�ng nắm Quyền Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, do c� những m�u thuẫn nội bộ. Đ�ng ngay ng�y nộp đơn xin từ nhiệm, khoảng 12 giờ trưa Ng�i bị ch�nh quyền Cộng Sản bắt giam. Ng�y 15-6-1978 Ng�i bị chuyển l�n trại C�y Cầy ở 1 th�ng 20 ng�y rồi chuyển tiếp về B�u Cỏ ng�y 5-8-1978. Th�m 40 th�ng ở kh�m đường cộng chung tr�n 5 năm t�. Ng�y 25-11-1981, Ng�i được trả tự do nhưng phải chịu th�m 6 th�ng quản chế. Ng�y 22-1-1983, Ng�i bị bắt giam lần nữa, kỳ nầy bị giam ở kh�m đường B4 Tỉnh gần 10 th�ng. Ng�i được trả tự do ng�y 12 -11-1983. Ng�y 17-12-1984, c�ng an huyện H�a Th�nh bắt Ng�i một lần nữa, bắt nguội v� l� do cơ b�t, đến 4-12-1985 mới được thả, phải tr�nh diện mỗi th�ng 2 lần tại Ban Chấp Ph�p. Ng�y 07-03-1985, Ng�i bị Hội Th�nh l�c nầy được đổi t�n th�nh Hội Đồng Chưởng Quản Hội Th�nh Cao Đ�i T�a Th�nh T�y Ninh k� Huấn Lịnh trục xuất ra khỏi Đạo c�ng một số người trong nh�m Thi�n Khai Huỳnh Đạo v� Hội Th�nh T�n Triều. Ng�i đứng đầu trong danh s�ch trong khi chẳng d�nh dấp g� tới tổ chức nầy. Sau khi �ng Th�i Hiểu Thanh xin ra khỏi Hội Đồng Chưởng Quản do kh�ng chịu nổi �p lực từ ch�nh quyền.Về S�i G�n �ng gởi �� niệm thơ� xin v� hiệu h�a chữ k� tr�n văn bản trục xuất hay gi�ng cấp Chức Sắc, y�u cầu Hội Đồng Chưởng Quản th�ng b�o tr�n giảng đ�i Đền Th�nh sau c�c đ�n v�a, s�c, vọng đại � xin Chức Sắc th�ng cảm hầu cứu v�n mọi mất m�t đ� qua. V� rằng Hội Đồng Chưởng Quản đ� vượt khỏi phạm vi quyền hạn được qui định trong Ph�p Ch�nh Truyền. �ng Th�i Hiểu Thanh k� t�n trục xuất chức sắc l�c c�n đương quyền, nay nghỉ việc, xin v� hiệu h�a chữ k�, về mặt ph�p l� thật v� t�c dụng, song c� c�n hơn kh�ng. Như vậy việc trục xuất Ng�i ra khỏi Đạo, x�t về mặt Đạo th� kh�ng c� đ�ng luật. Ng�y 8-5-1986, Ng�i mới mổ xong c�n rất yếu nhưng ch�nh quyền vẫn bắt giam ở B�u Cỏ, đến ng�y 11-11-1987 mới được ra t� nhưng phải chịu th�m quản chế 6 th�ng, tr�nh diện tr�n 10 th�ng. Năm 1997, �ng Trịnh Quốc Anh, Viện Trưởng Viện Kiểm So�t Tỉnh l�c bấy giờ đ� nhiều lần binh vực cho Ng�i, đối đầu với b�n C�ng An, c� k�u Ng�i l�m đơn gởi ra Trung Ương tố c�o C�ng An Tỉnh đ� bắt giam Ng�i phi ph�p. Ng�i về c� thảo một văn bản d�i 5 trang giấy, viết l�n những suy nghĩ ưu tư của m�nh, dự định sẽ gởi đi. Nhưng bạn đời của Ng�i sợ rằng �Trứng chọi với đ�, Ng�i sẽ gặp nhiều phiền phức th�m m� th�i n�n đ� l�n dấu thư đ� đi. Người con g�i của Ng�i đang định cư b�n Ph�p c� l�m giấy bảo l�nh cho Ng�i sang thăm con. Sau nhiều lần đi tới đi lui l�m thủ tục rườm r�, bị từ chối mấy lược. Cuối c�ng Ng�i cũng được ch�nh quyền cho ph�p xuất cảnh. Mặc d� thời gian xuất cảnh ngắn ngủi chỉ c� 3 th�ng nhưng cũng đủ thấy đ� l� một niềm an ủi, động vi�n lớn của cuộc đời Ng�i, sau khi phải nếm trải biết bao nhi�u khổ cực trong ngục t� cũng chỉ v� n�ng l�ng thấy nền Đạo chinh nghi�n, l�c n�o cũng mong muốn nền Đạo sẽ được phục hồi mạnh mẽ. Ng�y 24-02 Canh T� (17/03/2020) Ng�i qui Ti�n hưởng thọ 95 tuổi. Ng�i chỉ được h�nh lễ theo h�ng Đạo Hữu, nhưng cũng c�n một ch�t an ủi l� phần mộ của Ng�i vẫn được an nghỉ tại khu d�nh cho Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i ở Cực Lạc Th�i B�nh. Sau đ�y xin mời chư Đạo Hữu v�o phần ch�nh quyển Hồi K� của Ng�i. Xin được ph�p chia quyển hồi k� của Ng�i th�nh 5 giai đoạn: Chương I: Thời Kỳ Ph�p Thuộc Chương II: Thời Kỳ Đệ Nhất Việt Nam Cộng H�a Chương III: Cuộc Sống Lưu Vong Tr�n Đất Mi�n Chương IV: Thời Kỳ Đệ Nhị Việt Nam Cộng H�a Chương V: Thời Kỳ XHCN ____________________________________________________ CHƯƠNG I THỜI KỲ PH�P THUỘC 1.THỜI NI�N THIẾU 2.L�M THƠ K� 3.THO�T NẠN TRONG GAN TẤC 4.TRỞ VỀ QU� 5.QUYẾT L�NG THEO ĐẠO 6.HỌA TAI ĐỖ XUỐNG GIA Đ�NH NG�I 7.VỀ T�A TH�NH T�Y NINH 8.THI ĐẬU LUẬT SỰ (Thuộc Ph�p Ch�nh Hiệp Thi�n Đ�i) 9.ĐẢM NHIỆM PH�P CH�NH S�I G�N 10.ĐẢM NHIỆM PH�P CH�NH RẠCH GI� 11.ĐƯỢC BỔ ĐI NAM VANG 12.NỔI NIỀM RAI RỨT 13.TẠM NGHỈ VIỆC ĐẠO
Năm Ng�i l�n 7 tuổi, gia đ�nh Ng�i cho đi học trường Quận Đức H�a c�ch nh� 11 c�y số. Thời Ph�p thuộc rất �t trường dạy chữ, học lớp Đồng Ấu tức lớp một cũng đến Quận mới c� trường. L�c đầu ở trọ nh� �ng chủ chợ c�ch trường non một ng�n thước, ng�y hai buổi đi học, lội bộ mấy ng�y giờ, Th�n Phụ Ng�i gởi nh� �ng Gi�o Nguyễn Văn Dữ, gần trường tiện hơn, v�i ba tuần mới được về thăm nh�. Từ đ� bắt đầu nếp sống xa gia đ�nh lu�n cho đến sau nầy. Học từ đồng ấu, dự bị, sơ đẳng, lớp nh� một năm rồi lớp nh� hai năm ở tại Đức H�a. Khoảng thời gian nầy dịp tết về nh�, Ng�i gặp th�n phụ h�nh Đạo ở T�a Th�nh về chơi. Tuần Xu�n nhựt, gia đ�nh lớn nhỏ đều trai giới, qua m�ng 2 th�ng gi�ng anh chị đều d�ng mặn, ri�ng Ng�i xin ăn chay lu�n với th�n phụ. �t h�m sau th�n phụ trở lại T�a Th�nh, ba anh em Ng�i v�o trường, Ng�i vẫn tiếp tục d�ng chay, t�nh được tr�n 3 năm. Vấn đề nấu nướng chay mặn bất tiện cho chủ nh� trọ, th�nh thử việc ăn uống, bồi dưỡng thất thường, hay đ�ng hơn căn duy�n chỉ được chừng ấy n�n Ng�i đ�nh ng� mặn. Độ năm 1937, do l�ng tốt của anh rễ Ng�i l� Phan Văn Chi, Gi�o vi�n lớp nhất trường Tiểu Học Hồng Ngự (Ch�u Đốc) muốn dạy k�m th�m, th�n mẫu Ng�i cho đổi trường đến Hồng Ngự học lớp nhất. Năm đ� gần đến ng�y thi tiểu học (CEPCI) anh chị kh�ng muốn Ng�i nghỉ học trong lễ th�nh h�n của anh Đức, sợ mất b�i vỡ kh�ng cho về B�nh H�a, Ng�i l�n xuống cano sang T�n Ch�u, qua Ch�u Đốc rồi mua v� đi xe đ�m về Chợ Lớn, giữa khuya t�m chỗ trọ, s�ng h�m sau đ�p xe về nh�, g�y ngạc nhi�n cho cả gia đ�nh. Đường hiểm trở c�ch s�ng đ�, xa hơn 300 c�y số, với tuổi ấu thơ, kể cũng l� sự mạo hiểm. Ng�i ngồi tr�n cano m� kh�ng d�m ngồi l� mặt ra, sợ anh rễ cho người theo bắt lại, v� thời ấy chỉ c� một chuyến trong ng�y m� th�i. Xong đ�m cưới, ng�i kh�ng d�m ở l�u, mất nhiều b�i vở sợ rớt, gia đ�nh đơn chiếc kh�ng ai tiện đưa Ng�i trở lại Hồng Ngự, một m�nh tự đi S�i G�n, mua v� t�u Phnom Penh, đi Hồng Ngự sang đ� về nh�. Hồng Ngự kh�ng c� bến t�u lớn đậu, khi đến ngan Hồng Ngự t�u t�c c�i chạy chậm chờ thuyền ch�o ra, cập h�ng cột đỏi để chuyển h�ng h�a v� cho kh�ch xuống. Cuộc h�nh tr�nh tr�n Cửu Long tử 5 giờ chiều bữa trước đến 3,4 giờ chiều h�m sau, t�nh trọn đ�m v� gần suốt ng�y. M�a nước đổ lắm khi t�u trễ hơn năm ba tiếng đồng hồ. L�c kh�c, sau khi đỗ tiểu học, muốn v�o trung học hồ sơ phải c� y chứng của b�c sĩ. Đường giao th�ng bất tiện, mỗi ng�y chỉ c� một chuyến cano độc nhất, s�ng từ Ch�u Đốc xuống Hồng Ngự l�c 9 giờ, 11 giờ trở về Ch�u Đốc. Đến nơi cũng 3 giờ chiều kịp v�o bệnh viện xin giấy chứng nhưng chẳng c�n phương tiện n�o trở lại Hồng Ngự, thay v� ở trọ kh�ch sạn Ch�u Đốc, Ng�i trực nhớ c� b� d� ruột thứ �t qu� chồng ở N�i Sam, d� chưa th�ng thạo đường đi nước bước, chưa biết nh� ở đ�u, trời lại sắp tối, Ng�i mạo hiểm l�n xe đi n�i Sam. Thế m� vẫn t�m ra nh� b� d�, ngủ một đ�m tại đ�. S�ng h�m sau trở lại Ch�u Đốc, qua ph� Ch�u Giang đi T�n Ch�u. Tới nơi cano đi Hồng Ngự rời bến đ� l�u, Ng�i nghĩ ra c�ch t�m thuyền của người đi ra chợ để qu� giang. Kh�ng may gặp người xảo tr�, thấy Ng�i c� nhiều tiền n�n tỏ vẻ sốt sắn �n cần, lợi dụng sự ng�y thơ khờ dạy của Ng�i l�c đ�, mượn rồi trốn mất đoạt lu�n số tiền. Ng�y c�ng trưa, xuồng ghe đi chợ đều t�ch bến, cảnh chợ T�n Ch�u c�ng vắng kh�ch, Ng�i thật sự l�ng t�ng, chợt nhớ bạn b� c� n�i b�n kia bờ s�ng Cửu Long l� x� Thường Thới, c� con lộ đất chạy về Thường Lạc. Thế l� Ng�i quyết định ngay xuống đ� sang s�ng, b�ch bộ tr�n năm ng�n thước về Thường Lạc, xuống đ� qua Hồng Ngự. Dọc đường c� gh� nh� bạn học d�ng cơm trưa n�n 4, 5 giờ chiều mới về tới nh�. Nghĩ lại chiều h�m tới n�i Sam, thảng kh�ng t�m được nh� b� D�, chẳng c�n xe trở lại Ch�u Đốc, bơ vơ một m�nh kh�ng biết l�m sao�S�ng h�m ở T�n Ch�u, tuy chất ph�t ng�y thơ, Ng�i lấy tiền cho mượn, may mắn vẫn giữ lại ch�t �t đủ tiền đ� v� uống nước theo đường. Chuyến đi nầy g�y nhiều lo lắng cho �ng anh rễ: Cano đến l�c 9 giờ, kh�ng thấy Ng�i về, chờ 3, 4 giờ cũng kh�ng thấy, bao nhi�u suy diễn �u lo chẳng biết chuyện g� xảy ra, muốn t�m chẳng biết t�m nơi đ�u, t�m c�ch n�o�Lo sợ rồi giận, khi gặp lại nhau thật l� vui mừng, nhưng Ng�i cũng nhận lời khiển tr�ch. Ni�n học 1940-1941, Ng�i v�o trung học ở nội tr� Coll�ge de Cantho sau đổi th�nh Coll�ge Phan Thanh Giản. Năm 1942 c�n đang học, dịp h� về nh�, th�n phụ Ng�i dẫn viếng văn ph�ng số 4 Mac Mahon v� 152 Lef�vre, Ng�i c� k� t�n v�o sổ v�ng, hiệp t�c trong cơ quan chuyển thế do Ng�i Gi�o Sư Thượng Vinh Thanh chỉ Đạo.
Năm 1944 thi Th�nh Chung xong, nối ch� song th�n trong sự nghiệp Đạo, Ng�i về căn cứ đ�ng t�u Nitinan ở Cầu Rạch �ng-T�n Thuận l�m c�ng quả, thơ k� phụ tr�ch với th�n phụ Ng�i nơi Hộ Viện. L�c bấy giờ S�i G�n c�n bị phi cơ Đồng Minh oanh tạc, trong khi thi�n hạ tản cư về qu� l�nh nạn, Chức Sắc, thanh ni�n Đạo lại tập trung mưu đồ đại sự, bất chấp mọi nguy hiểm chết ch�c, sẵn s�ng hy sinh. Mấy th�ng sau thanh ni�n Đạo về đ�ng, chuẩn bị lập Nội Ứng Nghĩa Binh, ban ng�y l�m c�ng thợ đ�ng t�u, ban đ�m tập l�nh dượt binh, mưu đồ lật đỗ ch�nh quyền Ph�p thực d�n x�m lược, để giải �ch n� lệ cho giống nồi, đồng thời giải tỏa sự k�m kẹp khủng bố đ�n �p Đạo. Ng�i l� thơ k� đầu ti�n duy nhứt trong những th�ng đầu tại văn ph�ng Tổng chỉ huy do Ng�i Gi�o Sư Thượng Tước Thanh đảm tr�ch. �t người lại nhiều c�ng việc. l�m việc cả ng�y đ�m, thường xuy�n đến 11 hoặc 12 giờ khuya đ�i khi 2, 3 giờ s�ng, Ng�i vui vẻ hăng say c�ng việc. Ng�i Gi�o Sư Tước c� vẻ bằng l�ng, n�i với Ng�i l�c đ�m khuya, gọi t�m t�nh như sau: �Hồi nhỏ Qua học chữ Nho th�i, c�n chữ Việt mới học l�m sau nầy. L�c mới khai Đạo, Qua c�n trẻ, l�m thơ k� cho Đức Quyền Gi�o T�ng. Nhờ t�nh si�ng năng cần mẫn như em b�y giờ, Đức Quyền Gi�o T�ng thương Qua lắm v� rất bằng l�ng việc l�m của Qua, cần hết việc kh�ng cần hết giờ�. Tuy chẳng phải lời khen ch�nh thức, song Ng�i rất phấn khởi, được thượng cấp khen t�nh t�nh v� bằng l�ng trong c�ng việc l�m hằng ng�y. Năm 1945, đảo ch�nh Ph�p xong, kh�ng c�n phải �m thầm l�n l�t nữa, một phần lớn Chức Sắc dời về Th�nh Thất Minh T�n-Vĩnh Hội gần cầu �ng L�nh, thanh ni�n binh sĩ dời về trường học Cầu Kho, sau dọn về Th�nh Quan S�u (Colonel) g�c đường Norodom v� Paul Blanchy; sau đổi t�n đường Thống Nhất v� Hai B� Trưng-S�i G�n. Ng�i vẫn l� thơ k� ri�ng của Ng�i Tổng Chỉ Huy Gi�o Sư Thượng Tước Thanh, được giao nhiệm vụ hỏi danh t�nh, địa chỉ những người Ph�p v� gia đ�nh bị bắt để lập th�ng qui chuyển qua c�ng an l�c bấy giờ gọi l� Quốc Gia Tự Vệ Cuộc, tại b�t Catinat. Thời bấy giờ, điện thoại rất khan hiếm, c�c văn ph�ng của Đạo chỉ c� hai điện thoại m� th�i, một tại tư dinh của Ng�i Gi�o Sư Đại Biểu v� một tại văn ph�ng Tổng Chỉ Huy Nội Ứng Nghĩa Binh, m� Ng�i Gi�o Sư Thượng Tước Thanh cho đặt tại b�n viết của Thư K�, cần lắm Ng�i mới sử dụng. Trước v� sau ng�y đảo ch�nh, bom đạn Đồng Minh g�y h�i h�ng kinh sợ cho d�n ch�ng ở Đ� Th�nh v� g�y thiệt hại một số sanh mạng của anh em nội ứng nghĩa binh của Đạo đ�ng dưới dốc cầu chữ Y. Khi Ph�p t�i chiếm S�i G�n, Ng�i Gi�o Sư Thượng Tước Thanh dời về Th�nh Thất Từ V�n Tự-Ph� Nhuận, c�n th�n phụ Ng�i v� Ng�i về Th�nh Thất Chợ Lớn, trước bệnh viện Chợ Rẫy. T�nh thế ng�y c�ng khẩn trương, bộ đội r�t về Trảng B�ng T�y Ninh, H�a Kh�nh, Đức H�a, phần kh�c giải t�n, ai về nh� nấy chờ lịnh. 3.THO�T NẠN TRONG GAN TẤC Đầu năm 1946, Ph�p x�t Th�nh Thất Chợ Lớn, bắt �ng Kh�m Ch�u Gi�o Hữu Chiếu v� �ng Đầu Tộc Ch�u Th�nh Lễ Sanh Vinh, nửa đ�m đem bắn bỏ giữa đường Canton-Chợ Lớn. Ph�i nữ được y�n. Ng�i kh�ng bị bắt chung l� nhờ thấy t�nh thế kh� khăn, Ng�i mướn kh�ch sạn ở ri�ng trước đ� kh�ng l�u v� th�n phụ Ng�i đau dạ d�y đ� về xứ. Chuyện cũ nhắc lại thật kinh khủng hải h�ng, c� thể x�c định mọi việc đều được Thi�ng Li�ng an b�i trước. Ng�i khỏi vong mạng v� nhờ sự ngẫu nhi�n may mắn, sống chết chỉ c�ch nhau khoảnh khắc trong gan tắc. C�n một chuyện nữa cũng ly kỳ hấp dẫn kh�ng k�m. Số l� Ng�i mướn kh�ch sạn Khoan Dầu gần Palikao, x�m T�i Lục, Chợ Lớn. Ng�i ở chung với anh bạn th�n người Hu� kiều. S�ng một bữa nọ, đột nhi�n khiến Ng�i b�n với anh bạn Hu� kiều n�n đổi kh�ch sạn, v� tư c�ch phục vụ của bồi ph�ng k�m lịch sự. Anh bạn đồng �, cậy người vợ Xẩm (ở ri�ng) thu� kh�ch sạn kh�c. Độ một giờ trưa, sau khi thanh to�n tiền ph�ng, hai anh em dời về kh�ch sạn Duy Nhất, ngay lộ Đồng Kh�nh c�ch Khoan Dầu v�i con lộ, khoảng chừng một c�y số. Người bạn bảo Ng�i ngủ đi để anh ta lại đằng nầy một ch�t. Khi anh ta đi rồi, chẳng hiểu sao Ng�i cảm thấy hốt hoảng trong m�nh, ngồi phắt dậy, chạy theo ra cửa, ngang quầy t�i ph� theo kịp v� hỏi: -Anh Hai, đi đ�u? Chừng n�o về? Anh bạn trả lời xong rồi đi lu�n, Ng�i v�o ph�ng tiếp tục ngủ. Độ 10 ph�t sau, người Xẩm bồi ph�ng đến g� cửa hỏi: -C� phải khi sớm c� người đ�n b� Xẩm đến mướn ph�ng nầy hay kh�ng? Ng�i n�i: Phải Bồi ph�ng tiếp: - Vậy cảm phiền �ng ra ngo�i chờ, khi n�o người Xẩm đ� trở lại rồi �ng v� nghỉ, nếu thật sự ph�ng nầy mướn d�m cho �ng. Ng�i đ�p: Cũng được. Ng�i ngồi dậy toan bước ra, bồi ph�ng tiếp: -�ng lấy đồ ra lu�n, chừng n�o người đ� trở lại n�i đ�ng mướn ph�ng n�y cho �ng rồi �ng sẽ v�o nghỉ. Ng�i nghỉ ngay rằng, vừa nghe n�i tiếng Việt, biết Ng�i l� người Việt, chủ kh�ch sạn kh�ng cho mướn ph�ng, sợ li�n lụy bởi người Việt hay l�m Việt Minh. Qu�n Đội Ph�p c� th�ng b�o cấm, l�m tr�i rủi bị x�t bắt, chủ kh�ch sạn chịu tr�ch nhiệm nặng. Từ trước Ng�i ở nhiều kh�ch sạn T�u được l� nhờ ở chung với anh bạn Hu� kiều. Trả ch�a kh�a ph�ng, Ng�i x�ch cặp ra lu�n, đến t�m anh bạn theo địa chỉ anh vừa cho biết. Hai anh em thu� ph�ng kh�c c�ch Duy Nhất kh�ng đầy 500 thước. R�t kinh nghiệm Ng�i kh�ng n�i chuyện để kh�ng ai nhận biết l� người Việt. Hơn một tiếng đồng hồ sau, đứng trước kh�ch sạn thu� nh�n lại thấy binh sĩ Ph�p bao v�y Duy Nhứt. Thi�n hạ xem rất đ�ng v� b�n t�n: �N� x�t kh�ch sạn, kh�ng c� ai bị bắt, n� l�n xe về S�i G�n rồi�. Thời gian đầu Ph�p chưa chiếm Chợ Lớn, chỉ ra v�o h�nh qu�n rồi về. Mấy h�m sau, một trong những bồi ph�ng kh�ch sạn Khoan Dầu, gh�t chủ nhưng mến Ng�i, v� t�m gặp lại ở tiệm nước, kể cho Ng�i nghe: Chủ kh�ch sạn người T�u c� vợ Đầm, thường mua đồ tiếp tế cho qu�n Ph�p ở S�i G�n, biết Ng�i c� s�ng lục, v� t�nh bồi ph�ng nh�n thấy, b�o cho nh� binh v�o x�t bắt. May l� Ng�i vừa dọn đi, nữa giờ sau binh Ph�p tới, kh�ng gặp Ng�i, l�c Ng�i x�ch cặp ra đi, n� cho người theo, biết Ng�i dời về Duy Nhất. Ch� bồi ph�ng dể thương c�n hỏi Ng�i tại sao biết m� tr�nh. Chừng đ� Ng�i mới nhớ lại l� khi mới xuống ph�ng rời kh�ch sạn Khoan Dầu, c�n b�ch bộ theo h� phố, thấy nhiều xe nh� binh Ph�p chạy từ hướng S�i G�n v�o, phong tỏa xung quanh kh�ch sạn, nay mới vở lẽ. Mừng được tho�t nạn lớn, nếu bị bắt m� c� s�ng hẳn nhi�n bị giết v� c� thể bị tra tấn khai th�c trước khi h�nh huyết. Thời gian ở kh�ch sạn, trước l� vui th� theo tuổi trẻ v� cũng c�ng t�c với anh em Việt Minh b�n cầu Palikao. Thấy t�nh đời đen bạc, xảo tr� kh�ng thật t�m, tham của cải hơn l� lợi �ch chung của đất nước, sau khi bắt gặp thi h�i của 2 vị Chức Sắc thuộc Ch�u Đạo Chợ Lớn bị bắn bỏ giữa đường, th�y nằm ngửa tr�n ngực trải tờ Kiết Chứng của Đạo, dằn dưới h�m quẹt di�m, Ng�i h�i h�ng th�m buồn ch�n, vội bỏ về c�ng với anh Tư của Ng�i v� bạn Cơ, thư k� Đạo ở chung th�nh Quan S�u l�c trước, về lu�n nh�, kh�ng một lời từ giả anh bạn Hu� Kiều. 4.TRỞ VỀ QU� Đường về cũng lắm tru�n chuy�n, định theo lộ tr�nh Ph� L�m-B� Hom, Cầu X�ng, rủi ng�y ấy Ph�p h�nh qu�n qua v�ng Ph� L�m-B� Hom, ba anh em phải l�ch v�o s�u trong ruộng, lội bộ băng đồng. Mặc d� c� chứng thư của Chi Đội Trưởng Chi Đội 15 m� vẫn gặp nhiều kh� khăn. May mắn một c�n bộ Việt Minh địa phương nh�n bạn cũ với anh Đức, trước c�ng học ở Đức H�a gi�p đỡ mới su�ng sẻ về đến nh�. Phần anh bạn Hu� Kiều, năm 1950 l�c h�nh Đạo ở Phnom-Phenh, Ng�i t�nh cờ gặp lại ở đường Boon anh tr�ch v� hỏi l�c đ� đi đ�u, anh t�m khắp nơi kh�ng gặp, kh�ng biết đi đ�u m� kh�ng từ gi�, đi mất t�ch anh rất buồn. Mấy th�ng ở nh�, Ng�i hiệp lực c�ng anh Đức qu�n xuyến c�c việc gia đ�nh, quản l� hai l� đường đạp m�a m� kh�ng b�n cho h�ng, c�ng việc kh� vất vả. Trung tuần 1946, sau khi c�ng Ch� T�n thời Dậu xong. Th�n phụ Ng�i với Thi�n Phục Gi�o Hữu, chứng cho Ng�i lập thệ nhập m�n, kh�ng người tiến cử. V� lẽ đ� kh�ng c� Sớ Cầu Đạo, Ng�i kh�ng nhớ ng�y th�ng n�o đ� nhập m�n. Chiến tranh hổn loạn, bổn Đạo Cao Đ�i nguy khốn nhất trong những th�ng đầu năm 1946, lớp bị Ph�p giết trả th� cuộc đảo ch�nh 9-3-1945 m� Cao Đ�i đ�ng vai tr� quan trọng chủ yếu khắp c�c tỉnh Miền Nam Việt Nam. Lớp bị Việt Minh Cộng Sản theo Gi�o điều kỳ thị t�n Gi�o t�n s�t tập thề, thảm khốc nhất ở Quản Ng�i, Trung Lập, Đức H�a (Chợ Lớn), B�nh H�a (T�n An) k�o d�i hết năm 1947 qua đầu năm 1948. �ng Lễ Sanh Thượng Bổn Thanh, Đầu Tộc Đạo Đức H�a, b�c ruột Ng�i, được Việt Minh mời họp, sợ bị thủ ti�u kh�ng đi. Th�ng thường được Việt Minh mời, c� đi kh�ng bao giờ trở lại, người Đạo sợ lắm. B�o tin cho th�n phụ của Ng�i hay, Ng�i xin th�p t�ng, c� v�i ba Chức Việc B�n Trị Sự B�nh H�a t�nh nguyện theo c�ng. Th�n phụ Ng�i cho soạn trước một b�i diễn văn để đọc trong phi�n họp. Đường gian nguy nhọc nhằn, c� li�n lạc Việt Minh dẫn đường. Canh khuya đ�m vắng, trời tối đen như mực, lội qua nhiều đồng ruộng gồ gồ ghề băng qua lộ dầu H�a Kh�nh, mọi người đều sợ Ph�p bắn. Đường khoảng 10.000m, xong li�n lạc muốn đ�nh lạc hướng để bảo mật vị tr� đ�ng qu�n, dẫn đi quanh co gần 20.000m. Sau lời diễn văn v� lời tr�nh b�y của th�n phụ Ng�i, lập trường của Đạo được n�u r� r�ng, được hoan nghinh, Chi Đội Trưởng Việt Minh tuy�n bố sẽ cho đăng b�o b�i diễn văn đ�. C� lẻ nhờ vậy m� những vụ khủng bố Đạo được giảm bớt phần n�o, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn th�i, c�c vụ t�n s�t Đạo lại tiếp diễn v� khốc liệt nhất l� năm 1947. 15. QUYẾT L�NG THEO ĐẠO Năm 1946, khi được tin Đức Hộ Ph�p hồi loan, sau thời gian bị đồ lưu ở đảo Madagascar, th�n phụ Ng�i quyết định về T�a Th�nh tiếp tục bước h�nh Đạo, cho anh Lương v� em Quang của Ng�i c�ng theo, giao cả sản nghiệp cho Ng�i g�n giữ khai th�c tạo n�n của cải để lo cho 3 anh em c�n độc th�n. Bốn anh chị lớn đ� c� gia đ�nh tư ri�ng rồi. Ng�i từ chối xin được noi gương cha �Xả ph� cầu bần, xả th�n cầu đạo� để được đi T�a Th�nh. Th�n Phụ Ng�i chấp thuận v� giao t�i sản cho hai anh trai l� Đức v� �n. Ng�i chấp nhận hy sinh mối t�nh đầu, cố n�n đau thương luyến �i, t�m l�ng qu�n trong c�u kinh tiếng kệ v� thời gian d�i l� bầu diệu dược h�n gắn mọi thương đau. Tuy vậy mỗi lần nhớ đến, lương t�m Ng�i kh�ng khỏi rai rứt v� ch�nh m�nh Ng�i đ� g�y tuyệt vọng ưu sầu cho người thương. Sở dĩ Ng�i muốn h�nh Đạo l� bởi đức tin được nhen nh�m từ thuở nhỏ, xuất th�n trong gia đ�nh Đạo Gi�o, thỉnh thoảng c�ng nước sớm chiều trong tứ thời nhựt tụng, được nghe cha, mẹ v� anh Đức Ng�i l� Th�ng Sự kể chuyện Đạo, dẫn đi Th�nh Thất, viếng T�a Th�nh, bảo đọc Th�nh Ng�n, Th�nh Gi�o, giảng dạy v� thật h�nh. Được nghe Đạo linh thi�n, mầu nhiệm, bệnh g� chữa cũng hết, nhất l� bịnh t�. Đặc biệt hơn c� một dịp đức tin của Ng�i được cũng cố th�m mạnh l� v�o năm 1942, anh Ng�i Nguyễn Hữu �n l�m bệnh trầm kha, Thầy Đ�ng Y, B�c Sĩ T�y Y chữa trị đều kh�ng kết quả, th�n mẫu Ng�i rước B�n Trị Sự v� Đồng Nhi đến tụng kinh v� cầu bịnh ng�y đ�m nhưng kh�ng ch�t thuy�n giảm, bịnh c�ng tăng chỉ chờ chết m� th�i. C�ng lạy xin s�m theo quẻ Quan �m trong quyển Kinh Nhật Tụng do ch�a Tam T�ng Miếu ph�t h�nh. C� lần s�m ứng: sẽ c� quới nh�n cứu hộ. Chờ đợi mỏi m�n chẳng thấy quới nh�n đ�u cả. Bệnh nh�n th�i th�p chờ thở hơi cuối c�ng. Cả gia đ�nh đều tuyệt vọng. Một T� Điền hay tin đến thăm ngủ đ�m tại nh�. �ng nầy l� Thầy Ph�p, thứ 5 t�n Kh� ở c�ng địa phương. Nửa đ�m khi B�n Trị Sự v� Đồng Nhi đang qu� c�ng tứ thời th� bất ngờ �ng chổi dậy nhan nhẹn nhắc ghế để trước Thi�n B�n ph�a sau Đồng Nhi, nhảy l�n đứng tr�n ghế, mắt nh�n Thi�n Nh�n, miệng đọc l�m r�m, tay dường như bắt ấn. Th�n mẫu Ng�i thấy lạ xin cho biết cao danh qu� t�nh, xin đừng v� lễ trước Thi�n B�n Ch� T�n. Miệng �ng ta liền thốt ra: -Ta l� Long Thần Hộ Ph�p. Thấy gia đ�nh nầy Đạo đức�ta đến cứu, để ta bắt hồn sanh n� lại �kẻo trễ�kh�ng kịp. �ng tiếp tục l�m r�m bắt ấn, một ch�t sau �ng gọi ��n� t�n của bệnh nh�n. Trong t�nh trạng h�n m� bất tỉnh thế m� �n lại dạ th�nh tiếng v� tu�n h�nh y lệnh truyền như người mạnh giỏi b�nh thường. Anh �n của Ng�i lồm cồm ngồi dậy, th�n mẫu Ng�i vội d�u đỡ, bước xuống v�n ngựa, qu� trước Thi�n B�n, nhứt nhứt biểu đ�u l�m đ�, bắt ấn t�, lấy dấu, niệm danh Ch� T�n rồi lạy, cũng ba lạy bốn gật. Những người c� mặt ngạc nhi�n kh�ng �t. Thấy hiển linh như vậy, th�n mẫu Ng�i hỏi d�ng th�m thuốc chi điều trị. Qua x�c �ng Thầy Ph�p, Long Thần Hộ Ph�p dạy cho d�ng thuốc bồi dưỡng sức khỏe l� đủ, kh�ng cần thuốc kh�c. N�i rồi xuất ra lu�n. Anh �n Ng�i thay v� kh�ng hy vọng k�o d�i sự sống đột nhi�n b�nh phục nhờ Long Thần Hộ Ph�p cứu mạng, ứng đ�ng như quẻ Quang �m. Ng�i c� mặt trong giờ ph�t đ�, chứng kiến sự việc, đức tin tăng bội phần, nhờ vậy sau nầy ước muốn đi h�nh Đạo. 6. HỌA TAI ĐỖ XUỐNG GIA Đ�NH NG�I Sau biến cố mấy mươi năm, giờ thấy r� duy�n phần định số, nếu ở lại g�n giữ sản nghiệp, Ng�i kh� tr�nh khỏi số phận như hai anh Đức v� �n của Ng�i chết trong tay của Cộng Sản. L�c bấy giờ kh�ng ai biết trước cuộc chiến ở Việt Nam ng�y c�ng khốc liệt dai dẳng, t�n ph� ti�u hao về t�i sản v� sinh mạng đến mức độ qu� ư trầm trọng. Mục đ�ch mấy cha con Ng�i về T�a Th�nh h�nh Đạo kh�ng phải l� tản cư, kh�ng phải xa qu� vĩnh viễn, do đ� th�n phụ Ng�i chỉ đem tiền chi dụng vừa đủ, ngo�i quần �o chẳng mang g� th�m, cho đến v�ng v�ng, gia bảo, nữ trang cũng ch�n dấu tại nh�, định � hai anh Ng�i sẽ tiếp tế sau. Kh�ng ngờ khi mấy cha con rời khỏi gia đ�nh, bị phao truyền l� đ� theo T�y, đồn rằng thấy th�n phụ Ng�i đứng trước mũi t�u h�nh qu�n của Ph�p, chỉ cho qu�n Ph�p bắn x� v�o x�m�, phản động, việt gian�c� l� do tịch thu t�i sản, tất cả ph�n t�n manh m�n, hai lẫm l�a bị ph�n phối cho nhau, nh� cửa bị triệt hạ, khu vườn c�y tr�i năm s�u mẫu cũng bị đ�o xới t�m của qu�, nữ trang gia bảo bị tước đoạt, hai người anh bị giết cho dứt hậu hoạn, h�ng x�m được dịp h�i của rơi rớt. Th�n phụ Ng�i sạt nghiệp từ đ�, chỉ c�n mười mấy mẫu ruộng tốt ở G� Đen-Long An nhưng kh�ng th�u l�a t� được. Th�n phụ Ng�i n�i rằng: �Thi�ng Li�ng gi�p cho dứt kho�t, khỏi bị chi phối ưu tư v� của cải vật chất, d� c� khổ nhưng bước đường h�nh Đạo khỏi bị vướng bận, chỉ thương hai đứa con mạng bạc qu� sớm�. 7. VỀ T�A TH�NH T�Y NINH Về T�a Th�nh năm 1946, Ng�i lập tờ hiến th�n cho Đạo, tiếp tục l�m Thơ K� Nội Ch�nh, th�n phụ Ng�i quản l� Hộ Viện, sau đổi th�nh Thượng Thống Hộ Viện, Ng�i ở Gi�o T�ng Đường với th�n phụ nhưng d�ng cơm th�ng ở ngo�i. L�c đầu tin tưởng v�o sự sản của gia đ�nh, bất ngờ c�n hai b�n tay trắng, đ�nh v�o Trai Đường d�ng bữa. Thế mới biết đời l� giả tạm, c�i g� cũng giả, cũng tạm. Trai Đường thường d�ng cơm với nước muối, rau luộc. Muối hột nấu với nước cơm ch�y đen, m�u sậm giống nước tương, danh gọi nước tương Đại Đạo, rau lan c� nhiều nhưng cũng kh�ng đủ cho c�ng quả ăn. Bữa ch�u, bữa cơm thất thường, c� l�c c�n giới hạn số lượng mỗi khẩu phần cơm ch�o trong bữa ăn, kh�ng đủ no, c� khi c�n mạo danh để ăn phần ti�u chuẩn của anh em, khiến �ng Gi�o Hữu Th�i H�o Thanh, Thượng Thống Lương Viện phải nhọc nhằn xoay sở để b� đắp lại. Thơ K� Nội Ch�nh nghỉ việc l�c 11 giờ, đến Trai Đường sau c�c sở, một đ�i lần phải cảnh ngộ nầy, chờ c� phần b� lại, chịu đ�i r� ruột. Mức sống từ đỉnh cao rơi v�o vực thẩm, trước kia ăn ba bữa, tối c�n dậm th�m, nay chịu thiếu thốn mọi mặt, thiếu dinh dưỡng, đ�m c�ng thời T� xong, đ�i khi đ�i x�t ruột kh�ng ngủ được. Ng�y l�m việc chờ hết giờ, tan sở, c� bữa cầm viết run tay, nhưng với dạ nhiệt th�nh, quyết t�m h�nh Đạo, Ng�i vẫn ki�n tr� chấp nhận, h�ng ng�y nhờ vui vẻ với bạn b� trang lứa, th�m nhờ c�c Đấng hộ tr�, mu�n sự kh� đều vượt qua. Ghi lại những d�ng chữ nầy mục đ�ch của Ng�i l� muốn nhắc lại những vui buồn trong cảnh h�nh Đạo gọi l� kỷ niệm thăng trầm của ng�y xa xưa, kh�ng c� � than phiền, tr�i lại Ng�i c�n phấn khởi đ� đi những bước vững v�ng tr�n con đường thi�n l� gồ ghề hiểm trở v� kh� khăn. L�m Thơ K� Hộ Viện được mấy th�ng, T�a Đạo cần người, Ng�i Gi�o Sư Thượng Tước Thanh, Thượng Thống Lại Viện bổ dụng �ng Phạm Văn Nhiều v� Ng�i qua T�a Đạo, sau đổi danh l� Ph�p Ch�nh Hiệp Thi�n Đ�i, dưới quyền Chưởng Quản của Ng�i Khai Ph�p Trần Duy Nghĩa. 8. THI ĐẬU LUẬT SỰ (Thuộc Ph�p Ch�nh Hiệp Thi�n Đ�i) Năm 1947, Hội Th�nh mở khoa thi Luật Sự, anh em thơ k� n� nức xin thi. Ri�ng Ng�i kh�ng d�m nghĩ đến, quan niệm th� l�m một Đạo hữu th�ng suốt v� vẹn giữ luật ph�p Đạo c�n hơn l� Chức Sắc kh�ng xứng phận, hơn nữa cũng lo ngại đậu rớt, �ng Nhiều khuyến kh�ch v� động vi�n Ng�i, �ng n�i: �D� m�nh c� rớt đi nữa, �ng chef m�nh cũng tiếc khả năng của m�nh�. Nghe xong Ng�i nộp hồ sơ xin thi, thương cho �ng Nhiều c� kiến thức về mặt Đạo, c� khả năng, gi�u thiện ch�, d�y c�ng quả từ nhiều năm trước, kh�ng may bị rớt. Ng�i đậu hạng tư trong tổng số, vẫn l�m việc tại Bộ Ph�p Ch�nh. Một kỷ niệm đ�ng ghi nhớ nhất cuộc đời, l�c ban sơ vừa muốn đặt ch�n v�o ngưỡng cửa khu�n vi�n Th�nh Thể, anh Lương của Ng�i muốn cầu phong Lễ Sanh, Ng�i th� muốn v�o b�n Hiệp Thi�n Đ�i. Th�n phụ Ng�i gọi cả hai đến để dẫn giải lời hơn lẽ thiệt, kể c�c lẽ vui buồn sướng khổ trong bước đường h�nh Đạo rồi kết luận rằng: �Ba đ� n�i r� để c�c con biết, vậy t�y c�c con n�n suy nghĩ đắn đo c�n nhắc thật kỹ rồi tự quyết định lấy tương lai, ba kh�ng cản m� cũng kh�ng �p, cần thiết l� c�c con phải tự liệu sức m�nh cho hẳn sẽ l�m, liệu đi c�ng bước Đạo, được th� n�n cầu phong b�n Cửu Tr�ng Đ�i hay thi qua Hiệp Thi�n Đ�i, sau nầy chẳng n�n bỏ dang dở nửa chừng phải mang tiếng b�n đồ nhi phế�. Anh em Ng�i hứa quyết t�m h�nh Đạo, th�n phụ Ng�i kết th�c bằng lời khuy�n: �R�ng nhớ v� l�m đ�ng lời đ� hứa�. Nhớ lại khi ở Th�nh Thất Minh T�n, anh Lương Ng�i ước muốn được đội m�o Lễ Sanh n�n cố gắn lập c�ng, c�n Ng�i thấy hai đ�n anh Luật Sự Phan Hữu Phước v� V� Văn Nhơn bị Ph�p đ�y đi Sơn La mới về, c�ng Ch� T�n đội m�o Hiệp Thi�n Đ�i, Ng�i ngưỡng vọng v� ước mơ. �u cũng l� tiền căn trước, anh Lương Ng�i phục vụ b�n Cửu Tr�ng Đ�i, Ng�i th� b�n Hiệp Thi�n Đ�i. 9. ĐẢM NHIỆM PH�P CH�NH S�I G�N Đầu năm 1948, Ng�i được bổ nhiệm Ph�p Ch�nh S�i G�n, �ng Thừa Sử Nguyễn Văn Hợi muốn Ng�i ở chung nh� gần chợ Th�i B�nh để kim lu�n Đầu Văn Ph�ng cho �ng trong chức vụ Ph�p Ch�nh Miền Đ�ng mười một tỉnh. Anh em Luật Sự t�n khoa đều minh thệ v� tư v� được Đức Hộ Ph�p h�nh ph�p giải oan, trấn thần v� ban ph�p l�nh tại Cung Đạo trước khi l�n đường h�nh sự. Ở nh� �ng Hợi, c� khi Ng�i c�ng h�nh Đạo chung với �ng, đi nơi nầy nơi kh�c, thỉnh thoảng Ng�i thay mặt đi một m�nh. Được �t th�ng c� sự đồng � của �ng, Ng�i dọn về Th�nh Thất Th�i H�a, lộ Monseigneur Domortier ở chung với �ng Đầu Tộc Đạo S�i G�n Lễ Sanh Ngọc Ngạt Thanh. H�nh Đạo l�c bấy giờ rất kh� khăn, nguy hiểm, giao th�ng thật bất tiện, mỗi tuyến đường đều c� xe qu�n sự Ph�p (convoi) hộ tống. Thỉnh thoảng đo�n xe bị Việt Minh phục k�ch bất ngờ, g�y thiệt hại vật chất lẫn sanh mạng nặng nề. Mỗi tuần v�i ba lần c� xe hộ tống. Đi viếng c�c căn cứ Đạo B�u Trai (Hậu Nghĩa), Hiệp H�a, T�n Mỹ, Rạch Thi�n (Chợ Lớn), Mỹ Thạnh Đ�ng (Long An) l� cả một vấn đề, những v�ng nầy đồng Đạo bị giết rất nhiều. C�c �ng Luật Sự Nguyễn Th�nh An, Ph�p Ch�nh Chợ Lớn; Đỗ B� Khen, Ph�p Ch�nh T�n An v� Ng�i thay mặt Ph�p Ch�nh Miền Đ�ng, phải chờ c� con voi hoặc xe nh� binh Ph�p chở lực lượng tiếp tế mới đi được, nhưng phải xin trước. Một h�m nh� binh Ph�p b�o tin c� xe đi B�u Trai, c�c Ng�i qu� gian được chỉ chỗ ngồi tr�n remrque ph�a sau xe. Đường Ph� L�m-B� Hom-Cầu X�ng, mất an ninh phải đi ng� tư H�c M�n về Mỹ Hạnh-Đức H�a mới tới B�u Trai. Đường rất xấu, bị Việt Minh ph� hoại nhiều khoảng, hơn 10 c�y số lồi l�m, lỗ hang, ngồi tr�n remorque vừa sợ phục k�ch v� v�ng nầy lực lượng kh�n chiến nổi tiếng lại vừa sợ rơi xuống lộ, mặc d� tay vịnh th�nh rất chắc, remorque nhảy lưng tưng dằn qu� c� l�c ngồi kh�ng được, đứng lom khom, vịnh cứng, lấy thế chịu cho khỏi t�, khỏi bị rơi xuống đường. C�c Ng�i kh�ng k�m phần lo ngại , kh�ng kh�o lại đạp dập bể lương thực, rau cải, cũng c� thể sanh rối. Chuyến đi đ� thế, chuyến về c� sự khổ sở hơn. Ho�n tất phận sự ở c�c căn cứ Đạo, c�c Ng�i đi nhờ xe nh� binh về Chợ Lớn, tới Đức H�a tưởng đi lu�n, nhưng tin giờ ch�t, phải mấy ng�y sau xe mới đi được. Tại chợ Đức H�a, v�ng b�n an ninh, đ� c� trường hợp xảy ra, người lạ mặt đến ngủ, nửa đ�m Việt Minh k�u cửa bắt dẫn đi, c� lần bắn liền tại chỗ. C�c ngải thấy bất tiện, kh�ng thể xin trọ nh� chị d�u vợ anh Đức của Ng�i ở gần chợ. V�ng an ninh ở ng� tư Đức H�a Ng�i quen biết nhiều nhưng kh�ng th�n, phần xa c�ch đ� l�u nay đường đột xin ngủ tạm một lần cả ba thanh ni�n biết c� ai nhận lời kh�ng? nhất l� thời chiến, kh�ng ai d�m tin ai. Đang bối rối ph�n v�n tấn thối lưỡng nang, thời may c� người cho biết, �ng Gi�o Đậu, Thầy cũ của Ng�i, trước dạy ở Hồng Ngự, nay về Đức H�a l�m Đốc Học, c�c Ng�i t�m đến v� được nhận lời cho t� t�c, ăn ở suốt 3 ng�y mới đi. Nếu kh�ng c� sự may mắn c�c Ng�i cũng kh�ng biết xử tr� c�ch n�o nữa. Thương hại cho căn cứ Đạo B�u Trai bị Việt Minh tấn c�ng, năm 1950 ph� b�nh địa, nhiều người chết, số người sống s�t một �t chạy về Th�nh Địa T�y Ninh, số kh�c tản lạc nhiều nơi. Thấy địa phận S�i G�n việc Đạo kh�ng nhiều, ăn ở đạm bạc, hẩm h�t. Ng�i Trần Khai Ph�p r�t Ng�i về Bộ Ph�p Ch�nh. Gặp l�c Luật Sự L� Văn Th�m, nghỉ bệnh 2 th�ng, Ng�i được lệnh đến Cần Thơ thay v�o đầu năm 1949. 10. ĐẢM NHIỆM PH�P CH�NH RẠCH GI� Vừa m�n hạn, Ng�i đắc lịnh trấn nhậm Rạch Gi� thay cho vị Ph�p Ch�nh sở tại bị triệu hồi. Đến Long Xuy�n phải chờ th�m đến một tuần mới c� convoi đi Rạch Gi� . Ngay bữa đầu đến Rạch Gi�, nhằm l�c Kh�m Ch�u họp c�c Đầu Tộc v� B�n Trị Sự, �ng Gi�o Hữu Ngọc L�nh Thanh giới thiệu Ng�i ra mắt lu�n. Sau c�ng �ng Kh�m Ch�u y�u cầu Ph�p Ch�nh t�n nhiệm vui l�ng phụ gi�p lo kiến tạo Th�nh Thất Ch�u Th�nh, đ� họp b�n 5, 7 lần k� vi bằng hẳn hoi m� vẫn kh�ng thực hiện được. Sau mấy ng�y đi viếng x� giao Tỉnh Trưởng, Chỉ Huy Qu�n Đội Ph�p v� c�c cơ quan ch�nh quyền, Ng�i qua thăm căn cứ Đạo th�nh lập b�n kia bờ s�ng thuộc khu vực nh� m�y xay l�a của nh� Tư Bản B�i Quang Đ�i, chu vi rộng lớn, tương đối an ninh. Bổn Đạo tản cư tị nạn Cộng Sản về đ�ng gồm c�c quận Ch�u Th�nh, Giồng Riềng, G� Quau tập trung tr� ngụ c� Qu�n Đội bảo vệ. C�ch ăn ở rất chật hẹp, bẩn thỉu, b�n lầy, nước mặn, g� heo, s�c vật lẫn lộn. Th�nh Thất lợp l�, cột tre, l�u ng�y phần lớn đứt ch�n gần sập. Ng�i đề nghị với �ng Đầu Tộc Ch�u Th�nh n�n về tạm ở nơi căn cứ c�ng với bổn Đạo, mới mong thực hiện được việc kiến tạo. �ng chẳng phản đối nhưng kh�ng đồng � bởi chỗ đang ở l� biệt thự khan trang, gần biển gi� m�t, điện nước đầy đủ, c� hồ chứa nước mưa để uống, tiện nghi, cao r�o sạch sẻ. Tại biệt thự nầy c� 5 ph�ng: Kh�m Ch�u, Đầu Tộc, H�nh Ch�nh nam nữ v� Ph�p Ch�nh. Ng�i đ�ch th�n qua căn cứ ở chung với nhị vị Đầu Tộc Giồng Riềng, G� Quau, gần văn ph�ng Kh�m Ch�u v� Đầu Tộc Phước Thiện, đề nghị họp B�n Trị Sự v� Ban Cai Quản Phước Thiện, tất cả đều y�u cầu Ng�i khởi xướng, anh em sẽ phụ lực nhiệt t�nh. Ng�i n�i: �Họp c� bi�n bản nhiều lần m� kh�ng l�m được, b�y giờ kh�ng lập bi�n bản l�m g�, ng�y kia nếu kh�ng l�m được việc m�nh đỡ hổ thẹn với anh em�. V� lẽ đ� n�n kh�ng c� b�t t�ch văn bản ghi r� sự y�u cầu, sau nầy mới xảy ra tố tụng lung tung. Khởi c�ng ng�n quỹ kh�ng c� đồng n�o, Ng�i tạm xoay tiền mua tre đang ky g�nh đất đắp nền, ngoại giao với th�n h�o nh�n sĩ c�ng c�c nh� tư bản, thương gia địa phương để vận động tiền bạc, dụng t�m l� huy động tinh thần bổn Đạo tham gia đ�ng g�p c�ng của. Nhờ uy t�n Đạo, Ng�i l�m được việc, cất được 6 căn, một ch�i l�m Th�nh Thất, lợp l� cột tr�n, k� t�n l�t gạch t�u v� năm căn kh�c l�m văn ph�ng c�ng nơi ăn nghỉ của Chức Sắc, cũng cột tr�n k� t�n nhưng l�t gạch kh�ng đầy đủ. Vừa lo kiến tạo, vừa th�nh lập tập luyện c�c ban lễ, nhạc, Đồng Nhi, vừa lo nhạc cụ, vừa sắm �o, m�o cho Lễ Sĩ. Việc l�m được kết quả nhanh ch�ng v� mỹ m�n nhờ c�c anh em l�c th�i b�nh l�m Lễ Sĩ ở Th�nh Thất địa phương. �ng Đầu Tộc Giồng Riềng l� nhạc sĩ đời vả cũng r�nh c�c b�i bản đờn c�ng. Trong v�ng 4 th�ng ho�n th�nh c�c việc. Ng�i tổ chức kh�nh th�nh trọng thể, c� đ�ng quan kh�ch, c� cộ đ�n, c� đấu xảo b�nh mứt, c� h�t cải lương. Nhờ vậy m� thanh to�n c�c m�n nợ mua vật liệu, c�n dư tr�n 1500 đồng gi� trị đồng tiền l�c bấy giờ. �ng Kh�m Ch�u Ngọc L�nh Thanh v� Đầu Tộc Ch�u Th�nh, Lễ Sanh Ngọc T�m Thanh, chỉ g�p mặt khi được mời dự lễ thượng đ�n d�ng v� kh�nh th�nh m� th�i. �ng Đầu Tộc G� Quau, Lễ Sanh Thượng H�ng Thanh, �ng Đầu Tộc Giồng Riềng Th�i Cẩm Thanh c�ng c�c B�n Trị Sự v� Ban Cai Quản Phước Thiện rất t�ch cực v� nhiệt th�nh. Phần Ng�i vừa lo t�nh to�n tiền bạc, vừa sắp xếp c�ng việc ph�n c�ng cho anh em bổn Đạo, vừa phụ lực với c�ng thợ theo khả năng, vừa chăm s�c tr� thuốc cho từng người, nhứt l� chư vị lớn tuổi. Nhờ vậy hầu hết bổn Đạo trong c�c cơ quan ch�nh trị Đạo d�nh cho Ng�i một khối cảm t�nh y�u �i nồng n�n mật thiết. Xin dẫn chứng trường hợp cụ thể sau đ�y: Một chiều sẩm tối, trời đang mưa, ghe chở gạch v� c�y cột được binh sĩ Cao Đ�i hộ tống về đậu trước s�ng c�ch Th�nh Thất v�i ba trăm thước. Anh em c�ng quả theo ghe l�m suốt ng�y, phần nguy hiểm dọc đường sợ bị Việt Minh phục k�ch, tất cả đều mệt mỏi v� đ�i bụng, cần về ăn cơm v� nghỉ. Bổn Đạo trong căn cứ đi l�m ăn vừa về thấy c�ng việc nặng nề lại ngại b�n lầy. B�n Trị Sự k�u gọi chưa thấy ai đ�p ứng tiếp tay vận chuyển l�n ch�a. Điều đ�ng ngại l� ghe cũ rịn nước, cần giải tỏa sớm cho ghe nhẹ khỏi sợ ch�m. Ng�i rất lo, hội � với 2 �ng Đầu Tộc, c�ng khu�n gạch lần l�n. V�i người biết được, loan truyền rằng �ng Ph�p Ch�nh đi v�c gạch nặng nề, trời mưa trơn trợt, rồi tự động rũ nhau, kh�ng đầy 30 ph�t sau, anh em tập trung rất đ�ng, xếp h�ng từ ghe l�n s�n ch�a, mỗi người đứng tại chỗ, chuyền tay nhau đưa gạch l�n s�n, kh�ng ai phải di chuyển bước n�o. C�y cột nặng th� c� c�c thanh ni�n khỏe mạnh phụ lực khi�n v�c. Hai �ng Đầu Tộc v� Ng�i bắt buộc phải nghỉ. Hơn một tiếng đồng hồ sau, mọi việc đều ho�n tất mỹ m�n, giải tỏa nổi lo. Nhờ Đạo t�m, c�c anh chị em bổn Đạo c�ng với chiến sĩ Cao Đ�i, tất cả v� đại nghiệp, n�u cao thiện ch� phục vụ, h�a đồng t�m l� v� t�nh cảm tốt đẹp n�n mọi việc đều như �. Kh�nh th�nh xong, cả mấy chục B�n Trị Sự ở căn cứ lập tờ hoan ngh�nh c�ng nghiệp v� y�u cầu ban khen cho Ng�i, do 2 �ng Đầu Tộc Giồng Riềng v� G� Quau k� chuyển theo hệ thống h�nh ch�nh. Bộ Chỉ Huy Qu�n Đội Tỉnh Rạch Gi�, Ban Cai Quản, Đầu Tộc Kh�m Ch�u, Phước Thiện cũng k� tờ hoan ngh�nh c�ng nghiệp v� xin ban khen Ng�i, gởi theo hệ thống ri�ng của mỗi cơ quan. L�c đầu c�c cơ quan muốn giao c�c văn kiện ấy để trực tiếp đem tr�nh về T�a Th�nh, Ng�i từ chối, ngại rằng thượng cấp sẽ nghĩ l� do ch�nh Ng�i vận động cho c� nh�n m�nh. Tiếp dược những văn bản hoan nghinh c�ng nghiệp, �ng Kh�m Ch�u Ngọc L�nh Thanh n�i rằng �ng đến Rạch Gi� đ� 3, 4 năm kh�ng ai hoan ngh�nh c�ng nghiệp, c�n Ph�p Ch�nh mới tới c� mấy th�ng sao lại được hoan ngh�nh? �ng cho rằng Ng�i lập phe đảng n�n giữ lại kh�ng chuyển về T�a Th�nh v� c�n hiệp với �ng Đầu Tộc Ch�u Th�nh Lễ Sanh Ngọc T�m Thanh k� Tờ kiện Ng�i, n�u l� do �Phạm quyền h�nh ch�nh�. Sau cuộc điều tra của Ph�p Ch�nh địa phương, Luật Sự V� Nh�n Du chuyển nội vụ về Bộ Ph�p Ch�nh. Ng�i Trần Khai Ph�p dạy bổ t�c hồ sơ đ�i Kh�m Ch�u giao hết những tờ hoan nghinh c�ng nghiệp để cứu x�t v� quyết định. Ng�i ph� đại � như sau: �Theo tờ của Kh�m Ch�u Đầu Tộc Rạch Gi� tố c�o Luật Sự Tr�n �Phạm Quyền H�nh Ch�nh� x�t ra kh�ng phải tham quyền m� cố phạm, chỉ v� do sự bất lực của một số Chức Sắc h�nh ch�nh tại địa phương v� cũng do y�u cầu của c�c cơ quan ch�nh trị Đạo sở tại. Việc x�y cất Th�nh Thất xong, Luật Sự Tr�n giao l�nh c� toa v� sổ s�ch đầy đủ, nếu đem c�n c�ng v� tội th� c�ng trội hẳn hơn nhiều, n�n Bần Tăng miễn truy tố v� ph�n định� (non lieu) Thế l� Ng�i khỏi bị tội v� cũng kh�ng được ban khen. Ng�i lấy l�m mừng v� cho đ� l� một b�i học kinh nghiệm trong bước đầu đi h�nh Đạo. Sau lễ kh�nh th�nh, �ng Đầu Tộc Ngọc T�m Thanh ngưng ngan kh�ng cấp lương thực hằng ng�y. Ng�i c� � định ăn hết mấy l�t gạo c�n lại sẽ về ngay T�a Th�nh, ở đ�u cũng l�m c�ng quả kh�ng ngại. Sự việc đến kh�ng giống điều đ� nghĩ, đồng Đạo d�nh cho Ng�i khối y�u �i đặc biệt, cơm gạo kh�ng thiếu, thức ăn lại dồi gi�u hơn nhiều. Tới bữa cơm người cho thứ nầy, kẻ biếu m�n kh�c, nhiều người tiếp tế. Điều đ�ng ngại l� đem đồ ăn b�nh tr�i tới cho ai cũng n�i: �Đem cho �ng Ph�p Ch�nh� trong khi c� 2 �ng Đầu Tộc ngồi chung, khiến Ng�i �i ngại v� c�ng. Trong ho�n cảnh tản cư ngh�o kh�, đạm bạc, thiếu thốn đủ điều, mọi người đều lo tảo tần, lo sự sống hằng ng�y cho gia đ�nh v� bản th�n m� anh chị em cư xử rất đẹp như thế, Ng�i thấy đ� l� niềm an ủi v� bi�n, được gọi nhuần trong khối t�nh cảm m� Ch� T�n đ� d�nh sẵn v� ban cho, cũng l� điều kh�ch lệ để mạnh tiến tr�n con đường h�nh Đạo. T�nh trạng k�o d�i độ một th�ng, Ng�i nhận lịnh Ng�i Trần Khai Ph�p triệu về T�a Th�nh, chuẩn bị đổi đi Nam Vang. Anh chị em đồng Đạo luyến �i thương tiếc. C�c bậc l�o th�nh tr�ch rằng tại trước kia Ng�i kh�ng đồng � với B�n Trị Sự để chọn ng�y tốt dựng Th�nh Thất, dọn c�y xong l� dựng ngay cho n�n b�y giờ mới bị đổi đi. Ng�i n�i rằng: �Ng�y n�o cũng l� ng�y của Ch� T�n, cất Th�nh Thất thờ Ch� T�n cần g� phải coi ng�y�. 11. ĐƯỢC BỔ ĐI NAM VANG Về T�a Th�nh Ng�i nghe kể lại: Khi được bổ dụng cầm quyền Chủ Trưởng Hội Th�nh Ngoại Gi�o, th�n phụ Ng�i xin Đức Hộ Ph�p cho một trong hai đứa con biết Ph�p văn theo gi�p trong việc ngoại giao với ch�nh quyền Cao Mi�n v� Ph�p. Đức Hộ Ph�p chấp thuận Ng�i thay v� anh Lương của Ng�i đang l�m Gi�m Đốc Đạo Đức Học Đường, nhiệm vụ kh� kiếm người thay thế cấp thời được. L�n tới Phnom Penh, t�nh cảnh thấy buồn, văn ph�ng Nội Ch�nh s�ng vắn hoe, một số Chức Sắc đi l�m sở tư sinh sống, số c�n lại l�m lấy lệ bất cần giờ giấc c� mặt tại văn ph�ng l� đủ. Th�n phụ Ng�i muốn chấn chỉnh khuyến kh�ch, nhắc nhỡ nhiều sanh ra bất b�nh, lần hồi đưa đến kỳ thị, ph�n c�ch Chức Sắc Ngoại Gi�o v� Chức Sắc Nam Kỳ. Nam Kỳ gồm c� Gi�o Sư Chủ Trưởng l� th�n phụ Ng�i, Lễ Sanh Ngọc Tấn Thanh, Ngọc Huyện Thanh v� Ng�i. Phương hướng h�nh Đạo, th�n phụ Ng�i �p dụng luật ph�p chơn truyền l�m căn bản. Phần tương quan với Phước Thiện, c� v�i chuyện kh�ng l�m vừa l�ng theo � ri�ng của B� Ch� Thiện Nh�m, bạn đời của �ng Huỳnh Hữu Lợi, Thừa Sử Hiệp Thi�n Đ�i. Kh�ng v� lẽ x�y dựng v� cũng v� bổn phận, trong ph�c tr�nh nguyệt để, th�n phụ Ng�i tường tr�nh l�n Hội Th�nh một c�ch trung thực mọi việc nơi Kim Bi�n T�ng Đạo. Chức Sắc Ngoại Gi�o cho rằng bị tố c�o n�n sự kỳ thị c�ng trầm trọng th�m hơn. �ng Thừa Sử Huỳnh Hữu Lợi được Đức Hộ Ph�p tin d�ng lại đứng về phe Chức Sắc Ngoại Gi�o, th�nh thử việc h�nh Đạo của th�n phụ Ng�i trong cương vị Chủ Trưởng c�ng kh� khăn. Nhiều điều tấu tr�nh l�n Đức Hộ Ph�p qu� đ�ng, ngo�i sự thật, thậm ch� đến việc tạo dựng Đạo Đức Học Đường dạy con em của Đạo. L�c khởi c�ng chẳng c� ng�n khoản n�o, do s�ng kiến của Ng�i, hiệp c�ng �ng Lễ Sanh Thượng Hu�n Thanh, Chưởng Quản Học Viện bắt gi� nắn h�nh dựng l�n ba lớp, đủ b�n ghế, dụng cụ s�ch vở, sổ s�ch dạy học. Ng�i l�nh l�m Hiệu Trưởng, điều h�nh trường lớp, lo đủ Gi�o vi�n dạy theo chương tr�nh Đạo Đức Học Đường T�a Th�nh cũng bị xuy�n tạc, b�p m�o cho rằng cha con Ng�i l�m thương m�i, kinh tế�chỉ tr�ch nhiều điều v� l�. Trường hợp kh�c ng�y họp kho�ng Đại Hội Th�nh Ngoại Gi�o, giới Chức Sắc trẻ đi l�m ngo�i đời, một số vắn mặt, kh�ng người lập vi bằng, cậy Ng�i l�m gi�p, thế m� cũng cho Ng�i l� B� Thư ri�ng của Chủ Trưởng lại phạm quyền h�nh ch�nh, v�o hội viết vi bằng. Trước ở bổn quốc, h�nh ch�nh Đạo thường bảo l�nh xin trả tự do cho c�n bộ Việt Minh kh�ng chiến chống Ph�p bị bắt hoặc v� t�nh nghi. Bấy giờ ở Kim Bi�n T�ng Đạo cũng vậy, mỗi khi c� người y�u cầu can thiệp cho th�n nh�n, th�n phụ Ng�i sốt sắn gi�p đỡ, Ng�i theo th�ng dịch, tỉnh n�o cũng c�, đi khắp 18 tỉnh chỉ s�t Rnakiri v� Koh Kong mới th�nh lập n�n chưa đến. C� lần cảnh s�t ở T�n Đ�o, chi nh�nh tại cảng Phnom Phenh, n�i với th�n phụ Ng�i: �Việc nhỏ mọn cần g� �ng phải đi, �ng lớn tuổi rồi, để �ng nầy (chỉ ngay Ng�i) đi cũng được, t�i cũng t�n nhiệm như c� mặt �ng�. Cao Uỷ Ph�p tại xứ Cao Mi�n (danh từ cũ gọi l� Bảo Hộ) c� lần mời tới để x� giao v� c� lần mời dự buổi lễ tiếp t�n. �ng Chủ Trưởng Hội Th�nh Ngoại Gi�o được tiếp đ�n niềm nỡ. L�c ra về được tiễn ra tận cửa v� được bắt tay từ gi�. Người Ph�p lịch sự v� t�n nhiệm Đạo như thế so với Cộng Sản đa nghi v� kỳ thị. �ng Huỳnh Hữu Lợi tranh chấp với C� bị bắt ở b�t cầu S�i G�n, th�n phụ Ng�i đến l�nh ra. B� V� Thị Nh�m (Ch� Thiện) bị bắt v� việc l�m ăn ri�ng, bị giữ ở b�t cảnh s�t Li�n Bang, th�n phụ Ng�i cũng l�nh về. Trước ở Th�nh Thất Th�i H�a, thủ đ� S�i G�n, lắm khi bữa ch�o bữa cơm, nay đến thủ đ� Phnom Phenh, trong khi thi�n hạ sống sa hoa, vật chất phủ ph� đầy đủ, Ng�i tự kh�p trong khu�n khổ, cũng bữa cơm bữa ch�o đạm bạc, thiếu thốn mọi bề, với tấm nhiệt th�nh phục vụ, bất luận ng�y đ�m, c� việc vẫn phải l�m, thế m� c�ng lao bị phủ nhận v� bị l�n �n lắm điều thị phi. 12. NỔI NIỀM RAI RỨT Ng�i rất l� khổ t�m, lại c�ng khổ t�m hơn trước sự khổ t�m của th�n phụ Ng�i. Thật l� một thử th�ch cao độ. Một buổi tối th�n phụ Ng�i cho gọi Ng�i l�n kiến diện. Giờ ph�t nầy Ng�i c�n nhớ v� c� th� h�nh dung r�, l�c ấy với sắc diện ưu sầu buồn thảm, th�n phụ Ng�i n�i: �Ba k�u con l�n đ�y đ� n�i cho con biết, trước kia Ba muốn c�c con hứa, r�ng đi c�ng bước Đạo, kh�ng b�n đồ nhi phế�Nay sự việc thế nầy Ba kh�ng c�n buộc con giữ lời hứa đ� nữa, nếu con tự thấy con đủ nghị lực h�y r�ng tiếp tục ở đ�y l�m bạn với Ba, bằng kh�ng, con muốn về Ba cho con về, Ba kh�ng �p con ở lại, phần Ba d� thế n�o Ba vẫn phải ở đ�y l�m nhiệm vụ cho trọn kiếp�. Ng�i kh�c m� chẳng biết tại sao kh�c, vừa kh�c vừa n�i trong nghẹn ng�o nức nở: �Con về�. N�i xong Ng�i xuống ngay. S�ng h�m sau Ng�i khăn g�i trở về Th�nh Địa T�y Ninh. Ngồi tr�n xe, l�ng x�t xa, lương t�m ray rứt, nghĩ rằng th�n phụ thương con v� bờ bến, l�ng bao la như trời cao biển rộng, n�o c�ng sanh th�nh dưỡng dục, n�o lo cho con ăn học th�nh nh�n, lo cho đủ điều�Trước muốn cho con đi tr�n bước Đạo, buộc con chẳng b�n đồ nhi phế. Nay trước cơ khảo đảo nặng nề, với nghị lực phi thường, với l�ng hy sinh tuyệt đối, th�n phụ cam g�nh một m�nh, kh�ng để cho con chung c�ng k�o d�i đau khổ, muốn con xa l�nh để được thanh thản y�n vui, xử sự rất t�m l�, gọi con đến giải tỏa lời k� hứa, cho ph�p con được tự do�Thế m�, con lại v� t�m kh�ng hiểu thấu, vội rời cha ra đi, chẳng nghĩ khi xa cha, ng�y mai cha sẽ buồn thảm c� đơn như thế n�o. Ng�i h�nh dung cảnh Hội Th�nh Ngoại Gi�o, th�n phụ đang l�m g� giờ nầy theo th�ng lệ, đang nghĩ g� v� t�m trạng ra sao� Tr�n mấy chục năm th�n phụ Ng�i đ� sống với Đạo với nh�n sinh. Sau biến cố đời đ� cướp đi hiền nội trợ v� hai con lớn� rồi c� dịp gần con, một trong mấy đứa con trai c�n lại, h�m sớm c� nhau, tưởng rằng lu�n suốt nhiệm kỳ của Chủ Trưởng Hội Th�nh Ngoại Gi�o, kh�ng ngờ chỉ trong thời gian ngắn ngủi, lại gặp ho�n cảnh �o le đặc biệt, cha con phải rời nhau�Th�n phụ l�m sao khỏi buồn, trở lại nếp sống của thời xa xưa, lấy nhiệm vụ Đạo l�m sở th�ch, rồi ai sẽ l�m tay ch�n gi�p đỡ th�n phụ, viết c�ng văn, th�ng dịch, ngoại giao với ch�nh quyền Mi�n Ph�p? �t nhiều c�ng việc cũng bị đ�nh trệ, th�n phụ phải g�nh th�m tr�ch nhiệm với Hội Th�nh. Nhớ lại những đ�m tối, th�n phụ x�t ruột, Ng�i lo thức ăn bồi dưỡng, l�m hoặc mua m�n nầy thức nọ, cũng an ủi tuổi gi� của th�n phụ. Nay Ng�i đi rồi, ai sẽ l�m gi�p? Th�n phụ thường kh�ng muốn phiền rộn người kh�c, chắc phải chịu x�t ruột suốt canh th�u. Cảnh nầy Ng�i đ� nếm qua, biết x�t ruột l� kh�ng ngủ được, đo�n chắc th�n phụ kh�ng tr�nh khỏi, thật đau x�t v� c�ng. Nghĩ đến đ�, Ng�i tự tr�ch m�nh qu� khiếp nhược h�n yếu, �n hận tại sao ra về để th�n phụ c� đơn một m�nh giữa số người đang đối kh�ng, xem nhau như th� địch, t�m phương h�m hại nhau. C�ng nghĩ, c�ng buồn, c�ng đau, lương t�m cắn rứt�l�ng như muối x�t, ruột tợ kim ch�m. Ng�i tự l�n �n, h�nh động quả đ�ng l� thất hiếu, �ch kỷ, chỉ biết c� m�nh, lo an vui cho bản th�n m� kh�ng nghỉ đến phụ th�n. Tự hỏi tại sao trốn l�nh bổn phận v� tr�ch nhiệm, đ�nh rằng th�n phụ kh�ng buộc giữ lời hứa trước, tại sao lại b�n đồ nhi phế, tại sao kh�ng giữ chữ t�n với l�ng, với lương t�m, với th�n phụ, với Đạo? tại sao kh�ng biết thương cha �p l�ng chịu khổ, gắng ở b�n cạnh cha lo phần hiếu Đạo, vừa tr�n lẻ Đạo với hai Đấng Tạo Đoan vừa l� niềm an ủi cho cha l�c tuổi gi�? Nhớ việc đ� qua, Ng�i lấy l�m hối tiếc, mấy th�ng trước, một người bạn l�m việc ở Ph�p Hoa Ng�n H�ng m�ch khuy�n Ng�i l�m đơn xin sở, T�a Đại Sứ Ph�p đang cần một ch�n thơ k��phải chi thử xin v� nếu được chấp thuận th� ng�y nay c� thể sống cận th�n phụ được, tiếc l� việc đ� muộn. 13. TẠM NGHỈ VIỆC ĐẠO Về nh� �t h�m, Ng�i xin việc l�m tại Sở Trường Tiền tức Ty C�ng Ch�nh sau nầy. � định nghỉ lu�n kh�ng h�nh Đạo, n�n sắc phục Hiệp Thi�n Đ�i Ng�i đem cho bạn đồng nghiệp, cả bộ tiểu phục v� đại phục. Anh em thương t�nh kh�ng nhận, Ng�i n�i �p m�i anh em mới chiều l�ng. Ng�i nghỉ ngang nhưng kịp suy nghĩ lại, viết tờ xin ph�p nghỉ s�u th�ng, hy vọng khi n�o vơi nổi buồn khổ c�n c� phương trở lại. Đức Hộ Ph�p c� thể hiểu được t�m trạng của Ng�i, đặt th�nh nghi vấn, cho lịnh Ph�p Ch�nh minh tra. �ng Thừa Sử Nguyễn Hượt Hải thẩm vấn. Đ� n�u trong đơn �v� ngh�o xin nghỉ�, Ng�i giữ nguy�n l� do kh�ng đổi, v� ngh�o cũng c� ngh�o thật nhưng kh�ng phải l� do ch�nh yếu. Đức Hộ Ph�p rộng ơn chấp nhận. Ra l�m việc đời, lương bổng tương đối kh�, t�m hồn vẫn mang m�c buồn, kh�ng l�c n�o thấy vui, thỉnh thoảng đến hầu c�c đ�n cơ học hỏi tại nh� Luật Sự Huỳnh Văn Hưởng, Qu� B� ở Cung Di�u Tr� gi�ng dạy. B�t Nương thường hơn, nhắc nhở bổn phận tr�ch nhiệm đ� k� hứa�Ngo�i ra c�n m�ch lối dẫn đường. Đức Cao Thượng Phẩm, Đức Nguyệt T�m Chơn Nhơn c�ng nhiều Đấng kh�c c�ng gi�ng dạy. Thắm tho�t 4 th�ng tr�i qua, Ng�i muốn tiếp tục bước đường c�ng quả. Thảm nổi �o m�o đ� cho bạn rồi kh�ng lẻ xin lại. Phải cố gắng l�m m�n ph�p để chuẩn bị. Với số lương trong thời gian c�n lại, Ng�i sắm được một bộ Đại Phục, hai �o Tiểu Phục, 2 quần t�y �o sơ mi, 1 �o mưa v� 1 xe đạp, to�n loại tốt đắt tiền. Trước ng�y nghỉ Sở Trường Tiền, Luật Sự Nguyễn Minh Ngời v� Ng�i đ� được Đức Nguyệt T�m Chơn Nhơn, theo y�u cầu, gi�ng cho mỗi người một b�i thi: NGỜIrạng non hồng �nh ngũ v�n, Say sưa chi m�i luống qu�n phần. Vầng hồng l� dạng c�n lưng n�i, B�ng �c che th�n vẫn để vần. Đợi đ�m phong quang đưa đ�m tuyết, Chờ thời long rạng độ h�nh l�n. Duy�n phần lướt khỏi l�m c�y cổ, Đường thẳng thung dung cứ bước lần. TR�N ch�u đ�u để lộn c�ng b�n, Để gi� đời n�ng lệ phải tu�n. C�ng khổ c�ng đau c�ng qu� trọng, Lại mừng lại tủi lại thung dung. N�t son hằng để đ�u sai vị, Đường nhạn đ� vương kh� nhớ tuồng. Một bước d�y dưa th�m bước tiến, Mảnh th�n vẫn ở c�i thềm hung. Đức Ng�i giải th�ch th�m: Thềm hung l� phận đổi đời. Cũng trong c�c đ�ng cơ nầy Ng�i được Đức Nguyệt T�m Chơn Nhơn ban cho Đạo hiệu T�ng Đức v� liễn đối: T�NG lương qui ch�nh Gi�o ĐỨC trọng quỉ thần kinh Đa số anh em Luật Sự đồng kh�a 1947 được Thi�ng Li�ng cho biết ở Cung, Động n�o trước ng�y xuống thế. Ng�i Trần Khai Ph�p dạy nạp v�o hồ sơ mỗi người để Ng�i xem, đo�n t�nh t�nh, tiền kiếp v� hậu lai. Ng�i được cho biết l� ở Động Bạch V�n. ____________________________ CHƯƠNG II THỜI KỲ ĐỆ NHẤT VIỆT NAM CỘNG H�A 1.QUAY LẠI H�NH ĐẠO 2.ĐẢM NHIỆM PH�P CH�NH LONG XUY�N 3.ĐƯỢC HỘI TH�NH BAN KHEN C�NG NGHIỆP 4.NHỮNG CHUYỆN BUỒN VUI KHI H�NH ĐẠO 5.CHUYỆN T�NH DUY�N 6.THAM GIA HOẠT ĐỘNG CH�NH S�CH H�A B�NH CHUNG SỐNG 7.VỤ HAI �NG TR�NG LIỆT V� TR�NG CỬ VỀ T�A TH�NH LẤY TRO CỦA ĐỨC KỲ NGOẠI HẦU CƯỜNG ĐỂ 8.NG� Đ�NH DIỆM Đ�N �P NHỮNG NGƯỜI THAM GIA CH�NH S�CH H�A B�NH CHUNG SỐNG
Nhập sở trở lại đầu năm T�n M�o 1951 kh�ng tr�ng đợt bốc thăm đi tỉnh, Ng�i được bổ dụng tại Bộ Ph�p Ch�nh. Chuẩn bị Hội Nhơn Sanh, ng�y giờ cận kề, nhiều hồ sơ, việc l�m gấp r�t, anh em l�m việc c� ng�y lẫn đ�m, đ�i khi thức đến 2, 3 giờ s�ng mới nghỉ. Điều cảm động đ�ng ghi nhớ, tr�n cương vị Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, mặc dầu tuổi cao sức k�m Ng�i Trần Khai Ph�p vẫn s�t c�nh với nh�n vi�n gọi l� chia vui sớt nhọc, cộng y�u h�a �i với nhau. Ng�i thường cho thuốc thơm h�t, đem từng điếu đến tận b�n viết biếu từng người một, đem b�nh tr�i ri�ng của Ng�i mời mọc anh em rất �n cần vui vẻ, kh�ng nệ cảnh đ�m khuya khoắt, Ng�i lu�n tươi cười với anh em thuộc cấp. Gi� trị vật chất kh�ng đ�ng để luận, ri�ng về tinh thần t�m l�, t�nh cảm thật đ�ng qu� trọng v� c�ng. Ng�i c�ng c�c bạn trong Bộ Ph�p Ch�nh ghi nhận điều đ� l� một sự an ủi, một niềm kh�ch lệ, n�n mọi người l�m việc đều kh�ng thấy mệt. Anh em ghi nhớ m�i hạnh đức h�a đồng kh�ng giai cấp của ng�i. Mỗi khi c� dịp, anh em nhắc đến Ng�i lu�n với sự k�nh mến tr�n đầy. Trong những Thời Qu�n Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, chỉ c� Ng�i Trần Khai Ph�p gần gũi, th�ng cảm với đ�n em hơn hết. C� lần Ng�i tuy�n bố trước sự hiện diện của Đức Hộ Ph�p v� Chư Vị Thời Qu�n: -Tụi nầy hiểu n�, c�i g� n� cũng l�m được, c�n kh�ng hiểu n�, c�i g� n� cũng kh�ng l�m được. Ng�i vừa chỉ anh em Sĩ Tải vừa n�i với sự cởi mở trong sự triều mến chan h�a t�nh thương. Đến khi Ng�i Hiến Ph�p l�n nắm quyền Bộ Ph�p Ch�nh, trong l�c cuộc chiến xảy ra trong v�ng Th�nh Địa. Ng�i Hiến Ph�p dạy Ng�i viết văn thơ y�u cầu Tỉnh Trưởng kh�ng cho ph�p phi cơ oanh tạc, dội bom g�y thiệt hại nhiều về sanh mạng v� t�i sản của bổn Đạo. Hai h�m sau Ng�i Hiến Ph�p liền nhắc hỏi: -Em soạn văn thơ tới đ�u? Xong chưa? Ng�i đ�p: -Thưa Ng�i, con thấy kh�, lời văn phải tế nhị, cần trao chuốc kỹ lưỡng mới c� hiến hiệu. Con con chỉnh ch�t �t cũng sắp xong. -Nếu chưa viết th�i cũng được, kh�ng cần lắm. Chiều lại, Ng�i tr�nh bản nh�p, Ng�i khen hay v� chấp thuận to�n diện, cho đ�nh m�y, k� t�n gởi đi. Tuần lễ sau, Hội Th�nh tổ chức tiệc tại Nữ Đầu Sư Đường tiễn Đại T� L� Văn Thiện đổi đi. Khi dự tiệc về, Ng�i Hiến Ph�p thuật cho Ng�i nghe: -Tỉnh Trưởng mới đ� nhận thư rồi, do Đại T� Thiện b�n giao, c� hứa ra lịnh cố tr�nh kh�ng cho oanh tạc v�ng Th�nh Địa nữa. �ng khen thư viết hay. Đại T� Thiện cũng khen, n�i đ� gởi gấm xin Tỉnh Trưởng mới lưu t�m. Ng�i Hiến Ph�p bằng l�ng ra mặt khiến Ng�i cũng vui l�y v� phấn khởi. Khi Ng�i Hiến Ph�p được bầu cầm quyền Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i thay Đức Thượng Sanh qui vị, c� k�u Ng�i đến n�i ri�ng: �Qua muốn đem em theo l�m việc với Qua nhưng Qua sợ thằng Hiểu n� thất Đạo t�m�. �ng Hiểu l� ch�u gọi Ng�i Hiến Ph�p bằng ch�. L�c bấy giờ c�n tại phẩm Truyền Trạng, Tổng Quản Văn Ph�ng Thượng Sanh, l�c Đức Thượng Sanh mất, �ng sợ mất sở n�n buồn xin nghỉ ph�p đi Vũng T�u đổi gi�. Trước sự y�u �i của Ng�i Hiến Ph�p, Ng�i thưa: -Con rất cảm ơn Ng�i, nhưng con tự thấy c� bổn phận phải ở lại Bộ Ph�p Ch�nh để l�m tay chơn gi�p Ng�i Khai Đạo thuộc Chi Đạo v� mới lần đầu l�n cầm quyền Ph�p Ch�nh, �t nhiều con cũng c� kinh nghiệm. Con kh�ng c� � định xin theo l�m việc với Ng�i. Đối với Ng�i Hiến Ph�p, Ng�i xưng h� c� t�nh c�ch gia đ�nh nhiều hơn, bởi Ng�i Hiến Ph�p v� th�n phụ của Ng�i thường hay th� tạc đấu cờ với nhau. ĐẢM NHIỆM PH�P CH�NH LONG XUY�N Th�ng 8 năm T�n M�o (1951) Sau lễ Hội Yến Di�u Tr� th�ng lệ hằng năm, Bộ Ph�p Ch�nh tổ chức bắt thăm định nhiệm sở, Ng�i tr�ng thăm Long Xuy�n-Ch�u Đốc. Trong nhiệm kỳ một năm, Ng�i lập được một c�ng lao nhỏ c� phần bổ �ch. Số l� c� sự tranh chấp với Qu�n Đội H�a Hảo v�ng Cần Đăng, Qu�n Đội Cao Đ�i v� binh vực quyền lợi của bổn Đạo ở căn cứ Ch�u Th�nh-Long Xuy�n, Ng�i c�ng �ng Lễ Sanh Phổ Tế Ngọc B�o Thanh đến viếng Th�nh Thất Cần Đăng nghe kề lại. Vấn đề nang giải, kh�ng ai d�m đến tận đồn H�a Hảo gần Cần Đăng để thương thuyết, h�a giải. �ng chỉ huy tỉnh cả Kh�m Ch�u cũng kh�ng đi. Tự tin cũng c� m� tin quyền năng Thi�ng Li�ng nhiều hơn, Ng�i t�nh nguyện đi thương thuyết. B�n Trị Sự sở tại khuy�n đừng mạo hiểm, sợ đi th� c� m� về lại kh�ng, đối với H�a Hảo thật nguy hiểm, kh�ng n�n khinh thường. Ng�i cương quyết đi, �ng Lễ Sanh Ngọc B�o Thanh hưởng ứng c�ng đi theo, kế đến một vị Ch�nh Trị Sự kh�ng nhớ t�n t�nh nguyện dẫn đường, lội bộ băng đồng. Khởi h�nh độ 8 giờ s�ng, đến nơi l�c 9 giờ, c�c Ng�i đều mặc tiểu phục. Thấy sắc phục biết l� người Đạo, vị chỉ huy đồn H�a Hảo ban sơ tiếp một c�ch lơ l�, lạnh nhạt, đ�i tr� miễn cưỡng, trao đổi qua v�i c�u chuyện theo thể thức ngoại giao thường t�nh, tinh thần c� vẻ cởi mở hơn, hẳn nhờ Thi�ng Li�ng �m trợ, c�ng k�o d�i c�u chuyện, từ sự cởi mở lần hồi dẫn đến t�nh cảm, c�ng l�u c�ng mật thiết. Trưởng Ph�ng cho b�y t�m kh� củ kiệu đ�i với rượu đế, đến xế tiếp theo m�n lave, nước ngọt, tr� b�nh. V�ng hẻo l�nh bất ngờ l�m tiệc như vậy cũng khả quan. Trời đ� ch�ch b�ng, Ng�i định c�o lui, thấy đ� th�ng cảm nhau ở mức độc khả quan, Ng�i đề cập đến vấn đề v� được giải quyết thỏa đ�ng, hai b�n đều thỏa thuận để tr�nh đổ m�u. Vui vẻ trước khi chia tay, Trưởng đồn H�a Hảo cho một tiểu đội bồng s�ng ch�o danh dự tiễn c�c Ng�i ra về. Đến nh� gần 4 giờ chiều. Tr�n đường về, Ch�nh Trị Sự n�i: -Từ s�ng đến trưa nghe n�i chuyện đ�u đ�u, chẳng thấy đề cập vụ thương thuyết, tưởng qu� Ng�i kh�ng d�m b�n tới, cũng may sau rốt chỉ n�i sơ qua l� thỏa thuận ngay. Ng�i cười trả lời: -Đi thương thuyết th� phải ngoại giao, thương thuyết chờ đ�ng l�c mới hay, sớm c� khi bất lợi, c�n trễ c� khi kh�ng th�nh c�ng. Việc g� cũng vậy, ở đời m�nh n�i hoặc l�m phải đ�ng chỗ v� đ�ng l�c, dầu dở cũng c� thề h�a hay, c�n kh�ng đ�ng l�c đ�ng chỗ, c�i hay cũng trở th�nh dở. Mọi người đều vui vẻ cho rằng chuyến đi đ� th�nh c�ng mỹ m�n. Ở nh�, anh chị em họp đ�ng tại Th�nh Thất, sốt ruột đợi chờ, đ� xế chiều chẳng thấy về, kh�ng biết chuyện g� đ� xảy ra, suy luận b�n t�n đủ điều. L�c gặp lại nhau cười vui vẻ, mừng rỡ kh�n xiết. C�ch nhau chỉ c� mấy tiếng đồng hồ m� anh chị em cảm thấy thời gian đăng đẳng, v� tấm l�ng Đạo đức, anh chị em mới thương lo như thế. Thật l� cảm động. ĐƯỢC HỘI TH�NH BAN KHEN C�NG NGHIỆP Th�ng 8 năm Nh�m Th�n (1952) Ng�i tr�ng thăm một nhiệm kỳ S�c Trăng-Bạc Li�u-C� Mau v� được thăng Sĩ Tải cũng ni�n kh�a nầy. Điều quan trọng nhứt trong cuộc đời h�nh Đạo, tưởng �t ai được, trong dịp thăm viếng c�c tỉnh, ph�i đo�n thanh tra hổn hợp gồm đại diện c�c cơ quan ch�nh trị Đạo: H�nh Ch�nh, Phước Thiện, Qu�n Đội, Phổ Tế v� Ph�p Ch�nh đề nghị ban khen Ng�i. Hội Đồng Tối Cao tạo T�a Th�nh quyết định thuận. Ng�i Trần Khai Ph�p Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh lập ban khen. Đức Hộ Ph�p Chưởng Quản Nhị Hữu H�nh Đ�i ph� chuẩn. Đặc biệt nhứt l� ban khen được gởi đi c�c cơ quan để ban h�nh cho to�n Đạo. Hiệp Thi�n Đ�i ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ Bộ Ph�p Ch�nh (Nhị Thập B�t Ni�n) Số: 1.999-PC T�A TH�NH T�Y NINH ������ �����������.. BAN KHEN C�NG NGHIỆP Vị Sĩ Tải Nguyễn Ngọc Tr�n, đại diện Ph�p Ch�nh địa phương S�c Trăng v� Bạc Li�u năm Nh�m Th�n-Q�i Tỵ (1952-1953) h�nh sự đắc lực với tr�ch vụ thi�ng li�ng của một nh�n vi�n Bộ Ph�p Ch�nh. Chiếu y đề nghị của Ph�i Đo�n Thanh Tra Hỗn Hợp v� quyết nghị của Hội Đồng Tối Cao nh�m tại T�a Th�nh ng�y 18-7-Qu� Tị (26-08-1953) lập ban khen cho Sĩ Tải Nguyễn Ngọc Tr�n. Bộ Ph�p Ch�nh rất vinh hạnh được mục kiến một Chức Sắc trẻ tuổi, xứng đ�ng về t�m đức v� chức nghiệp, n�n: ��n Tứ Ban Khen Sĩ Tải Nguyễn Ngọc Tr�n Để N�u Gương Mai Hậu�. Lập tại T�a Th�nh, ng�y 29-08-Q�i Tỵ (Dl 6-10-1953) Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh (K� t�n đ�ng dấu) TRẦN DUY NGHĨA Ph� Chuẩn Hộ Ph�p Chưởng Quản Nhị Hữu H�nh Đ�i Hiệp Thi�n v� Cửu Tr�ng (K� t�n v� đ�ng dấu) PHẠM C�NG TẮC Gởi đi: -Ng�i Q.Ngọc Ch�nh Phối Sư ban h�nh cho to�n Đạo. -B� Ch�nh Phối Sư Lại Viện Nữ Ph�i H�nh Ch�nh ban h�nh cho to�n Đạo ri�ng về nữ ph�i. -Hội Th�nh Phước Thiện Nam Nữ ban h�nh cho to�n Đạo. -Hồ sơ ri�ng -Hồ sơ văn ph�ng -Sĩ Tải Nguyễn Ngọc Tr�n l�m kỷ niệm. Chuyện xảy ra hơn 35 năm trong nhiệm kỳ ở S�c Trăng-Bạc Li�u, h�m nay nhắc lại Ng�i vẫn thấy m�t l�ng. NHỮNG CHUYỆN BUỒN VUI KHI H�NH ĐẠO Trong tiệc giỗ tại nh� cụ Cao Triều Ch�nh, anh Cụ Cao Triều Trực, Cao Triều Ph�t, gia đ�nh gi�u c�, danh vọng ở Bạc Li�u. �ng Kh�m Ch�u Thượng Kim Thanh được mời ngồi b�n giữa, c� mặt th�n h�o nh�n sĩ trong tỉnh, c� H�a Thượng Phật Gi�o. �ng Cao Triều Hưng l� Hội Đồng Tỉnh Trưởng mở lời n�i với Ng�i: -H�m qua t�i đến �ng Ph� Tỉnh Trưởng, �ng Ph� c� cho t�i xem bức thư �ng Ph�p Ch�nh gởi �ng Ph� c� � phiền, lời văn �ng Ph�p Ch�nh c� vẻ nặng. T�i nghĩ cũng phải, bởi �ng Ph�p Ch�nh c�n trẻ, c�n hiếu thắng�viết phong b� thư mời l� do Planton chớ �ng Ph� n�o đi l�m chuyện đ� m� �ng Ph�p Ch�nh tr�ch. Mặc d� bất b�nh v� bị x�c phạm trước đ�ng quan kh�ch, Ng�i cố mỉm cười v� đ�p: -�ng Hội Đồng n�i đ�ng, t�i c�n trẻ (l�c đ� 27 tuổi), điều đ� t�i kh�ng thể cải chối, nhưng hiếu thắng th� kh�ng c� rồi. Hẳn �ng Hội Đồng c�n nhớ trong quyển �Le Cid� của Corneille, Don Rodrigue c� n�i �Je suis jeune, il est vrai, mais aux �mes n�es, la valeur n�attend point le nombre des ann�es (T�i c�n trẻ, sự thật như vậy, nhưng đối với những t�m hồn sanh đ�ng chỗ, t�i năng, gi� trị kh�ng đợi tuổi bao giờ). C�n việc viết phong b� thiệp mời, t�i chẳng cần t�m hiểu coi ai đ� viết, t�i chỉ biết người k� t�n chịu tr�ch nhiệm th�i. Liền khi đ� �ng T� Hảo, Hội Đồng Thị X� Bạc Li�u tiếp theo: -Đ�ng đ� ch�, �ng Ph�p Ch�nh n�i đ�ng đ� ch�. B�n T�y cũng vậy, viết thư mời m� ghi trật chức vụ người ta phiền lắm. �ng T� Hảo l� rễ thứ hai của cụ Cao Triều Ch�nh v� l� ch�u rễ �ng Cao Triều Hưng, du học ở Ph�p về, cũng l� địa chủ lớn ở Bạc Li�u. Nhờ �ng T� Hảo b�n g�p như vậy n�n �ng Cao Triều Hưng im lu�n. Sự việc xảy ra như thế nầy: �ng Kh�m Ch�u v� Ng�i được dự lễ gắn huy chương cho chiến sĩ c� c�ng trận trong tiểu đo�n 19 do Đại U� Cao Tr� l�m Tiểu Đo�n Trưởng (Sau Đỗ Cao Tr� được thăng Trung Tướng Qu�n Lực Việt Nam Cộng H�a). Gấp r�t kh�ng kịp lập kh�n đ�i, quan kh�ch được mời đứng b�n đại lộ ch�nh của thị x�. �ng Ph� Tỉnh Trưởng c� phận sự sắp xếp chỗ cho quan kh�ch, chẳng biết v� t�nh hay hữu �, �ng kh�ng lưu � đến đại diện T�n Gi�o. Ch�nh Ng�i tự chọn chỗ v� mời �ng Kh�m Ch�u c�ng đứng tương xứng với cương vị m�nh. Đ� l� việc bất b�nh thứ nhất. Việc thứ hai l� Đại T� L� Văn Tỵ, cầm đầu Qu�n Lực Việt Nam Cộng H�a xuống xe bắt tay ch�o quan kh�ch. �ng Ph� Tỉnh Trưởng hướng dẫn, giới thiệu từng người, lại kh�ng giới thiệu �ng Kh�m Ch�u theo thứ tự. �ng nhảy khoảng để giới thiệu người kế tiếp, tỏ � xem thường ra mặt, tuy nhi�n Đại T� L� Văn Tỵ lịch sự hơn, dầu kh�ng được giới thiệu, thấy sắc phục cũng biết đại diện Cao Đ�i T�a Th�nh T�y Ninh, �ng niềm nở bắt tay v� hỏi thăm sức khỏe Đức Hộ Ph�p v� Hội Th�nh. M�n lễ về văn ph�ng, Ng�i viết thư bắt lỗi, th�m khoảng gởi thiệp mời, nhiều lần ghi chức vụ kh�ng đ�ng, như vậy l� phỉ b�ng, khinh thường. Ng�i viết: -T�i kh�ng muốn thấy trường hợp tương tự t�i diễn. Dưới g�c tr�i Ng�i ghi th�m: -K�nh tường tr�nh Đức Hộ Ph�p. Việc đ� giải quyết tại chỗ, Ng�i kh�ng c� � tr�nh ph�c l�m mất ng�y giờ của Đức Hộ Ph�p, ghi như vậy c� � muốn h� �ng Ph� Tỉnh Trưởng, chẳng n�n đụng chạm T�n Gi�o. �ng Cao Triều Hưng muốn b�nh vực n�n c� lời như thế đối với Ng�i. Cũng cần n�i th�m cụ Cao Triều Ph�t cầm đầu Gi�o ph�i Cao Đ�i Miền T�y Nam Việt, từng tham gia Mặt Trận Việt Minh trong thời kh�ng chiến chống Ph�p, với danh nghĩa Cao Đ�i Cứu Quốc, c� c�ng can thiệp với Trung Ương Nam Bộ gi�p bổn Đạo Cao Đ�i T�y Ninh giảm phần bị t�n s�t tập thể. Th�m một việc nữa: Trong dịp Thanh Tra Qu�n Đội Cao Đ�i ở C� Mau l�c bấy giờ do Thiếu T� Nguyễn Văn Nh� (hiện l� Thượng Phối Sư) l�m Chỉ Huy Trưởng, Thiếu Tướng L� Văn Tất đến viếng Chức Sắc tại Bạc Li�u. C�ng đi chung c� Đại U� Phu�ng (Cựu Sĩ Quan Qu�n Đội Cao Đ�i) đang l� Tiểu Đo�n Ph� Tiểu Đo�n 19 do Đại �y Đỗ C�o Tr� l�m Tiểu Đo�n Trưởng. �ng Kh�m Ch�u, Gi�o Hữu Thượng Ki�n Thanh v� Ng�i ngồi tiếp kh�ch. Sau v�i ba c�u chuyện, Đại U� Phu�ng muốn g�y hấn, mở lời n�i ngay với Ng�i: �Mấy �ng Ph�p Ch�nh đ�y hả, đi đ�u cũng bắt người ta gọi bằng Ng�i�. Ng�i bất b�nh nhưng gượng cười trả lời: �Chơi ho�i anh, n�i kh�ng sợ mất l�ng anh em��. Đại U� Phu�ng tiếp: �T�i hả, t�i m� sợ c�i g�, ra chiến trường, s�ng đạn t�i c�n kh�ng sợ, c�n n�i c�i g� t�i phải sợ m� kh�ng d�m n�i�. Ng�i cố gượng cười v� đ�p: -Anh n�i l�m t�i nhớ một c�u chuyện, kh�ng nhớ đọc ở s�ch n�o? C� một H�a Thượng chủ tr� lớn một ng�i ch�a lớn ở địa phương đ�, Đạo đức nổi danh được nhiều người qu� trọng. Một buổi s�ng nọ, H�a Thượng ngồi uống nước tr�, chợt ngẩn mặt l�n thấy một kh�ch thập phương vừa đứng tuổi đến viếng ch�a. H�a Thượng mở lời n�i: L�u rồi Thầy muốn gặp con m� chưa c� dịp. May h�m nay con đến ch�a, thầy n�i cho nghe. Đời mạc kiếp gần tận thế rồi, sống chết kh�ng ai tr�nh khỏi, sao con kh�ng biết lo tu để nhờ kiếp sau, con c�n đi cướp của giết người kh�ng sợ tội? Người thanh ni�n ph�t cười lớn v� trả lời: -Thầy m� biểu t�i tu hả? tu c�i g�? T�i từng giết người kh�ng gớm tay m� Thầy bảo t�i tu, l�m sao tu? Tu c�i g�? Tu để l�m g�? Trường hợp nầy H�a Thượng cũng chịu bất lực th�i. Sau khi về, �ng Gi�o Hữu Thượng Ki�n Thanh n�i ri�ng với Ng�i: �Ng�i n�i nặng lời kh�ng sợ n� o�n, n� trả th� sao, l�m Tiểu Đo�n Ph� n� c� l�nh, n� cho l�nh theo d�i Ng�i ra đường cho l�nh đ�nh l�m nhục Ng�i l�m sao?� Ng�i đ�p: �T�i đ�u c� ra đường l�m chi, ở tại Th�nh Thất sức mấy n� d�m cho l�nh v�o g�y rối.� Sở dĩ Ng�i bất b�nh v� nặng lời với Đại U� Phu�ng l� v� lần thứ nhứt l�c Phu�ng l�m Đại Đội Trưởng Tiểu Đo�n 15 đ�ng tại Thốt Nốt-Long Xuy�n (Tiểu Đo�n Quốc Gia gồm binh sĩ Cao Đ�i, H�a Hảo, B�nh Xuy�n chung hiệp do Thiếu T� Cảnh l�m Tiểu Đo�n Trưởng). Đ� một lần n�i với Ng�i lời lẽ đ�. Trong khi Ng�i v� Ng�i v� Lễ Sanh Th�i Hằng Thanh- Phổ Tế đang viết diễn văn đọc v�o s�ng h�m sau nh�n ng�y lễ thượng phướn tại Đền Thờ Phật Mẫu Thốt Nốt. Ng�i kh�ng trả lời nay lại tiếp tục g�y hấn. Ng�i giải th�ch danh từ �Ng�i� l�c bấy giờ được th�ng dụng trong bổn Đạo c�c nơi. Đầu Tộc H�nh Ch�nh, Phước Thiện, Phổ Tế, Kh�m Ch�u, Kh�m Trấn, Bổn Đạo, Chức Việt, Chức Sắc đều d�ng đễ xưng h�, tự động kh�ng ai bắt buộc c� chỉ l� phong tr�o th�i. Th�ng 8 năm Q�i Tỵ v� Gi�p Ngọ (1953-1954) Hai lần li�n tiếp Ng�i tr�ng thăm l�nh Ph�p Ch�nh Chợ Lớn-T�n An-Bến Tre, đến th�ng 8 năm 1955 m�n nhiệm về phục lịch Bộ Ph�p Ch�nh . Trước đ� nh�n Trung Nguơn, rằm th�ng 7 x� tội vong nh�n, bệnh viện Quảng Đ�ng tổ chức l�m chay một th�ng, cầu si�u c�c vong linh, c� hồn, c�c đảng. Th�nh Thất Chợ Lớn được mời, tham dự c� c�c ban: Nhạc, Lễ, Đồng Nhi v� Ban Ch�o, Sở Nh� Thuyền rước ở T�a Th�nh. Dịp nầy Ng�i l�n diễn đ�n thuyết minh � nghĩa việc ch�o thuyền, dựa tr�n diễn văn của Ng�i Trần Khai Ph�p đọc tại Kh�ch Đ�nh ng�y 13-10-Ất Hợi (1935) nhằm ng�y khai thuyền B�t Nh�. Năm kh�nh th�nh T�a Th�nh, Ng�i chiếm giải � Qu�n cờ tướng sau những ng�y tranh h�ng tại Rừng Thi�n Nhi�n, nội � T�a Th�nh, giữa đ�ng đảo kỳ thủ Việt Nam, Hu� Kiều ở Thủ Đ�, Chợ Lớn c�ng c�c tỉnh v�ng Long Hoa. Ng�i được thưởng một đồng hồ đeo tay hiệu Telda v� 500 đồng, kh� lớn so với thời gi� bấy giờ. Thật l� vinh điệu cho Ng�i trong l�c thiếu thời nổi danh ở cửa Đạo. Sau lễ Hội Yến Di�u Tr� Cung, ng�y 20-8-Đinh M�i (1955), Trung Tướng Nguyễn Th�nh Phương, Tổng Tư Lịnh Qu�n Đội Cao Đ�i v� Thiếu Tướng L� Văn Tất, Tư Lịnh Ph� bị mua chuộc k�o qu�n bao v�y Hộ Ph�p Đường, định đặt m�n bốn g�c cho nổ Tướng Tất n�i: �Nếu m�n nổ m� �ng Phạm C�ng Tắc kh�ng chết mới tin l� Phật sống�. Lại cho Đại U� Vui ngồi xe jeep chạy quanh khắp nẻo đường ngoại � Th�nh Địa, k�u loa dựng đứng mọi điều, b�i lem danh thể v� hạ uy t�n Đức Hộ Ph�p. Ngo�i ra c�n lập Ban Thanh Trừng cho lịnh bắt giam một số Chức Sắc, bổn Đạo c�ng Sĩ Quan m� Phương cho rằng th�n t�n, trung th�nh với Đức Hộ Ph�p. CHUYỆN T�NH DUY�N Cuối năm 1955, th�ng Chạp Ất M�i, Ng�i đ�nh h�n với c� Trương Thị Trạng, tuổi B�nh T� (1936), gia đ�nh ở căn cứ Đạo Ch�u Th�nh T�n An. Ng�i kh�ng c� � lập gia đ�nh bởi miệt m�i h�nh Đạo, chẳng c� cơ sở vật chất, kh�ng điều kiện tạo ra của cải, sợ kh�ng đủ sức nu�i vợ con, nguồn thảm lụy chực chờ đưa đẩy đến nơi v� tận. Đ� một lần gạt bỏ mối t�nh đầu với nữ sinh Ph�ng Thị Ba qu� ở Chợ Đệm-Chợ Lớn. Kh�ng l�m sao qu�n được cuộc gặp gỡ giữa đường tr�n s�ng V�m Cỏ Đ�ng, từ B�nh H�a đến Cầu �ng L�nh, chuyến đi T�a Th�nh với th�n phụ Ng�i, hai thuyền chạy ngược chiều, ngừng ch�o dừng lại, bốn mắt nh�n nhau, cả hai kh�ng n�i n�n lời, t�m tư h�m chứa bao triều mến luyến thương rồi chia tay giả biệt, vĩnh viễn xa nhau, Ng�i �m thầm chịu đau khổ, tưởng rằng n�ng cũng kh�ng k�m đau khổ. Thường xuy�n sau giờ c�ng mỗi đ�m, Ng�i hằng cầu nguyện để qu�n, song n�o c� dễ qu�n nhanh ch�ng được. Thật l�: X� n�t l�ng người như hoa rụng sương sa, Như trăm mảnh tim h�a c�ng giọt lệ. Đời vật chất than �i l� thế, Biết bao giờ t�c cạn giếng sầu thương? X�t m�nh để hiểu người, dụng đo�n t�m l�. Ng�i t�m c�ch l�m cho người y�u phiền giận mới c� thể ch�ng qu�n, đặng tạo lập gia đ�nh với người kh�c. Một đ�i lần gặp lại, khi Ng�i c�n độc th�n v� người thương đ� c� chồng con, tiếc v� Ng�i thiếu s�ng suốt, kh�ng đủ can đảm tr�nh b�y l� do v� đ�u ra cớ sự, để người thương thấu r� nổi niềm cho đỡ phần tr�ch hận. Do đ�, mỗi lần nhắc lại, mỗi lần thấy ray rứt c�i l�ng, hẳn kh�ng l�m sao khỏi chịu tiếng bạc t�nh. Nay n�ng đ� khuất b�ng v� tai nạn giao th�ng tr�n đường S�i G�n- Ban M� Thuộc, thăm em đi qu�n dịch, chắc n�ng đ� hiểu v� rộng l�ng tha thứ. Ng�i hằng cầu nguyện vong linh n�ng được si�u thăng tịnh độ, hạnh hưởng ti�u di�u nơi miền Cực Lạc. Nhắc lại chuyện xưa tức l� quay lại cuộn tơ l�ng đ� cuốn s�u v�o dĩ v�ng gần nữa thế kỷ qua, Ng�i c�n thấy man m�c buồn. Kh�ng muốn lập gia đ�nh, Ng�i để tr�i nhiều cơ hội tốt l�c 23 tuổi, khi Ng�i đảm nhiệm Ph�p Ch�nh Cần Thơ nhiều b� mẹ c� con g�i vừa tuổi thanh ni�n, tỏ lời mến khen Ng�i từ Đạo mạo, tặng nhiều từ ngữ rất tốt về mặt Đạo rồi n�i: �Con nhỏ nh� t�i khờ qu�, lớn rồi m� chưa biết ham Đạo đức g� hết, phải c� người Đạo đức như �ng Ph�p Ch�nh dắt d�u dạy dỗ cho n� biết Đạo, t�i mừng lắm��C� mấy gia đ�nh cũng người Đạo, mời d�ng những bữa cơm thịnh soạn, n�i gần n�i xa � muốn t�c hợp cho con g�i. Khi đ�o nhậm Rạch Gi�, tuy thời gian ngắn ngủi, tr�n dưới 6 th�ng, nhiều thiếu nữ tỏ t�nh cảm ngay với Ng�i. Ở căn cứ Đạo m�i trường rất thuận lợi cho mọi sự vấp ng�. Ng�i e d� nhặt nhiệm, dầu rằng cũng xương cũng thịt, cũng �c cũng tim, con tim nhiều l�c cũng chuyển động rung cảm, xao xuyến trước mỹ sắc với t�nh cảm của người h�nh Đạo. Ng�i kềm l�ng thiết thạch, nghĩa rằng c�c cơ quan Đạo đ� thấy ở m�nh một c�i n�t đẹp, l�m sao cố giữ h�nh ảnh đ� tồn tại l�u d�i. Bao nhi�u cập mắt nh�n về ph�a m�nh, nếu thật sự biết thương Thầy mến Đạo gắn đừng để nhơn sanh thất vọng. T�nh thương y�u muốn được cao cả mỹ miều, bềnh bỉ th� chẳng n�n đ�ng khung v�o một phạm vi nhỏ hẹp. Phải vượt mức ở tầm v�c bao la rộng r�i, mọi mờ �m va vấp nhỏ cũng l�m giảm gi� trọng, tổn thương đến danh thể Ph�p Ch�nh, danh thể Đạo. � thức bổn phận v� tr�ch nhiệm, dẫu rằng chỉ l� một Chức Việc Hiệp Thi�n Đ�i nhưng tr�n tinh thần thượng t�n ph�p luật Đạo, Ng�i nhớ lời khuy�n dạy của Đức Hộ Ph�p, của Ng�i Khai Ph�p, Ng�i Bảo Thế, sau bữa tiệc tiễn h�nh nhơn vi�n Ph�p Ch�nh đi h�nh Đạo địa phương, n�n chỉ những cạm bẫy: �Tiền, quyền, duy�n l�c n�o cũng cố sẵn s�ng đưa người tu v�o vực thẳm, nhất l� thanh ni�n đầy nhựa sống�. Ng�i cố vượt qua v� may mắn bảo trọng danh thể chung của Đạo, của Ph�p Ch�nh vả giữ được uy t�n của ri�ng m�nh. Trong nhiệm kỳ ở Long Xuy�n-Ch�u Đốc, c� một Chức Việc B�n Trị Sự, đặt thẳng vấn đề với Ng�i, đại kh�i rằng: -T�i được sở cậy đến n�i với �ng Ph�p Ch�nh một việc, c� li�n quan đến đời tư của �ng Ph�p Ch�nh. B��.để � thấy �ng Ph�p Ch�nh c� Đạo đức, thương n�n muốn gả con g�i cho �ng Ph�p Ch�nh. Chồng b� trước kia cũng l� Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i, qua đời để lại cho B� mấy người con. Mấy người con trai đ� c� vợ, hai người con g�i th� chưa chồng. Đứa lớn t�nh t�nh th�y mị đảm đương, đứa nhỏ đẹp hơn nhưng đức hạnh k�m hơn chị nhiều. B� muốn t�c th�nh con g�i lớn cho �ng Ph�p Ch�nh, cũng người Hiệp Thi�n Đ�i như chồng b�. B� biết �ng Ph�p Ch�nh l� Chức Sắc, h�nh Đạo kh�n gi�u, b� hứa sẽ chu tất hết, từ việc cưới hỏi. Gia đ�nh B� hiện c� m�y xay l�a lớn ở Chắc C� Đao. Bữa n�o �ng Ph�p Ch�nh r�nh mời l�n chơi cho biết nh�. Ng�i lấy l�m phấn khởi l� cuộc h�nh Đạo tuy tuổi c�n nhỏ vẫn được nhiều người mến thương ở nết na v� tư c�ch, song vẫn sợ cảnh �thực lộc chi th� lệ thuộc vật chất sanh điều nhẹ thể sau nầy, Ng�i khước từ đề y�n t�m h�nh Đạo. Một lần kh�c v�o trung tuần th�ng t�m, v�i ba anh em Sĩ Tải tập trung ở văn ph�ng Ph�p Ch�nh Vĩnh Long trước khi về dự Hội Yến Di�u Tr� v� để bắt thăm nhận nhiệm sở mới. Anh em đến thăm gia đ�nh của nhạc phụ bạn Ng�i Đinh C�ng Ảnh, Ph�p Ch�nh sở tại. �ng nầy l� Gi�o vi�n tỉnh lỵ. Đ� nhiều lần quen biết trước, gia đ�nh �ng cũng d�nh cho Ng�i nhiều t�nh cảm tốt. Sau hồi thăm x� giao v� h�n huy�n trao đổi, trước khi kiếu từ, Ng�i được nghe �ng n�i: -Nghe ch�u ở đ�y mấy h�m nay Dượng muốn gặp ch�u. Dượng c� người bạn rất th�n, Th�ng Ph�n l�u năm tại T�a H�nh Ch�nh Vĩnh Long. �ng c� người con g�i dễ thương cũng đẹp đứa, Dượng muốn l�m m�i giới t�c hợp con ch�u, Dượng hẹn chiều mai dẫn ch�u đến xem mắt. Chiều mai mấy ch�u đến đ�y, độ 5 giờ rời đi với Dượng qua nh� �ng Ph�n chơi. Ng�i để lời tri �n v� xin ph�p được từ chối, song �ng Gi�o khẳng định rằng �ng l� người lớn, đ� hẹn rồi kh�ng thể thất hứa, định quyết phải y hẹn: �Chẳng lẻ ch�u để Dượng mất uy t�n với bạn Dượng hay sao?�. Nghĩ rằng chuyện bất khả kh�ng trước t�nh th�m nghĩa trọng của gia đ�nh �ng Gi�o d�nh để, với mỹ � Ng�i kh�ng thể từ nan. H�m sau anh em Ng�i ăn mặc đ�ng ho�ng, quần d�i sơ mi như thường lệ, nếp ủi chỉnh tề, c�ng �n Gi�o đến tư thất của �ng Ph�n. Được tiếp đ�n một c�ch �n cần niềm nở, �ng B� Gi�o đi cửa giữa v�o salon ngồi, sau một gi�y lựng khựng, do dự, để tỏ m�nh biết lễ Gi�o Nho phong, Ng�i rẻ v�o c�nh cửa tr�i, anh em theo ngồi quanh b�n vu�ng, ng�i nh� khang trang lịch sự đầy đủ tiện nghi, tr�n 5 năm h�nh Đạo đi đ�y đi đ�, lần đầu ti�n đến nh� người, kh�ng v�o ch�nh cửa giữa, Ng�i x�c định vị tr� cần thủ lễ. Chủ nh� đ�i tr� b�nh, tr� T�u hảo hạng, b�nh Biscui nhập cảnh do Ph�p sản xuất, Phương ph�p tiếp đ�i cho thấy gia đ�nh thuộc h�ng trưởng giả, văn minh. Dầu rằng được xếp v�o ngồi b�n tr�n, c�c Ng�i cũng được �ng B� Ph�n, ngồi ở salon thăm hỏi đ�m thoại, trao đổi đối đ�p với nhau. Một độ, mươi mười lăm ph�t sau, c� người cho bức ảnh của �i nữ �ng Ph�n. Ng�i xem tho�ng qua rồi chuyển cho anh em chơn dung người đẹp. Một ph�t sau, đ�n điện bổng phụp tắc, anh em c� phần ngạc nhi�n. Liền khi đ� �nh đ�n m�u xanh diệu bừng s�ng, cảnh tr� dường như thay đổi, mờ ảo n�n thơ hơn. Một c� g�i từ trong buồng kho�c m�n bước ra, đến salon ch�o �ng b� Gi�o, xoay qua ch�o Ng�i v� anh em. Ch�o xong c� trở về ph�ng khuất dạng. �nh điện l�c ban đầu được thay v�o �nh s�ng mờ xanh thơ mộng khi thiếu nữ bước ra ch�o kh�ch. Việc xem mắt người đẹp diễn ra như thế, chập sau �ng Gi�o bảo mời anh em nhắm tuần tr� chung rồi kiếu từ ra về. H�m sau d�ng cơm tại nh� �ng Gi�o, b� Gi�o cho biết rằng gia đ�nh �ng Ph�n chấm Ng�i ở tư c�ch, ng�n ngữ v� đặc biệt khuy�n điểm son ở c�ch ngắm h�nh, xem chơn dung kh�ng ngắm l�u, kh�ng chăm ch� th�i h�a. B� Gi�o khuy�n Ng�i n�n bước tới, mu�n sự dễ d�i được hứa hẹn d�nh để. �ng Gi�o hỏi � kiến, Ng�i xin chờ thỉnh � của th�n phụ trước. Thật ra Ng�i rất sợ v� so hai ho�n cảnh kh�c biệt rất xa, Ng�i th� đeo đuổi về mặt tinh thần Đạo đức, kh�ng ph� phiếm xa hoa, nếp sống thanh đạm giản dị lại ngh�o, c�n gia đ�nh �ng Ph�n ngoại Gi�o kh� giả nếu kh�ng muốn n�i l� gi�u. Thời năm 1953, c� n�ng đ�nh phấn thoa son hằng bữa, sơn m�ng tay theo đ� văn minh cực độ, s�ng đi chợ mua thức ăn c� người theo x�ch giỏ. Phối hợp c�ng nhau chung sống Ng�i l�m sao đ�p ứng kịp nhu cầu của n�ng? Nhờ vả v� chấp nhận lệ thuộc gia đ�nh b�n vợ, thể thống c�n g� gi� trọng v� bước đường c�ng quả v� đ� c� được su�ng sẻ bền l�u chăng? Ng�i nghĩ tho�i bộ tự nhi�n khoan, r�t lui trước l� thượng s�ch. Những lần gặp lại nhau, �ng Gi�o tỏ lời tiếc uổng thay cho Ng�i. Cưới vợ lần nầy thật ngo�i � định của ngải. Nhiều lần được khuy�n n�n chọn � trung nh�n để th�n phụ Ng�i t�ch th�nh cho, Ng�i vẫn bu�n tr�i, th�n phụ Ng�i tr�ch: �Kh�ng kh�o thi�n hạ ta kh�ng c� khả năng lo cho con lập gia đ�nh�. Th�n phụ Ng�i sở cậy nhiều Chức Sắc đồng nghiệp chỉ gi�p. �ng Gi�o Hữu Th�i V�ng Thanh, Kh�m Ch�u Đạo T�n An giới thiệu c� Gi�o Trạng, con của Cựu Hương Cả l�ng T�n Trụ, nh� ở căn cứ Đạo Ch�u Th�nh, T�n An. Từ đ� kết th�nh cuộc h�n nh�n, l�c nầy Ng�i tr�n 30 tuổi, c�n c� Trạng vừa tr�n 20 c�i xu�n xanh. THAM GIA HOẠT ĐỘNG CH�NH S�CH H�A B�NH CHUNG SỐNG Đ�m m�ng 4 rạng m�ng 5 B�nh Th�n, th�ng gi�ng 1956, Đức Hộ Ph�p rời T�a Th�nh tự lưu đ�y ở Phnom Penh. Hội Th�nh thỏa thuận với Qu�n Đội lập Ban H�a Giải Hỗn Hợp, kh�ng gọi Ban Thanh Trừng nữa, gồm đại diện c�c cơ quan: Qu�n Đội, H�nh Ch�nh, Ph�p Ch�nh mục đ�ch giải quyết tranh chấp giữa bổn Đạo với nhau, vấn đề hụi l� ch�nh yếu. L� do rối rắm l� năm 1955, một C�ng Tằng T�n Nữ thuộc Ho�ng Tộc, vợ Thiếu T� Anh, cựu t�i xế Đức Hộ Ph�p, quỵt hụi rất nhiều, vừa l�m chủ, vừa chơi tay em nghe đ�u tr�n 500 phần hụi lớn nhỏ, lợi dụng sự tin cậy của đồng Đạo d�ng thủ đoạn gom hết tiền rồi bỏ Th�nh Địa đi nơi kh�c để anh em ở lại bị li�n hệ d�y chuyền thưa kiện lẫn nhau. Do sự sự ph�n c�ng của Ng�i Tiếp Ph�p, Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, Ng�i l�nh nhiệm vụ Ph� Ban H�a Giải. Đại diện Phước Thiện v� Qu�n Đội cũng Ph�, c�n �ng Phối Sư Thượng Tuấn Thanh l�m Trưởng Ban. Việc ph�n đo�n tạm qua ng�y th�ng, lần hồi thời gian lắng dịu, thật sự kh�ng l�m thế n�o giải quyết nổi. T�nh h�nh kinh tế tại Th�nh Địa rất kh� khăn phức tạp đ�ng l� khủng hoảng, t�nh h�nh ch�nh trị c�ng hổn độn hơn, do ch�nh quyền Ng� Đ�nh Diệm ra mặt đối lập với Đức Hộ Ph�p v� cũng ra mặt kỳ thị t�n Gi�o, g�y nhiều tay biến �ch nạn cho nhơn sanh. Từ Phnom Penh Đức Hộ Ph�p gởi Cương Lĩnh Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống v� dạy phổ biến. Đầu ti�n Sĩ Tải Khỏe giao cho số Sĩ Quan Qu�n Đội Cao Đ�i, c�ng việc kh�ng ph�t triển, dường như �m thầm bu�ng tr�i, anh em Sĩ Tải thấy vậy mới họp nhau lại tại nh� Ng�i ở cửa số 4 Nội � T�a Th�nh xung phong đảm tr�ch, hội � ph�c tr�nh l�n Đức Hộ Ph�p, đại � kh�ng v� tham quyền cũng chẳng phải h�o danh, chỉ t�nh nguyện chia cắt phận sự, lập th�nh Ban Vận Động Miền Nam, mục đ�ch l�m cho được việc theo lịnh dạy. Nếu Đức Hộ Ph�p chấp thuận thiện ch� phục vụ th� anh em tiến h�nh, bằng tr�i lại xin Đức Hộ Ph�p giữ t�nh trạng cũ v� kể như kh�ng c� việc g� xảy ra. Mặt kh�c anh em cho li�n lạc b�o tin cho �ng Sĩ Tải Khỏe, tr�n đường đi Phnom Penh c�n kẹt ở T�n Ch�u, biết rằng nếu đi lu�n th� tốt, bằng kh�ng n�n sớm trở về T�a Th�nh theo lịnh mời của Tỉnh Trưởng Nguyễn Văn V�ng. Tỉnh Trưởng hăm bắt. Đức Hộ Ph�p chấp thuận, cấp chứng chỉ giao li�n lạc mang về cho 7 anh em Sĩ Tải: 1.-Nguyễn Minh Ngời Trưởng Ban Vận Động Miền Nam 2.-L� Quang Tấn Tổng Thư K� 3.-Phạm Duy Nhung Ủy Ban Tuy�n Huấn 4.-Nguyễn Ngọc Tr�n Ủy Vi�n Tổ Chức 5.-Huỳnh Văn Hưởng 6.-Nguyễn Văn T� Ủy Vi�n T�i Ch�nh 7.-Nguyễn Th�nh Nguy�n Thanh Tra Kiểm So�t Trần Tấn Hợi Li�n Lạc �ng Hợi li�n lạc được một chuyến đem ph�c tr�nh l�n Đức Hộ Ph�p v� thay mặt anh em trong Ban Vận Động ch�c xu�n Đức Hộ Ph�p c�ng t�c ho�n th�nh, l�c trở về bị bắt tại bi�n giới G� Dầu, đưa về T�y Ninh, chuyển đi Bi�n H�a v� chết trong ngục. Chứng thư cũng l� hiệu triệu, Đức Hộ Ph�p k�u gọi những người �i quốc ưu thương n�n hợp t�c với đồng ch� mang chứng thư của Đức Ng�i để cứu v�n t�nh thế nguy ngập của nước nh� hầu V� D�n, Phục Vụ D�n v� Lập Quyền D�n. Xin tr�ch nguy�n văn như sau: �Bần Đạo đ� quyết định tranh đấu giải ph�ng quốc d�n khỏi lệ thuộc trực tiếp hay gi�n tiếp giữa hai khối Thực D�n v� Cộng Sản. Vĩ tuyến 17 do quyền h�nh của ngoại bang lập th�nh, chia hao l�nh thổ, Nam Bắc ph�n tranh, g�y n�n nội chiến kh�ng c�n l� do tồn tại. Những ai đ� nhiệt th�nh �i quốc ưu thương để cứu v�n t�nh thế nguy ngập của nước nh�, xin đem cả năng lực hiệp t�c c�ng c�c đồng ch� của Bần Đạo thọ l�nh ủy nhiệm thư nầy, hầu v� d�n, phục vụ d�n v� lập quyền d�n đặng cho to�n d�n đủ thẩm quyền cứu quốc�. Phnom Penh 15-6-B�nh Th�n (22-7-1956) Anh em phấn khởi trước nhiệm vụ mới do tự nguyện. Khi bắt tay v�o việc nghĩ ngay đến con dấu Ban Vận Động Miền Nam đang ở trong tay Thiếu T� Truyện, chiến sĩ Ph�p Hồi v� cũng l� Lễ Sanh do quyền Ch� T�n �n phong. Kh�ng trọn tin Thiếu T� Truyện m� cũng chẳng nghĩ ra c�ch n�o để đ�i lại con dấu cho được an to�n. Ng�i t�nh nguyện v� may mắn nhận lại con dấu một c�ch v� sự. Trong thời gian nầy �ng L� Quang Tấn v� Ng�i bị Tỉnh Trưởng mời đ�i ba lượt, Mỗi lần đi đều c� Ng�i Tiếp Ph�p, Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh dẫn đầu. Tỉnh Trưởng để lời khuy�n dụ n�n thuận t�ng ch�nh phủ do Ch� Sĩ anh minh Ng� Đ�nh Diệm l�nh Đạo�hăm he bảo coi chừng. H�m nay được mời đến c�n mời ngồi tr�n ghế đ�ng ho�ng, ng�y n�o đ� phải ngồi dưới đất trả lời� Ng�i đ�p: �L� c�ng d�n sống dưới chế độ n�o, chỉ biết chấp nhận m� th�i. Nếu ch�nh quyền s�ng suốt, tử tế, c�ng d�n được nhờ, bằng ngược lại, phải sao cũng đ�nh chịu vậy�. Sau nầy �ng Tấn v� Ng�i tự nhận khuyết điểm với Ng�i Tiếp Ph�p l� trong những lần đối thoại với Tỉnh Trưởng, Ng�i Tiếp Ph�p qu� khi�m tốn, vừa ra dấu vừa kho�t tay bảo c�c Ng�i thủ lễ: -N�n đứng dậy trả lời mỗi khi quan lớn hỏi. C�c Ng�i cứ phớt lờ, dường như kh�ng nghe thấy v� vẫn điềm nhi�n ngồi n�i chuyện. Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống của Đức Hộ Ph�p nhằm thống nhất đất nước bằng phương ph�p h�a b�nh, tr�nh đỗ m�u trong cảnh tương t�n cốt nhục. Ch�nh phủ Ng� Đ�nh Diệm do Mỹ l�o l�i, cho rằng ch�nh s�ch th�n Cộng Sản n�n thẳng tay đ�n �p. � thức tr�ch nhiệm của một t�n đồ v� bổ phận của c�ng d�n đất nước, phận sự vẫn cứ thi h�nh nhưng rất sợ ở t� v� nhất l� Ng�i mới lập gia đ�nh vừa cưới vợ mấy th�ng trước. Chuyến đi tổ chức Ban Vận Động Tỉnh Rạch Gi�, H� Ti�n Ng�i tho�t hiểm trong đường tơ kẽ t�c, nhờ đ� c� th�m ấn chứng để khẳng định mọi việc tr�n đời nầy dầu nhỏ dầu lớn đều được an b�y trước. �ng Sĩ Tải Nguyễn Ngọc Tỷ v� Ng�i vừa bước ch�n ra khỏi văn ph�ng Ch�u Đạo Long Xuy�n th� một vi�n c�ng an đ� r�nh sẵn tại tiệm giặt ủi c�ch khoảng năm chục thước dẫn xe đạp chạy theo. Ng�i phải mang một xấp t�i liệu H�a B�nh Chung Sống, đ� thận trọng hờ người mua v� trước, canh giờ c�n 5 ph�t xe chạy, c�c Ng�i mới k�u xe l�i ra bến c�ch văn ph�ng khoảng 300 thước, thế m� cũng kh�ng khỏi bị theo d�i, đinh ninh thế n�o cũng bị bắt v�o t�. Trước đ� một tuần lễ, �ng Lễ Sanh Th�i Hằng Thanh đ� bị bắt giam v� vụ H�a B�nh Chung Sống. Tới bến, Ng�i đem h�nh l� để tr�n băng xe v� muốn thử xem điều nhận x�t c� đ�ng kh�ng, Ng�i sang tả mua thuốc thơm h�t rồi bước sang hữu mua chai dầu Nhị Thi�n Đường xức, vừa đi vừa nguyện thầm v� liếc nh�n thấy người đ� vẫn b�m s�t g�t. Biết l� đ� đo�n đ�ng bị c�ng an theo. Thấy nguy cơ đ� đến, Ng�i b�n với �ng Tỷ để Ng�i l�n xe trước, n�m vội xấp t�i liệu xuống s�n xe, thử xem c� tho�t nạn kh�ng. Hy vọng mỏng manh rằng c�ng an b�m �ng Tỷ, Ng�i c� thời giờ tẩu t�n. Vội v�ng bước nhanh l�n xe từ cửa sau đi tới, Ng�i vừa cầm xấp t�i liệu g�i kỹ trong giấy b�o để tr�n băng ngồi, c�ng an tới ngay b�n cạnh, đứng dưới đất ngo�i th�nh xe hỏi: -Đồ �ng bấy nhi�u hay c�n đ�u nữa? Thật l�ng t�ng v� lo ngại, tuy nhi�n Ng�i cố giữ b�nh tỉnh v� trả lời: - Chỉ c� bấy nhi�u như �ng thấy nảy giờ. � Ng�i muốn n�i rằng: �T�i đ� biết �ng theo t�i�. Ng�i vội tr�ng th�m c�i �o blouson cầm sẵn tr�n tay để ph�ng lạnh m�a đ�ng. Mặc xong nh�n lại thấy �o ph�a trong loại 3 t�i l� d�i hơn blouson cả tấc, coi kh�ng được. Ng�i liền cởi ra, để nằm tr�n xấp t�i liệu s�t v�ch xe, đứng ngo�i c�ng an c� thể lấy tới. N�i hoặc viết c� vẻ hơi d�i d�ng c�n h�nh động chỉ chớp nho�ng th�i. Vi�n c�ng an ra lịnh kh�ng cho xe chạy v� bảo Ng�i cho coi giấy. C�ng an x�t rất kỹ lưỡng, mở b�p xem tỉ mĩ từng ngăn, từng tấm giấy nhỏ, lục so�t cặp, quần �o, mở xem cả hộp savon tắm, savon đ�nh răng, t�m lại kh�ng bỏ s�t m�n g�, thậm ch� cả t�i �o t�i quần trong cặp cũng so�t lu�n. Xoay qua Sĩ Tải Tỷ, c�ng an đọc cả hồ sơ Đạo, thơ t�n ri�ng cũng đọc, lục xo�t kỹ từng ly từng t�. Thấy chẳng c� g� khả dĩ bắt được, c�ng an quay lại hỏi Ng�i: -C�n g� nữa kh�ng? Ng�i cười, m�c mouchoir trong t�i vừa giũ vừa n�i: -Chỉ c�n c�i khăn nầy th�i. C�ng an ra lịnh cho xe chạy. H�nh kh�ch chờ l�u sốt ruột, bất b�nh nhưng kh�ng hiểu nổi chuyện g�, chẳng biết c�c Ng�i l� ai, tại sao lại bị x�t qu� kỹ m� chỉ x�t c� hai Ng�i m� th�i. Họ nh�n với đ�i mắt tọc mạch v� lo ngại d�m. C�c Ng�i thở ph�o nhẹ nh�m, mừng v� c�ng an kh�ng ph�t hiện t�i liệu. Một xấp giấy cao cả tất t�y, loại giấy duplicateur d�ng quay ron�o. Một h�nh động đột ngột đầy vẻ mất b�nh tỉnh: Mặc th�m �o v�o lại cỡi �o ra, thế m� gi�p c�c Ng�i tho�t khỏi nạn t�. Đ�m đầu ti�n ở Rạch Gi�, Sĩ Tải Tỷ v� Ng�i ngủ đậu ở hậu điện Th�nh Thất. Nữa đ�m c� to�n c�ng an tuần tra xin v�o t� t�c để khỏi tiếp tục tuần tra nhọc nhằn. C�ng ngủ chung nhau một nh� nhưng chẳng c� g� để ch�ng khả nghi. S�ng lại, nh�n danh Đức Hộ Ph�p, Ng�i chuyển lời ủy lạo an ủi kh�ch lệ một số anh em trong Ban Vận Động Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống Tỉnh mắc v�ng lao l�, bị giam ở khu vực L�m Quang Ph�ng-Rạch Gi�. Anh em rất x�c động v� tri �n Đức Hộ Ph�p. V�i h�m sau, c�ng việc được sắp xếp đ�u v�o đ�, c�c Ng�i đ�p xe đi H� Ti�n. Đến bến Tiểu T� Ch�u l�c 11 giờ trưa, chờ m�i đến 2, 3 giờ chiều ph� vẫn chưa hoạt động. Sốt ruột Ng�i xuống xe t�m hiểu, được biết bến ph� ngay cửa biển, sợ cập bến Đại T� Ch�u, kh�ng đủ sức kềm vững l�i trước những cơn gi� lớn thổi mạnh, e kh�ng tr�nh khỏi tai nạn, chờ gi� y�n s�ng lặng mới cho xe xuống ph� t�ch bến sang s�ng. Ng�y c�ng xế b�ng, chẳng biết phải chờ đến bao giờ, m�nh lại mang theo t�i liệu, sợ chẳng biết chuyện g� xảy ra hậu quả kh� lường trước được, Ng�i mạo hiểm xuống đ� ch�o sang s�ng một c�ch y�n l�nh. Bến đ� ngay trước chợ cạnh nh� h�ng thủy tạ, �ng Tỷ v� Ng�i bước l�n bờ. Lần đầu ti�n đến H� Ti�n chẳng biết Th�nh Thất c�ng văn ph�ng Đạo tọa lạc nơi đ�u, l�c ở Rạch Gi� hỏi kh�ng ai biết. Đến H� Ti�n l�m sao d�m hỏi thăm, rất e ngại, chẳng biết ai l� lương d�n, ai l� c�ng an c�ng mật b�o, l�i th�i c� thể v�o t� ngay. T�nh thế kh� khăng, c�c Ng�i đang suy nghĩ b�n quyết định đi thẳng theo con lộ ngan h�ng chợ, v�o khoảng vắn, t�m nh� c� vẻ l�m ăn lương thiện nhờ chỉ gi�p c� thể an to�n hơn. Thật vậy, c�c Ng�i được hướng dẫn đi quanh co, quẹo tr�i, sang phải thật l� bất tiện. Chủ nh� n�i: �Sợ hai cậu đi như vậy mất c�ng v� kh� t�m, tốt hơn l� trở lại chợ, theo lộ s�t m� s�ng, đi m�i vừa khỏi b�t c�, qua ng� tư l� tới ch�a Cao Đ�i�. Đ� kh�ng muốn quai lại chợ sợ tai mắt d�m ng�, nhứt l� m�nh lạ, tay x�ch cặp v� đồ cồng kềnh lỉnh kỉnh, nh�n l� biết ở xa mới tới. Đắng đo một ph�t, đ�nh chấp nhận lối đi theo chỉ dẫn, dễ t�m Th�nh Thất hơn. C�c Ng�i thư thả bước lại chỗ cũ, qua khỏi chợ quẹo phải, lần theo lộ s�t bờ s�ng đi, đi m�i bỗng nhi�n nghe ph�a sau c� tiếng xe đạp cận kề vẫn thản nhi�n đi, l�y mắt nh�n, nhận ra vi�n cảnh s�t mặc sắc phục vừa đến ngan rồi qua mặt, tắp v�o lề c�p s�t. C�c Ng�i b�nh tỉnh chẳng ch�t e ngại, nghi�ng m�nh tr�nh cho khỏi đụng nhầm vi�n cảnh s�t v� thản nhi�n bước. C�ch chạy xe �p s�t như vậy nghĩa l� đ� nghi hoặc, cần x�t hỏi m� cảnh s�t đ� xuống xe, đứng tại lề, nh�n c�c Ng�i lướt qua. Nghĩ rằng một phần do th�i độ v� d�ng đi b�nh tỉnh, n�i cười tự nhi�n, kh�ng ch�t e d� sợ sệt, phần kh�c nhờ Thi�ng Li�ng �m hộ. C�c Ng�i đến Th�nh Thất b�nh y�n v� sự. �ng Kh�m Ch�u vắn mặt, đ� về T�a Th�nh. �ng Đầu Tộc v� v�i ba Chức Việc B�n Trị Sự niềm nở �n cần tiếp c�c Ng�i, một vị Chức Việc hỏi: -Qu� Ng�i c� bị x�t hỏi g� kh�ng? Ng�i đ�p: -Kh�ng V� tường thuật tự sự l�c mới đến. Vị Chức Việc n�i tiếp : - Rất may, nếu phải chờ theo xe qua bắc, qu� Ng�i sẽ bị x�t hỏi lằn nhằn l�c l�n bờ, kh�ng h�nh kh�ch n�o tr�nh khỏi, nhiều th�ng qua như vậy. Thỉnh thoảng biển động, l�u l�u cũng c� trường hợp như h�m nay. Phải n�i l� qu� Ng�i rất may. Ở T�a Th�nh tuy hoạt động Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống, Ng�i vẫn tới lui l�m việc tại Bộ Ph�p Ch�nh. VỤ HAI �NG TR�NG LIỆT V� TR�NG CỬ VỀ T�A TH�NH LẤY TRO CỦA ĐỨC KỲ NGOẠI HẦU CƯỜNG ĐỂ Năm 1956, Tỉnh Trưởng Nguyễn Văn V�ng, nhờ c� c�ng với ch�nh phủ trong việc khắc khe đ�n �p Đạo trong tỉnh T�y Ninh, th�m sự n�ng đỡ của Ph� Tổng Thống Nguyễn Ngọc Thơ, được thăng cấp đại biểu Ch�nh Phủ Miền T�y đặc tr�ch Hoa Kiều Sự Vụ, dẫn hai �ng Tr�ng Liệt v� Tr�ng Cử l�n T�a Th�nh đ�i nhận lại x�c tro của Đức Kỳ Ngoại Hầu Cường Để. L�c bấy giờ Ng�i Hiến Ph�p Trương Hữu Đức cầm giềng mối Đạo do ủy nhiệm thư của Đức Hộ Ph�p. Cả Hội Th�nh Lưỡng Đ�i chẳng biết t�nh lẽ n�o, y�u cầu ho�n lại để thỉnh Gi�o Đức Hộ Ph�p. Trước kia do di ch�c, di ng�n của Đức Cường Để, Đức Hộ Ph�p dẫn ph�i đo�n Đạo sang Nhật thỉnh x�c tro của người về thờ tại T�a Th�nh. Hội Th�nh kh�ng d�m tự chuy�n quyết giao. �ng V�ng hỏi Hội Th�nh th�nh Gi�o c�ch n�o v� chờ bao l�u. Hội Th�nh trả lời: �Bằng điện t�n v� chờ một tuần�. �ng V�ng cười v� đồng �. Sau n�y r� lại l� ty bưu điện nhận tiền v� nội dung bức điện t�n nhưng kh�ng chuyển đi. C� vẻ �ng V�ng đắc � v� s�ch lược dự t�nh sẽ được �p dụng m� Hội Th�nh kh�ng biết. �ng nghĩ trước sau g� th� Hội Th�nh cũng giao x�c tro m� kh�ng l�m sao c� lịnh của Đức Hộ Ph�p. Th�m � của ch�nh quyền muốn c�ch ly Hội Th�nh với Đức Hộ Ph�p. Đ�ng kỳ hẹn, �ng V�ng v� hai �ng Tr�ng Liệt, Tr�ng Cử đến tại Gi�o T�ng Đường, �ng V�ng với vẻ đắc � hỏi Hội Th�nh: -Thế n�o? Đức Hộ Ph�p trả lời thế n�o? Hội Th�nh cho đọc bản văn do b�t tự của Đức Hộ Ph�p dạy giao x�c tro v� buộc k� bi�n nhận. �ng V�ng ngạc nhi�n hỏi: -Hội Th�nh li�n lạc bằng c�ch n�o? Hội Th�nh trả lời: -Li�n lạc bằng điện t�n, Đức Hộ Ph�p sai người mang giấy về cho kịp ng�y giờ. �ng V�ng hỏi: -Đi đường n�o? Hội Th�nh: -Kh�ng biết. �ng V�ng nghi nghi ngờ ngờ kh�ng đo�n ra, kỳ thật Hội Th�nh đ� ti�n đo�n trước, cho li�n lạc đi để hồi �m về liền, việc gấp r�t sợ trễ sẽ g�y bối rối. Ng�i được lịnh thảo bi�n nhận tr�nh nh�p l�n Hội Th�nh, chuyển qua tay �ng V�ng. �ng k�u Ng�i chỉnh lại, đại � đ� đi với đại biểu ch�nh phủ m� ghi số căn cước địa chỉ l�m g�? Ng�i nhỏ nhẹ đ�p: -Xin �ng n�i với Hội Th�nh, t�i viết xong l� hết phận sự. Hội Th�nh cho đ�nh m�y bi�n nhận chỉnh theo y�u cầu của �ng đại biểu. Trong l�c chờ đợi Ng�i hỏi hai con cụ Cường Để: -Hai �ng nghĩ thế n�o m� đến đ�y xin đ�i lại x�c tro của Đức Kỳ Ngoại Hầu? Một trong hai người đ�p: -V� hiếu Đạo rước về thờ. Ng�i hỏi tiếp: -Hai �ng quan niệm thế n�o về chữ hiếu? -L�c c�n sống phải v�n lời, phụng dưỡng, chết phải thờ c�ng. Ng�i n�i l�n � kiến của m�nh: -�ng n�i về hiếu Đạo, l�c cha mẹ c�n sống phải v�n lời. T�i nghĩ lời trối trăng của người chết đ�ng lẻ phải được t�n trọng hơn mới phải. Trước giờ nhắm mắt, Đức Ngoại Hầu đ� để lại di ch�c v� di ng�n, c� ghi �m, xin gởi x�c tro cho Đạo Cao Đ�i T�a Th�nh T�y Ninh. Đức Hộ Ph�p l� người dưng t�n trọng di ch�c của bậc ch� sĩ anh h�ng vị quốc vong th�n ở nước ngo�i, kh�ng nệ mệt nhọc tốn k�m, dẫn ph�i đo�n đến Nhật rước về thờ tại T�a Th�nh theo � đ� để. Hai �ng l� con đ�ng lẽ phải c� bổn phận bảo trọng di ch�c, di ng�n l�m đ�ng như � mới phải. Nay hai �ng đ�i x�c tro lại, đem đi nơi kh�c, l�m tr�i di ch�c tức l� thất hiếu sao gọi l� hiếu. Ng�i d�ng từ thất hiếu thay v� bất hiếu. Bi�n nhận được đ�nh m�y sạch, k� t�n xong. Hội Th�nh mời qua B�o �n Từ để giao tại hậu điện. Hai �ng Tr�ng Liệt v� Tr�ng Cử trịnh trọng đưa ra 10.000 đồng n�i l� đền ơn Hội Th�nh v� Đức Hộ Ph�p. Ng�i Th�i Ch�nh Phối Sư Th�i Bộ Thanh khuy�n hai �ng n�n giữ lại để x�i. Đức Hộ Ph�p h�nh động mục đ�ch kh�ng phải để hai �ng cảm ơn, v� nếu n�i đến đền ơn Đức Hộ Ph�p th� 10.000 đồng kh�ng thấm v�o đ�u so với tổn ph� cho cả một ph�i đo�n Đạo c�ng đi với Đức Hộ Ph�p, ph� tổn phải trội hơn nhiều. Vả lại trước kia mỗi lần hai �ng đến viếng T�a Th�nh, Đức Hộ Ph�p thường cho, �ng n�o cũng vậy khi 5.000 khi 10.000 đồng, Đức Hộ Ph�p c� t�nh to�n g� đ�u. Nay c� đ�ng g� để luận với số 10.000 đồng m� gọi l� đền ơn Đức Hộ Ph�p. �ng đại biểu V�ng xen v�o: -Trước kh�c nay kh�c. Hai �ng Tr�ng Liệt v� Tr�ng Cử xin để c�ng ch�a. Ng�i Th�i Ch�nh Phối Sư chỉ tủ h�nh hương v� n�i: -Việc c�ng ch�a l� t�y hỉ, Hội Th�nh kh�ng trực tiếp nhận tiền c�ng ch�a. Nếu muốn xin để v�o tủ h�nh hương. Điều đ�ng ghi nhận l� mấy h�m trước biết c� vụ đ�i x�c tro, �ng Sĩ Tải L� Quang Tấn v� Ng�i đ� hội � �ng Đạo Nhơn Phạm Văn �t, Trưởng Tộc Phạm M�n, đ� chia x�c tro của Đức Cường Để, phần lớn cất ri�ng d�nh cho Hội Th�nh, gọi l� k�nh trọng di ch�c người anh h�ng ch� sĩ, phần �t c�n lại giao cho đại biểu ch�nh phủ v� hai người con của Đức Cường Để. �ng �t sau được thăng Chơn Nhơn đ� qui vị, kh�ng hiểu phần x�c tro c�n lại b�y giờ ai giữ. Ng�y giao x�c tro cũng c� điều rắc rối nhỏ, Ng�i Hiến Ph�p l�nh mặt, bi�n nhận thiếu chữ k� của Ng�i. �ng đại biểu gi�nh giữ bi�n nhận n�i sẽ đem cho Ng�i Hiến Ph�p k�. Hội Th�nh im lặng, mặc nhi�n bằng l�ng. C�c Ng�i kh�ng đồng �, đề nghị Ng�i Thượng Ch�nh Phối Sư Thượng S�ng Thanh đ�i lại. �ng V�ng kh�ng giao. Khi mấy �ng l�n xe sắp rời T�a Th�nh, Ng�i buộc l�ng n�i lớn: -�ng đại biểu chưa đưa bi�n nhận lại cho Hội Th�nh. �ng V�ng ngồi ở băng sau, bất b�nh vừa ch�a bi�n bản vừa n�i to: -Đ�y n�. Ng�i Th�i Ch�nh Phối Sư vội cầm lấy v� xe chạy, tạm kết th�c m�ng đ�i x�c tro của Đức Kỳ Ngoại Hầu Cường Để do ch�nh quyền l�m Đạo diễn. Được nghe kể lại, x�c tro được đưa về Huế, tổ chức lễ trọng thượng, n�i l� ch�nh quyền rước từ Nhựt Bổn. Phải chăng ch�nh quyền Ng� Đ�nh Diệm lo ngại tinh thần �i quốc của đồng b�o trong nước sẽ tập trung hướng về Th�nh Địa T�y Ninh, c� B�o Quốc Từ thờ c�c anh h�ng ch� sĩ vị quốc vong th�n, g�y ảnh hưởng kh�ng hay cho ch�nh quyền hiện hữu. NG� Đ�NH DIỆM Đ�N �P NHỮNG NGƯỜI THAM GIA CH�NH S�CH H�A B�NH CHUNG SỐNG Đầu năm Đinh Dậu (1957) Hội Th�nh chuẩn bị lễ V�a Đức Ch� T�n ng�y m�ng 9 th�ng 01. C�c �ng trong Ban Vận Động Miền Nam nương t�ng theo, ph�i người đi khắp địa phương cổ động mời tham dự đ�ng đảo, l�m nhiều Cộ B�ng, vẽ thật nhiều biểu ngữ n�i l�n t�n chỉ của Đạo, của Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống v� đề nghị rước Đức Hộ Ph�p hồi loan cầm giềng mối Đạo. Ng�i Th�i v� Ngọc Ch�nh Phối Sư t�ch cực gi�p đỡ, cho mượn căn ph�ng trống thường d�ng để họp tr�n lầu Nội Ch�nh, �t người tới lui, y�n tịnh, anh em viết biểu ngữ c� thể giữ k�n nhẹm được. Mọi người đều hăng say t�ch cực, l�m suốt mấy ng�y đ�m, c�c �ng quanh quẩn b�n cạnh, sẵn s�ng mau lẹ cung cấp vật liệu theo nhu cầu. Ch�u Th�nh Th�nh Địa c�c Phận Đạo chưng nhiều cộ b�ng, chẳng hạn cộ �H�ng Hớn Bất H�ng T�o�- G� Nh� B�i Mặt Đ� Nhau - Vua Ph� Dư ở �c bị thi�n tai hạn h�n � Năm nay cuộc lễ c� tr�n 30 cộ, nhiều cộ hơn hết so với những năm trước. Nhơn sanh về dự lễ cũng đ�ng hơn, hưởng ứng lời k�u gọi của Ban Vận Động H�a B�nh Chung Sống. Đại diện ch�nh phủ trung ương, Ch�nh Quyền Tỉnh, ngoại giao đo�n, b�o ch�, th�n h�o nh�n sĩ c�c địa phương, ph�i đo�n quay phim của Mỹ, ngoại quốc v� trong nước, c�c t�n gi�o bạn, những người được mời, đại đa số đều c� mặt để dự lễ. Thường ni�n, Ty Th�ng Tin cho Đạo mượn xe, c� m�y v� loa truyền tin trong giờ h�nh lễ. Năm đ� t�nh h�nh c� vẻ thay đổi. C�c �ng trong ban tổ chức ho�i nghi, sợ ch�nh quyền n�u l� do nầy kh�c để giờ ch�t từ chối, khiến cuộc lễ giảm phần long trọng, mất h�o hứng. Ng�i đi s�i g�n mướn m�y. Ng�i Th�i Ch�nh Phối Sư cho mượn xe SIMCA v� cho t�i xế Vệ l�i đưa. Ng�i c� hẹn với �ng Phổ bạn của Ng�i, người đ� thi rớt Luật Sự năm 1947, nay đang l�m việc ở Bộ Th�ng Tin S�i G�n. �ng hứa gi�p đỡ giới thiệu d�m, nhưng chẳng nơi n�o d�m cho mướn c�c loại m�y th�ng tin, truyền tin, sợ xảy ra việc mất trật tự an ninh, bị chịu tr�ch nhiệm với ch�nh phủ. �ng Phổ mạo hiểm lấy m�y của Bộ cho mượn. Đem về c�c �ng b�n ban tổ chức gắn loa hai b�n kh�n đ�i từ Đền Th�nh đến B�o �n Từ thật đầy đủ, hơn của Ty cho mượn thường lệ trong c�c cuộc lễ những năm trước. Quả đ�ng như điều ti�n kiến, giờ ch�t Ty Th�ng Tin n�u l� do m�y hư kh�ng cho mượn. Nhờ ti�n liệu n�n kết quả được như �. Sau đ�n c�ng V�a Đức Ch� T�n ở Đền Th�nh bước ra, tất cả đều ngạc nhi�n thấy rất nhiều biểu ngữ xuất hiện, treo dầy đặc trước Đền Th�nh, hai b�n kh�n đ�i. Chung quanh Đại Đồng X�, d�i theo Đại Lộ Phạm Hộ Ph�p tới B�o �n Từ. Biểu ngữ viết tr�n popeline, vải trắng thật tốt, chữ Việt c�, chữ Ph�p c�, chữ Anh cũng c�, kh�c hẳn quang cảnh trước giờ c�ng Đ�n, lưa thưa tr�n dưới 10 biểu ngữ viết tr�n vải tấm v� trần buồm. S�ng m�ng 9 h�nh lễ tại Đại Đồng X�, bổn Đạo được xếp theo thứ tự, tỉnh n�o theo tỉnh nấy, nhờ sanh hoạt trước c� bản ghi r�nh rẽ chỗ đứng. Cộ diễn h�nh qua kh�n đ�i quan kh�ch, �ng Lễ Sanh Ngọc Lương Thanh được cử l�m xướng ng�n vi�n, nhắc sự t�ch c�ng dẫn giải từng cộ một, tiếp sau c�c cộ bổn Đạo tuần h�nh k�o đi trong trật tự, h� l�n nhiều khẩu hiệu theo c�c biểu ngữ. Lộ tr�nh đi từ Đ�ng Kh�n Đ�i đến Ch�nh M�n, lộ Cao Thượng Phẩm, qua T�y Kh�n Đ�i đến trước T�a Th�nh thẳng tới Nữ Đầu Sư Đường, Gi�o T�ng Đường, Hiệp Thi�n Đ�i, Hộ Ph�p Đường v� giải t�n trước B�o �n Từ. Micro đặt một c�i tại Đại Đồng X�, gần Đ�ng Kh�n Đ�i cho Xướng Ng�n Vi�n l�c h�nh lễ v� một c�i tr�n bao lơn Đền Th�nh, để Ng�i d�ng để điều h�nh bổn Đạo. Ai cũng thấy rằng cuộc lễ tự nhi�n biến th�nh cuộc biểu t�nh kh�ng lồ, tr�n 3 vạn người. C�c ph�i đo�n phim, chụp ảnh, b�o ch� gi�p g�y được tiếng vang khả quan với quốc tế. Nghe kể lại khi cộ g� diễu h�nh qua kh�n đ�i, �ng Trần Ch�nh Th�nh Tổng Gi�m Đốc v� C�ng An hỏi: -G� n�o l� g� Miền Nam, g� n�o l� g� Miền Bắc? Đại U� Được nhờ c� s�ng kiến c�ng cộ g� trong dịp nầy m� nổi danh, bị bắt đi t� cũng tại cộ g� nầy. C� điều đ�ng tức cười l� ph�i đo�n quay phim Mỹ tới T�a Th�nh m�ng 8, dụng cụ, m�y m�c, y phục đều gởi tại nh� kh�ch Gi�o T�ng Đường. C� cả sắc phục Hộ Ph�p, Gi�o T�ng. Ban tổ chức chẳng r� họ c� � đồ g�, đinh ninh rằng ch�nh quyền C�ng Gi�o muốn dựng người l�n l�m Hộ Ph�p v� Gi�o T�ng g�y rối cho Đạo n�n hội � c�ng Trung T� Đỗ C�ng Khanh, Chỉ Huy Cơ Th�nh Vệ, kh�a lu�n cửa ph�ng kh�ng cho sử dụng sắc phục ấy. Sau nầy được biết họ thực hiện cuốn phim �Un Ame1rican Tranquille� (Một Người Mỹ Trầm Lặng). Cuộc lễ bế mạc, anh chị em biểu t�nh vừa giải t�n. Ban vận động ai lo việc nấy. Phần �ng Tr�n mượn m�y v� loa tức cấp thu m�y gọn g�ng để l�n xe SIMCA chở về S�i G�n trả lại cho �ng Phổ. Thức mấy ng�y đ�m li�n tiếp, l�n xe l� ngủ ngay, ngủ say sưa kh�ng c�n biết g� nữa. Ng�i đinh ninh rằng t�i xế Vệ kh�ng bắt buộc phải thức nhiều mấy bửa trước, hẳn c�n tỉnh t�o để l�i xe, kh�ng ngủ. Xe chạy gần đến đường Suối S�u �ng Vệ ngủ gật để xe leo lề vượt c�c mương, xe nhảy lưng tưng tưởng lật, �ng Vệ c�ng Ng�i đều hoảng hốt, cơn buồn ngủ biến mất ngay. Rất may �ng Vệ kịp thời l�i xe trở lại đường thẳng kh�ng g�y tai nạn. Mọi việc được giải quyết một c�ch ho�n tất, đ�u đ� vẹn to�n. Rủi c� bề g� �ng Phố cũng li�n đới g�nh hậu quả. Sau cuộc lễ �H�o B�nh� (1957) C�ng An Ng� Đ�nh Diệm thẳng tay đ�n �p, khủng bố Đạo. Ngay chiều m�ng 9 th�ng gi�ng, em Song học trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Gia Định c� c�ng viết biểu ngữ suốt mấy ng�y đ�m, bị bắt ở ngoại � gần cửa số 2 T�a Th�nh. Nh�n Du kh�ch sạn gần cửa số 3 nội � bị chiếm l�m văn ph�ng Ty C�ng An Tỉnh. Đầu ti�n một số người thuộc cơ quan h�nh ch�nh bị bắt khai th�c. Tiếp theo người của Phước Thiện lần lượt v�o t�. Ch�nh �ng Trịnh Phong Cương, Đạo Nhơn Chưởng Quản Phước Thiện bị bắt trong đợt nầy, bị giam v� chết trong ngục. Kh�ng t�m ra chủ chốt s�ch động cuộc lễ, ch�nh quyền tỉnh bắt buộc Hội Th�nh gia nộp thủ phạm, bằng kh�ng Hội Th�nh phải chịu tr�ch nhiệm. Một phi�n họp được triệu tập bất thường v�o một buổi chiều tại Gi�o T�ng Đường với quyền chủ tọa của Ng�i Bảo Thế L� Thiện Phước. N�u đề t�i tr�n. Ng�i Bảo Thế tuy�n bố: -Anh em ai ra tổ chức cuộc lễ, c� gan l�m c� gan chịu mới anh h�ng đừng để Hội Th�nh g�nh lấy tr�ch nhiệm. �ng L� Quang Tấn nhận v� xin để anh em chịu tr�ch nhiệm. Ng�i tiếp: -Ch�ng t�i xin xung phong chịu v� kh�ng muốn Hội Th�nh g�nh lấy tr�ch nhiệm, kh�ng phải ham tiếng anh h�ng như Ng�i Bảo Thế đ� tặng. Xin hẹn s�ng mai ch�ng t�i sẽ đưa người để cho Hội Th�nh nạp cho ch�nh quyền. Tối h�m đ� anh em Sĩ Tải trong Ban Vận Động Miền Nam họp nhau tại Hiệp Thi�n Đ�i b�n thảo. Ai nấy đều d�nh nhau đi t�, kh�ng ai muốn tự do nh�n anh em trong v�ng lao l�. Ng�i g�p �: -Việc đi t� dể rồi, chỉ chịu đựng mấy ng�y đầu bị điều tra khai th�c. Kh� l� ở ngo�i, tuy n�i l� tự do nhưng phải trốn l�nh, tiếp tục l�m nhiệm vụ chẳng lẻ v�o t� hết, bỏ dang dở c�ng việc hay sao? �ng Sĩ Tải Tiếp n�i: -N�i để ở ngo�i tự do m� c�ng an c� chịu cho m�nh tự do hay kh�ng? Th� đi t� hết. Ng�i n�i: -C�i kh� v� cũng l� c�i kh�o ở chỗ đ�. L�m thế n�o cho được an to�n bản th�n m� c�ng chuyện kh�ng bị ngưng trệ phải tiến h�nh tr�i chảy. Nhiều bất đồng chung quanh � kiến đi v� ở, sau c�ng anh em biểu quyết bốc thăm. L�m một số thăm ghi t�n người c� mặt, vo tr�n đựng ri�ng một n�n. Một số thăm trắng lẩn lộn thăm ghi chữ t� đựng ri�ng một n�n kh�c. Số lương thăm đ�i b�n bằng nhau. Hai người được chọn bốc thăm. Kết quả đặc biệt l� anh em mang t�n chữ T đứng đầu đều tr�ng thăm t�. Ngộ nghĩnh một điều l� người bốc thăm trắng lại bị bắt trước, c�n người bốc thăm t� th� vẫn được tự do trong giai đoạn đ�. Khi cộng sản nắm ch�nh quyền, gi�o đầu v�o t� l� những người c� mang t�n chữ T đứng trước. Một tiệc tr� b�nh đơn sơ đạm bạc b�y ra, anh em trao đổi t�m t�nh, k� th�c, an ủi, kh�ch lệ lẫn nhau v� sau rốt gi� biệt nhau trong t�nh cảm đậm đ� thắm thiết, b�i ng�i luyến �i, để s�ng h�m sau kẻ đi t�, người ở lại l�m nhiệm vụ. Trước khi chia tay Ng�i c� � kiến: Trước t�nh h�nh nghi�m trọng đề nghị anh em v�o nghỉ đ�m ở nội � cho an to�n. Đa số kh�ng t�n th�nh cho rằng: chưa đến l�c phải lo ngại. Ri�ng �ng L� Quang Tấn đ�m đ� nghỉ tại Nội Ch�nh, ph�ng Ng�i Phối Sư Ngọc Non Thanh, Ng�i ngủ chung ph�ng với Ng�i Th�i Ch�nh Phối Sư Th�i Bộ Thanh. Việc xảy đến đ�ng như ti�n đo�n, mới 9 giờ, tin b�o Phạm Duy Nhung bị bắt, c�ng an t�m bắt Ng�i, ở chung v�ch với Nhung m� kh�ng gặp. C�ng an t�m đến �ng Hưởng nhưng �ng Hưởng vắng nh�. Đến 11 giờ lại c� tin b�o tiếp l� �ng Hưởng đi chơi cờ tướng về bị bắt ngay tại cửa. C�ng an n�p chờ sẵn tại bụi Thi�n Tuế trước nh�. Đ�m đ� Chức Sắc Cửu Tr�ng Đ�i lớn nhỏ, ở Nội Ch�nh đều x�t xa với tinh thần thương mến hai �ng Nhung, Hưởng v� lo ngại cho những người c�n lại đang ở ngo�i. Dầu rằng trong tư thế sẵn s�ng chấp nhận nhưng trước cuộc diện như thế l�m sao kh�ng lo được? Chương tr�nh nạp m�nh để Hội Th�nh giao cho ch�nh quyền bị g�y đổ, bổn phận chưa xong, h�nh tr�nh sẽ t�nh sao trong những ng�y tới? chẳng thể bỏ dở dang nữa chừng. L�m thế n�o để khỏi ho�i c�ng Đức Hộ Ph�p đ� tin tưởng giao nhiệm vụ -cấp thiết hơn khi trời chưa s�ng, giải quyết ngay nơi ăn chốn ở th� n�o cho ổn, khả dỉ gọi l� an to�n�suốt đ�m hai �ng kh�ng ngủ được, ngổn ngan trăm mối tơ v�. Đồng hồ điểm 4 giờ m� vẫn chưa t�m lối tho�t. �ng Tấn định xin tạm tr� ở Nữ Đầu Sư Đường, Ng�i thấy bất tiện v� chỗ ở to�n nữ ph�i ở. Sau c�ng quyết định v�o Hộ Ph�p Đường. Anh em y�n lặng cử động nhẹ nh�ng để khỏi bị ph�t hiện, ngặt nổi mấy con ch� ở Hộ Ph�p Đường sủa vang n�n c�c �ng c�ng th�m lo ngại. �ng Quản Gia (kh�ng nhớ t�n) chạy vội ra l�n tiếng hỏi: -Ai? Ai? Ng�i xưng danh xong, �ng Quản Gia n�i: -Tưởng ai chớ c� Sĩ Tải Ngời mới v� đ�y. C�c �ng mừng thấy an t�m phần n�o, h�i hước thốt l�n: -Những tư tưởng lớn lại gặp nhau. Anh em lặng lẻ theo g�t �ng Quản Gia, mở cửa hậu v�o, bước ngay v� ph�ng ngủ tầng dưới Hộ Ph�p Đường, thấy c� mặt anh Ngời v� nhạc sĩ Đảnh. Một ch�t sau nhạc sĩ Đảnh rời khỏi nơi đ�. Do � kiến của �ng Tr�n v� Đảnh kh�ng đủ tin cậy, Sĩ Tải Tiếp v� Sĩ Tải Tỷ đến. C�c �ng l�c nầy gồm 5 người: Nguyễn Minh Ngời, L� Quang Tấn, B�i Văn Tiếp, Nguyễn Ngọc Tỷ v� Nguyễn Ngọc Tr�n thay đổi hẳn nếp sống từ đ�. Hằng ng�y cơm ăn hai bữa, �ng Quản Gia gi�p đỡ mang đến tại chỗ, c� tủ lạnh tấm douche, vệ sinh cầu m�y, c� b�o cũ Paris-Math để xem, điều đ�ng buồn cười l� nh� lu�n lu�n đ�ng k�n cửa kh�ng người n�o d�m chường mặt ra. C�ng nhau lẫn trốn m� d�m n�i l� �Tư tưởng lớn gặp nhau�. Nhớ thương �ng Tả Phan Qu�n Trang Văn Gi�o, l�c c�n l�m việc chung tại Bộ Ph�p Ch�nh, �ng đo�n m� rằng anh em Sĩ Tải c� hoạt động b� mật m� kh�ng n�i ra, v� thương n�n sợ anh em bị nạn, thường khuy�n dứt gần xa. Qu� hăng say trong đường lối, anh em chấp nhận mọi nguy hiểm kh� khăn, đ�i khi n�ng nổi thốt nhiều lời m�ch l�ng, nhưng �ng kh�ng giận. L�c v�o nằm ở Hộ Ph�p Đường, �ng biết được n�n l�n l�t đến thăm, mang theo nảy chuối gi�, c�y nh� l� vườn, biểu anh em d�ng lấy thảo. C�c �ng Sĩ Tải rất cảm động v� ghi nhớ m�i tấm ch�n t�nh của �ng, của �t l�ng nhiều l� thế. �ng Gi�m Đạo Nguyễn Văn Hợi v� �ng Lễ Sanh Ngọc Lương Thanh cũng v�o thăm, tr� chuyện kh� l�u mới chia tay. Trong dịp nầy �ng Lương cho Ng�i biết l� bản th�n �ng cũng bị bắt ở Nh�n Du Kh�ch Sạn vừa được thả về. C�ng An h�m bắt Ng�i dữ lắm. Họ n�i: -Nếu bắt được thằng Tr�n sẽ đ�nh dần cho n� mềm xương cho n� giỏi đi thưa. �ng Lương qu� lo sợ, xuất tiền nhờ L� Văn X� (sau nầy l� Hiền T�i Ban Thế Đạo, đắc phong Gi�o Hữu lu�n) lo l�t, khi n�o bắt được �ng Tr�n đừng tra khảo, chờ giải quyết sau. Số l� trước đ� mấy th�ng �ng Ngời bị bắt giam ở Nh�n Du Kh�ch Sạn cả tuần lễ. �ng Tr�n đề nghị với Ng�i Hiến Ph�p kiện ra T�a, chiếu Hiến Ph�p y�u cầu can thiệp. Ng�i Hiến Ph�p chấp thuận, �ng Gi�m Đạo Nguyễn Văn Hợi được giao nhiệm vụ cầm thơ đưa ngay t�a �n. Mấy h�m sau �ng Ngời được trả tự do, c�ng an biết nguy�n do cố o�n l� v� vậy. Tuy l�nh nạn ở Hộ Ph�p Đường, c�c �ng Sĩ Tải vẫn tổ chức k�n đ�o, li�n lạc ra v�o, c�ng việc vẫn tiến h�nh tr�i chảy, c� ph�c tr�nh l�n Đức Hộ Ph�p, ph�t h�nh bản Th�ng Tin H�a B�nh Chung Sống, t�m lại kh�ng gi�n đoạn phận sự. C�c �ng Sĩ Tải lu�n nắm vững t�nh h�nh. Kh�ng nhớ r� ở Hộ Ph�p Đường được bao l�u. B�n ngo�i ng�y c�ng kh� khăn nghi�m trọng, e ở l�u kh�ng tiện, phải rời T�a Th�nh c�ng sớm c�ng tốt. Ngại nổi c� nhiều điểm chỉ vi�n, mật b�o, c�ng an, từ cửa số 2, số 3, số 4 nội � đến cửa số 7 ngoại �, phần lớn l� con Chức Sắc con em của Đạo muốn cầu th�n cầu thế thường đ�m tập hợp đờn ca, xướng h�t, ăn nhậu với c�ng an. Họ biết mặt anh em Sĩ Tải hầu hết, l� ra c� thể bị bắt ngay. Anh em lấy l�m kh� nghĩ, sau c�ng nhớ đến �ng Lễ Sanh Ngọc Hạnh Thanh thuộc Ban Vận Động tỉnh T�y Ninh c� xe h�ng thường l�n xuống S�i G�n, c�c �ng Sĩ Tải cho li�n lạc v� được thỏa thuận ng�y giờ, địa điểm xe đến rước. Hẹn 8 giờ tối rước tại cửa nh� �ng Gi�o Hữu Ngọc Thiệp Thanh, chợ Từ Bi (nh� �ng Phối Sư Nh� ở hiện giờ). C�c �ng Sĩ Tải mỗi người cậy li�n lạc về gia đ�nh xin tiền bỏ t�i, lấy quần �o th�m, chuẩn bị một chuyến đi d�i hạn. Lo v� bổn phận đương nhi�n phải lo: kh�ng biết �ng Lễ Sanh Hạnh c� giữ đ�ng hẹn hay kh�ng, đi đường c� được su�ng sẻ an to�n hay kh�ng? Anh em cả năm người đến S�i G�n sẽ ngụ nơi n�o? Đủ chuyện lo nghỉ, phập ph�ng chờ giờ định mệnh điểm. Nhớ lại mấy h�m trước, t�nh đ�ng đến ng�y đ�y th�ng của con g�i Ng�i t�n l� Nguyễn Thị Tuyết Mai, sanh ng�y 18 th�ng chạp năm B�nh Th�n, Ng�i lẻn về thăm nh� khoảng 8 giờ tối, nhờ B� Ngoại Tuyết Mai canh cổng r�o. V�o ph�ng thăm vợ con chưa đầy 5 ph�t, Nhạc Mẫu ng�y hốt hoảng chạy v�o cho biết c� 2 người đạp xe trước đường, rọi đ�n pin v�o s�n nh�, mới vừa đi qua, thế n�o một ch�t cũng quanh lại, chẳng biết c� v�o nh� hay kh�ng? Nhạc Mẫu Ng�i run sợ lo cho Ng�i. Trước nh� l�c đ� l� con lộ c�ng, kh�ng lối đi thẳng, nghe vậy Ng�i quyết định l� c�ng an tuần, chắc chắn sẽ quai lại, cần lo trước mới ổn. Ng�i vội v�ng ra khỏi nh�, l�ch m�nh v�o bụi chuối ph�a sau, nghĩ rằng nếu hai người ấy v�o nh�, Ng�i c� đủ thời giờ vọt chuồn ph�a hậu, c�n kh�ng sẽ theo đường cũ về Hộ Ph�p Đường. Một ph�t sau, quả thật cũng hai người đạp xe đạp trở lại, cũng rọi đ�n pin v�o s�n. Ng�i chờ thật �m hối hả ra đi, kh�ng từ giả vợ con, phi th�n l�n r�o, lẫn v�o b�ng tối đi lu�n. Ng�i định về xin tiền đặng đi, kh�ng biết bao giờ mới gặp lại, đo�n nổi suy tư của vợ đang lo cho số phận của chồng, rồi nghĩ lại phận vợ Ng�i, tuổi vừa qu� đ�i mươi, qu� trẻ, mới về nh� chồng hơn một năm rồi phải xa chồng, c�n c� ng�y gặp lại nhau chăng? Con mới sanh, tương lai của n� ra thế n�o? Ng�i h�nh dung cảnh vợ đang bi lụy buồn khổ, sầu lo, thấy tội nghiệp cho vợ v� c�ng v� cũng tự thấy nao nao dạ, x�t xa l�ng. Cảnh nh� thật đơn chiếc, hai vợ chồng trẻ với đứa con thơ, th�m cậu học tr� t�n Đạt do gia đ�nh nu�i nấng gi�p đỡ từ nhiều năm qua, cho học văn h�a rồi anh Lương c�n vận động cho học thể dục thể thao, đang ở S�c Trăng chưa m�ng kh�a. Ng�i c� đến tại chỗ thăm Đạt một lần, cũng sắp ra trường về phục vụ tại tỉnh nh�. Nhạc Mẫu Ng�i c� mặt gi�p đỡ một thời gian n�o trong l�c sanh nở, bước đầu vợ chưa kinh nghiệm v� c�n sanh yếu rồi cũng phải vể T�n An lo cho Nhạc Phụ gi� yếu, ai cũng c� gia đ�nh buộc r�ng v� bổn phận, l�m sao gi�p đỡ trường kỳ cho được? Chừng hết hạng nghỉ sanh phải trở lại nhiệm sở, đi dạy học như trước, lại bận bịu con nhỏ, l�m sao giải quyết việc nh� cho ổn được? Thật l� tội nghiệp, vừa bước ch�n v�o cuộc đời mới lại gặp ngay nghịch cảnh, tuổi qu� trẻ m� thương đau dồn dập, kh�ng ai an ủi đỡ đần�C�ng nghĩ, t�m hồn Ng�i c�ng t� t�i, tim gan mềm nhũng gần như r� rời tan n�t, nhưng c�n c�ch n�o hơn?! Ng�i buồn thương v� tận, nhưng cũng kh�ng t�i n�o đo�n trước được l� chuyến ra đi ấy l� vĩnh viễn xa nhau !!! Trời sẩm tối, Sĩ Tải Tỷ về nh� để từ giả cha v� chị, chờ m�i đến giờ khởi h�nh, Sĩ Tải Tỷ kh�ng trở lại, anh em c�n 4 người vẫn phải ra đi. Thương �ng Quản Gia rất tận t�nh, chu đ�o lo cho anh em. �ng t�nh nguyện một m�nh đi trước, dọ đường trong đ�m tối thấy ổn, trở lại hướng dẩn anh em ra khỏi Hộ Ph�p Đường, nhảy r�o băng qua vườn cao su, nay l� B� Hu� Vi�n đến đường h�ng tr�c, lần ra đầu lộ dầu tới Từ Bi lối 8:05. Thấy chưa c� xe c�c �ng Sĩ Tải c�ng lo th�m, kh�ng biết �ng Lễ Sanh c� y hẹn chăng? Tập trung 5 người ngo�i lộ trong đ�m tối l�c t�nh h�nh đang căng thẳng e bị t�nh nghi v� sợ bị lộ, c�c �ng thẳng đến nh� �ng Gi�o Hữu Thiệp, đi lu�n ra ph�a cửa hậu k�u cửa. �ng Thiệp chưa ngủ vội mở cửa mời v�o, tắt đ�n n�i chuyện trong b�ng tối. Chừng đ� �ng Quản Gia mới từ giả anh em với những lời ch�c l�nh trước khi trở lại Hộ Ph�p Đường. Kh�ng nhớ r� �ng Quản Gia l� ai, t�n g�, m�i đến b�y giờ hỏi m�i cũng kh�ng ra, thật l� một khuyết điểm to lớn kh�ng n�i được n�n lời, cũng kh�ng thể hiện được tấc l�ng tri �n, thật l� điều đ�ng tiếc v� cũng thật l� đ�ng tr�ch! Chờ khoảng � giờ, xe tới anh em chia tay vội v�ng từ gi� �ng Gi�o Hữu Thiệp rồi n�n n� l�n xe. Anh Hạnh sắp xếp cũng kh� chu đ�o, xe chở bột m� v� v� chai lave, nước ngọt, đựng to�n bao bố, bao chất xung quanh th�ng xe, ở giữa chừa chỗ 4 �ng ngồi, rồi chồng c�c bao kh�c phủ l�n, b�t lại, tho�ng nh�n v�o kh�ng thể biết được. Xe bắt đầu lăng b�nh, chạy theo lộ tr�nh Tru�ng M�t, B�u Đồn, Trảng B�ng, đến ng� ba B�u Năng, xe dừng lại trạm kiểm so�t. Vẫn biết th�ng thường muốn được dễ dải nhanh nhẹn đỡ mất ng�y giờ nghề l�m xe kh�o ngoại giao v� biết điều với c�c trạm kiểm so�t, lo l�t hối lộ l� xong, tuy vậy c�c �ng b�n trong c� tịch, dấu m�nh giữa h�ng h�a vẫn phập phồng lo sợ, lu�n lu�n �m thầm cầu nguyện. Qua trạm su�ng sẽ, chạy một quảng xa, xe dừng lại để anh em bước ra đặng xếp bao thứ tự lại. Bột d�nh c�ng mặt mũi, �o quần, nơi n�o cũng d�nh �t nhiều, anh em d�ng mouchoir phủi, kh�ng l�m sao hết sạch, khi xuống S�i G�n xuống xe cũng c�n phủi tiếp. L�c đ� một giờ khuya xe đậu gần ngả bảy Chợ Lớn. C�c �ng Sĩ Tải ngồi qu�n c�c b�n đường giải lao, mừng được tho�t hiểm thật sự, lại th�m chuyện cạnh b�n c� một thanh ni�n ngồi cũng uống tr� tự xưng l� c�ng an được lệnh đổi đi T�y Ninh, chờ s�ng đ�p xe đi nhận nhiệm sở mới. C�c �ng Sĩ Tải chấm dứt c�u chuyện sớm rồi đến ngụ nh� Sĩ Tải L� Văn Đ�i. Việc kiếm mướn nh�, �ng Ngời kh�ng t�n th�nh ở chung đ�ng, rủi c� g� l� bị bắt chung hết một lượt. Anh chọn nh� một Chức Việc B�n Trị Sự ở B�nh Thới Chợ Lớn. Sĩ Tải Tiếp ở trọ nh� B�c ở đường Gia Long S�i G�n, c�n Ng�i mướn nh� ở x�m lao động chợ H�a Hưng, đường v�o kh�m Ch� H�a ở chung với �ng Sĩ Tải Tấn, tự lo việc nấu nướng, ăn uống tự sắm sửa nồi ni�u ch�n b�t. Việc ăn ở tạm ổn định, kh�ng biết l�m sao sinh sống, l�c nhỏ đi học vừa ra trường bắt tay l�m việc Đạo, chẳng c� nghề g� trong tay, ở kh�ng ăn x�i m�i của kho x�i cũng kh�ng xuể. Gia đ�nh ngh�o c� phương n�o cung cấp l�u d�i được? �ng Tấn đồng � nhờ trường dạy l�y xe lo cho bằng l�i rồi mướn taxi chạy, c� đồng ra đồng v�o mới mong lo việc chung l�u d�i được. Thay v� đ�ng tiền cọc c� bằng l�i rồi mới trả tất, hai anh em đưa đủ số một lần một, sợ để sẵn tiền trong t�i x�i hết, l�c cần kh�ng c� để trả g�y phiền phức. Mặt kh�c anh em cậy người đem ph�c tr�nh l�n Đức Hộ Ph�p. Li�n lạc mang về ngo�i c�c chỉ thị c� một bức thư Đức Hộ Ph�p gởi ho ch�u ruột t�n Phạm Trung Hiếu, trước kia l� Thanh Tra Ch�nh Trị Đạo ở Th�nh Thất Đ� Th�nh S�i G�n, gởi gấm nhờ gi�p đỡ c�c �ng Sĩ Tải. �ng Tấn sợ bị sa lưới c�ng an, sợ bị thủ ti�u v� trong bức thư Đức Hộ Ph�p gởi Li�n Hiệp Quốc, y�u cầu can thiệp vụ ch�nh quyền Ng� Đ�nh Diệm khủng bố đ�n �p Đạo, �ng Tấn được n�u t�n l�m nh�n chứng. �ng Gi�o Hữu Th�i T�y Thanh được lệnh về rước �ng Tấn đi Phnom Penh. C�n lại ba anh em, Ng�i ở ri�ng một m�nh. Hai �ng Ngời v� Tiếp chưa biết �ng Phạm Trung Hiếu, Ng�i đ� tiếp x�c nhiều lần nhưng khi �ng Hiếu dời nh� về B�nh Ti�n, Ng�i kh�ng r� địa chỉ. Định nhờ �ng Gi�o Hữu Thượng Liền Thanh, Kh�m Ch�u Đạo Đường Nhơn, Chợ Lớn hướng dẫn, Ng�i cậy người nhờ �ng đến nh� B� Lường Muối, Ch�nh Trị Sự Đường Nhơn ở đường Vĩnh Viễn để b�n t�nh. V� chuyện chung �ng Liền rất vui vẻ nhận lời. L�c đầu Ng�i định đi với �ng Liền, b�n qua t�nh lại một hồi, �ng Ngời l� Trưởng Ban thay mặt hợp l� hơn. B� Ch�nh Trị Sự Lường Muối đ�i b�nh m�, ca cao sữa. Điểm t�m xong, �ng Gi�o Hữu Thượng Liền Thanh v� Sĩ Tải Nguyễn Minh Ngời từ gi� mang thơ đi. �ng Tiếp v� Ng�i ch�c l�nh hai �ng rồi nằm nh� chờ. Chờ đến chiều kh�ng thấy hai �ng trở lại, phần chủ quan kh�ng nghĩ xa, �ng Tiếp về nh� B�c �ng, Ng�i đi dọ tin tức. Kh�ng biết phải nhờ ai dọ gi�m, vợ �ng Liền cũng đang tr�ng m� kh�ng biết nh� �ng Hiếu. Ng�i kh�ng d�m v�o văn ph�ng Th�nh Thất, chạy t�m nh� quen, chỗ nầy, chỗ nọ, kh�ng ai biết nh� �ng Hiếu ở đ�u cả, rất lo �u, 7-8 giờ tối mới về đến nh�. Đ�m đ� ngủ kh�ng y�n m� dại dột kh�ng chịu dời chỗ ở để đảm bảo an to�n, 4:30 s�ng, �ng Ng�i đạp xe v�o Chợ Lớn, lẩn quẩn mấy chỗ t�m hỏi h�m trước, coi c� tin mới kh�ng. Đi mua b�o xem c� bị tai nạn giao th�ng kh�ng? Bụng lại mong hai �ng bị tai nạn giao th�ng đ� đưa v�o bệnh viện, anh em gặp lại nhau mừng rỡ, h�n huy�n vui vẻ phỉ t�nh. Nhưng cũng nghĩ nếu hai �ng đ� bị bắt, khổ cho hai �ng biết chừng n�o. Chẳng c� tin g� hơn, Ng�i nghi quyết hai �ng đ� bị bắt, chạy vội về nh� toan dọn đồ tẩu tho�t. L�c đ� mới �n hận, tr�ch m�nh qu� n�ng cạn, dại dột chủ quan, kh�ng nghĩ xa, h�nh động qu� muộn m�ng!!! Đường v�o nh� l� con hẻm độc Đạo, l�c mới dọn đến, Ng�i dọ biết hết c�c ng�ch nhỏ c� lối đi trong x�m từ c�c ph�a v�o, từ sau chợ H�a Hưng dẫn tới nh�. Ng�i kh�ng đi đường ch�nh m� v�ng l�n ph�a chợ H�a Hưng trở l�i lại, kh�ng vội v�o nh�, đứng xa khoảng năm bảy chục m�t n�p nh�n sang thấy cửa nh� c�n đ�ng, ống kh�a lũng lẳng trước cửa, Ng�i c� phần an t�m dẫn xe v�o đinh ninh l� chưa muộn. Vừa đến cổng r�o, ch�u Nguyệt cựu Gi�o Nhi ở T�a Th�nh, c� chồng về ở kh�ch v�ch nh� Ng�i mướn, nh�n thấy Ng�i vội k�u l�n: -Cậu Bảy đi đ�u mới về? - Cậu Năm Ngời bị bắt dẫn về x�t nh� cậu vừa mới ra. Ng�i chẳng c�n nghe g� nữa v� cũng chẳng muốn nghe th�m, đ� đo�n biết tất cả rồi!! t�nh to�n qu� muộn!! trễ mất rồi!!! L�ng n�o nuột v� c�ng, nhanh nhẹn hấp tấp trở xe đạp về ph�a chợ H�a Hưng, chạy thật nhanh đ�ng l� để tẩu tho�t, chậm chạp c� thể sa cơ. Đạp xe tới Ngả Tư Bảy Hiền, theo đường Nguyễn Văn Thoại, tới trường đua Ph� Thọ, trở ra Ngả Bảy, đến nh� người anh c� cậu, n�i mấy c�u bất tường rồi quầy quả đi tiếp. Ng�i đ�p xe về Rạch Kiến, xin ở tạm nh� người cậu ruột thứ 5 ở x� Long H�a. Buồn cười l� tr�n đường đi cả l�c ngồi tr�n xe Rạch Kiến, Ng�i thấy người n�o cũng c� vẽ l� c�ng an, nghĩ người n�o cũng theo d�i m�nh, h�nh kh�ch sao lại c� c�i nh�n h�nh như t� m�, tọc mạch, tưởng chừng như ai cũng biết m�nh l� kẻ đang chạy trốn. Cố trấn tỉnh, giữ vẻ tự nhi�n nhưng l�ng vẫn lo sợ, sanh lắm ho�i nghi. Cũng đ�ng thương hại!! Ng�i ở nh� �ng Cậu, kh�ng việc l�m, tuổi t�c lại c�ch biệt qu� xa. Cậu ch�u kh�ng trao đổi t�m t�nh nhiều, l�ng lại thắt thẻo lo �u, nghĩ rằng ai cũng biết việc của m�nh n�n Ng�i thường l�nh mặt, nằm v�ng trong buồng, vớ vẫn nghĩ suy v� ưu tư phiền muộn. Ng�i thầm nghĩ, kể cũng định số, lẽ ra phận hẩm hiu phải l� của m�nh, giờ ch�t xoay qua anh Ngời g�nh chịu. Anh Liền v� can tự nhi�n bị vạ l�y�Nếu m�nh về sớm một ch�t độ nữa giờ th�i, hay l� nếu đi hẻm ch�nh như thường lệ về nh�, biết đ�u giờ nầy đ� nằm kh�m rồi v� th�n thể sẽ bị tra tấn ra sao, l�m sao biết được? �ng Ngời v� �ng Liền ra sao? C�ng nghĩ c�ng thương �ng Ngời nhiều. Ng�i kh�ng phiền tr�ch t� n�o m� rất cảm ơn �ng. Nếu �ng c� � kh�ng tốt hoặc tinh thần yếu đuối, vừa bị tra tấn hỏi cung, �ng dẫn c�ng an về nh�, Ng�i l�m sao tho�t khỏi? �ng r�ng chịu đựng suốt ng�y, th�m một đ�m, đến khi sức c�ng lực tận, kh�ng chịu nổi mới dẫn l�nh x�t nh�. �ng Ngời hy sinh qu� nhiều. Tội nghiệp!!!. Hai anh ra sao? �ng Tr�n nghĩ lại l�nh mặt về đồng c� phần hợp l�. Tr�nh đi l� hiệu s�ch nhất thời nhưng ở l�u nh� �ng cậu sao được? �ng coi cũng c� vẽ lo sợ nhưng v� thương, �p l�ng cho �ng Tr�n ở. �ng Tr�n nghĩ bằng mọi gi� phải đi Phnom Penh. Vượt bi�n một m�nh mặc dầu cũng biết hướng, nhưng chưa đi lần n�o �ng Tr�n cũng thấy kh�. Mu�n bề thắc mắc, trăm mối tơ v�! �ng Tr�n quyết định chờ �t h�m tinh thần ổn định về S�i G�n sẽ t�nh sau. Tuần lễ sắp tr�i qua, Ng�i đạp xe đi Long Kh�, quận G� Đen Chợ Lớn thăm người chị ruột, mục đ�ch mượn v�i ng�n đồng, chuẩn bị đi Phnom Penth, bằng mọi c�ch phải đi. Ng�y h�m sau về tới S�i G�n, Ng�i lo mấy việc: thứ nhất t�m hỏi t�nh trạng của hai �ng Liền v� Ngời. Được nghe kể lại từ l�c rời khỏi Đền Th�nh �ng Ngời chưa c� tin về gia đ�nh, vợ �ng ở nh� lo lắng t�m thăm để biết sức khỏe v� sự ăn ở ra sao? Vừa đến Th�nh Thất M�y Đ� Chợ Lớn. đ�ng l�c xe c�ng an chở �ng Ngời Tới. Sau những ng�y bị tra tấn, tướng diện thay đổi, vợ �ng kh�ng nh�n ra chồng. �ng Ngời k�u vợ bị c�ng an nạt rầy. B� nh�n lại nhận diện ra chồng. B� kh�c qu�. Phần �ng Liền kh�ng c� tin mới. Trường hợp bị bắt xảy ra như sau: Khi đem thơ đến nh� �ng Phạm Trung Hiếu, hai �ng được mời v�o ph�ng kh�ch như b�nh thường. L�c v�o đề v� trao thơ, �ng Hiếu hỏi: -C� ai c�ng đi với hai anh em kh�ng? Nếu c� n�n mời hết v�. Đừng ngại. Thấy �ng Hiếu c� vẻ niềm nở, hai anh em c�m ơn, thật t�nh đ�p chỉ c� hai người th�i, kh�ng c�n ai kh�c nữa. �ng Hiếu hỏi gặng lại: -Thật kh�ng? Được x�c nhận l� thật, �ng hiếu b�n gọi con đ�ng cửa r�o v� bảo k�u l�nh bắt. �ng Liền thấy cơ nguy lo cho việc chung bị đổ vỡ liền n�i: -Đ�y l� bức thư của Đức Hộ Ph�p, ch� ruột của Ng�i, ch�nh Đức Hộ Ph�p tự tay viết, nếu Ng�i tin th� tin, c�n kh�ng tin xin x� hủy, cho anh em ch�ng t�i về. �ng Hiếu cương quyết: -Đ�u được, đ� đến đ�y rồi, muốn ra phải c� c�ng an hay cảnh s�t dẫn ra mới được chớ. Hai �ng Liền v� Ngời bị bắt trong trường hợp như vậy. L�c lưu vong ở Nam Vang, Ng�i được biết th�m l� �ng Gi�o Hữu Thượng Liền Thanh bị giam v� bị chết trong t�. Đức Thượng Sanh cầm quyền Đạo tại T�a Th�nh gi�n cấp xuống Lễ Sanh. Đức Hộ Ph�p d�ng quyền Ch� T�n tại thế, thủ ti�u Th�nh Lệnh của Đức Thượng Sanh để giữ nguy�n phẩm Gi�o Hữu của �ng Liền. Việc thứ hai l� b�o tin cho Đức Hộ Ph�p r�, thơ kh�ng gởi ngay ch�a, sợ bị kiểm duyệt, gởi theo địa chỉ Etablissemeut Frey, h�ng bu�n chỗ anh L� Sơn Tr�n l�m, nhờ �ng Khỏe chuyển l�n Đức Hộ Ph�p. Lời văn viết kh�o, kh�ch b�ng quan xem qua kh�ng thể đo�n được. Chỉ người trong cuộc mới hiểu th�i. Việc thứ ba l� tin về nh� xin gởi bộ quần �o cũ, c�n bỏ lại l�c ra đi, để c� thay đổi. Việc thứ tư l� đến trường dạy l�y xe, cầu may xin r�t tiền lại ch�t �t, nếu được đỡ khổ hơn. Kế hoạch h�nh nghề l�i taxi kh�ng thể thự hiện, bởi c�n ở S�i G�n l�u kh�ng c� đủ thời gian thi lấy bằng l�i. Mon men tới trường, từ ph�a trong Ng�i chủ trường nh�n thấy, bước ra tận cửa hỏi: -Mấy h�m nay �ng đi đ�u? Kh�ng thấy đến. �ng c� l�m g� kh�ng m� cảnh s�t tới đ�y t�m �ng. Ng�i quay xe r�t lui nhanh, kh�ng nghĩ đến việc trả lời. Ng�i hiểu rằng l�c x�t nh�, c�ng an lấy được bi�n nhận của trường ghi t�n l�c đ�ng tiền n�n t�m bắt. Thế l� hai anh em chịu mất chung 5.000 đồng, số bạc cũng kh� to theo thời gi�. Ri�ng Ng�i bị mất tất cả mền m�ng, giầy d�p, nồi n�u ch�n b�t, vật dụng trong nh� v� kh�ng d�m trở lại lấy, sợ c� người thấy mặt tri h� k�u l�nh bắt. Thời gian chờ tin Nam Vang trả lời, buồn bực lo �u�Ng�i đi coi cốt Trạng ở đường Dương Tấn Bửu, gần chợ Trương Minh Giảng. Nghe đồn cốt Trạng n�i đ�ng lắm. Ng�i t�m đến đ� thấy c� đ�ng người chờ đợi, tiền tổ đặt tr�n b�n. Một người độ 50 tuổi ngồi tr�n ghế ph�a sau b�n. Khi Trạng nhập cốt, b�c tiền quẻ của ai nấy nhận, cốt Trạng sẽ n�i, giải đ�p những điều muốn hỏi. Nếu thấy chưa đủ cần hỏi th�m, cốt Trạng sẽ trả lời tiếp. Ng�i cũng đặt tiền như mọi người. Trong l�c chờ tới phi�n, Ng�i nghe thi�n hạ khen nức nở Trạng n�i đ�ng những điều b� mật muốn dấu, như chuyện bu�n lậu, lấy trộm của c�ng, l�m c�ng an m� kh�ng được cấp s�ng, quẻ ở t� �khiến đương sự y�u cầu đừng tiết lộ, sợ bị hại, c� mặt đ�ng người đủ mọi th�nh phần, kh�ng tin ai được. Ng�i hy vọng được trả lời ch�nh x�c việc cần hỏi. R�ng tin để chờ. Khi cầm tới tiền của Ng�i cốt Trạng hỏi v� n�i lu�n: -Tiền nầy của ai? Quẻ nầy ứng điềm đi xa. Tại sao t�nh đi xa vậy? sao kh�ng ở đ�y m� xin đi l�m chi? Đi được chớ c� sao đ�u. Ng�i n�i: -Cậu Trạng l� người khuất mặt, hẳn đủ s�ng suốt, đ� biết rồi c�n hỏi l�m chi. T�i muốn biết dự t�nh của t�i c� th�nh hay kh�ng? V� sớm muộn thế n�o? Xin cho biết bấy nhi�u th�i. Cốt Trạng trả lời: -Th�nh chớ sao kh�ng th�nh. Thơ của cậu Nam đ� tới nơi rồi, đ� t�nh cho người đi rước cậu Nam. Về lo chuẩn bị đặng đi. Kh�ng đầy một tuần lễ nữa sẽ c� tin. Ng�i hỏi: -Người đi t�m rước l�m sao c� thể gặp được? nh� ở trước đ� dời đi rồi, l�m sao biết chỗ ở mới m� t�m? Cốt Trạng quả quyết: -Trạng n�i vậy cứ y�n ch� chờ. Nếu đ�ng tuần lễ kh�ng c� tin th� đến đ�y đạp bỏ b�n thờ Trạng. Nghi nghi hoặc hoặc, l�m sao trọn tin được? Biết rằng nếu cho người đến đ�n, �ng Gi�o Hữu Th�i T�y Thanh sẽ được chọn, bởi �ng c� đi nhiều lần, r�nh đường đi nước bước. M� đ� đổi địa chỉ l�m sao biết? �ng Tr�n rầu lo v� c�ng. Mấy h�m sau B� x� của Ng�i đến thăm mang theo quần �o cũ như Ng�i đ� dặn, c� bồng Tuyết Mai, đứa con g�i duy nhất, tuổi sắp được 3 th�ng. T�nh lại l�c Tuyết Mai vừa mở mắt ch�o đời, Ng�i c� mặt ra v�o bệnh viện, khi rước vợ con về nh�, Ng�i bận c�ng t�c việc Đạo, con đầy th�ng mới gặp lại, chỉ 5 ph�t th�i rồi tức tưởi ra đi với sự vội v�ng lo sợ. C�n v�i ba h�m nữa l� con được 3 th�ng tuổi đời, cha con gặp nhau lần nữa để rồi phải xa nhau d�i hạng. Con c�n b� bỏng n�o c� biết g�, vợ chồng h�ng huy�n chưa thỏa t�m t�nh, kể cho nhau nghe chưa đủ t�nh tiết của chuỗi ng�y bất hạnh vừa qua, tuy nhi�n cũng b�n sơ với nhau c�c hoạch định tương lai cuộc đời của hai đứa khi được tr�ng ph�ng t�i ngộ, vợ chồng an ủi lẫn nhau rồi dẫn nhau đến cao l�u d�ng bữa trước khi chia tay su ng�y sum hợp. N�i rằng tạm biệt, thật ra bữa cơm h�m ấy ai ngờ l� để đ�nh dấu cuộc gặp gỡ sau c�ng rồi đức đoạn duy�n t�nh của nhau, thay v� trăm năm tơ t�c m� thu ngắN vỏn vẹn 20 th�ng kh�ng đầy. N�i rằng tạm biệt nhau khi con 3 th�ng tuổi m� thật sự l� vĩnh biệt xa nhau lu�n suốt cả cuộc đời. Sau 4, 5 ng�y chờ đợi, hy vọng lời cốt Trạng ứng hiện. Độ 2 giờ trưa, Ng�i đang nằm tr�n g�c nh� �ng Sĩ Tải Đ�i, m�i lợp tole, oi ả n�ng bức, kh�ng ngủ được, th�nh l�nh �ng Sĩ Tải Tiếp đến k�u: -Tr�n, toa chuẩn bị đồ đi Nam Vang. Ng�i cười trả lời: -Chơi ho�i bạn. Giờ nầy đi đ�u đ�? �ng Sĩ Tải Tiếp n�i: -H�m nay tự nhi�n kh�ng ngủ được, Mỏa mặc đồ ra khỏi nh� gần 1 giờ trưa. Thấy nắng qu� kh�ng biết phải đi đ�u m� cũng kh�ng muốn trở v�o nh�, lẩn thẩn đi kh�ng định hướng. Mỏa vụt c� � nghĩ v� bến xe P�trus K� chơi. Vừa đến bến thấy xe Ch�u Đốc xuống, Mỏa chạy ra coi c� ai quen ở xứ đến kh�ng, bất ngờ thấy �ng Ba T�y. �ng k�u hỏi Toa hiện giờ ở đ�u, nhắn d�m bảo Toa ng�y mốt đi Nam Vang, Đức Hộ Ph�p sai về rước, �ng T�y đi lu�n về T�a Th�nh c� việc, mốt trở lại hẹn gặp nhau tại bến xe l�c 7 giờ tối. Chừng đ� Ng�i mới tin lời �ng Tiếp l� sự thật, mới thấy lời Trạng l� n�i đ�ng. �ng Tr�n c�n tin mảnh liệt hơn l� �Nhứt ẩm, nhứt tr�t gia do tiền định�. Tất cả, tất cả đều định trước kh�ng sai. ______________________________________________ CHƯƠNG III CUỘC SỐNG LƯU VONG TR�N ĐẤT CAO MI�N 1.NHỮNG NG�Y ĐẦU LƯU VONG 2.L�M VIỆC Ở CHUP 3.�NG MAI M�T TAY 4.HO�I NIỆM ĐỨC HỘ PH�P 5.LỜI DẠY CỦA ĐỨC HỘ PH�P V� B�T NƯƠNG 6.NỔI L�NG RAI RỨT KHI CUỘC H�N NH�N TAN VỠ 7.CHUYỂN CHỖ L�M TỪ CHUP VỀ PHNOM PENH 8.NGHỈ HẲN VIỆC ĐỜI QUAY SANG L�M VIỆC CHO ĐẠO
Ng�y đi, �ng Ba T�y l�n xe ngồi trước, ph�t ch�t xe sắp chạy, ng�y mới bước l�n. Xe nổ m�y, một người đ�n �ng mặc thường phục rảo nh�n mặt kh�ch, nh�n từng băng một. Ng�i l�m như v� t�nh kh�ng hay biết, vai qua n�i chuyện với �ng Ba T�y, ra vẻ tự nhi�n, cốt � kh�ng để cho nh�n r� mặt, ph�ng rủi ro bất lợi. Dưới �nh s�ng mờ mờ từ mui xe, người đ�n �ng ấy xem lướt qua dường như l�m cho c� lệ rồi ra lịnh cho xe chạy. Xe đến Ch�u Đốc l�c 1 giờ khuya, hai Ng�i mướn ghế bố ngủ ngo�i trời tại bến ph� chờ s�ng. 5 giờ ph� bắt đầu sang s�ng. Hai Ng�i thức sớm qua ph�, đi v�i km hướng T�n Ch�u, lại phải qua đ� ch�o đi Cồn Ti�n, thu� xe l�i đi tiếp, qua trạm kiểm so�t H�a Hảo mới tới bi�n giới Mi�n, gh� nh� vị Ch�nh Trị Sự sở tại. L�c đ� mới 9 giờ, chờ trưa l�nh Mi�n g�c thường kh�ng để �, sẽ đưa thuyền qua B�nh Duy (Prey-Chrey) đất Mi�n. �ng Ch�nh Sự qu� d� dặt, mời Ng�i thẳng v�o buồng, sợ người ngo�i tr�ng thấy, đ�i bữa cơm trưa rồi lấy thuyền ch�o đưa qua s�ng l�c 12 giờ 30. Mọi việc đều an to�n. Ng�i nghỉ tại Th�nh Thất Prey-Chrey c�n �ng Ba T�y ở nh� quen trong x�m Đạo. Mấy ng�y tết Mi�n nhằm ng�y 13, 14 v� 15 th�ng 4 dương lịch, �ng Ba T�y sợ đi đường gặp trở ngại n�n chờ qua lễ. �ng mượn giấy lăn tay tức căn cước cho Việt Kiều, loại kh�ng d�n h�nh cho Ng�i hộ th�n l�n xe đi Koh-Thom, �ng ngồi cạnh Ng�i c�n một người Đạo ngồi ở băng trước, đem theo một số tiền kh�ng r� l� bao nhi�u nhưng nghe n�i cũng kh� lớn, ph�ng khi bắt trắc sẵn tiền lo l�t cho qua. Ở xứ Mi�n được điều đ�, c� tiền muốn g� cũng được, vạn sự kh� c� thể th�nh dễ. Qua đ� mới tới thị trấn Koh-Thom. Trạm kiểm so�t tại quận nầy nổi tiếng kh�. �ng Đạo đi theo Ng�i chờ qua khỏi trạm su�ng sẽ rồi mới về Prey-Chrey. Thật l� may cho Ng�i, tới đ�u cũng được c� b�c, anh chị em đồng Đạo gi�p đỡ tận t�nh chu đ�o. Khoảng 12 giờ trưa mới tới B�o �n Đường, gần Chamcarm�n của vợ chồng �ng Huỳnh Hữu Lợi, chỗ Đức Hộ Ph�p ngự l�c đến Nam Vang. Từ ng�y khởi c�ng cất chợ C�y G�n, Đức Ng�i s�ng đi chỉ cho c�ng thợ l�m, trưa ở lại chiều về. �ng Ba T�y kh�ng muốn Ng�i v�o ch�a l�c ban ng�y, v� sợ hằng ng�y c� c�ng an được ph�i đến, ghi t�n những người lạ mặt ra v�o chỗ Đức Hộ Ph�p. �ng đi một m�nh để b�o c�o c�ng t�c ho�n th�nh, c�n Ng�i ở lại B�o �n Đường, chiều mới gặp đủ mặt. Tối đến, Ng�i tr�nh diện Đức Hộ Ph�p, tường tr�nh c�c sự diễn biến của Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống ở T�a Th�nh c�ng t�nh h�nh của Đạo v� của đất nước trong thời gian qua. Đức Hộ Ph�p an ủi, v� dạy xuống nh� nghỉ. H�m sau Đức Ng�i dạy mua vải may đồ cho Ng�i c� thay đổi v� mặc đi c�ng. B� Gi�o Hữu Hương Nh�n l�nh hai trăm đồng may hai bộ b� ba với một �o d�i trắng to�n v�i Popeline tốt m� chưa hết tiền. Ng�i Hồ Bảo Đạo định lo thủ tục xin cho Ng�i tị nạn ch�nh trị như trường hợp của �ng Tấn, Ng�i c� � kiến để chờ dọ hỏi xem c� thể lục lại c�i giấy lăn tay 1949, khi Ng�i đắc lịnh đi h�nh Đạo lần đầu ở Phnom-Penh. Trong khi chờ đợi, Ng�i l�m cớ mất giấy, c� cảnh s�t chứng để tạm d�ng. Khi được người quen đến hỏi gi�p, �ng c� ra gi� 6 ng�n đồng Riel để lục c�i cũ cấp giấy mới hợp ph�p. Thật l� nang giải. Chị ruột Ng�i cho 2 ng�n đồng đi tới Phnom-Penh, trừ c�c chi ph� đổi tiền c�n lại 1600 Riel. Xin th�m cho đủ rất c� thể Đức Hộ Ph�p sẽ cho nhưng biết Đức Ng�i kh�ng nhiều tiền lại c� lắm chuyện phải lo. Ng�i thấy kh�ng nở l�m khổ th�m Đức Ng�i, định bu�ng tr�i, tới đ�u giải quyết tới đ�, an ch� l� c� sự an b�i trước, như Nguyễn Du đ� viết trong truyện kiều: �Đ�nh liều nhắm mắt đưa chơn �Thử xem con tạo xoay vần đến đ�u. Ng�i mời anh em đi ăn uống vui với nhau sau thời gian xa c�ch cho phỉ t�nh, mua sắm th�m khăn, b�n chảy, x� b�ng tắm giặt, v�i ng�y ti�u hết số tiền c�n lại. Ng�i nghĩ rằng, mang giấy tị nạng c� lợi m� cũng c� hại. C�i lợi trước nhất l� đỡ tốn tiền, hại l� kh�ng được ra khỏi thủ đ� qu� mười c�y số, kh�ng xin sở l�m được. Thấy giấy tị nạn ch�nh trị ai cũng ng�n l�m sao d�m nhận cho v�o l�m việc? Thời gian lưu vong chắc chắn kh�ng mau v� vậy Ng�i chưa t�nh tới. Thấm tho�t đ� 2 th�ng tr�i qua, được tin c�ng an sẽ x�t ch�a v� nghi Đức Hộ Ph�p l�m ch�nh trị, trước đ�y đ� x�t một lần rồi khi Ng�i chưa tới, đ� tịch thu một số t�i liệu H�a B�nh Chung Sống. Nếu x�t m� gặp Ng�i kh�ng c� giấy tờ hợp ph�p cư tr� sẽ li�n lụy đến Đức Ng�i. Ng�i rời B�o �n Đường xin t� t�c tại nh� B� Ch�nh Trị Sự Đường Nhơn ở Phsar-Sylap, tuổi độ 60, nh� rộng, c�ch thờ phượng như một ch�a ri�ng. B� ở một m�nh, người Hoa Kiều thường tới lui h�nh hương tiếp tế. Ng�i đến trước, �t h�m sau �ng Khỏe cũng đến ở chung. Nghĩ đến chuyện l�u d�i ở xứ người, cần biết tiếng của người sự sinh hoạt mới dễ d�ng. Ng�i đến ch�a S�ng Phước xin học chữ Mi�n. Mấy �ng tu to�n người Việt tu theo Tiểu Thừa Phật Gi�o, mặc �o v�ng tr� b�nh khất thực, quốc Đạo của Mi�n rất thịnh h�nh. Vui vẻ tiếp v� th�ng cảm ho�n cảnh lưu vong của Ng�i, �ng sư hỏi c� bao nhi�u người học v� hứa sẽ cho mở lớp dạy ri�ng. Ch�a khai giảng lớp mới, những học sinh to�n con n�t, kh�c tr�nh độ kh�ng thể học chung được v� cũng kh� coi. Mấy ng�y sau y hẹn, c�c Ng�i bắt đầu học. �ng T�m Ngọc, t�i xế của Đức Hộ Ph�p l�i xe đưa c� Tư Tranh đến lớp sẵn v� ngồi học lu�n c�ng với c�c �ng Khỏe, Tấn, Cao, Bạch v� Ng�i, mọi người đều phấn khởi. Nghe n�i T�a Đại Sứ Mỹ thường mở lớp dạy tiếng Mỹ, Ng�i đến ghi t�n học v� ghi lu�n cho mấy anh em. Người đầm Mỹ chịu tr�ch nhiệm phần h�nh, n�i tiếng Ph�p, cho biết v� học vi�n ghi t�n c�n �t chờ đủ số qui định mới mở lớp được. Khi n�o đủ số văn ph�ng sẽ th�ng b�o từng địa chỉ một. C�c Ng�i y�n ch� chờ (Cả Bạch nhờ học ở đ�y m� kh� giỏi chữ Anh). Th�ng 8 Đinh Mậu (1957) Đ� hơn 4 th�ng tr�i qua, Ng�i sống kh�ng giấy tờ, việc đi lại tuy giới hạn cũng phải đi, v� ch�a mới, ra ch�a ngo�i, Đ�n v�a cũng đi c�ng đều, thường đi đường đất, theo c�c con lột đất, �t lo bị hỏi giấy. C� lần băng qua lộ dầu, trong đường đất vừa l� ra, cảnh s�t đứng ng� tư t�t c�i k�u lại. Nhờ biết tiếng Ph�p lại c� 20 đồng ch�a ra, cảnh s�t cho đi b�nh y�n. Thấy việc lo giấy t�y th�n thật nang giải, chưa biết phải t�nh như thế n�o? T�nh cờ �ng Ch�nh L�nh l�c h�ng l�m c�y ở T�a Th�nh c�n thiếu tiền chưa thanh to�n đầy đủ cho anh em, trong ho�n cảnh đ� nghĩ rằng nếu nhắc đ�i chắc anh kh�ng trả hoặc kh�ng sẵn tiền để trả. Ng�i đề nghị lo cho anh em giấy lăn tay để tiện bề l�n xuống Phnom-Penh, với điều kiện �ng chi tiền cho c�c Ng�i mỗi người 3.000 đồng, Trong khi đ� anh em B�nh Xuy�n, H�a Hảo phải tốn đ�i ba trăm ng�n đồng mới được 1 giấy, vẫn kh�ng y�n th�n. C�ng an biết họ c� tiền v� đang d�ng giấy giả, thường theo tống tiền quấy rầy m�i. Giấy Ng�i y�u cầu l�m tuy giả m� thiệt, thấy thiệt m� giả, loại giấy nầy cấp cho người Việt sanh trưởng ở Mi�n, v� l� do qu� m�a xa tỉnh lị th�n qu�, kh�ng bắt buộc xin gấp nhưng phải c� khai sinh, �ng Ch�nh L�nh đồng � v� kh�ng đầy một th�ng sau cả hai c�ng c� giấy tờ hợp ph�p. Anh em rất vui dạ, đi đứng dễ d�ng kh�ng lo trở ngại. T�nh trạng đ� hợp ph�p, Ng�i nghĩ ngay đến việc xin sở l�m. Trước l� để c� tiền độ nhựt, sau đỡ phiền chịu cảnh ngồi kh�ng ăn của nh�n sanh. Xin khắp Thủ Đ� kh�ng được sở v� thiếu th�n thế, được giới thiệu tới c�ng trường Lovet đang x�y cất nh� kho cho Mỹ, c�ch Phnom-Penh hơn 50 c�y số. Sĩ Tải Khỏe c�ng Ng�i đến gặp �ng đốc c�ng tại c�ng trường, �ng khuy�n trở về Phnom-Penh gặp �ng gi�m đốc chủ hảng thầu. Ở chơi với �ng đốc c�ng v�i ba h�m rồi về Phnom-Penh cũng chẳng kết quả g�. Đ� buồn lại gặp buồn. Ban đại diện Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống mới t�i lập để tiếp tục c�ng việc dang dở (Sau khi anh em Sĩ Tải Ban Vận Động Miền Nam lớp bị bắt v�o t�, lớp lưu vong ph�n t�n) ph�c tr�nh l�n Đức Hộ Ph�p, n�i rằng ch�nh quyền tỉnh cho biết mọi việc b� mật của anh em, Tỉnh đều nắm tất cả, t�i liệu của Đức Hộ Ph�p từ Nam Vang gởi về trước khi tới tay anh em th� Tỉnh đ� c� đầy đủ, cũng như t�i liệu anh em gởi Đức Hộ Ph�p, tỉnh kh�ng thiếu c�i g� v.v�Đức Hộ Ph�p cho gọi đến v� đặt nghi vấn v�o l�ng trung th�nh của c�c Ng�i. Ng�i tr�nh b�y: Mấy lần được mời, anh Tấn v� Ng�i được nghe ch�nh Tỉnh Trưởng V�ng n�i điều đ�, � muốn chận đầu, bắt nạt để anh em lo sợ kh�ng hoạt động v� cũng l� kế ly gi�ng để ph�n h�a nội bộ. Thương �ng Cao, người duy nhất cất giữ hồ sơ, thường ng�y l�m việc b�n cạnh Đức Hộ Ph�p rất lo sợ thề thốt lung tung. C�c Ng�i rất b�nh thản với sự ngay thẳng của l�ng v� trọn tin rằng Đức Hộ Ph�p thừa s�ng suốt hiểu thấu nhận x�t mọi việc. Một h�m đi thăm người bạn từ S�i G�n l�n c�y số 4 Russey Keo, c�ng đi c� �ng Khỏe v� �ng Tấn. Anh em gặp nhau sau nhiều ng�y xa c�ch, vui vẻ t�m t�nh hết chuyện nầy đến chuyện kh�c, bất ngờ nghe �ng chủ nh� n�i đồn điền cao su Chup đang cần người. Phần lớn người Việt c� khả năng bỏ về Việt Nam th�nh thử đang thiếu người. Ng�i liền nghĩ ngay đến anh Quốc, nghe n�i trước l�m ở Chup, hai vợ chồng đều l� Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i, định � sẽ viết thơ cho anh c� thể gi�p g� được kh�ng. Về nh� Ng�i nghĩ lại, kh�ng nhớ anh họ g�, địa chỉ kh�ng nhớ r� r�ng, ph�n v�n lưỡng lự, kh�ng lẻ bu�ng tr�i, th�i đ�nh cầu may vậy. Dầu kh�ng hy vọng nhiều, Ng�i vẫn viết thư gởi đi, đề địa chỉ ngay Chup. Hằng ng�y c�ng nhau đi học chữ Mi�n, kh�ng đầy một tuần lễ, bất ngờ nhận được thơ hồi �m, b�c ra xem thấy c� 2 l� thơ: Anh Quốc viết mời anh em l�n, nếu may mắn xin được việc l�m, anh em sống chung cho vui. Anh chỉ đường đường đi nước bước r�nh rẽ. Chị Quốc viết một l� thư ri�ng để chứng tỏ cả hai vợ chồng đều đồng � để anh em khỏi ngại. Anh Quốc kh�ng c�n ở Chup nữa, đ� đổi về P�amCh�ang l�u rồi, c�ch Chup 15 c�y số v� l� sở ng�nh của Chup. Địa chỉ viết kh�ng đ�ng v� họ cũng sai lu�n, thế m� thơ vẫn tới. Được thơ hồi �m, mừng cũng c� m� rầu lo lại nhiều hơn: Đ�o đ�u ra tiền để đi đường? Suy nghĩ n�t nước, sau c�ng Ng�i b�n với �ng Khỏe, nhờ c� Bảy C�c (Gi�o Sư Hương C�c) vay d�m 1000 đồng, nếu được sở l�m l�nh lương trả nợ, bằng kh�ng sẽ b�n xe đạp để thanh to�n. Chiếc xe nầy �ng Ba T�y kh�ng t�n th�nh đem theo l�c đầu, sau nhờ người bạn thường l�n xuống S�i G�n đem l�n d�m, xe thuộc loại tốt b�n c� gi�. C� Bảy C�c sẵn s�n hỏi gi�p. Đường đi P�amCh�ang phải qua 2 ph�: Prek-Kdam v� Kompong Cham, c�ch Thủ Đ� 150 c�y số. Đến nơi, vợ chồng anh Quốc tỏ ra niềm nỡ, lịch thiệp v� mừng rỡ. Đ�ng l� thi�n l� tha hương ngộ cố tri. Anh Quốc khuy�n Ng�i nộp đơn tại sỡ kỷ thuật (Service Technique) vừa th�nh lập. Sở mới nhận 2 người thơ k�, lương kh�, bốn mươi lăm đồng 1 ng�y. C�c Ng�i nộp đơn xin việc, đợi cả tuần kh�ng thấy trả lời. �ng Khỏe phải về Nam Vang gia hạn giấy lăn tay. Giấy nầy được cấp năm 1950 l�c được bổ nhậm thay Ng�i h�nh sự ở Hội Th�nh Ngoại Gi�o, �ng mượn gia hạn đều hằng ng�y n�n giấy vẫn c�n hiệu lực. �ng Khỏe đi bữa trước, h�m sau Ng�i được mới tới. �ng Gi�m Đốc cho hai b�i to�n chia với nhiều số lẻ, cho l�m rồi lại bảo thơ k� lấy m�y t�nh thử, thấy đ�ng �ng n�i với Ng�i: -Tốt ng�y mai đến đ�y đ�ng 7h s�ng, t�i chỉ c�ng việc cho anh l�m. Sở c�ch nh� anh Quốc kh�ng đầy 100 m�t, s�ng h�m sau Ng�i trở lại �ng Gi�m Đốc n�i kh�c: -Sở t�i mới th�nh lập, c�ng việc chưa c� nhiều. Anh về nh� chờ, khi n�o cần t�i sẽ b�o tin. Dường như anh c� người bạn đang l�m tại văn ph�ng gi�m đốc đồn điền P�amCh�ang phải kh�ng? Biết bị từ chối kh�o, nhưng chẳng hiểu l� do, sau nầy r� lại l� Ho�ng Gia Cao Mi�n vừa ra sắc lịnh cấm c�c c�ng tư sở th�u nh�n vi�n ngoại kiều, qui định tỉ lệ nh�n số phải 70% người bổn xứ v� 30% ngoại kiều. V� lẻ đ� �ng Tổng Gi�m Đốc ở Chup kh�ng chấp nhận. Ng�i thất vọng lui g�t trở về, thầm nghĩ rằng chiếc xe đạp sẽ đi đời v� mỗi ng�y phải lội bộ đi học chữ Mi�n. �u cũng l� định mệnh. Cả tuần lễ ở nh� anh Quốc được giới thiệu với mấy Thầy, nh� của h�ng cấp ở quanh quẩn c�ng nhau, thường đến c�u lạc bộ chơi ping-pong, tennis v� uống rượu t�y, nghe radio, rất h�a đồng vui vẻ, qu�n bớt điều phiền muộn lo �u. 2.L�M VIỆC Ở CHUP Một h�m anh Quốc hỏi Ng�i c� muốn xin việc l�m ở Chup anh sẽ giới thiệu với �ng Kế To�n Trưởng coi c� gi�p g� được kh�ng? Ng�i đ�p rằng nơi n�o chịu mướn m�nh chịu l�m. Ngay h�m sau, �ng Khỏe v� Ng�i đến văn ph�ng Chup, gặp �ng Kế To�n Trưởng t�n Phạm Đang Hạt, đưa thơ giới thiệu, �ng Hạt xem xong cho biết l� �ng Tổng Gi�m Đốc đi Phnom Penh, kh�ng c� mặt ở Chup. �ng mời c�c Ng�i về nh� nghỉ, nh� thuộc ti�u chuẩn cao, rộng r�i đầy đủ tiện nghi. Chờ ba bốn h�m m� �ng Tổng Gi�m Đốc vẫn chưa về, vừa sốt ruột, vừa �i ngại trước sự �n cần chu đ�o của gia đ�nh �ng Kế To�n Trưởng. Ng�y xin gặp �ng Gi�m Đốc Sở Chup thay v� chờ �ng Tổng Gi�m Đốc l�u, �ng Hạt đồng � giới thiệu với �ng Nguyễn Văn Bội, Ch�nh Văn Ph�ng, để nạp đơn ngay �ng Tổng Gi�m Đốc. H�m ấy, c�c Ng�i phải chờ đến hơn 7 giờ tối, �ng Gi�m Đốc ở n�ng trường về mới gặp, �ng hỏi: -V� sao phải xin l�m? Ng�i trả lời: -L�m ăn thất bại, t�i sản ti�u tan, buộc l�ng phải t�m việc l�m. �ng hỏi tiếp: -Từ trước đ� l�m việc nơi n�o chưa? Ng�i n�i: -Chưa l�m c�ng cho ai hết m� từng l�m chủ l� gạch g�i v� xưởng cưa m�y. Đ�y l� lần đầu ti�n đi xin việc. �ng chất vấn th�m: -Anh c� biết ch�nh phủ Ho�ng Gia Mi�n đ� ra sắc luật cấm c�c sở th�u ngoại kiều, sao kh�ng xin nhập quốc tịch Mi�n cho dễ? Ng�i đ�p: -Phải tốn nhiều tiền, �ng hỏi bao nhi�u? Ng�i cho biết phải tốn �t nhất 10 ng�n đồng riels m� phải biết c�ch hối lộ, bằng kh�ng sẽ mất tiền m� kh�ng được việc. �ng n�i: -Mười ng�n đồng c� đ�ng l� bao? Ng�i cười n�i tiếp: -Đối với qu� h�ng 10 ng�n riels chẳng l� bao thật, nhưng đối với t�i trong ho�n cảnh hiện tại mười ng�n riels kể l� một sản nghiệp. �ng Gi�m Đốc cười bảo: -Ng�y mai hai anh đến gặp Ng�i Tổng Thư K�. S�ng lại �ng Tổng Thư K� đưa bộ luật lao động d�y v� một b�i to�n đố, đại � một c�ng nh�n với số lương tiền v� gạo bị tai nạn lao động, c� thương t�ch, phải nhập bệnh viện, bảo tra bộ luật, chiếu điều khoản n�o, h�ng phải trả c�ng d�n đ� bao nhi�u tiền. �ng n�i: -Thử xem coi c�c anh c� th�o v�c hay kh�ng? C�c Ng�i giải đ�p đ�ng, được thu nhận l�m nh�n vi�n với số lương 80 riels/ ng�y, thủ tục phải kh�m sức khỏe, y chứng b�c sĩ của h�ng cấp. X�t lại thấy rủi trước m� may sau, nếu được sở l�m ở P�amch�ang, cao nhứt chỉ 45 ng�n đồng một ng�y. Ng�i kh�ng qu�n một việc n�o nề, c�c Ng�i may mắn vượt qua khỏi sự sượng s�ng hổ mặt. Số l� bệnh viện c�ch xa văn ph�ng tr�n 5 ng�n thước. �ng Kế To�n Trưởng với mỹ � cho mượn xe mobylette để l�m chơn đi kh�m sức khỏe. C�c Ng�i chở nhau đi, thấy xe gần hết xăng l�n chợ Chup đỗ th�m. Y�n tr� c�n 10 riels dư trả nhưng l�c đỗ xăng v�o xe xong, mở b�p ra giấy bạc kh�ng c�nh m� bay mất đi đ�u rồi. Bay hồi n�o cũng kh�ng biết. Suy nghĩ m�i mới đo�n ra, đ�m h�m l�c tắm v�o ph�ng tắm, đồ để ngo�i, b� nhỏ con của �ng Hạt lục lấy. Thật bối rối nhớ lại khi ở Nam Vang đưa đ�m x�c một người T�u quen, mỗi người được biếu một c�y quạt giấy v� 2 đồng riels bỏ trong phong b� nhỏ, giấy hồng đơn. Ng�i bảo �ng Khỏe so�t lại rồi hai anh em hiệp chung vừa đủ trả tiền một l�t xăng. Rất mừng kể như một tai nạn vừa tho�t khỏi, hai anh em chẳng c�n một ten d�nh t�i. H�ng đang cần bổ khuyết hai chức vụ c�n trống, Ng�i nhường cho �ng Khỏe lựa trước, �ng Khỏe chọn l�m Kế To�n dưới quyền trực tiếp của �ng Phạm Đăng Hạt. Chức vụ c�n lại nặng hơn, l�m Ch�nh Văn Ph�ng Sở X� Hội Lao Động, Ng�i đảm tr�ch ki�m quản l� thư viện mới lập, trực thuộc quyền Tổng Thư K� người Ph�p. Được sở l� y�n t�m nhưng việc bỏ học sinh ngữ cũng l� điều đ�ng tiếc, tuy nhi�n t�m hồn thanh thản hơn, mừng khỏi cảnh ngồi kh�ng ăn b�m của nhơn sanh v� cũng tr�nh điều tủi nhục l�c suy thời như th�ng thường đ� xảy ra. Một thiếu x�t lớn l� nghĩ học chữ Mi�n, th�i ngan kh�ng th�ng b�o c�ng tỏ lời biết ơn �ng Sư trưởng ch�a S�ng Phước, Ng�i thắc thẻo m�i v� tự tr�ch m�nh qu� v� t�nh đối với người hảo t�m, gi�u thiện ch� gi�p đỡ. Ng�i kh�ng qu�n �n t�nh của Đức Hộ Ph�p d�nh cho c�c Ng�i trong cảnh lưu vong ngh�o kh�, nhắc lại l�c xin ph�p ra đời t�m việc l�m trong tin thần tự lập v� tự lực c�nh sinh, để giải quyết vấn để may mặc l�c cần hoặc thuốc men khi bệnh hoạn, Đức Ng�i dạy: -Thầy tr� m�nh cũng kh�ng đến nổi n�o, nếu c�c con thấy được, Thấy cũng bằng l�ng để cho c�c con đi l�m, nhưng Thầy dặn c�c con một điều l� đừng bao giờ để cảnh �chịu đấm ăn x�i�, thầy tr� m�nh sống hẩm h�t với nhau. Ghi nhớ điều đ� n�n Ng�i mới c� th�i độ cứng rắn đối với �ng Gi�m Đốc Sở Ng�nh tại Phnom Penh, l�c xin nghỉ ph�p năm 1966 kh�ng được chấp thuận. Vừa được chỗ l�m với đồng lương tương đối kh�, v�i th�ng sau Ng�i bị chứng đau dạ d�y, ra huyết đường đại tiện, phải v�o bệnh viện của h�ng 10 ng�y v� nhận thuốc điều trị th�m. Rất may l� h�ng chịu tất cả, nếu chưa c� việc l�m rất kh� khăn trong cảnh nầy. H�ng Chup c� 4 đồn điền ở Cao Mi�n, gọi l� đồn điền đất đỏ, t�nh chung gần 20.000 ha bao gồm: Chup, Peamcheang, Krek, Thmar-Pitt v� T� Pao (nhỏ), hơn 10 ng�n c�ng nh�n. Mỗi sở đều c� gi�m đốc ri�ng, th�m văn ph�ng li�n lạc tại thủ đ�. Ng�i c� nhiệm vụ giữ hồ sơ của tư chức v� c�ng nh�n, lo việc lương hướng nhập ngạch, thăng thưởng hằng ni�n, th�u nhận nh�n vi�n chức, chuyển ngạch v� li�n hệ với c�ng nh�n về mặt lao động theo thủ tục với Nha Tổng Thanh Tra Lao Động của ch�nh phủ. Trước kia c�ng nh�n đến với chức vụ nầy phải c� điều kiện kh� khăn, tr�i lại Ng�i rất vui vẻ niềm nở v� nhanh nhẹn gi�p đỡ anh em v� điều kiện, nhờ vậy tạo được nhiều t�nh cảm tốt. Ng�i từ chối mọi qu� biếu, lễ lộc. C� lần muốn tỏ l�ng biết ơn, một c�ng nh�n thừa l�c Ng�i rời khỏi b�n viết vội để v�o học tủ một c�y thuốc l� Pall Mall rồi bỏ đi kh�ng n�i tiếng n�o. Khi nh�n thấy l� biết ngay người n�o đ� biếu, Ng�i cho mời đến v� n�i: -T�i l�m việc H�ng trả lương, bổn phận t�i l� gi�p đỡ anh em, sao lại qu� biếu? mỗi ng�y lương của t�i mua gần đủ một c�y thuốc, c�n anh em lu�n c� vợ con phải nhịn ăn suốt mười ng�y mới mua được. L�m chi cho khổ vợ con? Th�i đem c�y thuốc về. Thấy Ng�i �n cần gi�p đỡ anh em, v�i người thư k� trẻ c� chiều khuynh tả, tưởng Ng�i c�ng chung ch� hướng (mị d�n) n�n giới thiệu một c�n bộ Việt Cộng nằm v�ng tới nh� tiếp x�c. Sĩ Tải Khỏe c� mặt trong cuộc đ�m thoại. C�n bộ c�ng t�c tuy�n truyền l�i cuốn theo khuynh hướng m� lại l�n �n Cao Đ�i. �ng Khỏe v� Ng�i n�u l�n nhiều dữ kiện lịch sử Cao Đ�i rất c� c�ng trong cuộc đảo ch�nh Ph�p ng�y 9-3-1945, tr�i lại Việt Minh độc t�i, t�n �c, kỳ thị t�n Gi�o, t�n s�t tập thể c�c t�n hữu t�n Gi�o lại hay chụp mũ v.v�khiến cho cuộc gặp gỡ bất th�nh, sanh bất b�nh. Đ�ng khen l� người c�n bộ Cộng Sản, trước l�c giả từ tỏ ra vui vẻ, đề nghị xem việc xảy ra như kh�ng c�. Một lần kh�c, c�ng nh�n nh� m�y mũ bị chuyển đổi c�ng t�c để th�ch nghi ho�n cảnh, chiếu Sắc Luật của ch�nh phủ qui định tỉ lệ người bản xứ v� ngoại kiều l�m trong tư sở. C�ng nh�n nh� m�y phản đối, đấu tranh, đ�nh c�ng, y�u s�ch, h�ng thương thuyết nh�n nhượng, giữ một số quyền lợi như cũ cho c�ng nh�n. Chẳng hạn trong 3 th�ng đầu c�ng nh�n khỏi phải dời chỗ ở, s�ng chiều H�ng sẽ cho xe rước đi l�m, lương vẫn giữ 35 đồng một ng�y thay v� 25 đồng tương xứng với c�ng việc cạo mũ mới giao. Sau đ� c� tiền thưởng 3,5 đồng một ng�y cho phu cạo mũ. Anh em cử đại diện đến tham khảo � kiến. Ng�i giả th�ch những điều lợi v� hại v� khuy�n anh em n�n bằng l�ng h�ng hứa tất nhi�n sẽ thi h�nh. H�ng đ� c� ưu thế l� luật lao động cấm đ�nh c�ng, lại qui định biện ph�p xử l��Hơn nữa h�ng c� thừa khả năng mua chuộc c�c giới ch�nh quyền, anh em đ� thắng lợi nhiều n�n dừng ch�n l� đ�ng. Anh em kh�ng thỏa m�ng vẫn tiếp tục đ�nh c�ng, bởi c� động cơ th�c đẩy của c�n bộ Cộng Sản nằm v�ng. Trước sự việc nầy, h�ng đổi ngay th�i độ cứng rắn, gọi Ng�i l�m th�ng dịch n�i lại cho c�ng nh�n nghe, y�u cầu c�ng nh�n tiếp tục l�m việc, nhận nhiệm sở mới, việc mới với số lương mới, kh�ng được quyền lợi g� của h�ng d�nh cho. Cương mạnh sẽ đưa ra ch�nh quyền, chiếu luật lao động thi h�nh� Anh em hốt hoảng, đ�m tối cử đại diện một lần nữa, Ng�i chỉ biết than: -Qu� muộn, trước kia lời khuy�n ch�n th�nh của t�i, anh em cho rằng nghi�n ng� ph�a chủ thực d�n, kh�ng nghĩ tới anh em, b�y giờ ngo�i khả năng gi�p đỡ của t�i rồi. Sau nầy, Ng�i nghe l�m l� c�n bộ nằm v�ng ở Chup bị trung ương Phnom Penh khiển tr�ch nặng. Trong l�c l�m việc ở Ch�p Ng�i được l�m việc chung việc với Ho�ng Th�n Sosowath Entaravonf, cậu ruột của Th�i Tử Sihanouk, trước l� Tổng Trưởng Bộ T�i Ch�nh của ch�nh phủ Ho�ng Gia Cao Mi�n, v� l� do ch�nh trị, Sihanouk giết người em du học ở Ph�p về v� loại �ng anh trai ra khỏi nội c�c, đến xin việc h�ng Chup v� tập sự tại Sở X� Hội Lao Động. �ng c� rất nhiều cảm t�nh với Ng�i qua c�ng việc trực tiếp hằng ng�y. Một h�m �ng cho Ng�i xem bản thảo ph�c tr�nh với điều nhận x�t của �ng qua tổ chức của h�ng, �ng nhờ Ng�i cho � kiến. Ng�i g�p � v�o l�m cho bản ph�c tr�nh của �ng được Tổng Gi�m Đốc rất bằng l�ng. �ng đến vui vẻ bắt tay Ng�i v� n�i: -� kiến của anh rất hay, �ng Tổng Gi�m Đốc rất bằng l�ng v� khen ngợi đ�o để. T�i n�i thật: Người Việt rất xứng đ�ng l� cố vấn tốt của người Mi�n. Nhiều phen nhờ �ng gi�p Ng�i khỏi tai nạn. C� lần �ng c� cảnh s�t đ�i Ng�i đến KompongCham, định � bắt dẫn giải về Việt Nam. Ng�i lo trước, nhờ Ho�ng Th�n viết danh thiếp nhờ can thiệp. �ng C� xem xong n�i với Ng�i rằng: -Nếu kh�ng c� sự can thiệp của Ho�ng Th�n Entaravong, t�i đ� bắt anh rồi. Trước kia, �ng C� l� thuộc cấp của Ho�ng Th�n, nhờ vậy m� Ng�i được y�n. Mu�n sự kh� lại dồn dập. Một lần kh�c, dự thẩm KompongCham đ�i Ng�i v� một số anh em Việt Kiều trong sở. Mục đ�ch x�t giấy l�m kh�. Đứng đầu danh s�ch được gọi v�o trước, Ng�i tr�nh giấy lăn tay v� trả lời những c�u hỏi của dự thẩm li�n quan đến t�nh trạng cư tr� của Ng�i c�ng Việt Kiều c�ng nh�n vi�n chức của h�ng, đa số kh�ng căn cước. Ng�i n�u r� nhiều chi tiết, từng khoảng một, đặc biệt l� số anh em được mời h�n đ�, tuy chưa đủ giấy tờ nhưng kể như hợp ph�p. Sau năm 1954, do nhu cầu h�ng d�ng phi cơ ri�ng chở một số nh�n vi�n c� khả năng chuy�n m�n từ Quản Lợi Việt Nam l�n Chup để bộ m�y h�nh ch�nh nội bộ được tr�i chảy. �ng Tổng Gi�m Đốc c� gởi lời xin căn cước cho những người đ�, được Tổng Trưởng Bộ An Ninh chấp thuận. H�ng đang tiến h�nh thủ tục th� nội c�c ch�nh phủ thay đổi. �ng Tổng Trưởng An Ninh l�nh nhiệm vụ kh�c, do đ� sự việc chịu dang dở, chưa ho�n tất, hồ sơ Ng�i giữ, nếu �ng dự thẩm muốn r�, cần xem, c� sự đồng � của �ng Tổng Gi�m Đốc Ch�p Ng�i sẽ tr�nh đầy đủ. �ng Dự Thẩm co về an to�n. C�c anh em khỏi v�o chịu hạch vấn th�m. Được nghe thuật lại vấn đề c�c anh em v� c�ng phấn khởi nức nở tỏ lời cảm ơn khen ngợi: -H�m nay nhờ đi với Thầy Bảy người lanh lợi hiểu biết, n�i năng r�nh rẻ, anh em t�i được nhờ biết bao nhi�u. Từ khi được tr�t T�a đ�i, vợ chồng ch�ng t�i rầu qu�, định l� phải ở t�, bị trục xuất về Việt Nam, bỏ vợ con lại bơ vơ. S�ng h�m nay trước khi đi, ch�ng t�i từ giả vợ con rồi, đồng hồ, viết m�y để lại nh�, ch�ng t�i thay quần cụt đen chuẩn bị đi t�. Vợ con kh�c l�c bịn rịn v.v� Sĩ Tải Khỏe cũng c� mặt trong chuyến đi nầy. �ng Gi�m Đốc h�nh ch�nh nghe kể lại sự việc cũng rất h�i l�ng v� Ng�i cũng lấy l�m vui đ� n�i được lời gi�p �ch nhiều anh em. Thời bấy giờ do sắc luật cấm th�u ngoại kiều, người Việt sống tr�n đất Mi�n gặp rất nhiều kh� khăn. Người bản xứ ganh tị muốn d�nh chỗ với người Việt trong những chức vụ quan trọng, n�n tố c�o với Tổng Thanh Tra Lao Động tại Phnom Penh về trường hợp của Ng�i được th�u v�o l�m việc cho h�ng. Nhờ �ng Tổng Gi�m Đốc cương quyết bảo vệ, n�i rằng h�ng cần người c� khả năng đ� trong chức vụ đ� l�u c�n khuyết vị, kh�ng người l�m. Thay v� cũng ch�nh �ng kh�ng chi th�u nhận Ng�i v�o Service Technique, h�m nay may mắn được �ng thương n�n tận t�nh b�nh vực. Ng�y nhập sở ng�y 02-10-1957 đến 31-12-1957, nh�n dịp Tết T�y ch�c xu�n �ng Tổng Gi�m Đốc, trong tiệc champagne vui vẻ, Ng�i xin �ng Tổng Gi�m Đốc lưu � đến t�nh trạng của một số c�ng nh�n Việt Kiều chưa c� giấy hợp lệ lưu tr�, y�u cầu lo gi�p để anh em y�n t�m, trong phần h�nh chuy�n m�n phục vụ cho h�ng l�u d�i. �ng Tổng Gi�m Đốc cười v� hứa lại c�n khuy�n Ng�i lo đủ hồ sơ, h�ng sẽ gi�p đỡ xin cho nhập quốc tịch Mi�n đặng l�m việc khỏi gặp kh� khăn, mọi ph� tổn h�ng sẽ đ�i thọ. Chứng kiến v� nghe c�u chuyện, anh em d�nh cho Ng�i cảm t�nh hết sức tốt. Sau cuộc tiệc anh em n�i ri�ng với Ng�i: -Thầy Bảy mới v�o l�m việc sao d�m n�i như vậy? kh�ng sợ chủ đuổi sao? Ch�ng t�i l�m việc đ� l�u cũng muốn điều đ� lắm nhưng kh�ng d�m nhắc xin. Nghe Thầy n�i ch�ng t�i mừng lại cảm ơn Thầy nữa, song ch�ng t�i sợ �ng Tổng Gi�m Đốc giận rồi cho Thầy nghỉ việc, tội nghiệp Thầy. Ng�i đ�p: -Phận sự ở Sở X� Hội Lao Động t�i phải l�m xứng phận. Đ� kh�ng phải l� gi�p ri�ng cho Thầy m� lo cho h�ng đ�. Mấy Thầy c� thấy kh�ng, chẳng những kh�ng giận �ng Tổng Gi�m Đốc c�n d�nh cho t�i cảm t�nh tốt, hứa cho t�i quốc tịch Mi�n. Sau nầy �ng Tổng Gi�m Đốc nhắc Ng�i sớm lo hồ sơ để h�ng gi�p đỡ như �ng Tổng Gi�m Đốc đ� hứa. Ng�i cảm ơn v� kh�ng c� � chuyển đổi quốc tịch. �ng Tổng Thư K� giải th�ch c� nhiều quyền lợi v� hỏi l� do tại sao kh�ng lo hồ sơ. Ng�i xả giao n�i: -Phải xin quốc tịch Ph�p, t�i vui vẻ v� sốt sắng, c�n quốc tịch Mi�n th� v� quốc thể Việt Nam, t�i chưa c� � định. �ng Tổng Thư K� cười v� n�i sang chuyện kh�c. Những ng�y đầu ở đồn điền, c�ng chưa th�nh, ch� chưa toại, người ly hương tha ban cầu thực mang một t�m trạng rất bi đ�t. Đ� xa gia đ�nh, xa cội Đạo, xa ch�a, xa Đức Hộ Ph�p, một m�nh bơ vơ lạc lỏng giữa chợ đời � trọc, đầy cạm bẫy, buồn vui kh�ng hợp � để h�ng uy�n t�m sự, nổi u ho�i l�c n�o cũng canh c�nh b�n l�ng. Trước mắt to�n rừng thẩm cao su tịch mịch, c�ng nh�n, c�ng nghĩ mong lung, c�ng buồn th� thảm. Khi m�ng đ�m rơi xuống, c�ng thấm th�a n�o nề trong kiếp trầm lu�n nơi khổ hải. L�ng thấy rời r�, tan n�t, ch�n nản nhứt l� rạng đ�ng mờ s�ng, c�i hụ 5 giờ đ�nh thức c�ng nh�n để chuẩn bị đi l�m. Ng�i đang độ thanh xu�n, nồng say giấc điệp, giật m�nh c� cảm tưởng như kẻ tội được b�o hiệu sắp l�n đoạn đầu đ�i để trả rồi nợ thế !!! H�ng cấp nh� c� đủ tiện nghi, lương kh� cao, c� tiền phụ cấp mướn bồi theo ngạch hạng nhứt. Ng�i nghĩ đến vợ con đang c� quạnh, lẻ loi kh�ng người đỡ đầu lo lắng, b�n cậy người năm xưa ở xứ, vượt bi�n đi rước. Trước đ� Ng�i vận động �ng C� sở lăn tay (lục h�nh lập căn cước) k� giấy đ�i để t�n vợ đặng cầm tay đi tr�n đất Mi�n khỏi điều trở ngại. Hy vọng mọi việc được như �, kh�ng ngờ tuần lễ sau, người bạn b�o tin kh�ng đi được v� con đau. Thế l� tuyệt vọng! lo được giấy đi đường l� việc kh�, cậy người vượt bi�n mu�n ng�n sự kh� hơn. Đ�nh với số kiếp để rồi đ�n nhận cảnh gương vỡ, b�nh tan, tơ đ�n đứt đoạn!!! Cuộc sống tại đồn điền dai dẳng k�o d�i những 3 năm. Ng�i tạo cho m�nh tiếng tốt v� nhiều cảm t�nh trong giới c�ng nh�n vi�n chức. C� lần �ng Khỏe t�m t�nh với sự h�nh diện: -Anh em m�nh l�n Chup được dư luận ch� � đặc biệt, c� thể n�i l� ho�n cải phần n�o nếp sống ở đồn điền. N�i như thế kh�ng phải l� qu� đ�ng, họ nh�n m�nh ở tư c�ch, t�c phong, tự nhi�n họ sửa đổi thấy r�. Hễ nghe n�i Thầy Ba, Thầy Bảy, Thầy trắng, Thầy đen, đương nhi�n biết l� thi�n hạ n�i m�nh. 3.�NG MAI M�T TAY Thời gian ở Chup Ng�i t�c th�nh hai cuộc h�n nh�n. L�c đầu tưởng bế tắc kh�ng lối tho�t, sau đem lại niềm vui hạnh ph�c cho đ�i nam nữ trong cuộc. Kh� khăn nhứt l� trường hợp của Dũng v� Lan, thư k� sổ lương, chung sở c�ng nhau. Lan l� con của Gi�m Thị Tư Khương, l�ng 18 sở Chup. Dũng l� con trai của �ng Đội cạo mũ, trước l� phụ cạo dưới quyền của Gi�m Thị Tư Khương (Surveillant) v� lẽ đ� m� gia đ�nh Dũng kh�ng d�m ng� lời mặc dầu Lan v� Dũng y�u nhau tha thiết. Lan y�u cầu cha mẹ cho tiến tới việc cưới xin . Thầy Tư Khương trả lời với con: -Một thằng đ� từng sống dưới l�ng roi vọt của tao m� mầy bảo tao ngồi sui với n� l�m sao được. Lan v� Dũng gần như tuyệt vọng. Nghe vậy tội nghiệp cho hai trẻ, d� kh�ng c� sự nhờ vả y�u cầu, Ng�i muốn can thiệp gi�p đỡ nhưng ngại kh�ng đủ uy t�n b�n mời Thầy Mười Xiển, kiểm tra ng�nh cạo, c� 30 chục năm thăm ni�n ở sở Chup, mời hợp t�c l�m việc nghĩa. Thầy Xiển tứ chối nghĩ rằng kh�ng đủ lời lẻ thuyết phục, sợ thất bại trước sự bảo thủ, kh� khăn phong kiến của Thầy Tư Khương. Ng�i hứa bao thầu việc đ�, chỉ cần sự c� mặt của Thầy Mười Xiển đủ đảm bảo th�m về uy t�n. Chở nhau tr�n chiếc Juwa, hai anh em đến l�ng 18 thăm gia đ�nh Thầy Tư Khương v�o một buổi s�ng ch�a nhật. Rao nam ba điều bốn chuyện, Ng�i v�o đề trước sự chứng kiến của Thầy Mười Xiển. Suy cổ luận kim, n�i điều hơn, lẻ thiệt hơn hai tiếng đồng hồ, vợ chồng Thầy Tư Khương xi�u l�ng thuận �. Ng�i v� Thầy Mười Xiển được mời d�ng cơm trưa trước khi ra về. Tr�n đường về Thầy Mười Xiển n�i: -T�i thấy rất kh�, sợ kh�ng c� kết quả n�n l�c đầu do dự chẳng muốn đi, kh�ng ngờ mọi việc được tốt đẹp, đ� l� c�ng lao của Thầy Bảy đ�. Ng�y h�n lễ, vợ Thầy Tư Khương rất vui vẻ n�i với Ng�i trước hai họ: -C� Thầy Bảy mới c� h�n lễ ng�y h�m nay�Thức ăn ch�nh tay t�i đi S�i G�n mua về đ�i Thầy Bảy v.v� Khiến Ng�i h�nh diện trước đ�ng người. Cuộc h�n nh�n thứ hai của con g�i �ng Đội l�ng 15, người gi�p việc nh� �ng Ba Hạt, Kế To�n Trưởng đồn điền Chup. Ch� rễ l� thư k� đ�nh m�y quốc tịch Mi�n gốc Việt. Ch�nh Ng�i l�m Chủ H�n ki�m Trưởng Tộc, vừa n�i lễ vừa tặng nữ trang thay mặt đ�n trai. Việc qua rồi thấy th�ng thường, song trong cuộc mới thấy r� điều kh� khăn l� giải tỏa sự ph�n c�ch về giai cấp trong tư tưởng m�n đăng hộ đối của thế t�nh. Ng�i lấy l�m bằng l�ng đ� l�m được việc hữu �ch, đem lại sự vui vẻ, hạnh ph�c cho bao cập uy�n ương sống �m ấm cho đến ng�y Ng�i về Việt Nam kh�ng c�n biết tin th�m. Trường hợp của Hồ Th�i Bạch v� c� Năm Huệ cũng vấp v�o vấn đề giai cấp v� m�n kh�ng đăng, hộ kh�ng đối. Nếu kh�ng c� sự nh�n tay của Ng�i v�o th� cuộc h�n nh�n cũng bất th�nh. Sự cố gắn buổi ban đầu của Ng�i kh�ng đem lại kết quả. Ng�i đề nghị chị Kim Quan, vợ anh Lương, họp anh chị em trong gia đ�nh thuyết phục cầu xin, n�i nỉ suốt đ�m, bạn h�n phối của Ng�i Hồ Bảo Đạo, sau rốt l�c b�nh minh l� dạng, mới chấp thuận trong sự miễn cưỡng. Thế l� Hồ Th�i Bạch v� c� Huệ sống hạnh ph�c với nhau, sanh s�u g�i đều n�n người. Li�n tiếp 2, 3 năm liền, vợ chồng �ng Bạch đều tặng qu� v� ch�c xu�n cho �ng mai bất đắc dĩ. Ng�i c�n gi�p đỡ những người bạn lưu vong giống như Ng�i, Ng�i giới thiệu cho �ng L� Quang Tấn l�nh thầu x�y dựng, sửa chữa nh� cửa cho h�ng Chup. �ng Tổng Gi�m Khu� c� thời gian được �ng Tấn chở l�n Chup với anh em trong Đạo, c�ng t�c v�o c�c c�ng tr�nh thầu được, c�ng chia nhau sự sống trong thời gian lưu von ở xứ người. �ng Tổng Gi�m Khu� c� lần n�i với �ng Khỏe v� Ng�i: -L�n đ�y được nghe dư luận khen hai em, Qua lấy l�m h�nh diện. Qua cũng mừng cho hai em vừa c� đồng lương để sống, vừa được b� con lớn nhỏ thương� Ng�i c�n d�ng uy t�n ri�ng để giới thiệu vay tiền nhẹ lời phụ gi�p �ng Tấn mua phụ t�ng xe hơi v� c�c loại cung cấp cho h�ng. Sẵn t�i th�o v�t lại kh�n kh�o, �ng Tấn tạo cho m�nh nếp sống đầy đủ về vật chất, mua xe du lịch, c� nh� mướn ri�ng, c� gắn điện thoại v.v�Những lần �ng Tấn bị t� ở Phnom Penh Ng�i cũng v�o kh�m thăm, lo chạy cho �ng, mướn Luật Sư, lo Dự Thẩm, vận động tại T�a cho �ng khỏi tội. Lần đầu �ng được trắng �n, lần thứ hai �ng bị đưa về Việt Nam. �ng L� Quan Tấn đi rồi, Ng�i g�nh chịu hậu quả. Do biết c�c Ng�i th�n nhau, c�ng an t�m đến sở l�m hoạnh hẹ, hạch s�ch đủ điều, lại c�n chờ hết giờ theo Ng�i đến nh� ri�ng tống tiền. Ng�i n�i kh�ng sẵn tiền, nhưng rồi hẹn ng�y đến nh� h�ng Sukklay, đại lộ Monivong giao nạp. Muốn được y�n th�n đ�nh phải chịu tốn k�m. Thật l� n�o nề, chẳng l�c n�o y�n th�n trong cảnh ăn đậu ở xứ người!!! Đến trường hợp của �ng Cao (B�i Quang Cao), Ng�i thấy �ng Cao chồng Nam vợ Bắc, kh� vẹn phần l�m chồng l�m cha, b�n b�n với �ng Tấn lo việc rước vợ con của �ng Cao để đo�n tụ gia đ�nh. T�ng dịp ch�nh quyền Mi�n ra lịnh kiểm tra Việt Kiều, Ng�i nương thế lực của h�ng, tạo sổ kiểm tra giả v� lăn tay thế cho vợ �ng Cao, �ng Tấn đem đi thị thực tại Chauvay Srok Suong. Ng�i cậy người vượt bi�n rước vợ v� hai đứa con trai của �ng Cao. Đến khi l�m giấy căn cước, bạn đời của Ng�i b�y giờ v� cũng l� người đi rước vợ con �ng Cao, đến sở T�n đ�o nộp sổ thiệt tr�o thay r�t sổ giả ra, gi�p vợ con �ng Cao được giấy cư tr� hợp ph�p khỏi tốn k�m. Việc l�m đầy nguy hiểm, được tr�t lọt b�nh thường, nếu sơ x�t sẽ bị ở t�, nhưng với nhiệt t�nh gi�p đỡ anh em Ng�i vẫn kh�ng nệ. Kết quả được như � l� đem niềm vui sum hợp cho gia đ�nh �ng Cao. 4.HO�I NIỆM ĐỨC HỘ PH�P Sau một năm l�m việc ở Chup, Ng�i mua được chiếc m� t� Jawa 250 ph�n khối. H�ng tuần chiều thứ bảy nếu kh�ng về Phnom Penh thăm Đức Hộ Ph�p th� cũng chạy qua Peamcheang thăm anh chị Quốc. Thường khi về Nam Vang tối ngủ chung với �ng Cao tr�n lầu c�ng với ch� Hiệu. Đức Hộ Ph�p thường hỏi Hiệu: -Tr�n c� về ngủ kh�ng? C� lấy gối cho thằng Tr�n ngủ kh�ng? Nhắc tới Ng�i cảm động v� thương Đức Hộ Ph�p v� c�ng. Một h�m để tỏ l�ng tri �n trước sự y�u �i của Đức Hộ Ph�p d�nh cho, Ng�i tr�nh thuật với Đức Ng�i những lời sau: -H�m tết, con c� nhận mười mấy đ�n b�nh t�t của Gi�o Sư Hương C�c, n�i v�ng lịnh Thầy dạy g�i cho con để d�nh ăn trong mấy ng�y xu�n. Về tới Komphongcham con thấy B�n Trị Sự đang họp văn ph�ng Ch�u Đạo, con mượn lịnh Thầy kh�ch lệ chung. Con n�i: �Đức Hộ Ph�p cảm k�ch tinh thần Đạo đức của B�n Trị Sự v� bổn Đạo Kompongcham, nh�n dịp tết Đức Ng�i dạy t�i đem biếu qu� vị �t đ�n b�nh t�t gọi m�n qu� đầu xu�n của Đức Ng�i�. B�n Trị Sự rất mừng v� cảm động qu�. Đức Hộ Ph�p cười: -Con cũng kh�o biết lập c�ng quả. Nhớ lại Ng�i vẫn c�n thấy vui. Nhắc đến Đức Hộ Ph�p trong chuỗi ng�y sau c�ng của Đức Ng�i ở Fodation Calmette, c� ba việc in s�u v�o t�m khảm, thời gian kh�ng l�m sao x�a mờ trong tr� nhớ của Ng�i được. 1.Việc thứ nhứt: Đức Ng�i cho gọi Chức Sắc đến dạy việc. H�m sau tất cả đều c� mặt. Đức Ng�i nằm tr�n giường bệnh nh�n từng người một. Nh�n một hồi kh� l�u Ng�i xoay v�o trong tường. Ch�nh l�c đ� Đức Ng�i mũi l�ng kh�ng n�i n�n lời v� cũng kh�ng muốn để lộ sự x�c cảm mạnh cho Chức Sắc nh�n thấy, sợ Chức Sắc nh�n thấy Đức Ng�i rơi lệ sẽ buồn l�ng rủn ch� !!! 2.Việc thứ hai: Ng�i Bảo Đạo c�ng anh em v�o thăm, đồng thời mang văn thơ đ�nh m�y sẵn tr�nh Đức Ng�i k� đặng gởi Th�i Tử Quốc Trưởng Sihanouk. Nội dung bức thư xin gởi Th�nh h�i tại Vương Quốc sau khi Đức Ng�i l�m chung. Ch�nh Ng�i đỡ Đức Ng�i ngồi dậy v� dựa lưng v�o người để k� t�n. C� người tr�nh thơ văn v� d�ng b�t m�y. Văn thơ đ� sau nầy được gọi l� di ch�c. 3.Việc thứ ba: Giờ ph�t ch�t được ở b�n cạnh Đức Ng�i l�c kiếu từ ra về, Ng�i thưa: -Bạch Thầy! đ� hết giờ thăm, Y T� b�o cần để bệnh nh�n an nghỉ. Ch�ng con xin ph�p về v� k�nh ch�c Thầy mau b�nh phục. Đức Ng�i dạy: -Th�i con về đi con, con về đường xa, ng�y mai c�n đi l�m việc. Đức Ng�i vẫn tỉnh t�o s�ng suốt. Những lần đến thăm, thấy Đức Ng�i khỏe, Ng�i kh�ng nghĩ Đức Ng�i về Ti�n mau ch�ng v� bất ngờ như vậy. �ng Tấn đi ri�ng, �ng Khỏe v� Ng�i tới bến xe Kompongcham ngồi giải kh�t chờ giờ xe chạy. Th�nh l�nh �ng Tấn xuất hiện, tự nhi�n Ng�i hồi hộp v� gần như hốt hoảng hỏi: -C� g� kh�ng? Bộ c� tin kh�ng l�nh về Đức Hộ Ph�p phải kh�ng? �ng Tấn trả lời: -Biết hai anh chờ xe, đến chơi một ch�t cho vui chớ c� g� đ�u. Ng�i n�i tiếp: -Thấy anh bất ngờ đến tự nhi�n ph�t lo, tưởng c� tin bất thường về Đức Hộ Ph�p m� qu�n nghỉ rằng ch�ng m�nh vừa mới từ giả ra về một lược với nhau, mới khi nảy đ�y m�. Về tới Chup, chiều lại nh�n vi�n g�c m�y truyền tin cho h�ng cho biết rằng �ng Tấn b�o tin Đức Gi�o Chủ đ� qui Ti�n. Tối đến, t�y ph�i đi thơ Kompongcham, chuyển th�m bức điện t�n của �ng Tấn c�ng nội dung như tr�n. Vỡ lẻ ra linh t�nh l�c gặp �ng Tấn tại nh� h�ng, ch�nh l� giờ Đức Hộ Ph�p qui thi�n m� bị mang th�n ph�m x�c tục, trọng trượt u m� n�n Ng�i Ng�i kh�ng đo�n biết được. Một phần ba thế kỷ tr�i qua, chuyện cũ nhắc lại h�m nay, Ng�i c�n thấy chuyển động rung cảm, vẫn c�n c� thể h�nh dung từng n�t tại căn ph�ng bệnh viện, vị tr� giường bệnh chỗ Đức Hộ Ph�p điều trị. Thấy r� l�ng từ �i bao la của Đức Ng�i đối với c�c Ng�i thể hiện qua những ng�n từ, động t�c với �nh mắt nh�n h�m chứa bao triều mến, nhứt l� trong giờ ph�t sau c�ng Đức Ng�i c�ng r� rệt hơn. 5.LỜI DẠY CỦA ĐỨC HỘ PH�P V� B�T NƯƠNG Để an ủi về mặt tinh thần, Ng�i tạo cần cơ, chở �ng Khỏe qua nh� anh Quốc, tổ chức lập đ�n cầu học hỏi. �ng Khỏe tiếp điển rất tốt. H�m ấy c� mặt anh Quốc (nguy�n Truyền Trạng), chị Quốc nhũ danh Nguyễn Thị Th�nh (nguy�n Luật Sự), c� Lễ Sanh Hương Dĩ, �ng Gi�o Sư Ngọc Tr�i Thanh, �ng Khỏe v� Ng�i ph� loan. Đức Hộ Ph�p dạy: Peamcheang, đ�m 8 th�ng 8 Kỹ Hợi (10-9-1959) ������. Hai con Tr�n, Khỏe. Hai con r�ng lập ch� để ng�y sau trở về h�nh đạo tại Tổ Đ�nh đa nghe. Thầy đ� l�m xong bổn phận Thi�ng Li�ng, c�c con c�n bổn phận bảo thủ chơn truyền th� phải r�ng, r�ng thấy, r�ng hiểu để qui tụ nhơn sanh v�o khu�n b�c �i v� c�ng bằng của Ch� T�n đa nghe. Thầy dặn điều nầy nghe: C�c con c� hai phận sự: -Về Đạo th� lấy Tổ Đ�nh l�m gốc v� l� nơi ngự của Hội Th�nh Cửu Tr�ng v� Hiệp Thi�n. -Về mặt đời th� t�y c�c con tự liệu lấy phương hướng m� lập th�n danh v� định phương gi�p nước, gi�p d�n cho đ�ng. �����.. B�t Nương dạy: Peamcheang, đ�m mồng 1 th�ng 12 Kỹ Hợi (30-12-1959) B�t Nương Di�u Tr� Cung Chị ch�o c�c em. Chuyện thi�n hạ biết lo sao cho hết. Nay chị n�i chuyện với c�c em về phần đời của con người. Đ� sanh ra kiếp l�m người th� phải l�m xong tam t�ng tứ đức v� tam cang ngũ thường,�Kiếp sanh kh�ng mấy l�t, cuộc đời �t gặp dịp may, đấng trượng phu phải lướt qua mọi trở ngại tr�n đường đời đầy ch�ng gai hiểm trở, v� cũng phải đi tr�n mọi ph� ph�n thường t�nh để l�m tr�n bổn phận con người: �ch nước, lợi nh�. Mọi t�nh cảm của thế nh�n, lu�n cả người th�n th�ch vẫn thường thay đổi theo trạng th�i v� ho�ng cảnh v� mọi sự đều giả, nhưng những bậc đại nh�n qu�n tử thường coi việc của thế nh�n l� tầm thường kh�ng đ�ng luận, chỉ cần nghĩa cả của con người l� lẽ phải. Nh�n nghĩa Đạo trọng của con người, nếu kh�ng tr�n Đạo nghĩa th� kể như kh�ng việc g� đ�ng nghĩ nữa. Thường thời thế hay tạo n�n anh h�ng, cũng c� khi anh h�ng tạo n�n thời thế. Mọi sự xảy ra thường t�nh đối với con người mặt thế nầy kh�ng c� g� l� nhất định hay vĩnh viễn cả. Từ xưa, c�c bậc ưu thời mẫn thế cũng phải chịu đi�u đứng cả x�c thịt v� t�m hồn, sống ri�ng nơi đất kh�ch, kh�ng c�n sự quyền luyến của th�n tộc, nhưng cũng v� ch� cả của con người v� Đạo nghĩa m� trở n�n bậc vĩ nh�n của nh�n loại. Chẳng cứ phải ra qu�n lược trận hay nắm quyền ch�nh quốc mới trở n�n bậc vĩ nh�n m� con người đ� l�m tr�n nhơn nghĩa giữa chợ đời cũng c� thể th�nh bậc vĩ nh�n được. Mọi việc thường t�nh ở thế gian đều tạm, kh� định nghĩa cho minh bạch để l�m khu�n v�ng thước ngọc cho mọi người noi theo, m� chỉ n�n lấy nh�n nghĩa l�m giềng mối để phăng đi lần đến bực ch�nh gi�c, tức l� th�nh con người vậy. C�c em mỗi người một cảnh, ch� cả cũng kh�ng được giống nhau, nhưng v� Đạo nghĩa ở đời, gi�p n�n cho mọi người th� đồng ch�. C�c em cũng gặp nhiều ngang tr�i tr�n đường đời v� cũng đ� từng lướt qua như đi tr�n b�n thạch, th� mọi việc g� c� thể xảy đến trong đời c�c em cũng kể như kh�ng c�. Điều đ� c�c em đ� l�m th� từ nay trở đi cũng phải cố gắn lập ch�, b�nh t�m để lo kế sinh nhai tạm nơi đất kh�ch rồi chờ ng�y đo�n tụ gia đ�nh. C�c em cũng nhận thấy mọi việc kh� khăn cũng sẽ đến với kh�ch tha hương l� dường n�o th� c�c em cũng n�n cần kiệm, lập t�m nu�i ch� để ng�y về qu� khỏi thẹn với gia đ�nh l� kh�ng tr�n bổn phận. Sự nghiệp thế gian vẫn tạm th� mọi c�ng danh cũng tạm. Mọi việc g� xảy ra ở thế đều do tiền định cả. Chị khuy�n c�c em n�n b�nh t�m để ph�n x�t việc đời v� việc m�nh cho đ�ng l�, đ�ng t�nh thế để khỏi thắc mắc khi gặp một tai biến xảy ra. Chị n�i �t c�c em suy nghiệm rồi định t�m lo lấy m�nh. Chị xin nhắc lại l� mọi chuyện l�m ăn sanh cơ lập nghiệp g� cũng đều do tiền định cả. C�c em n�n giữ tr�n nhơn nghĩa l� đủ. Nhận thấy B�t Nương dạy ri�ng Ng�i, trong khi tất cả đều nghĩ rằng lời dạy chung th�ng thường. B�t Nương rất kh�o l�o, tế nhị, d�ng lối văn dịu d�ng th�m th�y. C�ng nghĩ c�ng cảm trọng Th�nh �n d�u đỡ. Lần kh�c B�t Nương dạy: ������ �Việc đi ra l�m c�ng t�m đồng lương độ nhựt l� cũng phải, xong đừng ỷ lại v�o đ� m� l�m cho thi�n hạ đang để � xua đuổi c�c em rồi c�c em phải chinh ch�ng kh�ng nơi cập bến m� khổ l�y cho chị v� chị kh�ng nở ngồi nh�n c�c em lạc l�ng�. ������. 6.NỔI L�NG RAI RỨT KHI CUỘC H�N NH�N TAN VỠ Ng�i buồn cho số phận hẩm hiu n�n t�y phương giải quyết vấn đề, cậy bạn vượt bi�n một lần nữa, đem con g�i vừa l�n 4 tuổi để thuận bề dưỡng nu�i dạy dỗ. Con c�n qu� nhỏ, Ng�i l�m việc nu�i sống qua ng�y, gởi trường kh�ng nhận, cảnh g� trống nu�i con thật mu�n điều kh� liệu, đắn đo c�n nhắc, cần giải quyết cho ổn vấn đề, vừa thể hiện vu�ng tr�n ơn nghĩa, vừa được danh ch�nh ng�n thuận, Ng�i thỏa hiệp với bạn, người đ� nhiều lần gi�p đỡ trong chuyến vượt bi�n kể tr�n, tiếp tay Ng�i chăm s�c cho con. Người g�a chồng một lần th�m một lần dang dở, kẻ ở cảnh tr�i ngang, người đang điều ngang tr�i, đồng � phối hợp sống chung, tức l� bạn đời chấp nối của Ng�i t�n Trần Thị Huyện, tuổi Gi�p T�, Hiền T�i Ban Thế Đạo. Trước khi rước con về, Ng�i viết một lần sau c�ng gởi bạn t�nh chung, xin ghi lại nguy�n văn, dầu rằng mộc mạc chất ph�c, nhưng phơi trần t�m trạng với bao đường g�n chỉ m�u của con tim v� n�i l�n cốt c�ch trong tinh thần quyết đo�n của Ng�i ở tuổi 35 l�c bấy giờ. Chup, ng�y 15 th�ng 1 năm 1960 Em, Anh nhớ độ nầy năm ngo�i, anh c� viết cho em một bức thư d�i, năm nay cũng thế, khi tiết đ�ng đ� đến, mắt anh nh�n hoa cỏ �a x�o, cao su xơ x�c phơi c�nh rụng l�, thể hiện một cảnh đau thương tan t�c. Tr� anh tưởng trước cảnh ảm đạm như thế mọi người đều thấm th�a nổi t� t�i n�o nề trong kiếp trầm lu�n nơi khổ hải. Ch�nh anh h�m nay l�ng cũng r� rời gi� buốt, anh lại cầm b�t viết cho em một lần nữa để mong vơi một phần n�o khối thảm sầu của người lữ thứ khi �n lại k� ức chuỗi ng�y qua� Em, thắm tho�t đ� ba năm, v� cảnh đời �o le, anh xa tổ ấm, l�a con thơ c�n đỏ v� c�ch biệt em y�u của anh khi t�nh đang nồng, nghĩa đang đượm, người anh cứ mỗi một ng�y qua l� c�ng chất chứa th�m g�nh nặng �sầu, thương, đau, nhớ�. Mỗi lần nghĩ đến những người th�n y�u nhất đời anh, anh cảm thấy ruột quặng thắt trăm chiều. Anh tiếc anh đứng l�m trai chẳng vẹn Đạo tam cang đối với em, em đ� đ�ng vi tuồng quan trọng trong t�m cang tr� n�o anh: Em đ� trao th�n gởi phận cho anh, gọi nương b�ng t�ng qu�n, đ�ng l� ra anh cần ch�m lo d�u đỡ em, tr�i lại anh phải xa em v�v� sinh kế, anh đ�nh t�ch dậm băng ng�n, tha bang cầu thực�!!! Hẳn em hiểu đ� thật ngo�i � muốn ri�ng của anh vậy. Em, Anh cảm th�ng lẽ n�o l�ng l�c xa anh, bởi vừa để ch�n v�o cuộc đời mới, em gặp ngay nghịch cảnh rồi l�m sao cho khỏi khổ được phải kh�ng em? Do đ� anh lấy l�m lo ngại v� ngần, dầu sao anh cũng c� �t nhiều kinh nghiệm th�u thập tr�n đường đời, anh thường khuy�n em, anh giải th�ch em nghe, đến đổi sắp chia tay hẳn tại S�i G�n, anh cũng c�n nhắc nhở em. Tuy nhi�n anh vẫn kh�ng y�n l�ng, m�i đến khi nhận được thơ em với lời văn thống thiết ai bi, n�o: �Mỏi m�n tr�ng đợi��, n�o �nỗi l�ng em đối vớ anh mỗi l�c nghe lời bập bẹ của con thơ nhắc nhỡ anh hoặc xem h�nh ảnh của anh�. N�o em khuy�n anh r�ng bảo trọng sức khỏe chờ ng�y tương ph�ng hội ngộ, vợ chồng sẽ tr�ng ngập nổi niềm vui sướng. N�o �em ước mơ sự tin cậy� giữa anh v� em vẫn c�n ghi m�i tận đ�y l�ng đến khi đầu bạc răng long, đừng bao giờ lỗi hẹn. Thời gian đầu thay đổi, cảnh vật ho�ng cảnh tuy biến đổi kiếp sống con người, nhưng kh�ng bao giờ thay đổi l�ng chung thủy của em� (nguy�n văn). N�o �Plus la douleur est grande plus il est grand de vivre� (nguy�n văn). Em lại c�n l�m thơ gởi anh với những c�u: Dầu phải xa anh vạn dậm lần, L�m sao dứt được nghĩa trăm năm? L�m sao qu�n được người y�u dấu? Hoa l�ng chỉ nở một lần th�i. (nguy�n văn) Lại với: Đ�m khuya để kh�c canh trường, Buồn thương phận thiếp th�m thương nỗi ch�ng. Thương anh giọt lệ hai h�ng, Từ khi c�ch biệt mu�n ng�n y�u thương. ������ Mịt m� nắng hạ mưa r�o, Con thơ nằm đ� l�ng đau tơi bời. Với những lời lẽ ấy, b�y giờ anh mới trọn tin tưởng nơi l�ng sắt son của em. Ch�nh h�m nay, anh soạn lại những bảy bức thư của em gởi cho anh để đọc nốt một lần nữa v� để n�i cho em nghe: Lời thơ, lời văn ấy, ng�y giờ nầy vẫn c�n c� thể rung động t�m can anh. Anh tưởng nổi đau đ� tạo th�nh một thi sĩ với t�m hồn cao qu� v� bi�n v� thời gian xa vắn anh, chẳng đủ năng lực mờ x�a trong tr� nhớ của em, những điều anh đ� �n cần khuy�n nhũ trong chuỗi ng�y sống b�n anh với mối t�nh thiết tha đầm ấm. Anh m�i đinh ninh sự đau khổ v� thời gian ấy r�n cho em một � ch� cương quyết, với l�ng cứng rắn, minh ch�nh, để đối ph� với đời, để ch�ng chỏi với mọi c�m dỗ l�c n�o cũng chực đưa em v�o cạm bẫy của thế t�nh. Anh rất mừng mỗi khi được thơ em, dầu những bức thơ sau nầy cũng vậy, bởi anh chẳng mảy may ngờ rằng em lại c� thể bước sang ngang v� anh cũng kh�ng tin em nỡ đ�nh �m cần sang thuyền kh�c!!! Thế m� những điều lo sợ, ti�n đo�n của anh trước kia, h�m nay đến với anh v� k�o anh về một thực tế hết sức th� lương bi đ�t: Bởi anh qu� tin n�n lầm !!! Tuy vẫn thương em, anh chẳng giận em. Anh nghĩ chẳng phải em muốn điều tệ bạc với anh v� em rất mực y�u anh, nếu kh�ng sao em lại c� những lời �u yếm thiết tha với anh? Nếu kh�ng sao em lại lo cho anh, sầu v� anh, gởi tặng h�nh cho anh? Anh tưởng chẳng qua em c�n trẻ người non dạ (em chớ phiền nh�), em chẳng l�m sao n�n được dục t�nh bộc ph�t trong cấp thời�rồi c�ng ng�y c�ng đi s�u v�o đường tội lỗi !!! �u cũng l� ho�n cảnh tạo n�n hay đ�ng hơn l� định số do thi�n cả�dầu anh c� ở b�n cạnh em m�i m�i, chưa hẳn anh cải được mệnh số�Phải kh�ng em? Thương em anh chẳng nở tr�ch em cũng như em kh�ng thể tr�ch ai kh�c hơn v� ch�nh em đ� đưa đến tận ng� ba đường để đặng ng�m c�u: �Ng� ba đ�y nẻo chia đường, �Đau thương mở lối đoạn trường cũng đ�y !!! Thế l� cả hai ch�ng ta đều vui nhận số kiếp của m�nh, em nhĩ !!! H�m nay trước sự việc như vầy, nếu n�i v� em qu� y�u anh, chẳng nỡ để anh đau khổ l�u d�i v� thương nhớ em, em muốn tự tay cởi mở cho anh g�nh nặng phiền to�i�anh xin thật t�nh cảm ơn em. Bằng n�i em lỡ lầm, lỗi Đạo l�m vợ với anh, anh rất sẵn s�ng tha thứ, tất nhi�n anh kh�ng c�n bận t�m g� nữa. Em, Anh đ� viết l�u lắm rồi song anh chờ m�i đến h�m nay mới viết sạch lại gởi cho em khi m� anh tự x�t chẳng c�n ai hoặc giả ch�nh bản t�m anh nghi kỵ mất b�nh tỉnh, k�m s�ng suốt trong khi giải quyết một việc l�ng v� định đoạt cả cuộc đời anh. Anh rất b�nh thản n�i với em c�u nầy, kh�ng phải một quyết định mới ri�ng của anh m� l� một thỏa ước giữa anh v� em khi hai ta vừa phối hợp t�m hồn để cho đ�i con tim c�ng h�a chung một nhịp điệu: �Một b�t nước đầy đem vất đi l�m sao lấy lại nguy�n vẹn được?� Em ơi! Thế l� hết! gương đ� vỡ! b�nh lại tan! T�nh ta cũng chấm dứt từ đ�y!!! T�nh ta chấm dứt từ đ�y trong một trường hợp qu� bất thường khe khắc !!! những tưởng lần gặp gỡ với những lời t�m sự tại S�i G�n (nh� anh S�u Nở) l� để hẹn ng�y t�i hiệp, bữa cơm tại Cao L�u Chợ Lớn chỉ đ�nh dấu một đoạn đời tai �ch vừa qua, những giọt nước mắt của em khi bồng con bước l�n taxi về nh� (T�y Ninh) l� để tạm biệt nhau th�i, n�o ngờ cuộc gặp gỡ với lời t�m sự kia l� lần cuối c�ng của hai ta, những giọt lệ của em l� để vĩnh biệt anh, bữa cơm h�m ấy l� để dứt đoạn �n t�nh của vợ chồng ta !!! Khi cưới nhau do một tiệc linh đ�nh giữa hai họ, l�c biệt nhau một buổi cơm xo�ng tại Cao L�u, thế cũng gọi qu� đủ rồi em nhĩ? Cười�!!! Hồi tưởng lại, nợ duy�n ch�ng ta trước kia định v�o m�a đ�ng, h�m nay dứt đoạn cũng m�a đ�ng. �i ! ngắn ngủi l�m sao?!! Chỉ c� bấy nhi�u l� hết ! c� thể th�i đ�nh ! ta biết phải liệu l�m sao hơn một khi lời ta đ� thốt theo l� tr� v� lẻ phải ?!!! Em ghi nhận th�m điều nầy: từ đ�y anh h�y c�n nghĩ đến hạnh ph�c tương lai của em. Anh kh�ng khỏi �n hận v� ho�n cảnh hiện tại kh�ng cho ph�p c� mặt để t�c th�nh cho em v� Đạt�kể ra Đạt cũng tốt đấy em ạ, biết thay anh để �u yếm, vỗ về, an ủi em để cho em đỡ tủi l�ng trong cảnh c� ph�ng ch�ch b�ng. Đạt lại hiền hậu dễ mến, ch�nh gia đ�nh b�n anh, từ Ba, anh S�u, chị S�u, anh c�ng c�c ch�u Kh�, Kỉnh, Hai v.v�đ� d�nh ri�ng cho Đạt nhiều l�ng trắc ẩn từ thuở ấu thơ, anh biết r� Đạt n�n anh c� thể tin rằng rồi đ�y Đạt sẽ đem đến cho em nguồn hạnh ph�c ho�n to�n, �m thấm đ�ng như � mong muốn của em. Cuộc đời của em sau nầy c� thể tươi như hoa, đẹp như gấm. Anh mong thế. Nếu phải người n�o xa lạ anh chưa từng quen biết, anh n�o l�ng lo cho em sẽ khổ, nhưng với Đạt, anh c� thể tin v� l�c n�o anh cũng cầu cho em được như �. Ng�y giờ n�o biết tin em hạnh ph�c, vui vẻ, ng�y ấy anh m�n nguyện rồi, chẳng c�n mong g� hơn nữa. Anh lại khuy�n em một điều nữa l� n�n qu�n hẳn đoạn đời bốn năm qua để cho l�ng em được thư th�i, lương t�m em được nhẹ nh�n vui sống trong tổ uy�n ương mới. Chớ để h�nh b�ng ng�y xưa �m ảnh l�m giảm hạnh ph�c em nh�. Em n�n biết tập ng�m l�n những b�i thơ, chẳng hạn như của Xu�n Diệu, nếu anh kh�ng lầm: �Anh đi đường anh, t�i đi đường t�i, �T�nh nghĩa đ�i ta c� thế th�i. ������� V� g� g� nữa đ� em? Em, M�i v�i d�ng, anh chưa n�i với em v�i điều kh�ng k�m quan trọng nữa. Em, như anh đ� viết đoạn tr�n, anh rất tiếc kh�ng thể về t�c hợp cho em với Đạt, anh cũng kh�ng thể tiện gởi qu� về tặng em. Vậy em giữ lu�n những kỷ niệm ng�y h�n lễ của ch�ng ta, hoặc để l�m tư trang hoặc b�n đi cũng được, tuy kh�ng đ�ng l� bao nhưng cũng chi dụng tạm trong nhựt thời, lại nữa, l�c anh c�n phi�u bạt nơi xứ người, nếu em muốn dọn nh� mới, những g� ở nh� anh (phố) bất luận m�n n�o em th�ch, em cần, em c� thể lấy về d�ng, chỉ thưa cho ba r� m� th�i. C�n một điều nữa, em c� thể tin lời hứa của anh, từ đ�y tuy ch�ng ta mỗi người một con đường, song nếu khi hữu sự em cần đến anh, em cho anh hay, dầu phương diện n�o, anh sẽ t�y tiện lo gi�p em, chẳng khi n�o để em ho�i c�ng, thất vọng. Em, C�n một điều ch�t nữa, anh kh�ng n�n được ngọn tr�o l�ng để b�n với em về Tuyết Mai, con chung của ch�ng ta. Anh biết em thương con lắm v� em khổ nhiều với con, n�o thập ngoạn ho�i thai, n�o tam ni�n nhũ bộ. Anh chẳng c� � g� muốn dứt t�nh mẫu tử của em, bởi những đau thương lấn �p c�i l�ng anh rồi. Anh chỉ muốn cho thế nh�n vui sướng, bao giờ anh đ�nh l�ng tạo khổ cho người, nhưng em cũng nghĩ t�nh anh, n�n nhường Tuyết Mai lại cho anh nu�i, để cho anh được dịp tr�n bổn phận l�m cha m� anh đ� thiếu s�t từ l�u. Anh sẽ đem lại cho con khối t�nh phụ tử nồng n�n tha thiết để sưởi ấm l�ng con. Anh thay em với khối t�nh mẫu tử đồng thấm, với sự ch�m lo chu đ�o ngỏ hầu an ủi một t�m hồn bạc phước, một đứa con bất hạnh từ khi mới mở mắt ch�o đời. Em Mười, Em nghe r� lời anh chưa? Em c�n nghe lời anh chăng? Chỉ một lần nầy l� hết. Em biết cho đ�y l� lời vĩnh quyết của anh từ phương xa gởi về, hiểu anh, em chớ để anh phiền v� bận t�m th�m nữa. Vĩnh biệt em v� gửi h�n Tuyết Mai. Anh N�ng tỏ điều �n hận, đề nghị nối lại tơ đ�n do ch�nh tay n�ng đứt đoạn, thiết tha tr�ng chờ sự rộng lượng thứ tha v� xin bằng l�ng chịu cảnh xẻ đ�i khối t�nh của người thương cho đệ tam nh�n c�ng n�ng dự phần chia sớt. Th�n phụ v� anh Ng�i đều mềm l�ng x�c cảm. Cớ sự đ� như thế, c�n đ�u danh gi� gia đ�nh? Tương lai hạnh ph�c của con l� bức m�n sẩm c� thể v�n l�n nh�n được �nh dương quan chăng? Tương lai nghiệp Đạo của ri�ng m�nh sẽ ra sao? Một lỗi lầm qu�i �c l�m tan vỡ tất cả !!! Bao nhi�u c�u hỏi lẩn quẩn trong đầu kh�ng t�m được giải đ�p !!! Ng�i rất khổ t�m với vết thương l�ng trầm trọng, đắng đo, c�n nhắc đủ điều. Th� chấp nhận thương đau, dứt kho�t một lần cho xong vấn đề, v� v�u th�m phần vướng bận c� thể tiếp diễn tr�n đường d�i vạng nẻo ch�ng gai của cuộc đời c�n lại. Ng�i nhứt quyết �Xuất ng�n ph� thạch� kh�ng hồi đ�p trực tiếp chỉ tr�nh b�y với th�n phụ Ng�i rằng �Non c� thể m�n, bể c� thể cạn, vật c� thể đổi, sao c� thể dời, song l�ng đ� quyết nhất định kh�ng thay đổi lay chuyển�. H�m nay �n lại qu� khứ tức l� khơi dậy đống tro t�n m� nhiệt độ vẫn c�n dai dẳng tr�n phần ba thế kỷ. 7.CHUYỂN CHỖ L�M TỪ CHUP VỀ PHNOM PENH Cuộc sống tại đồn điền đầy đủ, thoải m�i về mặt vật chất, nếu c�ng an Mi�n kh�ng g�y kh� khăn, phiền to�i chắc Ng�i ở l�u hơn, kh�ng l� do ch�nh đ�ng xin đổi về Phnom Penh. Đồng lương c� cao hơn, dầu được gần ch�a nhưng mức sống c� phần xuống thấp. Việc xin đổi gặp nhiều kh� khăn, �ng Gi�m Đốc h�nh ch�nh quyết giữ kh�ng cho đi. Ng�i tr�nh b�y rằng: �V� an ninh bản th�n, nếu v� thương m� giữ t�i lại sẽ c� ng�y c�ng an bắt, biết rằng h�ng sẽ can thiệp để trả tự do nhưng danh dự t�i kh�ng c�n can đảm tiếp tục l�m việc cho h�ng nữa. Trước sự việc đ� rồi, t�i sẽ mất sở l�m v� h�ng cũng mất một nh�n vi�n tận tụy, nếu thương y�u h�y chấp thuận cho t�i đổi chỗ c� thể l�m việc l�u d�i với h�ng�. Dằn co kh� l�u với h�ng m� chưa ng� ngũ, một lần Đức Hộ Ph�p về cơ khuy�n Ng�i đừng treo gi� đắc, th�i qu� c� thể bị bỏ rơi. Biết rằng h�ng đang cần Ng�i m� Ng�i cũng cần c� đồng lương để sống trong cảnh ăn nhờ ở tạm xứ người. Phải biết thực d�n l� vậy m� độc hại hơn hết l� thực d�n cao su. Thong thả chờ Đức Hộ Ph�p gi�p cho như �, Đức Hộ Ph�p ti�n tri l� về Phnom Penh, cuộc sống kh�ng bằng ở Chup (Ng�i Bảo Đạo v� Sĩ Tải Cao ph� loan). Mỏi m�n v� sốt ruột, sau rốt �ng Gi�m Đốc h�nh ch�nh bằng l�ng v� hứa khi n�o c� người thay sẽ cho Ng�i đi. K�o d�i đến năm, s�u th�ng h�ng tuyển được người thay thế, cho Ng�i đổi về thủ đ� năm 1960. Điều lo ngại của Ng�i quả nhi�n th�nh sự thật, một năm sau c�c vi�n chức người Việt c� chức vụ quang trọng c� mức lương tương đối cao đang l�m việc trong h�ng bị nh� nước bắt giải về Phnom Penh v� ph�ng trục lu�n về Việt Nam. �ng Khỏe l� một trong số nạn nh�n nầy. Ng�i tho�t được l� nhờ thấy trước lo xa, sắp xếp mọi việc đ�u v�o đ� n�n c�n k�o d�i chuỗi ng�y lưu vong đến th�ng 4 năm 1967. Về Phnom Penh, Ng�i b�n m�t� mua lại Vespa cho tiện dụng hơn ở đ� th�nh. �ch lớn đ� qua, nạn nhỏ kh�ng tr�nh khỏi. Th�ng thường người t�n Gi�o rất dễ l� nạng nh�n của chế độ. Điển h�nh như trường hợp của Ng�i, l�c ở Việt Nam bị g�n l� th�n Việt Cộng, bị truy n�. Khi lưu vong l�n Cao Mi�n bị nghi ngược lại l� chống Cộng. Mỗi lần c� ch�nh kh�c XHCN viếng Phnom Penh, ch�nh quyền bắt buộc đi du lịch, chỉ định địa điểm c�ng kh�ch sạn, nh� h�ng, nơi ăn, chốn ở v� phải tự t�c về mọi chi ph�. Mỗi ng�y tr�nh diện c�ng an sở tại một lần. Ng�i Soekamo Tổng Thống Nam Dương đến Phnom Penh, ch�nh quyền chỉ định Ng�i đi Battambang một tuần lễ. Chuyến đi d�i ng�y, ngồi tr�n chiếc du lịch ID chạy c�ch thủ đ� 120km, đang d�ng rủi tốc độ 110km/giờ th�nh l�nh con b� băng qua đường, khoảng c�ch qu� cận, t�i xế thắng gấp kh�ng kịp m� tr�nh cũng chẳng được, va mạnh v�o con b�, xe lật xuống ruộng đưa bốn b�nh l�n kh�ng, nằm c�ch lộ năm bảy thước t�y. Một bạn đồng h�nh được chở đi cấp cứu v�o bệnh viện Kompongchang, c�ch chỗ xảy ra tay nạng độ khoảng 20km, ba người kh�c tuy kh�ng nặng nhưng cũng bị �t nhiều thương t�ch, duy c� Ng�i ho�n to�n v� sự. Thật nhờ ơn tr�n độ tr� v� cớ mầu nhiệm Thi�ng Li�ng kh�ng tả nổi. Lần kh�c, Chủ Tịch Mao Trạch Đ�ng v� Chu �n Lai đến viếng Cao Mi�n, Ng�i bị bắt đi đổi gi� ở b�i biển Kep một tuần. Tưởng như vậy l� y�n, ba th�ng sau Ng�i nhận được tr�c t�a Kompongchang đ�i. Kh�ng r� chuyện g�, chẳng biết c� ai thưa kiện chi, thắc mắc, lo nghĩ m�i đo�n kh�ng ra, đến nơi mới biết. �ng Dự Thẩm nhắc lại tai nạn v� hỏi Ng�i c� muốn đ�i bồi thường thiệt hại g� kh�ng? T�a sẽ gi�p đỡ buộc chủ xe giải quyết. Đo�n hiểu l� Dự Thẩm muốn mượn tay Ng�i đặng l�m tiền chủ xe, Ng�i c�m ơn �ng Dự Thẩm v� n�i: -�ng chủ xe l� bạn c�ng ho�n cảnh kh� với nhau, với mỹ � cho qu� giang, bất ngờ xảy ra tai nạn ngo�i � muốn. T�i kh�ng c� � đ�i bồi thường thiệt hại chi cả, bởi lương t�m kh�ng cho ph�p. Vả lại t�i ho�n to�n v� sự. Thương hại �ng chủ xe c�n phải tốn hao nhiều để mướn k�o xe về garage v� tốn tiền sửa chữa. Đ�ng lẻ t�i phụ sửa chữa với ổng mới phải. �ng Dự Thẩm kh�ng hỏi tiếp v� cho Ng�i về. Tại Phnom Penh Ng�i cũng l�m Ch�nh Văn Ph�ng, c� m�y điều h�a kh�ng kh�, điện thoại ri�ng, nhiệm vụ c�ng văn thư t�n, lo thủ tục giấy tờ (Passerport) cho nh�n vi�n người Ph�p đến v� đi, ngo�i ra c�n quản l� cao ốc trụ sở, xe cộ c�ng c�ng nh�n trong sở. H�ng tuần Ng�i đến T�n B�o �n Đường thăm Ng�i Bảo Đạo v� anh em. Một h�m được nghe tin Tuyết Mai con g�i anh Ngọc t�i xế Đức Hộ Ph�p bệnh nặng đ� thay đổi mấy thầy thuốc Bắc m� kh�ng thuy�n giảm. Hỏi thăm bệnh trạng, Ng�i đo�n l� triệu chứng ban cua, sợ k�o d�i nguy hiểm đến t�nh mạng n�n đề nghị đưa ngay v�o bệnh viện Ph�p điều trị. Ng�i n�i: -Bệnh ban cua trước kia T�y Y chịu b� tay nhưng nay thừa khả năng trị l�nh. Anh y�n ch�, mọi tổn ph� anh Tấn v� t�i đ�i thọ. Anh T�m Ngọc kh�ng t�n th�nh, l� do mới rước Thầy kh�c, chưa k� toa hết thuốc m� hồi ngang, sợ mất l�ng �ng Thầy. Ng�i đặt thẳng vấn đề, khuy�n anh Ngọc quyết định trong hai lẻ n�n chọn một: Hoặc đề mất l�ng �ng Thầy thuốc hoặc để con chết. Chưa biết khả năng của �ng Thầy l�m sao d�m trọn tin? Trường hợp nầy đ�u c� mất l�ng, sau c� thể th�ng cảm lại được, hơn l� ngồi nh�n con chết l�m sao cứu v�ng kịp? phải xem sanh mạng l� quang trọng. Ng�i Bảo Đạo cũng khuy�n, giờ ch�t anh Ngọc mới đổi �. Ng�i lo thủ tục nhận Tuyết Mai l�m con (người nầy tr�ng t�n Tuyết Mai với con ruột của Ng�i) cho nhập viện bệnh viện Ph�p Aurore, b�c sĩ Ph�p cho biết kết quả l� ban cua, nằm điều trị gần hai tuần lễ, chi ph� tr�n mười ng�n đồng, tương đương hai lạng rưỡi v�ng theo thời đ�, tất cả h�ng đều đ�i thọ. Ng�i nghĩ rằng, mượn tiền của tư bản, dầu kh�ng được quang minh ch�nh đại, song d�ng v�o việc từ thiện, cứu gi�p người ngh�o khổ, tưởng cũng nhẹ tội. Hai trường hợp đ� diễn ra như thế, Ng�i chấp nhận l�m theo lương tri, thể hiện t�nh ưu �i tương trợ lẫn nhau trong thời gian l�m việc cho đời tại thủ đ� Phnom Penh. Ngo�i vấn đề n�u tr�n, Ng�i c�n gi�p nu�i một người t�n Tư, kh�ng giấy tờ hợp ph�p, đang t�m c�ch sang Ph�p, l�n ở chung với Ng�i. Khi về Phnom Penh vận động xin th�ng h�nh (Papsserpor). C�ng an ph�t gi�c Tư mang giấy tờ giả, Ng�i kh�ng biết Tư đ� bị lột một lần rồi, Tư l�m giấy tờ kh�c x�m bị bắt. Tư ngụ nh� Ng�i 4 năm li�n tục. Trường hợp kh�c, một h�m t�y ph�i của sở v�o b�o c�o c� người muốn gặp. Ng�i ra tiếp, người lạ mặt trao cho Ng�i bức thư tay n�i rằng: T�i v� Thủy, bạn của em vợ về Việt Nam, mới tới Cao Mi�n, đang ở Takhmau (c�ch Phnom Penh 15km) trong một thuyền con đậu tại bến s�ng, chưa d�m l�n bờ, vượt bi�n kh�ng giấy tờ sợ c�ng an bắt, nhờ Ng�i gi�p. Thấy rằng bất khả kh�ng, dầu muốn dầu kh�ng cũng phải gi�p kẻo người l�m nạn. Ng�i mượn xe hơi l�i đi Takhmau rước hai em về Russeykeo, T�i l� Gi�o Sư dạy học ở S�i G�n, Thủy l� Kỹ Sư nấy đường học ở Đ�i Loan mới về, kh�ng chịu chế độ Ng� Đ�nh Diệm, trốn l�n Mi�n t�m c�ch đi Ph�p. T�i ở được �t th�ng, thấy t�nh h�nh kh� khăn, kh�ng đủ ki�n nhẫn chờ đợi n�n trở về Việt Nam. Thủy được th�ng h�nh sang Ph�p gần hai năm sau. Th�m ba anh em: S�u Hiếu, B�y Cẩn, T�m Minh, gia đ�nh nh� s�ch v� Clich� Trung ở số 30 L� Lợi-S�i G�n, cũng l�n Phnom Penh đi Ph�p. Nguyễn Trung Hiếu đi Ph�p về Việt Nam thăm gia đ�nh, c�n trong tuổi qu�n dịch, thời Ng� Đ�nh Diệm kh�ng cho đi xuất ngoại, l�n ở nh� Ng�i, Nguyễn Duy Cần v� Nguyễn Thị Minh l�c mới l�n ngụ tại biệt thự của một nh� tư bản, gặp kh� khăn n�n di chuyển sang nh� Ng�i. Cả ba đều đi Ph�p được hết. Điều kh� qu�n, c� một lần c�ng an bố r�p, truy qu�t Việt Kiều cư ngụ bất hợp ph�p. Ng�i ở nh� b� x�m Việt Kiều tr�n s�ng Tonl�sap, cập quốc lộ, tr�n bờ th� c�ng an tuần tiểu từng đo�n, dưới s�ng cano vượt qua lại li�n tục, to�n kh�c v�o từng nh� x�t giấy. Lo ngại v� c�ng, t�nh thế bắt buộc, Ng�i bảo anh em nhảy xuống s�ng, lặn n�p v�o rảnh nước giữa c�c b� tre k� đội nh� b�, chờ c�ng an x�t qua rồi sẽ trồi l�n. Nhờ vậy m� tho�t nạn, nếu kh�ng, người cư tr� bất hợp ph�p bị bắt, ri�ng chủ nh� cũng bị li�n lụy trước ph�p luật của nh� nước. Việc thứ hai l� ng�y Cần v� Minh l�n phi cơ, c� Hồ người Mi�n gốc Việt rất c� thế lực ở thủ đ�, v� mất quyền lợi trong việc l�nh lo giấy tờ xuất ngoại, chạy vội lo t�m Ng�i tại nh�, biết Ng�i đi l�m việc, liền đến sở t�m kh�ng gặp, đo�n l� Ng�i đi tiễn hai em ở phi trường. C� Hồ thẳng l�n Pochentong toan bắt Cần v� Minh lại. Rủi cho c� Hồ l� gặp đối tượng mạnh hơn đủ mọi mặt. Đ� l� nh� tư bản lớn, c� nhiều quyền thế trong ch�nh phủ lại l� người Mi�n ch�nh gốc n�n c� hồ chẳng l�m g� được, đ�nh để cho Cần v� Minh l�n phi cơ. Th�m việc l�m cũng kh� mạo hiểm l� Ng�i cho bạn đời vượt bi�n về S�i G�n, li�n lạc với gia đ�nh v� c�c Linh Mục C�ng Gi�o để b�o tin nhận tiền, quần �o v� vật dụng gi�p cho số Sĩ Quan đảo ch�nh Ng� Đ�nh Diệm năm 1961, việc thất bại chạy sang Phnom Penh l�nh nạn. Số Sĩ Quan n�y l� Đại T� Nguyễn Ch�nh Thi, Trung T� Vương Văn Đ�ng, Thiếu T� Lộc, Đại U� Vị, Đại U� Tuấn, Trung U� Vượng v.v�bị quản th�c thời gian đầu, sau được thả tự do. Đại t� Nguyễn Ch�nh Thi kh�ng c� tư c�ch, lưu vong m� vẫn c�n tư tưởng như l�c đương thời trong qu�n đội ở Việt Nam. Đối với nội bộ trong nh�m đảo ch�nh hụt, kh�ng xứng Đạo l�m anh v� tỏ ra mất lịch sự, g�y gỗ tại b�n tiệc nh� Đại T� Long (H�a Hảo). Sau lại c� ng�n từ n�i l�n �mấy thằng Cao Đ�i� n�n Ng�i kh�ng li�n hệ tiếp cận nữa. Đại T� Thi ch�ng qu�n c�ng ơn được Ng�i gi�p li�n lạc với gia đ�nh l�c y mới ra t�. Sau ng�y đảo ch�nh 1963, về Việt Nam, l�n Chuẩn Tướng, cho lịnh bắt Thiếu T� Trần Đ�nh Quyến (Cựu Tổng Cảnh S�t v� C�ng An Việt Nam), giam tại Tổng Nha cảnh s�t hơn hai năm, v� nghĩ Thiếu T� Quyến hiệp t�c với Trung T� Vương Văn Đ�ng l�c ở Phnom Penh viết b�o La D�p�che chửi, kh�ng nhớ l�c kẹt trong t� ở Phnom Penh, Thiếu T� Quyến li�n hệ với Lonnol, Tổng Tư Lịnh qu�n đội Cao Mi�n, xin cho được dể d�i v� nhiều đặc �n kh�c như vận động tiền bạc trong giới lưu vong để cho v.v�ch�nh Ng�i cũng c� g�p phần. Bạn đời Ng�i c�n nhận thư của một số người tập kết ở Miền Bắc đưa về gia đ�nh ở Việt Nam xin nhận tiền, viết m�y, v� ruột xa đẹp v.v�gửi ra Bắc. C� lần su�t bị ph�t hiện l�c mang thư về, bị lục so�t tại Takeo bi�n giới, may mắn chuyển kịp thời cho xe l�i giữ d�m khi qua trạm. Sau ng�y đảo ch�nh Ng� Đ�nh Diệm th�ng 11 năm 1963, nội bộ của Đạo ở Phnom Penh xảy ra một việc g�y li�n lụy đến Ng�i Hồ Bảo Đạo. Tướng L� Văn Tất k�u gọi chiến hữu lưu vong ph�n t�n ở c�c tỉnh qui hồi cố quốc. Dự định tập trung về T�n B�o �n Đường đ�i tiệc li�n hoan, chụp ảnh l�m kỷ niệm trước khi l�n đường về nước. Ng�i Bảo Đạo xem đ� l� việc th�ng thường, nhưng Đức Hộ Ph�p gi�ng cơ về dạy: �Đừng để cho n� b�n Đạo một lần nữa�. Hiểu ra l� nếu để anh em cựu chiến binh Cao Đ�i về nước, gia nhập qu�n đội quốc gia tức l� chịu kh�p m�nh �th�n hữu�. Với t�nh cảnh đ� r� r�ng gi�ng tiếp muốn chứng tỏ rằng Ng�i Hồ Bảo Đạo c�ng phe với họ, l�m mất đi � nghĩa ch�nh đ�ng của đường lối H�a B�nh Chung Sống, đường lối trung lập của Đức Hộ Ph�p tức l� của Đạo. Do đ� Ng�i Bảo Đạo ra lịnh đ�ng cổng ra v�o kh�ng cho v�o ch�u vi T�n B�o �n Đường, nhưng rồi anh em vẫn v�o được, nhờ c� th�n nhơn b�n trong l�n mở. Sự t�nh to�n của tướng Tất kể ra cũng kh� chu đ�o, muốn đặt trước sự việc đ� rồi, dầu muốn dầu kh�ng, Ng�i Bảo Đạo chỉ phải chấp nhận, kh�ng l�m c�ch n�o kh�c được. Tướng Tất dựa v�o Thac Phoun, nhơn vi�n Bộ An Ninh đặc tr�ch về số tị nạn ch�nh trị, đưa anh em v�o ch�a. Trưa thứ bảy gần hết giờ l�m việc, buổi chiều lu�n ng�y chủ nhật, c�c cơ quan đều nghỉ, tức nhi�n Ng�i Bảo Đạo phải b� tay để anh em ở đến s�ng sớm thứ hai mới l�n đường. �ng Tấn đến sở l�m của Ng�i th�ng b�o l�c 11h30, Ng�i rời sở ngay trước giờ v� tức tốc l�i chiếc Wolswagen của �ng Tấn đến ch�a gặp Ng�i Bảo Đạo. Ba người c�ng ưu tư với nhau một l�c. Ng�i Bảo Đạo viết thơ, Ng�i l�nh c�ng đi với �ng Tấn đến tư thất của �ng Tổng Trưởng An Ninh, tr�nh b�y sự việc rồi trao tận tay Tổng Trưởng bức thư của Ng�i Bảo Đạo. Xem xong, �ng Tổng Trưởng tỏ vẻ ngạc nhi�n v� n�i: -Sự việc như vầy m� nh�n vi�n t�i kh�ng b�o cho t�i biết, th�i hai �ng về, nữa giờ sau t�i sẽ cho xe chở mấy người đ� đi nơi kh�c. Quả thật kh�ng đầy một tiếng đồng hồ, c� xe đến chở anh em v� gia đ�nh qua ch�a S�ng Phước. C�c sư sải của ch�a to�n l� người Việt tu theo Tiểu Thừa Phật Gi�o. Sự kh�ng may l� đ�m thứ bảy c� một em b� con cựu chiến sĩ cảm bệnh chết. Th�m một l� do để anh em nguyền rủa Ng�i Bảo Đạo. Cũng đ�m h�m đ�, tướng Trương Lương Thiện v� tướng Mạnh của Li�n Minh đến văn ph�ng Trấn Đạo đ�m Đạo với Ng�i v� �ng Tấn rất l�u. C�c Ng�i giữ k�n chuyện, kh�ng tiết lộ cho hai vị tướng l�nh biết. Chương tr�nh bị g�y đổ, tướng Tất hận nhiều v� cố o�n. M�i đến khi được l�m Tỉnh Trưởng T�y Ninh c�n hăm nhổ r�u �ng Bảo Đạo. Năm 1970, Ng�i Bảo Đạo về nước, Tướng Tất li�n kết với tướng Văn Th�nh Cao v� tướng Nguyễn Văn Th�nh, đăng b�o b�i lem Ng�i Bảo Đạo th�m một lần nữa. �ng L� Quang Tấn cũng bị Tướng Tất g�y rắc rối tại tỉnh đường T�y Ninh trước sự hiện diện của �ng Nguyễn Văn Hợi (Gi�m Đạo) v� Nguyễn Đức H�a (Ch� Thiện). 8.NGHỈ HẲN VIỆC ĐỜI QUAY SANG L�M VIỆC CHO ĐẠO Th�ng 4 năm 1966, l�nh lịnh Ng�i Bảo Đạo về Việt Nam c�ng t�c về ch�nh s�ch H�a B�nh Chung Sống, Ng�i xin nghỉ ph�p kh�ng được n�n g�y sự với Gi�m Đốc để rồi nghỉ việc lu�n. Ng�i Bảo Đạo cấp ủy nhiệm thư cho Ng�i thay mặt để gặp Nguyễn Văn Thiệu v� Nguyễn Cao Kỳ trong Hội Đồng Qu�n Nh�n L�nh Đạo Quốc Gia. T�nh h�nh Việt Nam l�c đ� kh�ng giống như Ng�i Bảo Đạo ở Cao Mi�n nh�n thấy, Ng�i lấy l�m kh� nghĩ, b�n b�n ri�ng với �ng Tấn v� �ng Gi�m Đạo Nguyễn Văn Hợi, l�c bấy giờ c� ch�n trong Hội Đồng D�n Qu�n. Hai �ng khuy�n Ng�i: �Sẽ kh�ng c� lợi, tr�i lại c�n hại nhiều mặt.� Vấn đề được th�ng qua. Đ�ng ng�y hẹn, Ng�i đi S�i G�n đ�n vợ L� Quốc T�y, người đầm Ph�p v� đưa đến chỗ ngụ ở Ph� Nhuận như định trước. Ng�i lưu tại Việt Nam đ�ng một th�ng theo chiếu kh�n. Khi về Phnom Penh kh�ng trở lại sở l�m v� bỏ lu�n tiền lương nửa th�ng theo luật lao động, v�o ở lu�n trong ch�a mới T�n B�o �n Đường. Trong c�c anh em c�n lại ở Phnom Penh, Ng�i kh�ng mang giấy tị nạng ch�nh trị n�n xin th�ng h�nh được dể d�ng, tr�i lại gặp kh� khăn trong việc nghỉ ph�p ở sở l�m. Giữ lời hứa với Đức Hộ Ph�p l�c c�n sanh tiền, khi Đạo cần Ng�i c� mặt đ�p ứng ngay, n�n Ng�i c� th�i độ cương quyết trả lời với Gi�m Đốc Sở l� kh�ng cho nghỉ ph�p th� Ng�i nghỉ lu�n. �ng Gi�m Đốc n�u luật lao động buộc Ng�i l�m đủ hai th�ng mới nghỉ. Ng�i bất b�nh ra mặt: -�ng n�i luật lao động kh�ng đ�ng, �ng qu�n rằng t�i từng l�m Ch�nh Văn Ph�ng Sở Lao Động suốt ba năm. Muốn biết luật lao động n�n hỏi t�i. Tốt hơn n�n chỉ định người thay để t�i giao số tiền quỹ, nếu kh�ng tiền quỹ chẳng giao lại cho h�ng được l� do lỗi ở �ng, kh�ng phải t�i c� � biểu thủ� L�c cải vả qua lại, Ng�i n�ng giận, sẵn c� bất b�nh trước, ph�t biểu hơi nặng lời: -Kh�ng n�n l�m theo th�i thực d�n�b�c lột v.v� Đối với Ph�p m� g�n cho hai từ �Thực D�n� l� điều sĩ nhục nặng nề. Thấy Ng�i n�i mạnh, �ng Gi�m Đốc dịu giọng, y�u cầu Ng�i ở lại l�m v� hỏi ng�y mai c� đến l�m việc kh�ng? Ng�i đ�p gọn: -Nếu thấy c� mặt l� t�i c�n đi l�m. Ng�i tự động giao ng�n quỹ cho người phụ t�, lấy bi�n nhận hẳn h�i rồi bỏ vể. S�ng h�m sau đ�p xe đi S�i G�n, lo việc Đạo, nghỉ việc đời lu�n từ đ�, từ bỏ chức vụ, địa vị x� hội m� nhiều người đang mong muốn. T�m lược c�u chuyện một c�ch thu gọn, sự thật lắm lời d�i d�ng gay cấn, c� thể n�i l� khi�u kh�ch, chọc giận. Ho�ng Th�n Entaravong nghe kể lại lấy l�m �i n�y lo cho Ng�i. �ng n�i: -Anh n�i nặng kh�ng sợ �ng Gi�m Đốc cho c�ng an bắt sao? N� c� khả năng l�m đủ mọi việc, c� khả năng mua chuộc c�c giới ch�nh quyền� Việc n�i chuyện với Gi�m Đốc k�o d�i được su�ng sẽ đến l�c chung cuộc kh�ng bị gi�n đoạn nhờ Ng�i ti�n liệu trước, bảo với c� giữ tổng đ�i điện thoại: -Trong l�c n�i chuyện với Mr. Durand, thản c� ai gọi điện thoại, c� trả lời l� �ng chủ vừa mới đi ra, một ch�t xin gọi lại. Nhớ đừng để c�p ngan c�u chuyện. Chờ t�i ra khỏi ph�ng Mr Durand rồi c� sẽ chuyển điện thoại cho. L� nhơn vi�n thuộc cấp, c� giữa điện thoại l�m đ�ng như đ� dặn. Một th�ng sau trở lại Phnom Penh, biết rằng nghỉ việc ngang như vậy l� tr�i luật lao động, phải trả cho h�ng nữa th�ng lương. Ng�i chịu bỏ lu�n nữa th�ng tiền lương chưa l�nh v� kh�ng tới sở nữa, quyết thi h�nh theo lời dạy của Đức Hộ Ph�p gi�ng cơ đ�m m�ng 3 th�ng gi�ng B�nh Ngọ (20-1-1966): �Tr�n con!...Thầy dặn con từ đ�y về sau, nếu chẳng l�m đầy tớ cho �ng chủ Trời th� chẳng l�m đầy tớ cho một ai nữa cả�Sau nầy nếu l� đầy tớ ở c� c�ng với �ng Thầy Trời th� con sẽ thấy rằng �ng Thầy Trời kh�ng bỏ qua gia đ�nh tư của người tớ trung ki�n ấy nữa đ�u�. �Con cũng đ� thấy n� bọc của một chủ nhơn, �ng c�n c� chỗ ăn chốn ở v� thuốc men khi đau yếu th� �ng Thầy Trời cũng vậy, nhưng c�n c� phần chu đ�o hơn, nếu con đủ đức tin�. (B�i Th�nh Gi�o tr�n do Ng�i Bảo Đạo v� Sĩ Tải Cao ph� loan) Trở lại nếp sống ở ch�a như xưa, gần Ng�i Bảo Đạo v� anh em Đạo kể từ th�ng 5 dương lịch năm 1966. Mấy th�ng sau t�nh cờ gặp nhau tại nh� bưu điện, �ng Tổng Gi�m Đốc Monsieur Dessertenne hỏi v� sao Ng�i bỏ sở. Ng�i trả lời: �V� kh�ng chịu nổi Mr. Durand, bất m�n nghỉ việc�. �ng Tổng Gi�m Đốc n�i tiếp: -C� như vậy, sao kh�ng cho t�i biết, t�i sẽ cho anh việc l�m kh�c tại đồn điền. Ng�i xin cảm ơn v� kh�ng kh�ng muốn l�m rộn. �ng Tổng Gi�m Đốc cười v� xin bắt tay từ gi�. Kiểm điểm lại gần 10 năm l�m việc cho Ph�p, Ng�i vẫn giữ t�c phong của người Đạo, bổn phận của một t�n hữu như mọi người: Thỉnh thoảng về thủ đ� c�ng ch�a, dự đ�ng v�a ở Kompongcham hầu những đ�n cơ học hỏi v� đ�ng c�ng quả về lương thực, tạo t�c, h�nh hương, ngo�i ra c�n gi�p văn ph�ng phẩm cho Trấn Đạo. Từ ng�y đổi về Phnom Penh, s�c vọng đ�n v�a thường xuy�n c� mặt. Tiền c�ng quả thuộc �m chất, Ng�i đề nghị kh�ng cần lập bi�n nhận, ban khen theo th�ng thường, nhưng kể từ thời �ng Gi�o Hữu Th�i Của Thanh l�n nắm quyền Kh�m Trấn, �ng nhất định thi h�nh đ�ng nguy�n tắc. Ng�i bắt đầu nhận từ đ� v� c�n giữa kh� nhiều bằng khen, c�ng quả cho đến giờ. Năm 1966, t�nh h�nh ch�nh trị Việt Nam bớt căn thẳng, Chức Sắc ngoại Gi�o th�nh thoảng về Tổ Đ�nh T�y Ninh li�n lạc, nối lại hệ thống h�nh ch�nh Đạo. Một h�m b� Gi�o Sư Hương C�c đi T�a Th�nh về, n�i với c�c Ng�i rằng b� c� xin Ng�i Hiến Ph�p Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, bổ dụng Sĩ Tải B�i Quang Cao v� Ng�i , hai Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i lưu vong ở Phnom Penh, giao nhiệm vụ Ph�p Ch�nh, để tiện thi h�nh những hồ sơ minh tra c�ng nghiệp của Chức Sắc v� Chức Việc. Ng�i Hiến Ph�p đ� thuận � v� bảo Ng�i gởi văn kiện y�u cầu để Ng�i c� l� do lập Th�nh Lịnh, đ�ng theo nguy�n tắc h�nh ch�nh. Sĩ Tải Cao v� Ng�i đồng � k� t�n chung một văn kiện đại � rằng: �Thể theo lời dạy của Ng�i Hiến Ph�p, qua sự truyền đạt của B� Gi�o Sư Hương C�c, với thiện ch� v� nhiệt t�nh phục vụ, đề nghị xin Ng�i Hiến Ph�p lập Th�nh Lịnh bổ dụng để đủ ph�p l� h�nh sự, đặc biệt l� việc minh tra những hồ sơ cầu thăng, cầu phong của Chức Sắc v� Chức Việc thuộc Hội Th�nh Ngoại Gi�o đ� bị gi�n đoạn nhiều năm qua. Nếu Ng�i Hiến Ph�p chấp thuận, ch�ng đệ tử t�nh nguyện l�nh nhiệm vụ trong thời gian lưu vong c�n ở tại Kim Bi�n T�ng Đạo�. Thời gian sau, c�c Ng�i tiếp được một phong b� do Bộ Ph�p Ch�nh gởi tới. Mở ra được thấy, thay v� lịnh thuy�n bổ m� l� c�ng văn triệu c�c Ng�i về Bộ Ph�p Ch�nh. Trong một đ�n cơ sau đ�, sự việc được tr�nh d�ng Đức Hộ Ph�p, Đức Ng�i hỏi: �C�c con nghĩ sao? Nếu muốn theo lịnh triệu, Thầy sẵn s�n chấp thuận�. Nguy�n văn Th�nh Gi�o như sau: Đ�m 18 th�ng 12 B�nh Ngọ (28-01-1967) Ph� loan: Bảo Đạo, Sĩ Tải Cao PHẠM HỘ PH�P Ch�o Ch� Đốc v� hai con, �� Hai con Sĩ Tải ! Anh Hiến Ph�p muốn l�i hai con về l�m thuộc hạ, nhưng qu�n rằng hai con vẫn l� người ngoại cuộc trong vấn đề Ph�p Ch�nh. Vậy hai con tự liệu, nếu muốn t�i thủ phận sự th� Thầy cũng đồng �, c�n ở lại với ch� Đốc th� cũng tốt. Cao khoan về, chờ ch� Đốc. Tr�n th� t�y l�ng con. Tr�n bạch:-Đ� c�ng với anh Cao quyết định ở lại đến ng�y sau c�ng. -Cũng tốt, nhưng con đừng lo ra v� buồn t�nh nữa, v� n� kh�ng gi�p con giải quyết vấn đề lại th�m hao tổn tinh thần� Thăng (20 giờ 50) Ng�y về T�a Th�nh được nghe kể lại l� một Chức Sắc đ�n anh (�ng Hợi) l�m việc trong Bộ Ph�p Ch�nh thấy đề nghị của c�c Ng�i mới tr�nh với Ng�i Hiến Ph�p: -Hai anh em đ� c�n l�m mướn cho đời m� muốn l�nh nhiệm vụ Đạo sao được. Hoặc l�m Đạo hoặc l�m đời một b�n th�i. Do đ� mới c� lịnh triệu!...(L�c đ� Ng�i đ� nghỉ việc đời rồi m� �ng Hợi chưa biết). _____________________________________________ CHƯƠNG IV THỜI KỲ ĐỆ NHỊ VIỆT NAM CỘNG H�A 1.VỀ T�A TH�NH T�Y NINH SAU NHIỀU NĂM LƯU VONG XỨ NGƯỜI 2.NGUY�N DO LẤY T�N NGUYỄN MINH NHỰT 3.T�I THỦ PHẬN SỰ TẠI BỘ PH�P CH�NH 4.GI�P ĐỠ NHỮNG NGƯỜI HỒI HƯƠNG TỪ CAO MI�N VỀ VIỆT NAM 5.NG�I BẢO ĐẠO TỪ CAO MI�N VỀ T�A TH�NH 1.VỀ T�A TH�NH T�Y NINH SAU NHIỀU NĂM LƯU VONG XỨ NGƯỜI Khoảng giữa năm 1967, Ng�i Hiến Ph�p v�ng lịnh Đức Thượng Sanh viết thơ mời Ng�i Bảo Đạo về T�a Th�nh l�m việc. Cầu cơ thỉnh Gi�o Đức Hộ Ph�p chấp thuận cho cả ph�i đo�n lưu vong theo Đức Hộ Ph�p c�ng về. C� sẵn th�ng h�nh, Ng�i được ph�i li�n lạc với Hội Th�nh để sắp xếp chuyến hồi hương. Ng�i xin chiếu kh�ng, c�ng an chấp thuận một chuyến đi su�n, kh�ng trở ngại. Ng�i muốn lo hối lộ nhưng được khuy�n n�i kh�ng cần thiết. Năm mười ng�y sau, Ng�i c�ng c�c anh em đều về hết. Đức Hộ Ph�p đ� dạy r�nh rẽ rồi. Số tiền định hối lộ n�n d�nh khi về T�a Th�nh h�nh Đạo, c� để m� x�i tốt hơn. Chi ph� đi đường về Việt Nam hai lần, Ng�i tự liệu kh�ng xin xuất tiền của Đạo. Ng�i Bảo Đạo v� Sĩ Tải B�i Quang Cao ph� loan, Đức Ng�i gi�ng dạy nguy�n văn sau đ�y: Th�nh Thất Kim Bi�n T�n B�o �n Đường Đ�m 12 th�ng 2 Đinh M�i (22-03-1967) Đại tịnh. Hộ Ph�p, Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i Đ�m nay Bần Đạo dạy ri�ng cho Sĩ Tải Tr�n trước khi qui về Tổ Đ�nh. Sĩ Tải nghe dạy: Bần Đạo cảm k�ch tấm l�ng trung thực của Sĩ Tải từng x� th�n cho Đạo từ buổi thanh xu�n đầy nhiệt huyết cho đến h�m nay t�c muốn ng� mầu. Bần Đạo tr�ng lại trong h�ng Chức Sắc tiểu cấp th� h�m nay c�n gi�p Đạo chẳng c� bao nhi�u đứa. Tội nghiệp! v� cảnh ngộ cũng c�, v� gia th� đ�i tử cũng c� v� v� đời sống cũng c�. Rốt cuộc h�m nay chỉ c�n lơ thơ mấy đứa m� Sĩ Tải lại được trong số đ�. Bần Đạo để lời khen đ� ch�t. Ng�y giờ nầy, nhiệm vụ nơi đ�y đ� chấm dứt, trở lại Tổ Đ�nh, Bần Đạo đọc r� tư tưởng của Sĩ Tải, Bần Đạo cảm động lắm. Vậy h�m nay l� ng�y ch�t của Sĩ Tải tr�n bước tự lưu đ�i, Bần Đạo c� v�i lời nhắn nhũ: Đ� sanh ra ở c�i trần ho�n nầy, biết bao nhi�u mối nợ phải trả: nợ gia đ�nh th� tử, nợ �o cơm, nợ ngọn rau tất đất, trả ba m�n nợ đ�, Sĩ Tải đ� biết trả một c�ch kh�ng e ngại đến th�n m�nh. C�n nợ Đạo th� Bần Đạo lập lại c�u: �Con tầm đến th�c vẫn c�n vương tơ� th� nghiệp ấy tất nhi�n phải trả cho đến ng�y giờ n�o m�nh kh�ng c�n ở tr�n mặt đất nữa. N�i như thế, tất nhi�n l� nợ ấy phải trả, dầu sớm dầu muộn cũng phải trả, nhưng t�y theo sự trả nhiều hay �t để lấy ng�i vị Thi�ng Li�ng m� sau khi phủi x�c th�n, kh� m� t�m lại được một dịp duy nhất nầy. B�y giờ đến thực trạng ng�y mai, Bần Đạo đ� n�i rằng đ� hiểu t�m trạng của Sĩ Tải th� Bần Đạo chỉ khuy�n một điều l� ph�m t�nh bao giờ cũng c� khắp mọi cơ cấu của th�nh thể Đức Ch� T�n, bởi lẻ ấy cho n�n một ai đ� thắng được ph�m t�nh để vượt l�n điều m� người thường n�i �việc thường t�nh� th� đ� khởi đặt v�o con đường th�nh đức rồi đ�. H�nh Đạo l� cốt � mưu cầu việc tồn tại vĩnh viễn ở ng�y mai nơi c�i v� h�nh với h�nh thức phụng sự cho nh�n loại. Đức Ch� T�n đ� trả lại bằng địa vị Thi�ng Li�ng trường tồn vĩnh cửu kia, ngo�i ra những vật thể hữu h�nh với b�nh vẽ sang trọng đều l� ảo ảnh c� đ� rồi mất đ�. Bần Đạo đ� dặn Sĩ Tải rất nhiều n�n t�m hiểu chơn l� để đặt m�nh v�o lẽ Đạo. Th�i Bần Đạo ban ơn Sĩ Tải. Thăng (20 giờ 15 ph�t) Tiếp được Th�nh Gi�o, Ng�i bồi hồi cảm động nhớ lại đầu năm 1959, thay mặt anh em để ch�c xu�n Đức Hộ Ph�p, Ng�i n�i l�n t�m tư m�nh c� c�u: �Đối với nghiệp Đạo, ch�ng con tự v� m�nh như kiếp con tầm đến th�c vẫn c�n vương tơ�. Đức Hộ Ph�p đ� qui thi�n, nhắc lập lại nguy�n văn, kh�ng sai một chữ khuy�n nhũ, dạy dỗ, d�u dắt, Ng�i kh�ng ngăn được ngọn tr�o l�ng v� nguyện khắc cốt ghi t�m. Về T�a Th�nh gặp Ng�i Hiến Ph�p. Ng�i tỏ b�y mục đ�ch l� đ�p ứng theo văn thư của Ng�i Hiến Ph�p, Ng�i được chỉ định li�n lạc trước. Ng�i Hiến Ph�p dạy đến gặp Đức Thượng Sanh. Đến nơi, Đức Thượng Sanh cho biết Đức Ng�i đ� đổi � v� c� người b�o l� �ng Hồ Tấn Khoa theo Cộng Sản. Con l� Hồ Th�i Bạch đi Mạc Tư Khoa (Li�n X�) v� c� đi họp ở H� Nội. Ng�i đ�nh ch�nh với tư c�ch một trong những người ở b�n cạnh Ng�i Bảo Đạo, x�c nhận sự thật nhưng Đức Thượng Sanh cương quyết lập lại rằng Đức Ng�i đ� đổi �. Ng�i đ�nh c�o lui. R� ra Thiếu Tướng Văn Th�nh Cao v� L� Văn Tất tố c�o như vậy th�m sự li�n kết với Trung Tướng Nguyễn Văn Th�nh sau nầy. Ng�i thắc mắc trước th�i độ của Đức Thượng Sanh, qu� dễ tin v�o một sự vu khống v� căn cứ, kh�ng x�t n�t thiệt hơn, đột ngột đổi � kiến vừa quyết định c�n n�ng bỏng !!! Trong đ�n cơ học hỏi tại nh� anh Hạ Ch� Khi�m, Ng�i đ� mật niệm tr�nh b�y tự sự, Đức Hộ Ph�p giải đ�p rằng quyết định của Đức Hộ Ph�p l� một lẻ c�n quyết định của Đức Ch� T�n quan trọng hơn. Đồng Tử l� hai anh Hạ Ch� Khi�m v� Nguyện Văn T�o. Đức Hộ Ph�p cho thi: Đợi quyền Gi�o ph�p buổi gần đ�y, Mới hợp thi�n cơ của Đạo Thầy. Sự cảnh tuy chưa hồi thể hiện, Quyền năng đ� hiệp l� c�ng khai. Phải đường n�n biết đường gay cấn, Được dạ đừng ra vẻ sắc t�i. G�n đức chớ lo hoa trổ muộn, Bảo nh�n gẫm lại cũng điều hay. 2.NGUY�N DO LẤY T�N NGUYỄN MINH NHỰT Chương tr�nh g�y đổ, bắc đắc dĩ Ng�i ở lu�n tại Việt Nam l�m việc tại Bộ Ph�p Ch�nh. Từ đ� đổi t�n l� Nguyễn Minh Nhựt căn cước đời v� giấy tờ Đạo đều mang t�n mới. L�c th�i dạy học ở Phnom Penh về, Quang em của Ng�i d�ng cấp bằng của Ng�i xin dạy học, nhập ngạch v� cưới vợ lập h�n th� lấy t�n Nguyễn Ngọc Tr�n theo cấp bằng. Khi trở về Việt Nam năm 1967, kh�ng thể d�ng t�n Tr�n được nữa đ�nh lấy t�n mới theo khai sanh của Quang, sụt mất nhiều tuổi. Vụ lo giấy mới rất kh� khăn. Th�ng h�nh mang t�n Nguyễn Ngọc Tần, về gặp Tỉnh Trưởng Hồ Đức Trung, nhờ gi�p đỡ lo giấy, đổi t�n l� Nguyễn Minh Nhựt. Tỉnh Trưởng điện thoại cho Trung T� �i, Trưởng Ty Cảnh S�t. Đến nơi Trung T� �i bảo đến Tổng Nha S�i G�n cũng kh�ng giải quyết được. Trở về T�y Ninh Tỉnh Trưởng điện k�u Trung T� �i cứ l�m gi�p. Sự việc được giải quyết ổn thỏa v� Ng�i mang t�n Nguyễn Minh Nhựt từ đ�. Trước khi t�i thủ phận sự, Ng�i xin nghỉ ph�p một th�ng để nu�i phụ th�n đang nằm điều trị tại bệnh viện Chợ Rẫy. Một h�m l�c chạn vạn tối, từ dưới bước l�n thang lầu, Ng�i gặp Phối Sư Thượng Vinh Thanh vừa thăm th�n phụ Ng�i ra về, xuống thang gặp nhau, Ng�i Phối Sư n�i: -Em Tr�n đ�y hả?-L�c em c�n ở Nam Vang, c� lần Qua cầu cơ, Đức Hộ Ph�p gi�ng dạy Qua t�m c�ch an ủi em đang khổ v� gia cảnh� Ng�i cảm động, nghĩ rằng l�c n�o Thi�ng Li�ng cũng ở b�n cạnh, hằng an ủi, n�ng đỡ d�u dắt. Tại Nam Vang Đức Hộ Ph�p thường gi�ng dạy trực tiếp lại c�n gi�ng ở Việt Nam, bảo Ng�i Phối Sư Thượng Vinh Thanh t�m c�ch an ủi nữa. �n đức ấy l�m sao đ�p đền được?-Chỉ gắn lập c�ng với Đạo, trao dồi hạnh ch� họa chăng đ�p đền phần n�o trong mu�n một. L�c về T�a Th�nh Ng�i Phối Sư gởi cho Ng�i bản sao Th�nh Gi�o n�i tr�n. R� ra ch�nh Ng�i Trần Khai Ph�p, kh�ng phải Đức Hộ Ph�p. Ng�i lại c�ng nhớ thương Ng�i Trần Khai Ph�p nhiều hơn. L�c sanh tiền cầm quyền Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, Ng�i rất b�nh d�n, thương nh�n vi�n thuộc cấp, rất vui vẻ h�a đồng, bao dung tha thứ, n�u gương s�ng cho Chức Sắc soi chung về phương diện về lập c�ng cũng như về hạnh đức. Nay về Thi�ng Li�ng vị Ng�i vẫn lo nghĩ đến đ�ng em hậu tấn. Thật cảm động v� an ủi v� c�ng. 3.T�I THỦ PHẬN SỰ TẠI BỘ PH�P CH�NH Ng�i được bồ dụng l�m Trưởng Ph�ng Minh Tra Bộ Ph�p Ch�nh. Mấy th�ng sau ki�m lu�n Ph�p Ch�nh Th�nh Địa, rồi ki�m buộc tội tại Ph�p Ch�nh Tư Quyển Cửu Tr�ng Đ�i v� buộc tội tại Ph�p Ch�nh Trị An. Tủ hồ sơ của Ph�p Ch�nh ch�nh Sĩ Tải Tấn v� Ng�i lo sắm sắp xếp trang ho�ng, thứ tự v� lịch sự, c� thể n�i hơn hết c�c tủ hồ sơ Đạo thời bấy giờ, nhờ tạo những classeurs, b�a carton cứng, c� kẹp để giữ giấy loại nhập. Cuối năm 1967, Hội Nh�n Sanh sắp khai mở. Hồ sơ cầu thăng, cầu phong của Chức Sắc, Chức Việc thuộc Kim Bi�n T�ng Đạo gặp trở ngại v� kh�ng c� Ph�p Ch�nh minh tra, buộc l�ng phải quyền biến. Ng�i Hiến Ph�p dạy: Đương sự vắn mặt, Ph�p Ch�nh ghi theo c�c lời khai trong hồ sơ lai lịch c�ng nghiệp phần nhận x�t. Ng�i th� căn cứ ghi theo sự hiểu biết l�c c�n gần gũi nơi Kim Bi�n T�ng Đạo. Nh�n kỷ niệm ng�y Khai Đạo rằm th�ng 10 Hạ Nguơn năm 1967 được Hội Th�nh ủy nhiệm, Ng�i tồ chức giải v� địch cờ tướng. Lần kh�nh th�nh T�a Th�nh, �ng Gi�o Hội Danh Kỳ Việt Nam tức Lễ Sanh Ngọc Hội Thanh, chọn vị tr� b�n h�ng kh�n đ�i, kỳ nầy cũng tại rừng Thi�n Nhi�n nhưng sau T�y kh�n đ�i, c� sẵn bồn k�n thuận lợi, đỡ ph� c�ng của để tạo lập chỗ ngồi tranh giải. Ng�i tự xoay tiền mua sắm c�c giải thưởng: Qu�n qu�n v� địch : một c�p bạc � qu�n : một đồng hồ đeo tay Giải ba : một đồng hồ treo Giải an ủi : một c�y thuốc thơm Buổi bế mạc cũng kh� long trọng, trao tặng giải thưởng c� Ng�i Khai Đạo v� B� Hương Hiếu l�c c�n tại chức Nữ Ch�nh Phối Sư c�ng Chức Sắc cao cấp kh�c. Kh�n giả rất đ�ng, c�ch trang tr� cũng th�ng thường nhưng nhờ c� m�y ph�ng thanh v� ống loa, Ng�i tổ chức cuộc tranh giải cờ tướng lần nầy c� phần s�i động, h�o hứng v� hấp dẫn l�i cuốn rất nhiều kh�ch mộ điệu v� kh�ch hiếu kỳ. Năm 1970, nh�n giỗ Tổ H�ng Vương ng�y m�ng 10 th�ng 3 �m lịch, Trưởng Ban Tổ Chức B�c Sĩ Hỷ, mời Ng�i tham dự v� g�p c�ng tổ chức cuộc tranh giải cờ người (cờ tướng) tại s�n vận động Hoa Lư S�i G�n, dưới sự chủ tọa của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu v� phu nh�n. Cũng nh�n dịp nầy, Ng�i l�n đ�i truyền h�nh S�i G�n n�i l�n � nghĩa ng�y giỗ Tổ H�ng Vương, đồng thời th�ng b�o cho nh�n d�n trong nước được biết l� Hội Th�nh Cao Đ�i T�a Th�nh T�y Ninh đ� tạo ng�i B�o Quốc Từ để thờ c�c Đấng Ti�n Đế d�y c�ng lập quốc, thờ c�c bậc chiến sĩ anh h�ng vị quốc vong th�n v.v� Ng�i kh�ng h�m vọng cũng kh�ng cầu danh, chỉ do sự sắp xếp trước của Sĩ Tải L� Quang Tấn từ chối kh�ng được buộc l�ng phải nhận l�n đ�i gọi l�m phận sự th�i. Tại Ph�p Ch�nh Tư Quyền Cửu Tr�ng Đ�i, c� lần giữa phi�n t�a, Ng�i bị tr�ch l� buộc tội qu� gắt gao, kh�ng nghĩ t�nh xưa nghĩa cũ, anh em từng ăn chung một m�m, nằm chung một chiếu, h�nh Đạo từng đi chung với nhau� Ng�i x�c nhận sự thật t�nh nghĩa đậm đ� như thế, song đ� l� phần tư ri�ng của hai c� nh�n buổi trước, c�n tại Ph�p Đ�nh, Ng�i l�m nhiệm vụ v� phận sự l�c n�o cũng đặt tr�n t�nh cảm c� nh�n. Tại Ph�p Ch�nh Trị An, vạch trần khuất lấp trong hồ sơ vụ �n, cựu Gi�o Nhi Rong đ� bị phận Đạo Đệ Ngũ ỷ quyền, hai lần x�m phạm gia cư bất hợp ph�p, ph� hoại hoa m�u, hu� lợi c�y tr�i, lấn chiếm đất ở. Khởi đầu c� Rong l� ti�n c�o, sau biến th�nh bị c�o, hồ sơ tr�o đổi biến phải th�nh tr�i. Ng�i giải tỏa những oan kh�c khiến cho bị can cảm động, kh�c sướt mướt n�i rằng: -Từ trước đi đ�u cũng bị thất kiện, từ Phận Đạo, Kh�m Th�nh đến H�a Viện, chỗ n�o cũng bị xử thất. H�m nay được nghe tiếng n�i của Luật Ph�p của c�ng l�� Nhờ vậy m� c� Rong được trắng �n. Lần kh�c sự vụ c� kh�c hơn, Ng�i ph�n t�ch v� phơi b�y sự thật gi�p cho bị can nhiều lần thất kiện, chịu h�m oan ở cấp dưới, l�n Ph�p Ch�nh Trị An được cởi mở, đ�n nhận một ph�n quyết tương đối c�ng bằng. Gia đ�nh của đương sự trước đ� buồn phiền bất m�n, sau phi�n t�a tỏ ra rất nhiệt t�nh, t�ch cực đ�ng g�p v�o việc chung ở địa phận Đệ Nhị. Trường hợp của chị Ch�u Thị Kim Anh, B�n Trị Sự Phận Đạo Đệ Nhị l�nh l�m thay cho ch�nh quyền địa phương, d�ng �p lực cưỡng bức, ph�ng đường sửa ngay l�m cho kẻ mất đất thiệt hại hu� lợi, người được rộng phần thổ cư, chị Ch�u Thị Kim Anh phản ứng bị xử phạt v� tới đ�u cũng bị xử hiếp. Một bữa nọ, chị Kim Anh đến viếng Ng�i tại nh� l�c 8 giờ tối để hỏi thăm vụ �n. Mặc d� s�ng h�m sau T�a x�t xử. Ng�i trả lời rằng chưa xem x�t hết hồ sơ v� hỏi l�m thế n�o m� biết chỗ Ng�i ở. Chị cho biết l� vừa tr�nh b�y nổi niềm ức oan, y�u cầu Ng�i Ngọc Ch�nh Phối Sư Ngọc Nhượn Thanh gi�p đỡ l�m s�ng tỏ vấn đề. Ng�i Ngọc trả lời rằng hồ sơ đ� chuyển qua Ph�p Ch�nh Trị An, khuy�n chị đến t�m Ng�i. Ng�i n�i: -�ng Tr�n c� t�nh c�ng b�nh ngay thẳng, c� thể gi�p cho c� được trong trường hợp nầy m� th�i. Nhờ Ng�i chỉ cho n�n mới t�m được đ�ng nh�. Ng�i n�i: -Quen biết l�u ng�y chưa c� dịp tiếp x�c nhau, chị đến thăm chơi l� rất vinh hạnh, xin cảm ơn. Nhưng ngại rằng hồ sơ sẽ được giải quyết s�ng ng�y mai, t�i lại c� phận sự trong đ�. Nếu may mắn chị được kiện, người ta c� thể dị nghị rằng nhờ sự viếng thăm của chị h�m nay. Như vậy mất hay cho chị v� t�i cũng bị mang tiếng; phần c� nh�n t�i kh�ng đ�ng luận nhưng ảnh hưởng đến danh thể Ph�p Ch�nh. Xin thừa nhận rằng, dầu chị đến hay kh�ng đến thăm t�i, kết quả cũng chẳng thay đổi g�. T�i c� thề hứa với chị, t�i tận dụng khả năng v� sự s�ng suốt của ri�ng t�i, trong l�c l�m phận sự, giữ đ�ng lời minh thệ v� tư của Hiệp Thi�n Đ�i, xin chị y�n t�m. Việc kh�c thường l� sau khi chủ tọa Ph�p Ch�nh Trị An tuy�n �n, chị qu� sung sướng, cảm động, đến bắt tay với người buộc tội, ngay trong phi�n t�a. Thời gian sau Ng�i được bổ nhiệm l�m Quản Văn Ph�ng Bộ Ph�p Ch�nh kim Chủ Tọa Ph�p Ch�nh Trị An, nghị �n tại Ph�p Ch�nh Sơ Thẩm Hiệp Thi�n Đ�i, buộc tội tại Ph�p Ch�nh Thượng Phẩm Hiệp Thi�n Đ�i. Phận sự buộc tội tại Ph�p Ch�nh Tư Quyền Cửu Tr�ng Đ�i vẫn c�n. L�nh th�m nhiệm vụ kiểm so�t t�i ch�nh của Đạo đồng thời l� th�nh vi�n của Ban Chỉnh Trang Đường Phố chợ Trường Lưu. Ng�i cũng phải đ�n nhận tr�ch m�c thiếu t�nh thương, kh�ng gi�p đỡ đồng nghiệp trong chức vụ buộc tội tại Ph�p Ch�nh Thượng Phẩm Hiệp Thi�n Đ�i, cho rằng buộc tội qu� gắt. Trường hợp của bị c�o Luật Sự L� Ho�n Hồng tự Hảo Hớn ngoại t�nh với vợ Gi�p Văn C�. Thấy vợ ngoại t�nh với Hớn một c�ch trắng trợn, lộ liễu. Hớn thường đến nh� C� ngủ đ�m, hằng sử dụng xe Jeep c� s�ng lục của Trung T� Cảnh, nguy�n Tỉnh Trưởng Bến Tre cho mượn. C� rất buồn khổ kh�ng d�m thưa kiện v� lẽ đ�. Hơn nữa C� biết Hớn l� nhơn vi�n Ph�p Ch�nh, dầu c� thưa chắc cũng �Phủ binh phủ, huyện binh huyện m� th�i�. C� nghĩ như thế n�n đ�nh nuốt khổ chịu đau. Nhờ Đầu Hương Đạo Long Tr�, Ch�nh Trị Sự Trần Trọng Y�m chung hương đốc th�c, viết đơn d�m v� hướng dẫn đường đi nước bước. C� chỉ biết l�m theo chẳng ch�t tin tưởng. Mỗi lần được mời đến Ph�p Ch�nh lấy cung, ngay cả bữa ra T�a x�t xử, C� nh�n Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i với cặp mắt căm hờn, bất m�n, chẳng ch�t cảm t�nh. Thế m� sau phi�n T�a do Ng�i Bảo Đạo Chủ Tọa, Ng�i Cải Trạng buộc �n. Gi�p Văn C� thấy phấn khởi, thỏa m�n, tỏ ra k�nh trọng Chức Sắc ngay khi đ� v� gặp Ng�i ch�o hỏi rất đ�ng ho�ng. Điều đ�ng nhớ l� khi chủ tọa Ph�p Ch�nh Thượng Phẩm trao lời cho buộc tội, Ng�i đề quyết rằng lời khai của bị c�o ho�n to�n sai sự thật, thay v� c�ch l� hai người để hỏi cung, e mất ng�y giờ, Ng�i đề nghị viết hỏi v�i c�u v� buộc bị c�o viết trả lời. Khi đọc l�n sẽ lấy lời khai kh�ng khớp nhau tất nhi�n đủ chứng tỏ điều m�u thuẫn với sự dối dang của bị c�o. Chủ Tọa chấp thuận v� sự thật như C�ng Tố Vi�n tuy�n đo�n. Kết quả T�a chiếu thập h�nh của Đức L� Gi�o T�ng, gi�ng bị c�o L� Ho�n Hồng tự Hảo Hớn xuống hai cấp. Việc l�m v� tư của Hiệp Thi�n Đ�i v� Ph�p Ch�nh tạo niềm tin đối với bổn Đạo, mặc d� c� nh�n của Ng�i bị mất t�nh cảm v� kh�ng vừa l�ng thủ phạm. Ng�i vui vẻ chấp thuận để vẹn to�n phận sự. Trong l�c thừa h�nh phận sự, muốn giữ đ�ng lời minh thệ v� tư, Ng�i chấp nhận mọi ph� ph�n, phiền hận ảnh hưởng bời sự thương gh�t của thế t�nh, l� do kh�ng thỏa m�n l�ng vị kỷ c� nh�n của người kh�c. Cụ thể trường hợp hợp cựu Trung Tướng Nguyễn Văn Th�nh, l�c đắc phong Tổng Thanh Tra Đặc Nhiệm Ch�nh Trị Đạo ki�m Thống Quản Cơ Quan Th�nh Vệ v� Bảo Thể, lẻ ra phải gi�c ngộ, cải hối đề cứu v�n những g� đ� qua, ảnh hưởng nhiều đến l�ng trung th�nh chung thủy của �ng trong l�c tại ngũ qu�n đội Cao Đ�i, tr�i lại c�n lộng h�nh, t�c oai t�c qu�i, g�y bất b�nh trong Đạo ch�ng. Đa số đều nể sợ, từ Đạo hữu đến Chức Sắc c� tr�ch nhiệm, chẳng ai d�m n�i l�n, sợ th� o�n. �ng Th�nh ra đường cỡi Vespa mini c� hai người dọn đường v� hai người hộ tống bằng Honda 67, tr�ng oai vệ. Bộ h�nh hay Chức Sắc đi xe đạp đều phải n�p v�o lề, xuống xe chờ �ng Th�nh qua khỏi mới tiếp tục đi. Trong tinh thần x�y dựng v� l�m đ�ng với cương vị, dầu chỉ l� Chức Sắc tiều cấp Hiệp Thi�n Đ�i, Ng�i tr�nh l�n Đức Thượng Sanh, Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i, qua hệ thống của Ng�i Hiến Ph�p Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, cả hai chục sự vụ với đầy đủ chi tiết h�nh ảnh, đề nghị đem việc t�n nhiệm đặt trước Hội Th�nh Lưỡng Đ�i, xong rồi sẽ tr�nh l�n Thi�ng Li�ng định đoạt. H�nh t�n của �ng Th�nh đại kh�i như sau: -Bất chấp t�n ti thượng hạ, trật tự đẳng cấp, ra lịnh lục so�t Gi�o T�ng Đường (Văn ph�ng Đức Thượng Sanh) v� đ�i bắt nhơn vi�n phản đối, x�t Bộ Ph�p Ch�nh (văn ph�ng Ng�i Hiến Ph�p). -Mạo danh Hội Th�nh, chủ tọa Ban Huấn Từ tại phi�n họp Đảng ch�nh trị Cộng H�a X� Hội-S�i G�n (nh�m Văn Th�nh Cao). -Phạm thượng, x�c phạm Chức Sắc Đại Thi�n Phong c� tr�ch nhiệm cầm quyền Đạo. -H�nh hung nhơn vi�n c�ng quả nội � T�a Th�nh. -Th�u nạp nhơn vi�n an ninh tỉnh l�m thuộc cấp, đem v� kh� v�o nội � T�a Th�nh l�e để uy hiếp bổn Đạo. Việc nữa đ�m bắt c�ng quả lương vi�n hơn chục người thanh ni�n Đạo kh�ng giấy ho�n dịch, giữ một đ�m, một ng�y, giả vờ trả tự do chỉ cho ra cửa hậu, c� xe ch�nh quyền chờ sẵn, bắt đi qu�n dịch, c� thể bất lợi cho Đạo. Đức Thượng Sanh giữ im lặng. Nhơn vi�n của �ng Th�nh muốn cầu th�n cầu thế, tiết lộ cho �ng Th�nh biết. Ch�nh Truyền Trạng Nguyễn Ngọc Hiểu, Tổng Quản Văn Ph�ng Đức Thượng Sanh c� h�nh động nầy. Ng�i viết thơ đ�nh k�m thơ �ng Hiểu gởi �ng Th�nh, hỏi Đức Thượng Sanh tại sao c� việc tiết lộ cơ mật sanh chuyện o�n th�, c� thể đưa đến giết nhau trong cửa Đạo v� y�u cầu Đức Thượng Sanh l�m ra lẽ. Đức Thượng Sanh quở, �ng Hiểu bố lại nhơn vi�n văn ph�ng. Sau c�ng Sĩ Tải H�ng v� Sĩ Tải Thịnh l� nạn nh�n. Rốt cục chẳng ai biết tại sao Ng�i c� được bản văn của �ng Hiểu gởi �ng Th�nh. �ng Th�nh kh�ng ngại g�, đ� n�i ngay với Ng�i Ngọc Ch�nh Phối Sư Ngọc Nhượn Thanh rằng: �T�i muốn tu m� thằng Tr�n n� muốn ph�, coi chừng t�i giết n�. �ng Ngọc Nhượn Thanh cho Bảo Thể đến nh� b�o tin nầy. Biết �ng Th�nh c� khả năng l�m chuyện đ�, c� sự m�c nối li�n hệ mật thiết với ch�nh quyền tỉnh. Ng�i chẳng sợ g�, đ�m vẫn mở cửa sổ nh�, thay v� vận sorong ngủ, Ng�i mặc b� ba trắng từ đ�, ph�ng khi c� việc quăn lựu đạn �m s�t, khỏi l�a lồ th�n thể. Ng�y tan lễ B� Phối Sư Hương nhiều, bạn đời của Đức Hộ Ph�p, buổi s�ng sắp đến giờ ph�t h�nh di quan, nh�n thấy �ng Phạm Trung Hiếu đứng gần cổng Hộ Ph�p Đường, Ng�i đến gần hỏi: -Xin lỗi c� phải �ng l� Phạm Trung Hiếu kh�ng? Tưởng Ng�i l�m quen �ng �n cần lịch sự đ�p. -Phải, Qua đ�y, em c� việc g� cần hỏi. -T�i hỏi để biết đ�ng �ng l� Phạm Trung Hiếu đặng t�i b�o cho �ng hay l� vong hồn của �ng Gi�o Hữu Thượng Liền Thanh đang chờ �ng ở dưới tuyền đ�i. Tại sao �ng t�n nhẫn, v� nh�n Đạo như vậy? �ng t�n �c qu� vậy? �ng nỡ hại người cho đến chết trong t�? -Em kh�ng biết m�, tại n� muốn l�m tiền Qua. -Đến giờ ph�t nầy m� c�n giở giọng đ� nữa sao? �ng tưởng kh�ng ai biết việc �ng l�m hay sao? Ch�nh t�i cũng l� nạn nh�n của �ng trong vụ đ�. �ng Sĩ Tải Ngời c�n kia, tưởng �ng cũng chết chung với �ng Liền rồi, cũng do �ng. �ng nhớ kh�ng, l�c �ng Liền v� �ng Ngời mang thơ của Đức Hộ Ph�p đến trao cho �ng tại nh�. �ng giả bộ niềm nở hỏi, c�n ai đi chung nữa kh�ng? �ng bảo mời v� hết, xin đừng ngại. Khi chỉ biết c� hai người, kh�ng c�n ai nữa, �ng bảo con ra đ�ng cửa r�o v� k�u l�nh bắt. Thấy vẻ cương quyết của �ng, �ng Liền sụp lạy v� n�i: -Đ�y l� bức thư của Đức Hộ Ph�p, ch� ruột của �ng, tự tay Đức Ng�i viết cho �ng, nếu tin th� tin c�n kh�ng tin xin x� hủy, cho hai anh em ch�ng t�i ra về. �ng nhẫn t�m n�i: -Đ�u được, đ� v�o đ�y rồi, muốn ra phải c� c�ng an hay cảnh s�t dẫn ra mới được chớ. �ng đừng tưởng kh�ng ai biết, ngay từ h�m qua, anh em nghe �ng c� mặt ở Hộ Ph�p Đường, t�nh đến hỏi thăm sức khỏe của �ng rồi, nhưng t�i cản khuy�n anh em đ� v� Thầy v� Đạo, kh�ng n�n g�y rắc rối, lộn xộn trong đ�m tang của B� T�m, nhờ vậy n�n anh em mới để �ng y�n tới ng�y giờ nầy. B�y giờ �ng c�n giữ giọng vu khống, b�i lọ anh em, nhứt l� �ng Liền đ� chết v� tay �ng, �ng c�n b�i lọ. �ng c� can đảm thử lập lại c�u n�i vừa rồi �ng sẽ thấy việc g� xảy ra. �ng xem k�a, anh em c�n đang đứng b�n B�o �n Từ, chờ t�i n�i chuyện với �ng đ�y, �ng ngon lập lại đi. Thuyền B�t Nh� chở linh cửu b� Phối Sư Hương Nhiều di chuyển, c�u chuyện chấm dứt tại đ�. �ng Chơn Nhơn Phạm Văn �t, �ng Phối Sư Th�i H�o Thanh, �ng Anh t�i xế cũ của Đức Hộ Ph�p c�ng năm ba Chức Sắc v� Đạo hữu c� mặt nghe thấy. Ng�i n�i một th�i, một hồi, �ng Hiếu im lặng nghe, trong khi bổn Đạo rất đ�ng đứng b�n h�ng B�o �n Từ chờ đưa đ�m, Ng�i mượn cớ hăm h� cho �ng Hiếu sợ, cho lương t�m �ng cắn rứt, gi�p �ng gi�c ngộ, thức tỉnh chừa tội �c. Thật ra chẳng c� ai muốn g�y sự với �ng. Vả lại đ� hơn 10 năm qua, c� lẻ kh�ng bao nhi�u người biết sự việc đ� xảy ra như thế. Đưa linh cửu đến Phạm Nghiệp, l�c sắp sửa hạ nguyệt, �ng Chơn Nhơn �t n�i với Ng�i: -�ng Hiếu định đưa b� đến phần mộ, nghe �ng n�i, �ng Hiếu l�n xe vọt mất về S�i G�n rồi. 4.GI�P ĐỠ NHỮNG NGƯỜI HỒI HƯƠNG TỪ CAO MI�N VỀ VIỆT NAM Năm 1970, Lon Nol đảo ch�nh Sihanouk, Việt Kiều ở Cao Mi�n bị s�t hại rất nhiều. Số sống s�t t�m đủ mọi c�ch hồi hương, tr�nh họa ti�u diệt. C�ng nh�n đồn điền cao su Chup thừa l�c rối loạn lấy xe camion của h�ng mấy chục chiếc, chở nhau về Việt Nam theo lộ tr�nh Mitmot-T�y Ninh, được tập trung ở Phước Điền rất đ�ng. Cảnh sống thật vất vả thiếu thốn, mất vệ sinh dễ bịnh hoạn. Ch�nh quyền t�n Gi�o, c�c hội từ thiện tận t�m cứu trợ. Một �t người quen biết, l�c l�m chung sở với Ng�i t�m nh� thăm v� y�u cầu gi�p đỡ, l�nh ra khỏi trại để được thoải m�i hơn. Ng�i đến Tỉnh đường xin l�nh. Tỉnh Trưởng L� Văn Thiện cho biết: -Ch�nh phủ trung ương ra lịnh giữ một thời gian để thanh lọc v� đại đa số Việt Kiều ở Cao Mi�n đều th�n Cộng Sản, muốn bảo l�nh phải c� lịnh Trung Ương mới được. Ng�i đến S�i G�n c�ng �ng L� Quang Tấn, đến gặp �ng Quang Đ�ng, Quốc Vụ Khanh phụ tr�ch khẩn hoang lập ấp. �ng vui vẻ chấp thuận hứa đ�nh điện ngay cho Tỉnh Trưởng, bảo về gặp Tỉnh Trưởng giải quyết bao nhi�u cũng được. �ng biết v� tin c�c Ng�i l� Chức Sắc Đạo, do t�i ngoại giao của �ng Tấn n�n d�nh cho mọi dễ d�ng. Ng�i đến trại Phước Điền, � định xin cho những người quen, Việt Kiều tạm tr� chung thấy vậy cũng muốn xuất trại sớm, dầu kh�ng quen cũng y�u cầu gi�p đỡ. Ng�i m�i miết ghi t�n cả trăm người rồi m� anh chị em vẫn c�n xin th�m. Anh Tấn giải th�ch: -Mới xin lần đầu kh�ng r� được hay kh�ng, lập danh s�ch đ�ng qu� e trở ngại. Thử xem nếu được su�n lần sau sẽ xin tiếp. Nghe vậy anh em kh�ng n�i nỉ nữa. Tỉnh Trưởng thuận ph�, Ng�i mượn xe l�i chở những người c� t�n trong danh s�ch đưa hết về nh�. Đ�m đ� tổ chức li�n hoan mừng anh chị em tho�t nạn v� được t�i ngộ c�ng nhau. Xong rồi Ng�i giới thiệu chủ xe Camion đến nh�, đ�i b�n gặp nhau thỏa thuận gi� cả, gi�p chở gia đ�nh anh chị em hồi hương, kẻ về Long Xuy�n (trường hợp của �ng Đ�ng, con Thầy Ba C�c, nghiệp chủ ở Chup, gia đ�nh Thầy Giong ở Chup), người đi S�i G�n. C� một gia đ�nh 12 nh�n khẩu kh�ng th�n nh�n xin t� t�c tại nh� Ng�i tr�n 6 th�ng v� một gia đ�nh kh�c cũng tr�n 10 người ngụ tr�n 18 th�ng, chờ kiếm được sở ở S�i G�n chắc chắn mới dời đi. C�n một người kh�c gốc Miền Bắc, lớn tuổi nhờ sự bảo trợ của Ng�i, lo gi�p giấy tờ theo thủ tục hiện h�nh xin hưởng ti�u chuẩn cứu trợ của Ty X� Hội, lo c�ng ăn việc l�m t�nh tr�n 5 năm. C� một Việt Kiều t�n Trạng, bị tố c�o lấy m�y đ�nh chữ của h�ng Chup đem cho Việt Cộng, cảnh s�t đặc biệt điều tra khiến anh rất lo sợ, chạy nhờ Ng�i, rốt cục cũng được y�n xu�i. Anh em được bảo l�nh xuất trại, khai th�ng vấn đề, thời gian ngắn, số người c�n lại lần lượt cũng được trả tự do, định cư đ�u t�y �, muốn nhờ sự gi�p đỡ của ch�nh quyền cũng được Ty X� Hội bảo trợ. Trường hợp gia đ�nh chị Ba Đạt (c�ng g�nh gia đ�nh với anh Năm Viễn, Trưởng Ph�ng xổ số kiến thiết tại kho bạc nh� nước Phnom Penh) bị đưa định cư ơ B�nh Tuy. Bạn đời của Ng�i đến xin bảo l�nh về T�y Ninh, ch�nh quyền B�nh Tuy buộc phải c� sự chấp thuận của ch�nh quyền T�y Ninh mới được. Bạn đời của Ng�i về T�y Ninh l�m đ�ng c�c điều đ� n�u, trở lại B�nh Tuy xin rước gia đ�nh chị Ba Đạt 7 người về T�y Ninh. Ng�i lo cất nh� ở tại ng�i đất nh� của Ng�i, lại c�n t�c th�nh h�n lễ cho con g�i chị t�n B�. Ng�i đứng l�m Trưởng Tộc kim lu�n chủ h�n. Khi Hội Th�nh cấp đất ở v�ng Long Hải cho Việt Kiều Campuchia, Ng�i lập thủ tục xin cho mỗi gia đ�nh một phần thổ cư theo qui định. Nhờ uy t�n Đạo, Ng�i l�nh cho hai vị Sĩ Tải khỏi bị bắt đi qu�n dịch. 1.-Sĩ Tải L� B� Khanh tại cảnh s�t cuộc Ph� Khương. 2.-Sĩ Tải L� Văn L� tại văn ph�ng chiến dịch Phụng Ho�ng-T�y Ninh do Trung T� Nghiệp l�m Trưởng. Ngo�i ra c�n l�nh mấy đứa ch�u ở Kim Bi�n về, bị bắt qu�n dịch, do Trung T� M�ch gi�p, can thiệp được thả ra. 5.NG�I BẢO ĐẠO TỪ CAO MI�N VỀ T�A TH�NH Cũng năm 1970, Ng�i Bảo Đạo hồi hương, Lễ Sanh Ngọc Hạnh Thanh, Sĩ Tải L� Quang Tấn v� Ng�i đem xe nhỏ đ�n tại phi trường T�n Sơn Nhất. Những ng�y đầu ở S�i G�n, �ng Tấn lo mọi việc cho ngải Bảo Đạo hội kiến ch�nh phủ, đại để Tổng Trưởng Bộ X� Hội, Chủ Tịch Thượng Viện, Ph� Tổng Thống v.v�để g�p � lo chuyển vận Việt Kiều hồi hương. Mấy ng�y sau Ng�i lấy xe đưa Ng�i Bảo Đạo về T�a Th�nh đ�nh lễ Đức Ch� T�n, Đức Phật Mẫu v� thăm viếng Chức Sắc nam nữ trong Hội Th�nh. Trung Tướng Th�nh biết Đức Thượng Sanh kh�ng ưa Ng�i Bảo Đạo, lập b�o c�o l�n Ng�i Hiến Ph�p, theo hệ thống, việc Ng�i tiếp v� đưa Ng�i Bảo Đạo đi đ�y đi đ�. Chuyến về của Ng�i Bảo Đạo thật gay go: Đức Thượng Sanh đ� c� định kiến l� Ng�i Bảo Đạo theo Cộng Sản c�ng với Sĩ Tải Cao, sợ chết tạo cớ giả để c� l� do về Việt Nam cho y�n th�n. Sự việc như sau: Ng�i Bảo Đạo ph�c tr�nh về Hội Th�nh, qua đường d�y H�a B�nh Chung Sống . �ng Lễ Sanh Ngọc Trọng Thanh, Trưởng Ban Vận Động Duy Nhứt, trước đ� c� lần gửi thơ ch�nh thức, theo hệ thống bưu điện. Hội Th�nh kh�ng d�m nhận. Thơ bảo đảm giao ho�n. Việc khẩn cấp sợ như lần trước, thơ bị giao hồi g�y trễ nải. Ng�i Bảo Đạo nhờ �ng Lễ Sanh Ngọc Hạnh Thanh chuyển tr�nh l�n Ng�i Hiến Ph�p, cho biết Việt Kiều bị s�t hại rất nhiều. Hiện tập trung bắt buộc v�o c�c Ch�a, Nh� Thờ, Th�nh Thất, Trường Học v.v�Hằng ng�y lai rai bị ki�u t�n dẫn đi thủ ti�u mất t�ch. Bổn Đạo chung chịu số phận rất hải h�ng �u lo. Sinh mạng như chỉ m�nh treo chu�ng. Xin Hội Th�nh quyết định cho hồi hương, bổn Đạo chờ lịnh Hội Th�nh, từng giờ, từng ph�t tr�ng đợi. Ng�i Hiến Ph�p thấy lời văn tha thiết, t�nh trạng khẩn cấp n�n cho t�i xế Hiển l�i xe đem d�ng Đức Thượng Sanh tại tư gia ở S�i G�n. Thay v� quyết định việc cầu cứu của bổn Đạo ở Cao Mi�n, Đức Thượng Sanh quở, n�i việc nhỏ mọn m� sai t�i xế cho tốn xăng của Đạo. Bắt lỗi Ng�i Bảo Đạo, tại sao kh�ng ph�c tr�nh ch�nh thức, gởi ngay Hội Th�nh, lại gởi qua Ban Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống. T�i xế Hiển được cho về, mang theo bức thư của Đức Thượng Sanh, mời Ng�i Hiến Ph�p đi Long Hải đổi gi�, cả tuần lễ mới về S�i G�n. Mỗi Chức Sắc đến thăm, Đức Thượng Sanh đều n�i l�n � nghĩ l� �ng Bảo Đạo v� Sĩ Tải Cao sợ chết, vẻ cơ giả v.v�tất cả đều nghe v� tin in tr� như vậy. Thời gian sau Đức Thượng Sanh trở lại T�a Th�nh, lập đ�n cơ tại Cung Đạo đề cầu hỏi việc di Li�n Đ�i Đức Hộ Ph�p về T�a Th�nh, theo Th�nh Gi�o Nam Vang kh�ng ph� hợp với di ch�c. Th�ng thường theo ni�m luật của cơ b�t, �t nhiều đ�n cơ cũng bị ảnh hưởng theo định kiến của Đồng Tử v� Chức Sắc Đại Thi�n Phong c� mặt hầu đ�n. Ng�i Bảo Đạo gặp kh� khăn từ việc muốn tiếp tục h�nh Đạo đến việc ăn uống, l�c ở nội � phải đ�ng tiền ri�ng nhờ Tr� Ph�ng B�o �n Từ lo thức ăn. L�c đầu ở nh� tư, chiều giăng v�ng nằm tại vườn c�y ph�a hậu. Ng�i thấy Ng�i Bảo Đạo buồn đến ngồi cạnh để t�m t�nh an ủi Ng�i lu�n suốt ba bốn buổi chiều. Khi Đức Thượng Sanh v� Ng�i Bảo Thế m�n phần, Ng�i Hiến Ph�p l�n cầm quyền Hiệp Thi�n Đ�i, thời cơ c� vẻ thuận lợi. Ng�i để tờ xin ph�p l� h�a vụ �n trục xuất 6 vị Sĩ Tải trong Ban Thống Nhứt H�a B�nh Chung Sống ra khỏi Đạo, v� bản Thi�n Lịnh năm 1964, l� do n�u l�n: Thay v� giao Ph�p Ch�nh điều tra rồi đưa ra T�a x�t xử, chiếu y Th�nh Lịnh của Đức Hộ Ph�p, Hội Th�nh hợp đưa ra biện ph�p h�nh ch�nh quyết định thi h�nh. Lịnh trục xuất của Đạo tương đương với bản �n tử h�nh của b�n đời, m� đời c�n c� Trạng Sư biện hộ cho bị c�o. Bị can c� quyền tự biện hộ, được c� tiếng n�i sau c�ng, được c� thời gian xin �n x�. Chẳng lẻ Đạo khắc khe hơn đời, thi h�nh kh�ng đ�ng luật, tạo tiền lệ bất hợp l� nơi cửa Tư Ph�p Hiệp Thi�n Đ�i. Ng�i Hiến Ph�p ra lịnh thủ ti�u lịnh trục xuất n�u tr�n. Ng�i thấy chưa đủ, tiếp theo Ng�i c�ng với c�c vị Sĩ Tải kh�c c�ng l�m tờ đơn xin phục chức cho c�c �ng. Ng�i Hiến Ph�p lại k� th�m sắc lịnh phục chức Sĩ Tải cho c� �ng Nguyễn Minh Ngời, Nguyễn Th�nh Nguy�n, Nguyễn Văn T�, Huỳnh Văn Hưởng, Đỗ Ho�ng Giảm. Phạm Duy Nhung đ� chết. Thế l� vụ �n về cơ b�t li�n quan Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống được kết th�c mỹ m�n. Năm 1974, Hội Th�nh mở Hội Nhơn Sanh, ph�i đo�n chứng sự luật ph�p gồm c�c �ng Sĩ Tải L� Quang Tấn, Thừa Sử Trần Văn Ng�n l�m ph�, c� mấy Sĩ Tải phụ tr�ch, Ng�i l�m Trưởng. Hội khai mạc được �t h�m, �ng Tấn đi T�n Đề Ly-Ấn Độ dự Hội Nghị T�n Gi�o Quốc Tế, với tư c�ch l� th�nh Vi�n của Hội Đồng T�n Gi�o Việt Nam. __________________________________________________ CHƯƠNG V THỜI KỲ X� HỘI CHỦ NGHĨA 1.ĐẢM NHIỆM QUYỀN CHƯỞNG QUẢN BỘ PH�P CH�NH2.BỊ CH�NH QUYỀN BẮT GIAM 3.NGỒI TRONG T� HỒI TƯỞNG NHỮNG VIỆC XƯA 4.ĐẤU TRANH V� CH�NH NGHĨA KH�NG SỢ CƯỜNG QUYỀN 5.NHỮNG TH�NG NG�Y Ở TRONG KH�M ĐƯỜNG 6.NHỮNG MẪU CHUYỆN TẠI TRẠI GIAM B�U CỎ 7.NHỮNG Đ�N CƠ HỌC ĐẠO8.BỊ T� LẦN THỨ 3 KHOẢNG 10 TH�NG 9.BỊ TRỤC XUẤT RA KHỎI ĐẠO MỘT C�CH V� L� 10.BỊ BẮT V� LI�N QUAN ĐẾN CƠ B�T 11.MỚI MỔ VẪN BỊ BẮT GIAM 12.TỔNG KẾT NHỮNG TH�NG NG�Y BỊ BẮT SAU NĂM 1975 13.VIỆC XUẤT CẢNH THĂM CON 1.ĐẢM NHIỆM QUYỀN CHƯỞNG QUẢN BỘ PH�P CH�NH Sau ng�y 30-4-1975, thuyền Đạo bắt đầu đi v�o kh�c quanh của lịch sử. C�c vị Thời Qu�n lần lượt về chầu Đại Từ Phụ, chỉ c�n Ng�i Hiến Đạo ẩn dật tại tư gia, Ng�i Bảo Đạo được bầu Quyền Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i. Hai �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi v� Nguyễn Văn Kiết cầm quyền Bộ Ph�p Ch�nh v� cũng l� cặp cơ phong Th�nh được Thi�ng Li�ng chuẩn nhận. Chỉ một thời gian ngắn hai �ng bị ch�nh quyền Cộng Sản mời đi học tập cải tạo, n�i l� 3 th�ng. Trước khi hai �ng l�n đường mất tự do, Hội Th�nh Hiệp Thi�n Đ�i bầu người tạm thay thế. Đầu ti�n được tiến cử nhưng Ng�i từ chối. Lần thứ hai Ng�i cũng kh�ng nhận, giới thiệu 3 Chức Sắc đồng phẩm Cải Trạng như c�c Ng�i V� Th�nh Quốc, L� Minh Khuy�n v� Nguyễn Th�nh Tất, đề nghị trong 3 người đ� c� khả năng hơn. To�n hội cũng kh�ng t�n th�nh. Lần thứ 3 Ng�i c� xin � kiến tiếp l� đ� trọn tin ở quyền Thi�ng Li�ng, xin để Thi�ng Li�ng định đoạt bằng c�ch cầu nguyện bắt thăm, trong 4 vị Cải Trạng, ai tr�ng thăm nầy sẽ cầm quyền Ph�p Ch�nh. �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi b�c � kiến của Ng�i, �ng n�i: -Đ�y l� chọn người c� khả năng, tư c�ch để l�nh nhiệm vụ Đạo, kh�ng phải việc cầu may rủi m� định bốc thăm. �ng quyết đề cử Ng�i, �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Kiết v� to�n hội t�n th�nh bầu Ng�i. X�c động trước sự t�n nhiệm cao độ m� Hội Th�nh Hiệp Thi�n Đ�i ba lần d�nh cho, Ng�i để lời cảm ơn Hội Th�nh, đại �: -K�nh trọng kh�ng bằng nghe lời�thiểu số phải t�ng đa số�Hội Th�nh Hiệp Thi�n Đ�i ba lần bầu t�i cầm quyền Bộ Ph�p Ch�nh, tạm thay hai anh lớn bị mời đi cải tạo. Chẳng h�m vọng cũng chẳng h�m danh hay tham quyền, nhưng đ� � thức được bổn phận v� tr�ch nhiệm, buộc l�ng t�i phải nhận. T�i dư biết l�nh nhiệm vụ nầy, chắn chắn một ng�y n�o đ� cũng chịu số phận y như hai anh lớn, nghĩa l� sẽ bị bắt đi cải tạo. Tuy nhi�n t�i vui vẻ chấp nhận để l�m phận sự� �ng Cải Trạng Nguyễn Th�nh Tất tỏ � tr�ch Ng�i sao kh�ng nhận ngay từ l�c đầu, từ chối l�m chi hai ba lượt, để mất ng�y giờ. Ng�i đ�p: -L�m sao d�m vỗ ngực tự h�o m�nh đủ t�i đức. Quyết từ chối kh�ng được, buộc l�ng phải nhận th�i. Vả lại, �t ra m�nh cũng phải c� sự khi�m tốn tối thiểu� S�ng h�m sau hai anh lớn c�ng một số Chức Sắc tr�n ba chục người khăn g�i l�n đường học tập cải tạo. Ng�i Bảo Đạo k� lệnh cho Ng�i nhiệm vụ Xử L� Thường Vụ Bộ Ph�p Ch�nh, chiếu quyết nghị của Hội Th�nh Hiệp Thi�n Đ�i. Ban đầu �ng Hợi c�n bị giữ ở Huyện, nghe bị chất vấn khai th�c khắc khe, b� Hợi cho mời Ng�i đến nh� để ph�n bua. B� sợ Ng�i t�ng dịp tố c�o th�m về việc h�ng l� gạch trước kia, �ng Hợi tự � thanh to�n bất ph�n minh trong l�c Ng�i lưu vong vắn mặt. B� n�i: -H�m nay chị bịnh, kh�ng đến Ch� được n�n mời Ch� ra đ�y để n�i chuyện cho Ch� nghe. Phần h�ng l� gạch của Ch� với anh Bảy Ch�, Mười Nhột ăn chớ anh Bảy Ch� kh�ng c� ăn� Ng�i trả lời: -Chị y�n ch�, Em ph�n biệt việc chung v� việc ri�ng rất r� r�ng, kh�ng lẫn lộn. Anh Bảy v� anh Tư Kiết bị bắt v� Đạo, đ� l� việc chung. C�n việc h�ng l� gạch l� việc tư ri�ng, kh�c nhau. Đến đổi Trương Ngọc Anh tưởng giữa anh Bảy v� em c� m�u thuẫn nhau, muốn khai th�c vụ mấy căn nh� Hội Qu�n Ph�p Ch�nh, t�nh l�m hại anh Bảy, em trả lời trớt he, kh�ng ăn thua g� hết, n� muốn lợi dụng m�nh, sao được? dể g�? Chị y�n t�m. Ba th�ng tr�i qua, hai anh lớn vẫn c�n bị giữ, Hội Th�nh Hiệp Thi�n Đ�i muốn nhắc Ng�i l�n Quyền Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, Ng�i đề nghị chờ th�m một thời gian nữa, t�nh vội c� thể dư luận cho rằng Ng�i h�m vọng, tham quyền. Ng�i Bảo Đạo đồng � giữ danh từ Xử L� nhưng ban rộng quyền đầy đủ như Chưởng Quản ch�nh thức để c�ng việc được tr�i chảy. Thừa Sử L� Quang Tấn bị bắt ở S�i G�n, Thừa Sử Trần Văn Ng�n bị bắt tại nh� ở Long Hoa, bịnh b�n th�n, ch�nh quyền tạm tha về nh� trị bệnh. Ng�i tr�nh Ng�i Bảo Đạo xin được kiện to�n nội bộ Ph�p Ch�nh trước khi Ng�i bị bắt. Theo tin thần lời dạy của Đức Hộ Ph�p, hễ Chức Sắc lớn bị bắt, Chức Sắc nhỏ l�n thay. Hết Chức Sắc, cho Chức Việc hoặc Đạo Hữu l�n cầm quyền cũng được. Điều thứ nhứt bổ nhiệm �ng Cải Trạng Nguyễn Th�nh Tất phụ tr�ch Xử L� Thường Vụ như Ph� Chưởng Quản Bộ Ph�p Ch�nh, cử một vị Truyền Trạng thay chức Trưởng Ph�ng Thẩm Vấn để trọn v� tư trong việc điều tra hồ sơ Gi�o Sư Ch�nh (Huỳnh C�ng Ch�nh), x�i phạm tr�n 5 triệu đồng của N�ng Viện. Điều thứ nh� bổ nhiệm mấy vị Truyền Trạng t�n th�n c� mặt tại T�a Th�nh v�o chức Trưởng Ph�ng c�n khuyết vị. Gần 10 năm l�m Quản Văn Ph�ng Bộ Ph�p Ch�nh hiểu kh� nhiều về t�m đức khả năng, tinh thần, � ch� của hầu hết anh em nhơn vi�n Ph�p Ch�nh, Ng�i hứa lấy c�ng t�m l�m nhiệm vụ. �ng Gi�m Đạo B�i Quang Cao, Quản Văn Ph�ng Ng�i Bảo Đạo, t�n th�nh � kiến của Ng�i v� Ng�i Bảo Đạo cũng thuận bằng lời, Ng�i đến thương lượng với vị Gi�m Đạo Trần Thanh Danh. Nhờ giữ chức Trưởng Ph�ng Biện Hộ. Ng�i kh�ng n�i r� l� cử c�n bộ L� Thị Li�m l�m Trưởng Ph�ng �n Tiết m� Ng�i Danh đang đương nhiệm. Thế l� đ� c� sự x�ch m�ch m�u thuẫn xảy ra giữa hai Ng�i. Ng�i Bảo Đạo thấy kh�ng y�n n�n bổ Ng�i Danh qua Hiệp Thi�n Đ�i. Ng�i lại kh�ng bằng l�ng n�n xin từ nhiệm. Đơn nạp l�c 10h30 ng�y 19 th�ng 8 Nhuần B�nh Th�nh (12-10-1976), đến 12 giờ về tới nh�. C�ng an đọc lịnh x�t nh� v� bắt lu�n. 2.BỊ CH�NH QUYỀN BẮT GIAM Ti�n đo�n trước thế n�o cũng c� ng�y nầy, Ng�i đ� chuẩn bị một l�t muối ớt, một l�t muối sả, định đi cải tạo trường kỳ nhưng l�c bị bắt bất cập n�n qu�n đem theo. Ng�i tưởng m�nh sẽ bị bắt giống như �ng Hợi v� �ng Kiết, sự thật kh�ng phải vậy. C�ng an tống giam v�o kh�m đường B4 Tỉnh. T�nh ra c�n thiếu một tuần tr�n 6 th�ng Ng�i cầm quyền Bộ Ph�p Ch�nh. Việc bắt Ng�i c�ng an sắp xếp cũng hay, c� vẻ trịnh trọng. Buổi s�ng một thanh ni�n v�o nh� hỏi Ng�i bao giờ mở kh�a thi Luật Sự, đặng chuẩn bị, � dọ hỏi Ng�i c� đi đ�u vắngkh�ng? L�c trưa Ng�i bị bắt mới đo�n biết, thật ra l�c đầu kh�ng nghĩ tới. Ng�i v�o nh� l�c 12 giờ trưa, 5 ph�t sau Trung �y Lập c�ng an theo g�t tới. Ng�i mở cửa trước mời v�o nh�. Lập hỏi v�i c�u b�ngquơ, nh�n ra cổng hỏi sao xe l�u tới qu�, bộ đi lạc sao? Lập ra cổng, Ng�i thản nhi�n bước theo, xe jeep tới, v�i vi�n c�ng an tới, bảo mời v�i người l�ng giềng, đọc lịnh bắt v� x�t nh�, buộc cỡi �o d�i ra, Ng�i kh�ng cỡi. C�ng an bảo đ� mất quyền tự do� dằng co một hồi thấy cương quyết bảo thủ trong trường hợp nầy bất lợi hơn. C�ng an m�c c�ng số 8 kh�a Ng�i buộc ngồi y�n tr�n salon. Ch�ng v�o lục so�t đồ, một người ở lại chụp h�nh nhiều kiểu, chụp thẳng trực diện, chụp nghi�ng, đứng tr�n ghế chụp xuống, lấy d�y sắc lịnh Đạo ra chụp lu�n. Đặc biệt lệnh bắt t�n kh�ng phải t�n Nhựt. Nghĩ rằng Ng�i c� � qua mặt Cộng Sản nhưng kh�ng qua mặt được. L�c ngồi salon tay mang c�ng tự động, biết rằng nh�c nh�t siết chặt đau tay nhưng giữ c�ch n�o cũng kh�ng khỏi. Hai cườm tay ngấn khuyết cảm thấy đau nh�i nhưng Ng�i n�o c� nghĩ tới phần đau x�c thịt, t�m tr� bận hướng về th�n phụ gi� nua, c�n mấy th�ng nữa l� đến 87 tuổi, đang nằm tr�n giường bệnh, hằng đ�m Ng�i đến ngủ b�n cạnh�nay đột nhi�n vắng b�ng�th�n phụ Ng�i sẽ nghĩ sao? Chắc l� buồn lắm�Ng�i thấy thương th�n phụ rất nhiều, l�ng rạc r�o đau x�t như đứt từng đoạn ruột. Đắn đo suy nghĩ, c� n�n đề nghị Trung T� Lập cho gh� nh� để từ gi� th�n phụ một lần ch�t hay kh�ng? Ng�i tự nhũ: E lập cho m�nh t�nh yếu h�n, xem thường m�nh�nếu Lập thuận cho rất tốt, ngược lại bị từ chối ngỡ ng�ng th�m. Hai luồngtư tưởng phản khắc nhau, một lẽ thương cha muốn gặp để gi� từ, biết đ�u l� lần cuối gặp nhau để vĩnh viễn l�a nhau kh�ng bao giờ c�n thấy mặt nhau nữa. Gặp để �m ch�n cha cầu xin tha thứ tội thất hiếu kh�ng thể hầu hạ, chăm s�c l�c cha gi� yếu bịnh hoạn. Kh�ng gặp cha rủi cha chết phải �n hận suốt đời. Lẽ kh�c sợ c�ng an xem thường, bị từ chối c�n mất thể diện, nhẹ gi� Chức Sắc�� nghĩ s�u xa c� năng lực hơn, li�n quan đến danh thể chung. Ng�i đ�nh bu�n tr�i kh�ng nghĩ tới nhưng củng thấy t�i t� l�ng. Ng�i trấn an, nhũ thầm: �H�y n�n l�ng, r�ng chịu đựng�. Ng�i nhớ lại b�i thơ của Đức Hộ Ph�p c� dạy rằng: V�ng thau lẫn lộn kh�ng người thổi, Ngọc thạch bất ph�n thiếu kẻ trau. Nhớ thuở năm xưa Thầy c� dạy, Hai trăm Bồ T�t tại thi�n lao. Thầy c�n cam chịu th�n lao l�, Tớ lại m�n chi phận thảm sầu. Chẳng bước đến trường thi khổ hạnh, L�m sao r� đặng m�y cao s�u? Trường Ti�n mở lớp giồi thi�n vị, Kh�a Phật khai kỳ dượt s�i tu. Chọn lọc chi�n l�nh cho đ�ng gi�, Ph�ng sau nối nghiệp Đạo ngh�n thu. T�m hồn trở lại khoản kho�i. C�ng an x�t nh� xong, dắt ra xe, lấy theo d�n m�y đ�nh chữ v� �t giấy tờ, Ng�i mang theo giỏ đựng quần �o để x�i trong t� m� qu�n 2 chai muối. Cũng trong dịp nầy, Ng�i mất một khoen v�ng 24 một lượng của con g�i Ng�i Tuyết Mai gửi giữ d�m. Để trong học tủ b�n viết m� kh�ng biết l� do. V�ng đ� của mẹ Tuyết Mai cho Tuyết Mai. Những điều Ng�i lo nghĩ về cha gi� sau quả nhi�n đ�ng sự thật. Cuối năm 1981, l�c Ng�i ở t� ra nghe kể lại, gia đ�nh kh�ng cho th�n phụ Ng�i biết tin Ng�i bị bắt, sợ v� qu� x�c động, bịnh trầm trọng th�m. Nh� n�i dối l� Ng�i đi học. C� th�ng qua mặc dầu trong ng�ng hằng ng�y nhưng vẫn tin như lời. Một h�m Gi�o Sư T�i, nhơn vi�n văn ph�ng Th�i Đầu Sư đến thăm, th�n phụ Ng�i hỏi: -Chẳng biết thằng Bảy t�i đi học đ�u l�u qu� kh�ng về? -�ng Cải Trạng bị bắt rồi, Ng�i kh�ng hay sao? Th�n phụ Ng�i sa sầm n�t mặt kh�ng n�i nữa. C� lẻ qu� cảm x�c cố n�n thương đau�v�i ng�y sau ng� bịnh nặng, th�n phụ Ng�i thường k�u nhắc t�n Ng�i. Ng�i bồi hồi nhớ lại, c� lần ngồi chung điểm t�m s�ng, th�n phụ n�i với Ng�i: -Ba nhớ anh S�u con qu�, n� bị đưa đi cải tạo kh�ng biết đến bao giờ mới về. Ch�nh th�n phụ Ng�i đ� kh�c, vừa n�i vừa kh�c trước mặt Ng�i. Ng�i n�n l�ng an ủi th�n phụ cho qua cơn bi lụy!!! Trước trường hợp của Ng�i chắc cũng thế th�i, x�c động mạnh, bệnh ng�y c�ng tăng, c�ng trầm trọng. T�nh ra chỉ 2 tuần sau ng�y Gi�o Sư T�i thăm th� th�n phụ Ng�i mất. Tang lễ được cử h�nh theo đ�ng ph�p Đạo, chưa bị hạn chế, chỉ c� điều l� chẳng c� cậu con trai n�o cư tang đ�i hiếu. Hai con trai lớn c�n lại đ� đi t�, con trai �t kh�ng tr�nh diện cải tạo, l�n l�t về trong đ�m tang m� kh�ng d�m chường mặt ra sợ bị bắt. Con g�i, d�u, rễ, c�ng ch�u nội, ngoại đều c� mặt. Tuyết Mai, con g�i của Ng�i thay mặt cha mang gi�y rơm mũ bạc, khiến cho Chức Sắc v� bổn Đạo mũi l�ng thương t�m, lắm người đỗ lụy rơi ch�u, thương cho �ng Đầu Sư bạc phước. Hội Th�nh xin cho Ng�i về thọ tang, bạn đời Ng�i mang thơ ra tỉnh hi vọng �ng S�u Thượng Chủ Tịch Tỉnh sẵn l�ng gi�p đỡ. Thế m� s�ng cũng như chiều, bạn đời Ng�i được mời chờ. Chờ suốt 3 ng�y liền, mỗi ng�y 2 buổi kh�ng trả lời dứt kho�t cứ khuy�n chờ. Cuối ng�y thứ 3 thấy kh�ng c�n đủ can đảm ngồi chờ nữa v� mất qu� nhiều ng�y giờ chẳng lo g� được trong đ�m tang. Đủ thấy c�ch l�m việc đ�ng hơn l� tư tưởng t�m l� của c�n bộ l� như vậy. Kh�ng cho cứ thẳng thắng trả lời, gạt l�m chi cho thi�n hạ mất c�ng m� m�nh cũng bị mất uy t�n. Phải chăng đ� l� ch�nh s�ch? V�o kh�m l�c 1 giờ rưởi trưa, tới giờ ph�t cơm chiều, khẩu phần hơn hai ch�n, phần ăn s�ng chỉ một ổ b�nh m� nhỏ đủ ti�u chuẩn trong ng�y. Thức ăn độ một ch�n rau muốn luộc, nước lỉnh loảng. Cứ ăn xong rồi ngồi nghỉ, thật l� rảnh rỗi. 3.NGỒI TRONG T� HỒI TƯỞNG NHỮNG VIỆC XƯA Ng�i ngồi hồi tưởng những việc đ� xảy ra trong qu� khứ, cũng c� nhiều điều n�n thơ th�ch th�, vừa an ủi, vừa kh�ch lệ, những việc xảy ra như sau: -Năm 1967, trong một đ�n cơ học hỏi ri�ng tại nh� anh Hạ Ch� Khi�m, anh Khi�m v� anh T�o ph� loan, Đức Huệ Mạng Kim Ti�n cho Ng�i một b�i thi tiết lộ tiền kiếp v� c� � khuy�n dạy: Bước hạnh đường qua cũng kh� d�i, Gan trung c�n đủ hiển đường may. �n xưa bến Phạm m�nh năng thưởng, Quyền cũ ai toan để mặc ai. Gi�o ph�p Thi�ng Li�ng cho r� l�, Đưa đường hiệp chủng chọn anh t�i. Cơ mầu h� để ph�m t�m nắm, B�t diệu n�o cho lộ đ� đ�y. Minh ch� kh� tua bền thử ch�, Đ�i v�n rạng vẻ ngọc si�ng m�i. -Năm 1968 cũng tại nh� anh Khi�m cũng cập đồng tử nầy, Ng�i nguyện thầm đại � n�i l�n tin thần � ch� c� thừa, chỉ ngại c�n mang th�n ph�m x�c tục, trọng trượt u m�, e kh�ng vượt khỏi điều thử th�ch, kh�ng trọn Đạo trước giờ nhắm mắt l�m chung, đức Huệ Mang Kim Ti�n đ�p bằng một b�i thi kho�n thủ tứ tuyệt: Huệ ph�c đường danh nghiệp vẫn tr�n, Mạng t�ng chơn ph�p một l�ng son. Kim tri�u Đạo sự huyền linh chuyển, Ti�ntục chờ cơn hiệp nước con. Một lần kh�c, nghe một v�i anh lớn đặt nghi vấn v�o đ�n cơ gi�ng cấp Ng�i Phối Sư Thượng Vinh Thanh v� phong Ng�i Thượng S�ng Thanh l�n Đầu Sư, Ng�i thầm bạch hỏi, B�t nương quở: Hỡi kh�ch d�u th�n c� biết chăng? Đường qua mấy dặm bước thăng bằng. Cớ n�o huệ ch� chưa y�n tĩnh, M� lại c�n đem dạ nghĩ xằng? Đời đ� kh�ng tường cơ nhiệm l�, Đạo sao chẳng rỏ bước sao giăng? Con cờ ngỏ tắc đường nghi vấn, Ph�p bửu kh� tua định chuẩn thằng. Cửu Nương ti�n tri cuộc phong ba sắp tới trong cửa Đạo v� khuy�n: Huyền diệu nan tri l� diệu huyền, Phong ba chưa dễ lắng đường duy�n. Đ�nh tần c�n vướng lằn m�y bạc, Biển Bắc đang cơn thọ n�o phiền. Bởi chẳng ho�n lương đời mới diệt, V� chưa tỉnh giấc Đạo qui nguy�n. Chớ đem ch� cả m� ph� diễn, Đợi buổi quyền giao định sửa giềng. Năm 1971, Ng�i Bảo Đạo v� Sĩ Tải B�i Quang Cao ph� loan tại tư gia, ngo�i c�c điều dạy kh�c trong dịp lễ gi�ng sinh ng�y m�ng 5 th�ng 5 T�n Hợi, Đức Hộ Ph�p dạy ri�ng Ng�i, nguy�n văn như sau: �Tr�n con! Thầy rất h�i l�ng v� sự biết lập c�ng quả đối với đại nghiệp của Đức Ch� T�n, con sẽ được ban thưởng v� an ủi nhiều ở mai hậu�. Năm 1976, tại Hiệp Thi�n Đ�i, Ng�i được ph�p hướng dẫn anh em Luật Sự, Sĩ Tải ph� loan. Một bữa nọ, �ng Th�nh Hiển gi�ng cơ với sự vui vẻ kh�c thường. Ng�i r�t rượu mời v� bạch hỏi c� điều chi vui, xin cho đ�n em chung c�ng chia sớt. �ng Th�nh Hiển cười, viết tiếp: �Rất vui vẻ thấy Monsicur Tr�n l�m xứng phận�. Ng�i x�c động v� phấn khởi v� c�ng. -Cũng năm 1976, Đức Hộ Ph�p dạy gọi những anh em đ� chịu khổ hạnh v� Ch�nh S�ch H�a B�nh Chung Sống Để Đức Ng�i dạy việc. Ng�i l�nh việc mời. Mấy �ng Ngời, Nguy�n, T�, Giảm kh�ng ai đến, chỉ c� �ng Tiếp c� mặt. Tại nh� kh�ch Gi�o T�ng Đường, Ng�i Bảo Đạo v� �ng Cao ph� loan đ�m 12-4 B�nh Th�nh. Đức Hộ Ph�p dạy Ng�i: �Tr�n con! Thầy biết � con. Thầy khen con đ�, song con n�n nhớ rằng Đạo chẳng phải một ng�y một buổi g� cho rồi việc m� con n�n n�ng. Cứ từ từ m� đi v� bước cho thật vững chắc. �Con đ� gi�c ngộ, con n�n cần cảnh gi�c v� đề ph�ng hơn nữa về lời n�i lẫn việc l�m. Con cứ tin rằng Hiệp Thi�n Đ�i bất diệt�. Tr�n đường tu học m� được Đấng Thi�ng T�n Hộ Ph�p gi�ng cơ x�c nhận �gi�c ngộ� thật chẳng c� g� vui mừng bằng. Ng�i nghĩ th�m, Đức Hộ Ph�p m�ch nước nạn t� sắp đến, khuy�n cảnh gi�c, đề ph�ng m� Ng�i hiểu kh�ng tới, Đức Ng�i m�ch kh�o kh�ng tận lộ, ri�ng Ng�i Trần Khai Ph�p n�i r� r�ng hơn m� Ng�i hiểu cũng kh�ng ra. Ng�i Khai Ph�p dạy: �Em Tr�n, Hiền Hữu sắp v�o Tịnh Thất, kh� cẩn thận�. Ng�i tr�nh bạch: -Cầm quyền Ph�p Ch�nh đệ tử hết sức cẩn thận từ lời n�i đến việc l�m, đến đổi ăn kh�ng ngon, ngủ kh�ng y�n giấc v� lo rầu cho nghiệp chung. Ng�i dạy cẩn thận, đệ tử phải l�m thế n�o cho hợp Thi�n �? Ng�i Khai Ph�p Viết: �Cười�Nhẫn�Nhẫn�Nhẫn�Cười�� L�c ấy qu� lạc quan ng�y th�nh Đạo đ� cận kề, sẽ lập Tịnh Thất như T�n Luật đ� dạy Ng�i sẽ được nhập tịnh theo sở nguyện từ xưa, kh�ng ngờ v�i tuần sau bị bắt mới hay rằng Tịnh Thất của Ng�i ch�nh l� kh�m đường B4 Tỉnh, nơi Ng�i cần r�n luyện cho được t�nh �nhẫn� như Ng�i Khai Ph�p truyền dạy. L�ng dặn l�ng, Ng�i lấy đ� l�m c�y gậy đi đường trong thời gian nhập tịnh. Đ�m th�ng t�m, �ng Quốc v� Ng�i hội � nhau mở cửa Hộ Ph�p Đường, nhắc lại cũng l� th�: Được anh em cho hay đ�ng đảo bổn Đạo về dự lễ Hội Yến Di�u Tr� Cung, phải qu� ngo�i lộ lạy v�o Hộ Ph�p Đường. Cửa r�o đ�ng chặt kh�ng v�o được, Ng�i thương t�m, nghỉ rằng bổn Đạo kh�ng ngại tốn k�m nhọc nhằn, bỏ nh� rời gia đ�nh đường xa về T�a Th�nh m� kh�ng được v�o trong chi�m b�i, tinh thần t�nh ngưỡng cao độ m� phải qu� lạy ngo�i lộ, �t nhiều cũng tủi th�n v� phiền tr�ch. Ng�i c�ng Cải Trạng V� Th�nh Quốc đến nh� kh�ch Gi�o T�ng Đường, định xin Ng�i Bảo Đạo cho mở cổng Hộ Ph�p Đường cho nhơn sanh v�o. Ng�i Bảo Đạo vắn nh�, c�ng với Ng�i Đầu Sư Ngọc Nhượn Thanh đi dự tiệc tại tư gia �ng Kh�m Ch�u S�i G�n, Gi�o Hữu Thượng Đấu Thanh. Ng�i mượn Honda của mấy em Luật Sự chở �ng Cải Trạng Quốc đến gặp Ng�i Bảo Đạo. Cũng may quan kh�ch kh� đ�ng m� chưa nhập tiệc, Ng�i tr�nh b�y được Ng�i Bảo Đạo chấp thuận nhưng Ng�i Đầu Sư th� kh�ng đồng �, n�i rằng sợ c� kẻ gian c� giả t�m đem v� kh� ch�n dấu gieo họa cho Hội Th�nh. Ng�i xin l�nh phần tr�ch nhiệm canh giữ. Ng�i Đầu Sư n�i: -Nắm người c� t�c, kh�ng ai nắm kẻ trọc đầu� Ng�i lập lại l� cả nhơn vi�n Ph�p Ch�nh đồng t�nh g�c cổng, canh giữ phụ lực với nhơn vi�n Th�nh Vệ v� Bảo Thể, bảo đảm kh�ng việc g� xảy ra về trật tự v� an ninh trong r�o Hộ Ph�p Đường. Ng�i n�i th�m: -Nếu đ� chủ trương ch�n giấu vũ kh� v� gieo họa cho Đạo th� kh�ng cần ch�n trong v�ng r�o Hộ Ph�p Đường, m� khắp nội � T�a Th�nh, ch�n chỗ n�o Hội Th�nh cũng chịu tr�ch nhiệm cả, bởi ch�nh quyền chưa quản l� nội � Ng�i Đầu Sư khuy�n chờ s�ng sẽ mở, �ng Cải Trạng Quốc k�u về. Ng�i cố n�n thuyết phục v� n�i th�m: -Sợ qu� cũng vậy th�i. Chủ thuyết của Cộng Sản: C� Cộng Sản th� kh�ng c� t�n Gi�o, c� t�n Gi�o th� kh�ng c� Cộng Sản. M�nh sợ qu� dầu c� lạy lụt, tới việc giết họ vẫn cứ giết, kh�ng tha. Họ bảo chưa hết c�u m�nh v�n dạ, họ đi tới đ�ch mau, tr�i lại họ n�i m�nh dằn co, hỏi tới hỏi lui, khựng lại, cũng c� thể họ tới đ�ch nhưng thế n�o cũng chậm hơn� �ng Quốc giục th�c kiếu từ, ra đường Ng�i tr�ch: -Mục đ�ch xin mở cửa Hộ Ph�p Đường, Ng�i Đầu Sư chưa chịu t�i muốn thuyết phục, sao anh giục về m�i, trong khi vấn đề chưa giải quyết? �ng Quốc trả lời: -Hộ Ph�p Đường thuộc Hiệp Thi�n Đ�i m� �ng sếp Hiệp Thi�n Đ�i đ� thuận rồi, m�nh cứ mở, cần g� phải mất thờ giờ th�m? Ng�i đồng � v� cho đ� l� � kiến hay. Về đến Hiệp Thi�n Đ�i, Ng�i mời H�a Viện H�nh Ch�nh, H�a Viện Phước Thiện, Th�nh Vệ v� Bảo Thể, họp b�n thi h�nh ngay � định. Bổn Đạo lấy l�m phấn khởi, tr�n v�o Hộ Ph�p Đường lễ b�i rất đ�ng. Ng�i c�ng anh em Ph�p Ch�nh chia nhau canh g�c, chỉ trong khoảnh khắc, nhơn vi�n Th�nh Vệ v� Bảo Thể cam kết thay l�nh tr�ch nhiệm, khuy�n anh em Ph�p Ch�nh về nghỉ, l�c đ� tr�n dưới 11 giờ. Đ�m đ� Ng�i ngủ ngon giấc v� đ� l�m một việc đẹp dạ vừa l�ng nhơn sanh. 4.ĐẤU TRANH V� CH�NH NGHĨA KH�NG SỢ CƯỜNG QUYỀN Kiểm điểm lại, Ng�i thấy m�nh v� tội, kh�ng vi phạm luật nh� nước, kh�ng x�c phạm ch�nh quyền, tại sao bị bắt? Ng�i nghĩ rằng Ng�i l�m nhiệm vụ của Ng�i, c�ng an l�m phận sự của c�ng an. � kiến bổn phận đ�i b�n kh�ng giống nhau, ch�nh quyền g�n l� chống đối, cho l� chướng ngại cần phải dẹp, d�ng cường quyền bắt giam để c�ch ly x� hội. T�m lại v�i chuyện xảy ra như sau: Cuộc họp tại nh� Hiền T�i Dương Minh Nghĩa ở T�y Ninh, g�p � theo lời k�u gọi �tăng gia sản xuất� của c�n bộ, Ng�i đề cao ch�nh s�ch khoan hồng của nh� nước, đại kh�i rằng: Trước kia, trong thời gian kh�ng chiến, C�ch Mạng liệt những người thuộc chế độ trước l� phản quốc. Kẻ th� bất cộng đ�i thi�n. Sau ng�y 30-4-1975, đất nước đ� thống nhất, C�ch Mạng kh�ng cho họ l� kẻ th� nữa m� chỉ xem những người bạn lầm đường lạc lối, thay v� d�ng biện ph�p mạnh lại lập c�c trường để cải tạo họ trở th�nh c�ng d�n tốt hữu �ch cho đất nước. Đ� l� sự khoan hồng đại lượng của c�ch mạng. Hơn một năm qua một số người cải tạo được tha về lại l� một sự khoan hồng đại lượng mới đ�ng ghi nhận. H�m nay ch�nh quyền k�u gọi tăng gia sản xuất, t�i xin đề nghị xin nghĩ đến một triệu người đang c� mặt ở c�c trường cải tạo trong nước, ch�nh quyền n�n n�ng sự khoan hồng đại lượng l�n mức độ cao hơn ch�t nữa, nghĩa l� t�m biện ph�p thu ngắn thời gian cải tạo của tr�n 1 triệu người đ�. Ch�nh l� một lực lượng rất lớn, rất khả quan, c� nhiều khả năng, sức lực sản xuất, c� thể l�m cho nước mau gi�u, d�n mau mạnh, sớm đưa đất nước đến chỗ cường thịnh. Hơn một triệu người cho về sum họp với gia đ�nh, ch�nh quyền được hơn một triệu gia đ�nh mang ơn. Mỗi gia đ�nh nh�n số tr�n dưới 10 người, tức nhi�n ch�nh quyền thu phục nh�n t�m tr�n 10 triệu người, kết hợp với lực lượng t�n Gi�o trong nước, thấy r� l� ch�nh quyền nắm được l�ng d�n, tức l� đắc nhơn t�m, m� thuận nhơn t�m ắt thuận Trời v� thuận Thi�n th� giả tồn. Ng�i kh�ng n�i hết c�u để mỗi người hiểu sao t�y �. Ng�i dứt lời, c�n bộ Tỉnh tỏ th�i độ rất bất b�nh, l�n diễn đ�n h�t to, n�i rằng việc cải tạo về sớm hay muộn l� do đương sự kh�ng phải do ch�nh quyền� Lần kh�c tại giảng đường trước Gi�o T�ng Đường, c�n bộ Tỉnh Bảy Ph� ngồi l�m chủ tọa, đưa nhiều đề t�i, c� vụ qui tr�ch nhiệm cho Hội Th�nh, gọi ch�nh quyền c�ch mạng l� Quỷ Vương. Ng�i c� � kiến: -Danh từ Quỷ Vương chẳng phải mới c�. Từ hơn 2500 năm xưa, khi Đức Th�ch Ca vừa đắc Đạo, chịu lắm thử th�ch�Một số nữ sắc toan quyến rũ m� hoặc cho Ng�i bỏ Đạo n�n gọi l� Quỷ Vương. Gần 2000 năm trước, khi Ch�a Jesus Christ lập Gi�o cũng c� Quỷ Vương quậy ph� n�n gọi l� Lucifer hay Quỷ Satan. L�c Đạo Cao Đ�i khai s�ng tr�n 50 năm trước, năm 1925 Việt Nam chưa c� Cộng Sản cũng c� Quỷ Vương xuất hiện bằng chứng l� Quỷ Vương đề b�i thi thất ng�n b�t c�, người Đạo l�u năm ai cũng biết. Ng�i đọc: Cửu phẩm Thần Ti�n nể mặt ta, Th�ch Ca dầu trọng kh� giao h�a. Cửa Kinh Bạch Ngọc năng lui tới, Đường Đạo T�y Phương khử ch�nh t�. Chỉ đ� h�a v�ng đon miệng thế, Treo gươm s�ng vị chận phồn hoa. Đổi chơn hay giả t� thi�n vị, Những kẻ ph�m t�m liệu thế �! Ng�i n�i tiếp: -T�m lại, người t�n Gi�o, dầu t�n Gi�o n�o cũng vậy gọi Quỷ Vương l� những kẻ ph� Đạo, c�m dỗ, m� hoặc hại người tu. Thế th�i. Người n�o n�i ch�nh quyền l� Quỷ Vương th� người đ� chịu tr�ch nhiệm với ch�nh quyền, Hội Th�nh kh�ng can dự. Chiều lại, c� Lễ Sanh Hương L�a đến gặp Ng�i, n�i thấy cầm giấy đọc buổi s�ng, c� mượn ch�p, lời lẽ rất th�ch hợp, vừa � c�. Chị em ph�i nữ cũng muốn ch�p. Ng�i đ�p rằng: �Tấm giấy nhỏ ghi để nhớ c�c đề mục của c�n bộ n�u ra, trả lời cho đầy đủ v� theo thứ lớp chớ c� biết đ�u m� soạn trước, chỉ ứng khẩu th�i�. Lần ở Gi�o T�ng Đường, Bảy Ph� c�n bộ nh� nước, họp Chức Sắc lớn, buộc tất cả l�m sơ yếu l� lịch, Ng�i c� � kiến: -Xin l�m việc nh� nước buộc l�m l� lịch l� hữu l�, đ�y chỉ l� tu h�nh ở ch�a, sao phải l�m l� lịch? Nếu thấy cần xin để Chức Sắc trẻ tuổi l�m, c�n Chức Sắc tr�n dưới 80 tuổi gần xuống lỗ xin được miễn� Bảy Ph� bất b�nh n�i to: -Anh Nhựt kh�ng muốn l�m, gạt anh qua một b�n, đ�y l� lệnh của nh� nước. Ng�i trả lời: -Nếu l� lịnh của nh� nước th� phải tu�n h�nh. Tại kh�ng n�i r�, t�n trọng đại diện của nh� nước, dầu c�n bộ c� nặng lời, người d�n phải chấp nhận th�i. L�c mới Ng�i qu� d� dặt trong việc ph�t ng�n, tan hợp, �ng L� Văn X�, ra Gi�o T�ng Đường khều n�i nhỏ với Ng�i: - Anh n�i vậy kh�ng sợ bị bắt sao? Ng�i đ�p: -C� g� phải xin lỗi. Thế thường đ� n�i th� kh�ng sợ, c�n sợ th� kh�ng n�i. T�i kh�ng quen xin lỗi. Thực ra v� biết qu� nhiều n�n l�c mới nghe danh Cộng Sản, n�i đến ch�nh quyền, c�n bộ ai cũng nể sợ. V� vậy c� lắm người l�n mặt h�ch dịch, hạ mục v� nhơn, ăn n�i c�ng bướng v� lễ. Ng�i đem việc nầy n�i với Trương Ngọc Anh, cho rằng Bảy Ph� c�n bộ nh� nước n�i chuyện thiếu khi�m tốn, nhứt l� với người lớn tuổi hơn nhiều. Trương Ngọc Anh hứa sẽ mời hai b�n th�ng cảm nhau. Mấy h�m sau c� giấy của c�n bộ Tỉnh, ng�i kh�ng nhớ thuộc cơ quan n�o, c� lẻ l� Mặt Trận, mời Ng�i đến nh� Trương Ngọc Anh. L�c đầu c� vẻ căn thẳng, sau h�a huởn. Bảy Ph� tiết lộ rằng, sau phi�n họp ở Gi�o T�ng Đường, trong h�ng Chức Sắc c� người y�u cầu bắt Ng�i. C� người n�i tội nghiệp Ng�i nhiệt t�nh v� Đạo xin tha đừng bắt. Xin lưu � l� cuộc họp đ� từ Gi�o Hữu trở l�n. Ng�i c� thuật chuyện hồi tố c�o Trung Tướng Th�nh, bị Th�nh hăm giết, nhưng l�m nhiệm vụ Ng�i kh�ng nao, kh�ng sợ chết. Cũng tại giảng đường, một lần kh�c c� tr�n một ng�n người tham dự, Trương Ngọc Anh đồng chủ tọa, sắp xếp c�n bộ c�ng an rải r�c ngồi chung lộn với Chức Sắc v� bổn Đạo. Anh chỉ Trung �y Lập ngồi cạnh Ng�i, hỏi địa chỉ nh� v� ch�nh Lập đến bắt Ng�i lần đầu ti�n tại nh�. Anh n�u c�c đề t�i: 1.Vật t�y th�n, vật bất ly th�n, s�ng của c�n bộ c� c�ng với đất nước, tại sao buộc phải gởi ngo�i cổng, kh�ng cho mang theo m�nh v�o nội �? Tại sao buộc phải cởi gi�y khi v�o Đền Th�nh. 2. Chức Sắc phải tham gia ch�nh quyền để tiến nhan l�n x� hội chủ nghĩa. 3.Tăng gia sản xuất� Nhơn danh người c� tr�ch nhiệm cầm đầu Bộ Ph�p Ch�nh, Ng�i b�t hẳn � kiến của hai Chức Sắc sau đ�y: 1.-Gi�o Sư Th�i Ph�t Thanh cho rằng luật ph�p Đạo buộc Chức Sắc phải phế đời h�nh Đạo, muốn tham gia ch�nh quyền phải gởi �o m�o lại cho Hội Th�nh. Ch�nh quyển ki�u gọi Chức Sắc tham gia ch�nh quyền, Chức Sắc đứng giữa phải l�m sao? Thi h�nh c�ch n�o? Nghe ai, bỏ ai? Y�u cầu Hội Th�nh ngồi lại với ch�nh quyền, b�n thảo dứt kho�t vấn đề, ra lịnh thống nhứt để Chức Sắc tu�n h�nh. Ng�i n�i: -Luật ph�p của Đạo đ� ban h�nh từ mấy chục năm, Chức Sắc đồng nhứt thể tu�n h�nh. H�m nay nh� nước k�u gọi tham gia ch�nh quyền, Chức Sắc trong h�ng Th�nh Thể Đức Ch� T�n, muốn đ�p ứng theo lời k�u gọi của nh� nước trước phải t�ng luật Đạo, như vậy mới vẹn phận. Đạo kh�ng cấm, nh� nước kh�ng buộc, � thức bổn phận ta kh�ng vi phạm b�n n�o l� đủ. Ngo�i ra kh�ng c� l� do buộc Hội Th�nh ngồi với ch�nh quyền để sửa luật Đạo. Thử hỏi tại sao phải gởi �o m�o trước khi tham gia ch�nh quyền? ai cũng thấy, nếu chẳng qui định r� r�ng, Chức Sắc tham ch�nh c�n mặc �o m�o, bắt c� hai tay, đến cửa Đạo vỗ ngực xưng m�nh l� đại diện ch�nh quyền, đến ch�nh quyền xưng m�nh l� đại diện t�n Gi�o, những kẻ h�o danh, tham quyền trục lợi, nhiều tham vọng kh�ng thiếu g�, th�nh thử Đạo bị lợi dụng, ch�nh quyền cũng bị lợi dụng. Đặt nặng quyền lợi, danh vọng c� nh�n manh t�m lợi dụng, những kẻ đ� c� thể g�y điều ngộ nhận, lầm hiểu nhau c� thể đưa đến sự mất đo�n kết giữa ch�nh quyền v� t�n Gi�o. Hội Th�nh ti�n kiến v� ti�n liệu dứt kho�t kh�ng để lợi dụng. 2.-Gi�m Đạo Trần Thanh Danh kh�ng t�n th�nh việc sản xuất, n�u l� do l� Chức Sắc phế đời h�nh Đạo nay đ�y mai đ� chịu sự thuy�n bổ của Hội Th�nh, lo sản xuất nữa chừng, kh�ng ai chăm s�c bỏ hư hoại mất vốn. Ng�i n�i: -Nh� nước trước kh�ng buộc sản xuất, Chức Sắc cũng nhơn th� giờ rỗi r�nh lo canh t�c sản xuất, tạo ra của cải tiền bạc phụ gi�p gia đ�nh hay �t nhất cũng c� ti�u x�i trong h�nh Đạo. Nh� nước b�y giờ k�u gọi, khuyến kh�ch, đ�ng l� ra phải coi đ� l� thời cơ thuận tiện, sao lại n�i đổi đi bất ngờ kh�ng ai chăm s�c phải mất vốn? L� do n�u l�n kh�ng vững, c� thể tạo sự hiểu lầm đối với chủ trương của nh� nước. 3.-Điều thứ ba trả lời Trương Ngọc Anh, Ng�i n�i: a.-Vẫn biết vật bất ly th�n nhưng đ�o xứ t�y nhơ, nhập gia t�y tục. Cửa ch�a l� nơi thờ phượng t�n nghi�m t�n ngưỡng, t�n chỉ của Đạo l� b�c �i từ bi. V�o đền thờ mang theo v� kh� giết người �t nhiều cũng vi phạm đức h�o sanh của Thượng Đế, kh�ng th�ch hợp tập qu�n t�n Gi�o. N�i rằng vật bất ly th�n, gửi sợ mất, trước khi v�o ch�a sao kh�ng t�nh c�ch n�o cho ổn, khỏi đụng chạm l�ng t�n ngưỡng của kẻ kh�c. b.-Gi�y đi đường mang v�o đền thờ đương nhi�n mang � uế v�o chỗ t�n nghi�m, mất vệ sinh l�m bẩn thỉu, g�y phiền to�i cho kh�ch h�nh hương, phiền to�i cho thiện nam t�n nữ, cho kh�ch thập phương b� t�nh đến sau nhứt l� g�y nhọc nhằn cho những người c� tr�ch nhiệm bảo tr� qu�t dọn. Vấn đề v� kh� đem v�o Th�nh Địa th� khi c�n tại tiền, Đức Hộ Ph�p cấm hẳn. Cấm đem v�o Th�nh Địa chớ kh�ng phải cấm đem v�o Đền Thờ m� th�i. Nhắc lại khi Đức Hộ Ph�p gởi kiến nghị tiếp theo l� tối hậu thư, y�u cầu Ng� Đ�nh Diệm cải tổ nội c�c với ch�nh s�ch độc t�i gia đ�nh trị, th�m chủ trương k� thị t�n Gi�o, thấy kh�ng kết quả, Đức Ng�i tuy�n đo�n thế n�o Ng� Đ�nh Diệm cũng d�ng quyền lực �p đảo Đạo. Đức Ng�i cho lịnh C�ng Viện đ�c nhiều bảng ciment ghi chữ: �Th�nh thị v� ph�ng thủ� cho cắm nhiều nơi quanh v�ng Th�nh Địa. Đức Ng�i cho c�ng bố rộng r�i: Binh lực n�o mang v� kh� qua ranh mức cấm bảng tức l� vi phạm chỗ t�n nghi�m, vi phạm tự do t�n ngưỡng, l� �p đảo t�n Gi�o, l� khủng bố Đạo. Hội Th�nh c� l� do ch�nh đ�ng đấu tranh. Điều ti�n kiến của Đức Hộ Ph�p quả nhi�n th�nh sự thật. Mấy th�ng sau Ng� Đ�nh Diệm d�ng củi đậu nấu đậu, mua chuộc Nguyễn Th�nh Phương v� L� Văn Tất, ng�y 20 th�ng 8 năm Ất M�i 1955 k�o binh bao v�y T�a Th�nh v� bao v�y Hộ Ph�p Đường. X�t thấy ở v�ng mất tự do kh�ng l�m g� được, rạng m�ng 5 th�ng gi�ng B�nh Th�n 1956, Đức Ng�i rời T�a Th�nh tự lưu đ�i l�n xứ Mi�n nước trung lập để c� thể n�i l�n tiếng n�i tự do d�n chủ, đấu tranh quyền lợi cho Đạo. Nhờ vậy m� T�a Th�nh Cao Đ�i T�y Ninh được t�n trọng nhiều năm qua, hưởng quyền lợi bất khả x�m phạm, giống như T�a Th�nh Vatican, dầu kẻ s�t nhơn chạy v�o nội �, ch�nh quyền muốn bắt cũng phải chịu sự đồng � của Hội Th�nh v.v� Vẫn biết c� phần kh�ng ch�nh x�c lắm nhưng dụng � của Ng�i l� suy cổ luận kim. C� lẻ đo�n biết n�n vừa dứt lời, c�n bộ ngồi ph�a tr�n c� thể l� c�ng an đứng l�n th�t to: -T�a Th�nh Vatican, người ta đấu tranh l� v� người ta bị mất tự do, c�n nước ta đ� độc lập, đ� thống nhất tự do rồi c�n đấu tranh g� nữa?- � kiến đ� l� � kiến của c� nh�n kh�ng phải l� � kiến của tập thể, kh�ng phải l� � kiến của tất cả m� l� � kiến của một người, � kiến đ� cần được cải tạo. Hai tiếng �cải tạo� được k�o d�i v� th�t to hơn. Biết l� kh�ng đ�ng song tiếc v� kh�ng đủ th�ng minh, thiếu nhạy b�n, Ng�i kh�ng kịp n�i l�n phản ứng đến bế mạc cuộc họp. Tuy vậy Ng�i rất bằng l�ng, mỗi khi nhắc lại c�n thấy h�nh diện l� đ� l�m h�i l�ng hầu hết th�nh giả, bằng chứng l� suốt 45 ph�t thuyết tr�nh, cả hội trường im phăng phắc kh�ng một tiếng động, cũng chẳng một tiếng ho, tr�i hẳn với trường hợp trước, lu�n lu�n c� tiếng r� r�o, nhỏ to b�n t�n trong khi những người kh�c ph�t biểu. Đ�ng lưu �, Ng�i h�nh dung r� r�ng gương mặt của Trương Ngọc Anh l�c ấy lộ vẻ bất như � kh�c thường, phải chăng bị vạch trần t�m l� n�n sượng s�ng trước đồng Đạo. Vợ Trương Ngọc Anh ngồi b�n ph�i nữ ph�a tr�n cũng ng�ng nh�n Ng�i lom lom. Điều m� Trương Ngọc Anh cay c� hơn hết l� trong phi�n họp Hội Th�nh Lưỡng Đ�i nh�m tại giảng đường, Anh cho nhơn vi�n mang m�y ghi �m th�u những lời b�n thảo của Hội Th�nh, Ng�i đặt vấn đề với Th�nh Vệ v� Bảo Thể: -T�i thấy từ l�c khai mạc cuộc họp, c� người đem m�y ghi �m, nh�n qua sắc phục kh�ng phải người Đạo c� tr�ch nhiệm kh�ng r� người đ� l� ai?-Nếu l� tư nhơn l�m với mục đ�ch g�? Kh�ng lẽ ch�nh quyền đi l�m chuyện đ�. Việc l�m c� t�nh c�ch h�m dọa Chức Sắc kh�ng cho n�i l�n tiếng n�i trung thực của l�ng. Ch�nh quyền của chế độ trước, chắc chắn c� đưa c�ng an, mật vụ v�o nội � theo d�i Đạo, người ta ngụy trang mặc �o d�i trắng giống như người Đạo, thiệt đ�u đến đổi lộ liễu trắng trợn như vậy. T�i xin đặt vấn đề đối với cơ quan tr�ch nhiệm về trật tự an ninh trong nội �. Ai cho người đến ghi �m tại đ�y? Người đ� c� tr�nh b�o xin ph�p hay kh�ng? Ng�i Bảo Đạo n�i: -L�c đến c� để ghi �m rồi tự nhi�n l�m kh�ng ai cho ph�p. Huyện tổ chức lễ trả tự do cho một số Chức Sắc bị tập trung cải tạo hai anh lớn Tiếp Dẫn Đạo Nhơn. Hội Th�nh được mời: Cửu Tr�ng Đ�i, Phước Thiện, Hiệp Thi�n Đ�i cử đại diện tham dự. Sau diễn văn của ch�nh quyền, tới phần ph�t biểu của Chức Sắc nạn nh�n trong việc cải tạo (diễn văn được soạn trước). Đến cảm tưởng của đại diện Hội Th�nh, Ng�i được cử thay mặt. Trong số được thả về thấy thiếu hai anh lớn Nguyễn Văn Kiết v� Nguyễn Văn Hợi, Gi�o Sư Th�i Long Thanh v� Gi�o Hữu Anh (Phan Tử Anh) c�ng v�i ba người nữa. Ng�i n�i: -H�n hạnh c� mặt dự lễ, chia sẽ niềm vui với một số Chức Sắc được thả về v� để chứng kiến sự khoan hổng của nh� nước rất phấn khởi đ�n nhận c�c bạn Đạo sau thời gian học tập cải tạo được trở về sum họp với gia đ�nh, về với Đạo, song sự vui buồn lẫn lộn, bởi số được thả c�n thiếu mấy người kh�ng đầy đủ so với số tập trung ng�y đầu, nhất l� thiếu hai anh lớn Nguyễn Văn Hợi v� Nguyễn Văn Kiết. Đề nghị ch�nh quyền đ� khoan hồng th� cũng n�ng mức độ khoan hồng th�m cao hơn t� nữa, x�t cho những vị nầy suốt đời chỉ biết xả th�n cho Đạo, ly gia cắt �i phục vụ nhơn sanh, mọi việc l�m đều t�ng lịnh Hội Th�nh, b�nh vực quyền lợi cho Đạo b�n cạnh ch�nh quyền trước (� Ng�i đề cập đến vụ hai anh lớn được Hội Th�nh chỉ định tham gia Hội Đồng D�n Qu�n của chế độ Thiệu-Kỳ như ch�nh quyền Cộng Sản n�u l� do buộc đi cải tạo). Y�u cầu ch�nh quyền cứu x�t s�ng suốt v� sớm trả tự do cho những người c�n lại để cho niềm vui được trọn vẹn. Những vị ấy h�nh động chẳng v� lợi �ch tư ri�ng cho c� nh�n hoặc gia đ�nh�Được vậy, chẳng những c�c vị ấy m� cả gia đ�nh họ đều biết ơn ch�nh quyền, lu�n Hội Th�nh cũng tri �n nh� nước. Việc l�m nhơn Đạo đ� c� năng lực kết chặt th�m t�nh c�ng sự đo�n kết Đạo đời giữa ch�nh quyền v� Hội Th�nh. Những lời ph�t biểu đều được ghi �m. Sau nầy c� lần trong phi�n họp với Hội Th�nh, Bảy Ph� để lời tr�ch điểm Ng�i về � kiến nầy. Cũng n�n ghi lại, l�c đầu, c� lẽ ch�nh quyền nghĩ rằng Ng�i cầm đầu Bộ Ph�p Ch�nh, một cơ quan lớn của Đạo n�n mời họp chung với Chức Sắc lớn. Sau phi�n họp tại nh� Hiền T�i Dương Minh Nghĩa, ch�nh quyền hạ cấp Ng�i cho họp chung với h�ng Gi�o Sư trở xuống th�i, bởi � kiến của Ng�i kh�ng ph� hợp với chủ trương của nh� nước, nhứt l� nhiều lần Ng�i phản đối: -Ch�nh quyền muốn g� xin ra lịnh�đừng x�c phạm đến những bậc m� ch�ng t�i t�n k�nh. Chưa ghi hết những � kiến của Ng�i qua nhiều phi�n họp nội bộ của Đạo, giữa Hội Th�nh Lưỡng Đ�i, Ng�i xin t�m lược c�u chuyện như sau: Sau 3 ng�y đ�m lục so�t Hộ Ph�p Đường, ch�nh quyền thấy tin thần bổn Đạo giao động, bị thất ch�nh trị, buộc Hội Th�nh ra th�ng tri trấn an. Bản thảo do Hội Th�nh Cửu Tr�ng Đ�i Quyền Ngọc Ch�nh Phối Sư Ngọc Triệu Thanh soạn thảo, đem đọc giữa phi�n họp Hội Th�nh Lưỡng Đ�i tại Gi�o T�ng Đường. Kh�ng ai c� � kiến g� kể như mặc nhi�n t�n đồng. Ng�i ph�t biểu: -C� hai điểm đ�ng n�i l� thể văn v� � văn. Mỗi người c� lối h�nh văn kh�c nhau t�i thấy kh�ng c� � kiến g� về thể văn của bản th�ng tri do Hiền Huynh Ngọc Ch�nh Phối Sư soạn đọc. Ri�ng về � văn, t�i đề nghị bỏ mấy chữ: �Ch�nh quyền rất t�n trọng chỗ t�n nghi�m v� t�n trọng tự do t�n ngưỡng� để tr�nh sự ph� ph�ng của nhơn sanh. Hiền Huynh Ngọc Triệu Thanh mạnh dạng bảo thủ, phần đ�ng kh�ng c� � kiến. Ng�i Bảo Đạo v� Ng�i Ngọc Đầu Sư tr�n b�n đồng chủ tọa cũng giữ im lặng. Hiền Huynh Ngọc Triệu Thanh n�i: -T�i n�i người ta t�n trọng chỗ t�n nghi�m, bằng cớ người ta x�t b�n thờ, muốn dở chơn đ�n l�n, người ta kh�ng d�m dở, bảo m�nh dở cho người ta xem. Như vậy kh�ng phải t�n trọng chỗ t�n nghi�m sao? Ng�i phản đối: - Nếu biết t�n trọng chỗ t�n nghi�m, t�n trọng tự do t�n ngưỡng th� kh�ng c� vụ lục so�t Hộ Ph�p Đường suốt ba ng�y ba đ�m. Sao kh�ng thấy rằng, muốn lục so�t người ta kh�ng cần mất c�ng, bảo m�nh dở chơn đ�n cho người ta x�t. Sai m�nh chơi coi c� được kh�ng? Sao kh�ng thấy điều đ� lại n�i l� t�n trọng? Chỉ xin x�a mấy chữ m� kh�ng được. Hiền Huynh Ngọc Triệu Thanh cố bảo thủ, tranh luận hơn nữa tiếng đồng hồ trong khi to�n hội Ng�i Bảo Đạo v� Ng�i Ngọc Đầu Sư im lặn ngồi nghe. Ng�i bất b�nh nhận thấy Ngọc Triệu Thanh cương quyết tự biến m�nh l�m c�ng cụ cho thi�n hạ buộc l�ng Ng�i kết luận: -Nảy giờ chỉ c� vấn đề nhỏ mọn l�m mất ng�y giờ của Hội Th�nh, t�i kh�ng n�i r� hết � của t�i c� thể sanh nhiều bất lợi cho bản th�n. Trường hợp k�o d�i, t�i vui vẻ chấp nhận mọi hậu quả để l�m phận sự Hiệp Thi�n Đ�i của t�i. Sở dĩ t�i xin bỏ mấy chữ đ� l� v� t�i muốn trong thế hệ tương lai v� hiện tại, nhơn sanh sẽ kh�n l�n �n những người c� tr�ch nhiệm cầm giềng mối Đạo trong giai đoạn nầy, kh�ng đủ can đảm l�m phận sự, kh�ng n�i l�n sự thật c�n chạy theo đu�i của thi�n hạ� Chỉ c� tiếng n�i của Ng�i duy nhứt bất đồng th�nh thử đa số gi�nh phần thắng lợi theo Ngọc Triệu Thanh. Lần kh�c, Hội Th�nh Lưỡng Đ�i họp tại Gi�o T�ng Đường, Ng�i Khai Đạo n�u l�n l� do b�n thảo: N�n giao Viện Đại Học Cao Đ�i cho ch�nh quyền hay kh�ng? Ng�i xin c� � kiến: -Được nghe trong phi�n họp vừa qua tại S�i G�n, c�c Viện Trưởng Viện Đại Học trong nước đều bằng l�ng giao Viện Đại Học của m�nh cho nh� nước. Ng�i Khai Đạo cũng đ� k� t�n thuận giao Đại Học Cao Đ�i cho ch�nh quyền rồi, nay họp để b�n thảo tức l� đặt Hội Th�nh trước việc đ� rồi v� hợp thức h�a quyết định của Ng�i Khai Đạo m� th�i. Ng�i xin kh�ng c� � kiến trong vụ nầy. Tuy n�i vậy song qua sự thảo luận của Chức Sắc Lưỡng Đ�i, tin thần cầu an chủ bại đều c� trong mỗi đơn vị Th�nh thể, ri�ng Ng�i cương quyết đề nghị: -Nh� nước c� quyền cứ lấy, Hội Th�nh kh�ng giao� � kiến của Ng�i c� độc, duy nhứt, lẻ loi, tuy nhi�n việc chưa ngả ngũ kế đến giờ x� hơi, Ng�i Bảo Đạo k�u n�i nhỏ với Ng�i: -Qua khuy�n em th�i đừng cải nữa, để giao y�n cho rồi. Nếu kh�ng, ch�nh quyền c�n bươi bươi m�c, sanh rối nhiều hơn� Ng�i đ�p: -Ng�i dạy t�i xin tu�n, nhưng việc l�m kh�ng đ�ng với tin thần lời dạy của Đức Hộ Ph�p l�c sanh tiền� Trong phi�n họp nầy c� hai điều đ�ng lưu �: 1.-Cuộc họp đang diễn biến s�i nổi, Ng�i Khai Đạo than nhức đầu, c�o thối về nghỉ v� chiều lại qui vị lu�n. 2.-Đang phi�n họp, Trương Ngọc Anh x�m x�m từ ngo�i bước v�o. Ng�i Khai Đạo, Ng�i Bảo Đạo v� Ng�i Đầu Sư Ngọc Nhượn Thanh tr�n b�n đồng chủ tọa lo tiếp Trương Ngọc Anh. Cuộc họp mặc nhi�n ngưng b�n thảo. Ng�i nh�n thấy Ng�i Đầu Sư ngoắc Bảo Thể v� rỉ tai n�i nhỏ. Ng�i đo�n hiểu vội rời ghế ngồi để v�o ph�ng trong, vừa gặp vi�n Bảo Thể từ ngo�i bước v�o. Ng�i hỏi: -Ng�i Đầu Sư n�i g� với ch�? C� phải Ng�i bảo ch� nhắc ghế cho Trương Ngọc Anh ngồi phải kh�ng? -Dạ phải. -Ch� khỏi nhắc, việc g� phải nhắc?-Đang phi�n họp của Hội Th�nh m� Trương Ngọc Anh đi v�o như chỗ kh�ng người, kh�ng ch�t lịch sự tối thiểu! Trương Ngọc Anh l� c�i g� m� phải nhắc ghế mời ngồi? -Ng�i Đầu Sư bảo. -T�i chịu tr�ch nhiệm, ch� khỏi mắc c�ng, Ng�i Đầu Sư c� quở t�i sẽ l�nh chịu thay ch�. Ng�i trở lại chỗ ngồi c�n vi�n Bảo Thể l�nh mặt lu�n trong ph�ng, kh�ng d�m bước ra sợ bị quở. Trương Ngọc Anh n�i chuyện một hồi rồi ra về. Cuộc họp lại tiếp tục. Ng�i c� � kiến: -Th�ng thường mỗi cuộc họp của Hội Th�nh đều c� Bảo Thể giữ trật tự, h�m nay c� người v�o sao Bảo Thể kh�ng th�ng b�o, để người ta ngan nhi�n v�o như chỗ kh�ng người. Ai chịu tr�ch nhiệm về trật tự trong phi�n họp nầy, y�u cầu giải đ�p để to�n hội được hiểu. �ng Gi�o Sư Thượng Lũy Thanh thủ l�nh Bảo Thể l�n tiếng: -�ng Trương Ngọc Anh l� Thừa Sử Hiệp Thi�n Đ�i m� cũng l� c�n bộ nh� nước, mấy em Bảo Thể đ�u d�m cản. Ng�i tiếp: -Nếu n�i l� Thừa Sử th� cũng n�n n�i r� l� Thừa Sử mất chức mới đủ nghĩa. C�n n�i l� c�n bộ nh� nước, muốn v�o cũng phải th�ng b�o, coi chủ tọa c� thể ngưng phi�n họp đặng tiếp kh�ch hay kh�ng đ� l� ph�p lịch sự tối thiểu cần phải c�. Nếu l� c�n bộ th� phải biết nhiều hơn người thường, biết giữ lễ độ lịch sự, chớ l� c�n bộ muốn l�m g� l�m sao?-Ngang nhi�n như v�o chỗ kh�ng người! y�u cầu chủ tọa đo�n c� biện ph�p với những người v� tr�ch nhiệm trong phận sự. �ng Gi�o Sư Lũy c� � tr�ch Ng�i kh� khăn với đ�n em, ri�ng Ng�i Bảo Đạo hiểu � Ng�i muốn tr�ch Trương Ngọc Anh kh�ng biết ph�p lịch sự, Ng�i chỉ cảnh c�o anh em Bảo Thể sơ x�i m� th�i. Ng�i biết rằng Chức Sắc c� mặt dự hội, một số muốn cầu an nghi�n ng� theo Trương Ngọc Anh sẽ tường thuật việc nầy cho Anh nghe để cầu th�n cầu thế. Mục đ�ch của Ng�i muốn cho Trương Ngọc Anh nghe biết đặng sửa m�nh bớt h�ch dịch l�m thất nhơn t�m. L�c bấy giờ n�i đến c�n bộ, ai cũng ng�n sợ, Trương Ngọc Anh l� d�n biểu Quốc Hội nh� nước, Chức Sắc nể sợ cũng hữu l� !!! Nhắc tới Trương Ngọc Anh Ng�i nhớ một việc sau ng�y 30-4-1975, Anh ỷ m�nh l� c�n bộ nh� nước, tự do mặc sắc phục Hiệp Thi�n Đ�i v� mang sắc lịnh đến Đền Th�nh, trong khi chờ đợi giờ nhập đ�n. Ng�i thấy tr�i vội b�o cho hai �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi v� Nguyện Văn Kiết để c� th�i độ. Hai �ng tự thấy kh� n�i bởi kh�ng c� phận sự ch�nh thức, Ng�i đến b�n với �ng Hộ Đ�n Ph�p Qu�n Đỗ C�ng Khanh: -Anh Tư, Trương Ngọc Anh l� Thừa Sử mất quyền chức, tại sao lại ngan nhi�n mặc sắc phục Hiệp Thi�n Đ�i v�o c�ng m� c�n mang sắc lịnh nữa? Hộ Đ�n Ph�p Qu�n c� nhiệm vụ phải g�n giữ trật tự theo nghi thức c�ng kiến trong Đền Th�nh . Anh n�n lưu � y ta l�m đ�ng luật ph�p Đạo. -T�i l�m g� được, ch�? Trương Ngọc Anh c� xin ph�p Ng�i Hiến Ph�p rồi, t�i n�i g� b�y giờ? Ng�i Hiến Ph�p c�n cho n� l�n giảng đ�i n�i Đạo nữa: Ng�i bất b�nh vội đến tr�nh với Ng�i Khai Đạo: -Thưa Ng�i, Trương Ngọc Anh l� Thừa Sử mất quyền chức, tại sao lại ngan nhi�n mặc sắc phục Hiệp Thi�n Đ�i v� mang sắc lịnh v�o Đền Th�nh ?-Xin Ng�i c� biện ph�p ngăn chặn để tr�nh điều dư luận trong Đạo. -Em thử nghĩ m�nh l�m sao b�y giờ? Người ta đ� l�m c�n bộ nh� nước muốn l�m g� tự do l�m, ai ngăn cản được? Em thấy kh�ng? Ngay trong nội � T�a Th�nh, xe cộ c� cả xe nh� binh chạy lung tung. Đạo đ�u c�n quyền nữa. -Thưa Ng�i, xe cộ chạy trong nội �, Đạo kh�ng can thiệp được bởi họ cho l� lộ c�ng cộng đ� đ�nh, c�n ngay trong Đền Th�nh, Đạo chưa mất quyền, vẫn phải giữ quyền của Đạo theo nguy�n tắc v� luật ph�p. Nh� nước kh�ng c� quyền x�m phạm, c�n bộ cần phải g�n giữ bổn phận tư c�ch hơn nữa mới phải�N�i ai cũng c� thể v�o Đền Th�nh l�m g� th� l�m th� r� ra l� rối loạn, c�n g� t�n nghi�m?-C�n g� l� Đạo nữa-Ng�i l� Chưởng Quản Ph�p Ch�nh, xin Ng�i c� th�i độ. Thấy Ng�i Khai Ph�p im lặn, Ng�i tưởng tự sự như vậy l� được bu�ng tr�i. Ng�i rất buồn nản v� tự an ủi rằng d� sao Ng�i cũng l�m hết bổn phận của một Chức Sắc tiều cấp Hiệp Thi�n Đ�i. Kh�ng c�n c�ch n�o hơn đối với phận nhỏ nhoi thấp h�n của m�nh!!! Một ch�c sau chẳng biết nghĩ thế n�o, bất ngờ Ng�i Khai Đạo k�u hỏi Trương Ngọc Anh, Ng�i đứng gần được nghe: -Em v�o c�ng mặc sắc phục Đạo sao c�n mang sắc lịnh Đạo nữa? Trương Ngọc Anh bất m�n trả lời: -Sắc Lịnh nầy của Đức Thượng Sanh ban cho t�i, t�i mang đi c�ng chớ sao. -Ai ban cho cũng vậy, em nh�n coi đ�n anh của em như �ng Hợi, �ng Kiết, Tiếp Dẫn Đạo Nhơn v�o c�ng c� ai mang sắc lịnh đ�u? Trương Ngọc Anh sừng sộ n�i: -Ng�i n�i vậy t� trả sắc lịnh cho Ng�i đ�. Vừa n�i vừa lột sắc lịnh quăng xuống gạch, cạnh chơn nơi ng�i Thượng Phẩm đ�ng l�c trống đ�nh bắt đầu giờ c�ng. Sau khi Chức Sắc Hiệp Thi�n Đ�i nhập nội đ�nh lễ xong bước trở về vị tr� cũ, Trương Ngọc Anh bước l�n giảng đ�i hu�nh hoang n�i Đạo. H�nh diện đề cao c� nh�n, n�u l�n th�nh t�ch tham gia đ�nh đuổi thực d�n v.v�v� kh�ng qu�n ph� trương c�ng lao với Đạo. Buồn cười cho c�ch l�m việc của ch�nh quyền mới. Một h�m du k�ch x�ch s�ng đến nh� n�i mời xuống x� c� việc. Ng�i đến nơi thấy c� Hiền Huynh Th�i Hiểu Thanh, Quyền Th�i Ch�nh Phối Sư, Hiền Huynh Cải Trạng L� Minh Khuy�n vả Nguyễn Th�nh Tất c�ng v�i người Đạo. Một chập sau c�n bộ x� đến, bắt đầu l�m việc. Ng�i hỏi x� mời c� chuyện chi? C�n bộ trả lời cho biết mời để l�m chứng cho vụ tranh chấp đất phố ở Long Hoa m� Ng�i l� chủ t�a xử �n, c� đơn khiếu nại. Ng�i bất b�nh: -Tại sao lại c� chuyện đ�? Mời đến để l�m chứng? t�i biết c�i g� để l�m chứng. Trong Đạo bao nhi�u c�ng việc, c�n Ph�p Ch�nh Trị An kh�ng phải t�i xử c� một vụ m� t�i phải nhớ. X� muốn biết viết thơ hỏi, t�i cho soạn hồ sơ, đọc xong mới biết trả lời. Mời bất ngờ t�i biết c�i g� để n�i? T�i thấy sự c� mặt của t�i h�m nay v� t�c dụng. Nếu x� muốn biết, viết thơ hỏi, t�i trả lời sau. Th�i t�i xin kiếu. C�n bộ y�u cầu n�n lại một ch�t, lấy bản �n của Ph�p Ch�nh Trị An ra đọc rồi xin Ng�i c� � kiến. Ng�i n�i: -C�n � kiến g� nữa, � kiến của t�i đ� ghi r� trong bản �n rồi. C� k� t�n đ�ng dấu hẳn hoi. Mấy �ng biết về mặt tư ph�p, đời cũng vậy, Đạo cũng vậy, một khi t�a tuy�n �n rồi th� kh�ng c�n sửa đổi, kh�ng c� � kiến th�m bớt g� nữa. Bị can kh�ng thỏa m�n được quyền khiếu nại l�n t�a tr�n, thế th�i. B�y giờ ch�nh quyền muốn xử lại, xử sao t�y �, muốn biết � kiến của t�i, xin xem bản �n l� đủ. Như vậy sự c� mặt của t�i thấy v� �ch, kh�ng cần thiết. T�i tưởng việc g� quan trọng, ai tố c�o t�i c�i g� n�n du k�ch x�ch s�ng tới nh� mời xuống x� liền. Thấy du k�ch mang s�ng tới, anh em l�ng giềng tưởng t�i bị bắt, đến thăm. Mấy �ng l�m vậy coi được kh�ng? C�n bộ x� xin th�ng cảm v� du k�ch kh�ng biết. �ng Khuy�n an ủi: -Anh về kh�ng l�m g�, th�y kệ ở n�n một ch�t nữa� Ng�i trả lời: -Kh�ng l�m g� cũng về, n� l�m mất mặt Hội Th�nh, chuyện g� m� mời Hội Th�nh xuống x�? Th�i Ch�nh Phối Sư, Cải Trạng cũng bị mời để l�m chứng cho x� sửa lại vụ �n m� Ph�p Ch�nh Trị An đ� ph�n quyết. Trong vụ nầy c� điều mờ �m trong văn ph�ng ph�i Th�i, �ng Th�i Hiểu Thanh kh�ng thi h�nh sang bộ đất theo bản �n của Ph�p Ch�nh Đạo Hữu N�i thất kiện, chạy chọt, vận động lo l�t, Cẩm V�n (kh�ng nhớ r� t�n �ng Lễ Sanh c� sạp b�n vải Cẩm V�n) người thua kiện, ức l�ng thưa nhờ quyền đời giải quyết. Nhắc đến văn ph�ng ph�i Th�i, Ng�i nhớ lại vụ bất đồng � kiến giữa Ng�i Bảo Đạo Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i với Ng�i tr�n cương vị cầm quyền Bộ Ph�p Ch�nh, cũng v� �ng Th�i Hiểu Thanh. Ng�i ph�t gi�c vụ Th�i Hiểu Thanh giả tạo hai toa v� sửa xe Hội Th�nh, r�t tiền Đạo bỏ t�i ri�ng, tr�n một trăm ng�n đồng (gi� trị đồng tiền l�c bấy giờ rất cao). Ng�i ghi r� số phiếu xuất, ng�y, th�ng, năm cả số tiền xuất tr�nh l�n Ng�i Bảo Đạo. Ng�i chuyển qua Cửu Tr�ng Đ�i, Cửu Tr�ng Đ�i nh�m Hội Th�nh th�u hẹp. �ng Th�i Hiểu kh�ng chối được, buộc l�ng phải nh�n nhận sự thật, được Hội Th�nh Cửu Tr�ng Đ�i giải quyết th�ng qua, c�n ban rộng th�m quyền, thay v� trước kia Quyền Th�i Ch�nh Phối Sư chỉ được k� phiếu tối đa l� năm chục ng�n đồng (50.000$) nay tăng l�n năm trăm ng�n (500.000$) gấp 10 lần hơn. Vi bằng giải quyết gởi tường Hiệp Thi�n Đ�i, Ng�i Bảo Đạo sao rồi gởi cho Ph�p Ch�nh, mặc nhi�n bằng l�ng, lại c�n định giao Hiệp Thi�n Đ�i cho ba Đầu Sư cầm quyền thống nhứt lu�n. Ng�i kh�ng t�n th�nh: 1.-Vụ �ng Th�i Hiểu Thanh: a.Y�u cầu Ng�i Bảo Đạo căn thẳng luật ph�p, đ�i trả hồ sơ nội vụ lại Hiệp Thi�n Đ�i. Hiệp Thi�n Đ�i ph�t gi�c sự việc Cửu Tr�ng Đ�i kh�ng được quyền phủ quyết. Người c� tr�ch nhiệm g�n giữ t�i sản của Đạo m� r�t rỉa chiếm đoạt t�i sản của c�ng, l�m sao giữ được? b.Dầu rằng sự v� t�nh nhưng kh�ch b�n quan c� thể hiểu l� một sự th�ch thức của Cửu Tr�ng Đ�i đối với Hiệp Thi�n Đ�i bởi v� việc lem nhem bị ph�t gi�c, đ� kh�ng c� biện ph�p tr�i lại c�n tăng quyền cho thủ phạm gấp 10 lần hơn. Việc v� t�nh kh�ng thể chấp nhận được. 2.-Vụ quyền thống nhứt cho ba Đầu Sư. Quyền Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i do Đức Hộ Ph�p ban cho kh�ng được tự do lấy cho người kh�c. Ba Đầu Sư cầm quyền thống nhứt khi n�o c� sự phản trắc quyền h�nh, bất đồng giữa Gi�o T�ng v� Hộ Ph�p, kh�ng giải quyết được. Cả hai đồng � giao cho Đầu Sư, chừng đ� Đầu Sư mới được quyền. Ng�i Bảo Đạo nhận thấy tự �i, bị x�c phạm, viết thơ tr�ch Ng�i: �Dạy kh�n Ng�i qu� lớn hơn cả c�c anh lớn dạy�!!!� Ng�i thấy tương lai của Đạo qu� mờ tối, lấy l�m ưu sầu phiền muộn v� c�ng, chẳng biết l�m sao t�m lối tho�t. Tiếp theo được tin c� cuộc hội thảo Lưỡng Đ�i. Ng�i viết thơ xin ghi v�o chương tr�nh nghị sự vụ �ng Th�i Hiểu Thanh. Ng�i Bảo Đạo giữ im lặn, ng�y họp đ� cận kề. Ng�i b�n với anh em: -Vấn đề của �ng Hiểu l� quan trọng m� kh�ng ghi v�o mục ch�nh của chương tr�nh, kh�ng lẻ m�nh y�u cầu giải quyết theo mục linh tinh l�m giảm gi� trọng của Ph�p Ch�nh . chờ qua phi�n họp, Ph�p Ch�nh sẽ y�u cầu triệu tập Hội Th�nh Hiệp Thi�n Đ�i, tr�nh b�y vấn đề coi Ng�i Bảo Đạo giải quyết ra sao rồi sẽ c� c�ch kh�c, hoặc đưa ra Hội Th�nh Lưỡng Đ�i hoặc đề nghị đưa ra Ph�p Ch�nh Thượng Phẩm Hiệp Thi�n Đ�i x�t xử. Nhơn vi�n Ph�p Ch�nh t�n th�nh � kiến của Ng�i. Trong phi�n họp Hội Th�nh Lưỡng Đ�i, c� lẽ do sự y�u cầu nhắc nhở của Ng�i Đầu Sư Ngọc Nhượn Thanh, Ng�i Bảo Đạo cho Bảo Thể mời Ng�i đến n�i ri�ng: -Qua khuy�n em kh�ng n�n n�u vụ �ng Th�i Hiểu Thanh trong cuộc họp nầy� Đ� dự t�n trước, Ng�i đ�p: -Xin v�ng. Việc chưa ng� ngủ, bất ngờ Ng�i bị bắt đi t� tr�n 5 năm. Ng�i nghĩ rằng việc �ng Th�i Hiểu Thanh được giải quyết sớm, vấn đề cải tạo t�n Gi�o của ch�nh quyền Cộng Sản c� thể diễn biến kh�c hơn nghĩa l� kh�ng c� sự hổ trợ, cộng t�c đắc lực của �ng Th�i Hiểu Thanh tiếp tay cho ch�nh quyền. 5.NHỮNG TH�NG NG�Y Ở TRONG KH�M ĐƯỜNG Trở lại việc ở trong t�. Ng�i bị đưa v�o buồng 2 kh�m đường suốt 2 tuần lễ, c�ng an kh�ng điều tra x�t hỏi. Ng�y n�o cũng lai rai hai người c�ng an ưu �i đưa tới, số t� nh�n ng�y c�ng th�m đ�ng, c�c buồng th�m chật. Bữa mới v�o buồng 2 c� 14 người, hai tuần sau tăng l�n 20, chưa t�nh c�c buồng kh�c, tổng cộng 20 chục buồng lớn nhỏ. Đa số l� người Đạo ở v�ng Long Hoa. Mấy người bị bắt sau v� chung buồng 2 cho biết c� xe ống loa truyền tin chạy tr�n c�c lộ v�ng Long Hoa, li�n tiếp hai, ba bữa, th�ng b�o đ� bắt được mấy t�n tr�m C.I.A, nghe c� t�n Nguyễn Ngọc Tr�n, mấy t�n kh�c kh�ng nhớ. Ng�i c� phần nghi ngờ, nhưng sau nầy được trả tự do, Ng�i nghe bạn h�n phối Ng�i Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi x�c nhận, kể rằng: -Sự thật xe đậu trước nh� chị trước ng�y em bị bắt, loa hướng v�o s�n n�i to: �Hai t�n Nguyễn Văn Hợi v� Nguyễn Ngọc Tr�n, tr�m C.I.A (Gi�n điệp Mỹ) bị bắt�. Ngộ nghĩnh l� kh�ng đ� động anh Tư Kiết. N�i đi lập lại một hồi kh� l�u, xe mới chạy đi. Một h�m, c�n bộ k�u l�m việc, bảo l�m sơ yếu l� lịch v� bản tự khai, n�u l� do tại sao bị bắt. Ng�i n�i: -T�i kh�ng c� tội g� hết, biết g� để khai, c�n bộ thấy t�i c� tội cứ h�i ra. C�n bộ �t Ga n�i: -Để anh tự khai coi anh c� tự gi�c hay kh�ng, anh cứ viết, c� g� n�i hết. Ng�i viết: -T�i kh�ng l�m sai tr�i với ch�nh quyền, kh�ng vi phạm luật ph�p nh� nước. Về mặt Đạo t�i rất ngay thẳng, kh�ng lấy phải l�m tr�i, kh�ng sửa tr�i ra phải, lắm khi kh�ng thỏa m�n bản t�nh c� nh�n của anh em trong Đạo, th�nh thử cũng c� kẻ thương người gh�t, thương th� thương ch� t�nh, gh�t th� cũng gh�t s�u đậm. Nếu c� ai tố c�o th� chẳng qua dựng đứng c�u chuyện. Ng�i đo�n l� do đơn tố c�o của Gi�o Sư Ngọc Tuất Khanh. M� thật đ�ng vậy, trước �ng Tuất đ� đặt điều b�i lem nay c�n tố c�o ra ch�nh quyền. L�m việc lần sau, c�n bộ c� hỏi sơ qua theo điều Tuất đ� tố. Việc đ� kh�ng quan trọng, Ng�i nghĩ c�ng an căn cứ v�o mấy c�u sau đ�y để kết tội c�m dỗ, khuy�n dụ c�n bộ. Ng�i chấp nhận, vui vẻ viết l�n bởi đặt s�t ch�n tường c�n sợ g� nữa? Ng�i viết: -Ngo�i ra t�i cố t�nh x�y dựng Trương Ngọc Anh v� Bảy Ph�, gi�p họ vẫn c�n l� bạn tốt của t�i, kh�ng để họ mang tiếng �Bội sư phản Đạo�. Một kẻ đ� từng ăn hột cơm của Đạo m� lớn, học trường Đạo m� kh�n, c�n một kẻ cũng đ� từng ăn hột cơm của nhơn sanh, nhận tiền Hội Th�nh đi h�nh Đạo m� lại phản�T�i cũng xin lưu � ch�nh quyền rằng những kẻ đ� phản người nầy được th� sẽ phản người kh�c được� � Ng�i n�i Trương Ngọc Anh v� Bảy Ph� phản Đạo theo ch�nh quyền. Ng�y n�o c� người cho danh vọng quyền lợi kh� hơn, họ sẽ phản ch�nh quyền để theo chủ mới. Chưa thỏa m�n, lần sau �t Ga k�u l�m bản tự khai tiếp, vẫn giữ lập trường, Ng�i c�n th�m c�u kết luận như sau: -T�i đang cầm đầu Bộ Ph�p Ch�nh, một cơ quan lớn của Đạo, v� cớ ch�nh quyền bắt t�i. Ch�nh quyền n�n cứu x�t sớm trả tự do lại cho t�i, c�ng sớm c�ng tốt, để cứu v�n phần n�o sự đo�n kết giữa ch�nh quyền v� t�n Gi�o. Về buồng giam, Ng�i thuật lại cho Đại �y Nghĩa v� Trung T� Kỳ nghe cười chơi: -C�n Bộ k�u t�i l�m việc, t�i ra lệnh cho ch�nh quyền sớm trả tự do cho t�i, c�ng sớm c�ng tốt, m� �t Ga xem xong xếp l�m tư rồi x�, nhưng tờ giấy x� chưa đứt l�a quăn xuống đất v� đuổi t�i về. T�i biết, họ l�m bộ x� nhưng c� � tr�nh cho cấp tr�n xem, kh�ng x� l�a l� vậy. Hồ sơ ng�m t�m kh�ng n�i tới, Ng�i được y�n ở trong buồng cả th�ng sau mới k�u l�m việc tiếp. Lần nầy thay c�n bộ, kh�ng phải �t Ga nữa, hỏi theo c�o trạng của Gi�o Sư Tuất. Chẳng biết nghe ai n�i hay Gi�o Sư Tuất to�n đặt ra những điều vu khống v� căn cứ, chẳng hạn n�i: Ng�i l�m việc cho T�y, bợ chủ ăn hiếp c�ng nh�n�Ng�i n�i với c�n bộ: -Suốt cuộc đời h�nh Đạo của t�i, nếu cho rằng khuyết điểm th� t�i chỉ c� một khuyết điểm duy nhứt l� kh�ng đem t�nh cảm xen lẫn v�o nhiệm vụ, kh�ng thể lấy tr�i l�m phải hay đổi phải ra tr�i, th�nh thử kh�ng vừa � hết mọi người, do đ� c� kẻ thương người gh�t. Thương th� thương cũng nhiều m� gh�t th� gh�t cũng dữ. Những điều tố c�o đ� chẳng qua l� bị ảnh hưởng của sự thương gh�t c� nh�n thường t�nh m� th�i, rồi đặt điều dựng đứng�kh�ng phải tự h�o, thật ra c�ng nh�n đồn điền Chup coi t�i như thần tượng. N�i như vậy kh�ng phải qu� đ�ng, ng�y t�i đổi đi c� người kh�c v� tỏ lời luyến tiếc. C�n bộ hỏi th�m c� biết c� Thanh l�m chung sở kh�ng? Ng�i suy nghĩ m�i nhớ chẳng c� c� n�o t�n Thanh cả. C�n bộ n�i Thanh hay Th�nh dạy học. Ng�i trả lời: -Đ�ng l� chị Th�nh, l�m c� Gi�o dạy ở P�emch�ang, c�ch Chup 15 c�y số. C�n bộ cười rồi xếp tờ tố c�o của Gi�o Sư Tuất qua một b�n. Sau ng�y được trả tự do năm 1982, khi dự đ�m giỗ của Gi�o Hữu Thượng Liền Thanh, ngồi chung b�n ăn 10 người, c� mặt Gi�o Sư Ngọc Tuất Thanh v� Sĩ Tải Nguyễn Minh Ngời, Ng�i vui vẻ thản nhi�n thuật c�u chuyện l�m việc với c�n bộ cho Gi�o Sư Tuất nghe. Trước đ�ng người trong b�n tiệc, Gi�o Sư Tuất ngỡ ng�n chữa thẹn bằng c�u: -Nếu t�i kh�ng n�i, sau người ta cũng biết. L�c về buồn giam, Ng�i nhớ lời Đức Đại Từ Phụ dạy: �Thầy l�m ra mặt c�c con coi�. Chưa đầy 2 năm từ ng�y Cộng Sản nắm ch�nh quyền, đa số đều bị lộ nguy�n h�nh, trong cửa Đạo cũng vậy, ngo�i đời cũng vậy, trong kh�m đường lại c�n r� rệt hơn. Người c� t�c phong hay ti tiện thấp h�n, chơn tướng được phơi b�y, mọi người đều thấy r�. Qua tết 1977, c�n bộ Quản Gi�o Mười Chẹn v�o buồng sinh hoạt v� Lạc l� ch�u rễ k�u Ng�i Th�i H�o Thanh bằng �ng Ngoại, trước l� Thơ K� Viện Đại Học Cao Đ�i, tố c�o Ng�i với Trung T� Kỳ, Trưởng Ty An Ninh Qu�n Đội của chế độ trước, n�i rằng t�n Gi�o cấu kết với ngụy qu�n� Thật l� cơ hội tốt c� l� do ch�nh đ�ng để c�n bộ thực thi ch�nh s�ch, kh�ng cần đ�ng hay sai, c� người tố l� đủ. Ng�i bị nhốt cho nằm ở g�c buồng �t tho�ng kh� hơn. Mấy tuần sau bị đưa lu�n v�o cachet 2mx2,5m buồng tối số 14, lại được ngủ giường sắt, ở đơn độc một m�nh. Ng�i xin gặp gi�m thị trại giam, c�n bộ Tư Chưởng, Ng�i n�i: -C�n bộ vui l�ng cho biết l� do v� sao t�i bị đưa v�o cachot. Tư Chưởng n�i: -C� người bảo anh lập Đảng� Ng�i cười khểnh: -Ngo�i đời t�i đủ điều kiện m� chẳng nghĩ danh lợi, suốt đời chỉ biết tu h�nh, v�o đ�y kh�p k�n trong 4 bức tường chật hẹp m� đi lập Đảng, cũng hay, th�i được c�n bộ cho t�i ở lu�n trong cachot, một m�nh th�i đừng cho ai v�o nữa hết, một m�nh t�i th�i t�i thấy th�ch hợp với t�i. Tuổi gi� cần được y�n tỉnh, khỏi bị quấy rầy, hơn nữa gần gũi chung lộn với nhiều th�nh phần như vậy, sẽ c�n nhiều chuyện xảy ra nữa. Ng�i đo�n hiểu ra l� do t�n Bảy b�o c�o dối. Bảy l�m mật b�o cho c�n bộ, đ� l�u ở buồng 2 ai cũng biết, thường ng�y học tiếng Mi�n (học l�n) m� học n�i những c�u: �Người gi�u khinh rẻ người ngh�o�. Tội nghiệp cho những người ngh�o buồn tủi, kh�ng được gia đ�nh thăm nu�i mặc cảm sợ người c� thăm nu�i khinh rẻ. Ng�i khuy�n Bảy n�n học n�i những c�u kh�c. V�i ba lần nhắc nhở, Bảy kh�ng chừa bỏ, vẫn tiếp tục n�i, Ng�i nhắc th�m: -Ch� cứ n�i c�u đ�, anh em ngh�o sẽ c� ấn tượng kh�ng hay đối với người c� thăm nu�i, mất t�nh cảm, bất lợi v.v� Chỉ c� thế m� Bảy tự �i, cố o�n trả th�, đ�ng như Th�nh Nhơn c� dạy: �Hạ phẩm chi nhơn Gi�o diệt bất thiện� l� vậy; C�n bộ Cộng Sản thường đa nghi v� dễ tin. Ng�i n�i với Tư Chưởng: -T�i c� điều tr�nh với c�n bộ, với quyền hạn v� tr�ch nhiệm sẵn c�. Xin vui l�ng nghĩ đến một số anh em t� đang thiếu dĩa l�nh cơm, thiếu muỗng ăn cơm. Mỗi bữa trải bao nylon để l�nh cơm v� ăn b�c, bằng kh�ng chờ anh em kh�c ăn xong mới mượn muỗng được. C� người cho, c� người kh�ng cho. Tư Chưởng hứa v� giữ đ�ng lời, ba bốn h�m sau c� đĩa nh�m, muỗng nh�m ph�t bổ t�c cho t�. Điều thứ 3, Ng�i xin gặp c�n bộ chấp ph�p. Tư Chưởng hứa. Chiều lại, c�n bộ chấp ph�p k�u ra l�m việc, hỏi Ng�i xin gặp với mục đ�ch g�? Ng�i hỏi: -C�n bộ cho biết qu� danh. -Kh�ng cần thiết lắm, anh muốn g� cứ n�i. -T�i đang tu h�nh, cầm đầu Bộ Tư Ph�p Đạo, bị bắt mấy th�ng nay, l�m việc kh�ng r� r�ng g� hết. T�i xin gặp Trưởng Ty C�ng An để hỏi l� do n�o bắt t�i. Tội g� m� bắt? -Chưa được. -Nếu kh�ng cho t�i gặp, xin cho t�i giấy viết hỏi. -Anh c� � kiến bấy nhi�u th�i phải kh�ng?-Th�i anh về nghỉ, t�i sẽ tr�nh � kiến của anh l�n cấp tr�n. Thế l� Ng�i trở lại cachot, thừa biết c�n bộ hứa su�ng cho qua vậy th�i, chắc kh�ng b�o tr�nh g� cả. Ng�i nghĩ rằng: Đ�ng chỗ n�i phải n�i, với Cộng Sản kh�ng kết quả g�. Khoảng năm bảy h�m sau, kh�ng biết Tư Chưởng nghĩ thế n�o, sắp xếp đưa Ng�i qua buồng mới, buồng 12 cũng ph�ng hẹp 7m x 3m, k� hai giường c�y, một cho Ng�i v� một cho B�c Sĩ Na (Gi�m Đốc bệnh viện T�y Ninh bị bắt về tội tham nhũng), th�m 4, 5 anh em kh�c nằm dưới nền xi măng. Nếp sống c� đỡ hơn, c� �nh s�ng hơn, song chung lộn với nhiều th�nh phần kh�ng tr�nh khỏi điều � hợp, g�y s�ng gi� triền mi�n. Một bữa nọ nghe buồng 13 c� tiếng than: -May nầy tới ng�y chay, kh�ng c� g� để ăn chay hết, phải ăn muối rồi. Đ� l� 2 nữ t� nh�n con nh� Đạo ở v�ng Long Hoa (vụ �n ch�nh trị). Thương cảm người chung cảnh tủ đ�y c�n giữ đức tin với Đạo, Ng�i nhờ một em nhỏ ở t� chung buồng, thảy t�u hủ v� cải bắp qua cho. Hai buồng chung v�ch, tường x�y cao khoảng 3m, tr�n đang kẽm gai ph�ng việc trốn trại, nhờ vậy c� thể chuyển đồ qua lại được, c� người b�o c�o, c�n bộ chuyển Ng�i qua buồng 11 đặt giữa buồng 8 v� buồng 9, kh�ng được nằm giường m� phải hạ thổ nền xi măng, cũng diện t�ch 3m x 7m, buồng chứa những 7 người, vừa đủ chật chưa phải nằm nghi�ng, cũng phải chịu th�i. Cũng v� l� do nầy, c�n bộ sinh hoạt đối đ�p qua lại, rồi kh�p Ng�i v�o tội chống đối nội qui, vi phạm nội qui, cấm thăm nu�i 4 th�ng. Th�n nh�n ở nh� kh�ng biết, mang thức ăn tới trong ng�y thăm nu�i bị đuổi về c�n n�i: -Cho �ng gi� đ� ăn l�m chi cho uổng, cho ăn đặng chống đối nhiều. Th�ng thường mỗi th�ng th�n nh�n gởi thức ăn v�o, kh�ng gặp mặt, thế m� trong 4 th�ng cấm, Ng�i gặp mặt 2 lần, trong 2 lần gặp mặt nhận đồ thăm nu�i đầy đủ. Nhắc lại phi�n họp tại nh� Hiền T�i Dương Minh Nghĩa. L�c x� hơi, Đặng Văn Thượng l�m th�n hỏi Ng�i c� phải t�n Tr�n kh�ng? Rồi nh�n nhau l� bạn học cũ học trường tiểu học Đức H�a, vấn an sức khỏe v� thăm hỏi gia đ�nh. Thuở ấu thơ ba anh em Ng�i: �n, Lương, Tr�n ở trọ ăn cơm th�ng ớ nh� �ng Tư Muốn, th�n phụ của Khương, chủ thầu Hoa Chi chợ Đức H�a. Lớn l�n mỗi người một hướng đi, nhiều năm kh�ng gặp lại, Khương theo kh�ng chiến v�o Đảng đổi t�n l� Đặng Văn Thượng v� l�m Tỉnh Trưởng T�y Ninh tức l� Chủ Tịch Ủy Ban Nh�n D�n Tỉnh. Lần đầu Thượng đến chơi nh�, nhơn danh bạn cũ lấy t�nh khuy�n kh�o Ng�i đừng chống đối c�ch mạng v.v�Ng�i đ�p lời một c�ch h�a nh� rằng kh�ng chống�song Thượng cũng thấy tinh thần Đạo đức của Ng�i kh� lay chuyển n�n cũng đến thăm 2 lần nữa rồi vắng lu�n. C� h�m tới nh� l�c 5 giờ chiều, Thượng chờ Ng�i đi rẫy về tới 7 giờ tối mới gặp mặt. Ng�i ghi nhận r� r�ng � tốt của người bạn cũ năm xưa, ba lần cho gặp mặt gia đ�nh l�c thăm nu�i ở kh�m đường: -Lần đầu hai người chị ruột ở S�i G�n l�n; -Lần thứ nh�, bạn đời Ng�i được gặp khi hay tin Ng�i bệnh nặng; -Lần thứ ba l� con g�i Ng�i học ở S�i G�n về thăm v� thỉnh � Ng�i trước khi vượt bi�n sang Ph�p. Thời gian bị cấm thăm nu�i 4 th�ng m� hai lần Ng�i được gặp mặt gia đ�nh v� nhận đồ thăm nu�i ngo�i luật lệ, khiến cho c�c bạn đồng khổ cảnh ngạc nhi�n kh�ng �t. Nếu chịu bắt phe c�nh với người bạn cũ rất th�n năm xưa nay đang giữ chức quan trọng trong Tỉnh, rất c� thể kh� được hay �t nhất cũng y�n th�n. Nhiều bạn l�m gi�u nhanh sau ng�y 30-4-1975 nhờ chạy chọt l�nh thầu c� tay trong gi�p đỡ. Ng�i kh�ng nghĩ tới điều đ�. Cũng chưa hết, một bữa s�ng, t� nh�n lao động ngo�i buồng, mang c�ng rổn rẻn đem ph�n phối để trước cửa, buồng n�o cũng c�, kh�ng nhiều cũng �t. Anh em b�n t�n: Lại c� m�ng c�ng nữa rồi, trước đ� c� lịnh x� c�ng, bổng nhi�n c�ng lại, chắc b�n ngo�i t�nh h�nh kh�ng y�n. Thật vậy, Mi�n x�m phạm bi�n giới v� ph�o k�ch tr�ng với chủ trương v� s�ch lược của nh� nước di d�n đi kinh tế mới� Mỗi khi c� ph�o k�ch, c�ng an chạy vội v�ng khắp c�c buồng giam bảo kiểm tra t��kh�a c�ng kỹ lưỡng, ở tại chỗ, giữ trật tự�Trong l�c b�n ngo�i nh�n d�n t�m chỗ ẩn tr�nh bom đạn. Bắt đầu từ đ�, Ng�i l�nh 2 c�ng chơn 24/24 đến 15-6-1978 chuyển l�n trại C�y Cầy ở 1 th�ng 20 ng�y rồi chuyển tiếp về B�u Cỏ ng�y 5-8-1978. Th�m 40 th�ng ở kh�m đường cộng chung tr�n 5 năm t�. Được trả tự do ng�y 25-11-1981 th�m 6 th�ng quản chế. Ở kh�m đường c�n bộ c� phần tin tưởng t� h�nh sự kh�ng sợ trốn, bắt ra lao động nấu cơm, bữa cũi l�m việc linh tinh kh�c. Một số nhờ th�n thế phe c�nh, ra khỏi buồng c� tho�ng kh� kh� hơn, c� �nh s�ng, vận động gi�n g�n cốt, đỡ m�t, đỡ xanh, ở m�i trong buồng thiếu �nh s�ng dễ bịnh hoạn, m�ng tay m�ng chơn non ra. Ng�i sợ nhứt l� m�ng tay ra d�i, kh�ng vật b�n nhọn để cắt, phải ch� tr�n cimen hoặc cắn cho ngắn bớt đ�ng dơ, m�ng tay non mềm thường bị xước lậm chảy m�u rất đau. Ở chung lộn c� c�i hại nữa l� đồ thăm nu�i kh�ng biếu cho những người c� bổn phận như trật tự buồng, tức l� t� trưởng, trực sinh lo vụ hứng nước v�i, thường c� chuyện rắc rối, l�c đ�i hay d�m ng�, soi b�i kiếm chuyện bươi ra để sinh hoạt đ�ng g�p gọi l� gi�p đỡ m� thực ra l� để x�i xễ nhau, tỏ ra m�nh thấy xa hiểu rộng hoạt b�t hơn người, nhơn t�nh gần như mất hết. Ri�ng Ng�i th� chấp nhận, chỉ gi�p đỡ những người ngh�o khổ kh�ng thăm nu�i gọi tương trợ tương �i với nhau n�n thỉnh thoảng cũng bị n�u l�n v� chuyện nầy chuyện nọ. Chẳng hạn một h�m c�n bộ Tư Chẹn sinh hoạt buồng, Ng�i bị tố c�o 3 khoảng: 1.-Đ� bị cấm quan hệ m� Ng�i c�n n�i chuyện với anh em t� (đầu năm 1983) ở buồn 9 Ng�i bị c� lập, cấm quan hệ n�i chuyện, cấm từ ng�y đầu mới v�o. 2.-Đ� ph�t ng�n: Ba năm t� như giấc ngủ trưa. C�n bộ hỏi, c� đ�ng như vậy kh�ng? Ng�i nh�n nhận v� giải th�ch, c�n bộ kh�ng l� do buộc tội lại x�i xễ: -Anh lẽo m�p, ngụy biện, gi� mồm� Bị x�i xễ nặng, Ng�i kh�ng buồn bởi đ� c� dụng � cho biết tin thần của Chức Sắc Cao Đ�i : Ở t� v� Đạo kh�ng ng�n ngại. L�c n�i chỉ v�i ba anh em nghe, nay c�ng khai h�a cả buồng, gần 70 người đều biết. Thế l� đắc s�ch, dầu c� nh�n chịu thiệt th�i ch�t �t cũng vui vẻ, kh�ng sao cả. Ng�i cười thầm trong bụng v� kh�ng hiểu tại sao �ng bạn t� tố lập lại lời ph�t ng�n của Ng�i m� chỉ n�i c� 3 năm, kỳ thật Ng�i vừa cười vừa n�i, nhiều anh em cũng nghe thấy: -Mười lăm năm t� như giấc ngủ trưa. Ng�i n�i mười lăm năm kh�ng phải l� ba năm. Sau nầy anh em nhắc lại l� chưa từng thấy ai như Ng�i, buổi đầu ti�n khi c�n bộ mở cửa cho v�o buồng 9, Ng�i đưa tay mặt l�n khỏi đầu ra dấu ch�o vừa cười vừa n�i: -Xin ch�o hết c�c bạn, mừng duy�n hạnh ngộ. Chuyến l�n C�y Cầy 1 th�ng 20 ng�y, Ng�i quyết chịu c�ng 24/24 hơn l� lao động. 6.NHỮNG MẪU CHUYỆN TẠI TRẠI GIAM B�U CỎ L�c vừa về B�u Cỏ, mọi người đều bị bắt buộc đi l�m, lập ra nhiều đội ngũ, c� đội trưởng dẫn đi l�m. Sơ khởi Ng�i thuộc đội III, ch�nh qui lao động nặng: đảo ph�ng tuyến, đắp bờ th�nh, cắm trụ sắc, r�o kẽm gai g�y trở ngại đặng g�n giữ t� kh�ng cho trốn. C� lần đi v�c cũi về chụm l�, cũi đốn trong rừng, gởi xe b� k�o về nh� d�n, t� ra v�c v�o trại, Ng�i bị k�u v�c cũi một lần rồi th�i v� nặng v�c kh�ng nổi. Thỉnh thoảng phải đi cắt tranh đem về lợp trại nhốt t�. Trại B�u Cỏ l� đồn cũ của Mỹ trước kia, chung quanh c�n nhiều trụ sắt, kẽm gai được thu gom đem về l�m r�o. Việc lấy kẽm gai, cắt tranh l� cả vấn đề nguy hiểm, thấy t�nh mạng chỉ m�nh treo chu�ng, bởi m�n, lựu đạn g�i c�n x�t, thỉnh thoảng bị nổ, may mắn t� nhơn chỉ bị thương �t nhiều m� kh�ng g�y chết ch�c. Ng�i rất d� dặt, đi sau d� theo đ�ng g�t ch�n người trước, chẳng d�m bước sai cho an to�n t�nh mạng. Cắt tranh xong b� lại v� đội đem về trại. Lắm lần đội tranh đi tr�n bờ th�nh cao, gi� thổi mạnh yếu sức đi xi�u qua vẹo lại, cố giữ thăng bằng m� gi� cứ thổi, Ng�i su�t ng� mấy lượt, thật n�o nề ch�n nản trong cảnh t� đ�y khốn khổ. Khẩu phần kh�ng đủ no, thăm nu�i kh�ng cho gởi gạo. Thời gian nhiều th�ng, trại ph�t khoai m�, bo bo gọi cao lương thay cơm trong ng�y. Ng�i bị đau dạ d�y ăn kh�ng được, phần tuổi lớn chưa quen lao động nặng, vất v� v� c�ng!!! Đội Trưởng cũng l� t� nh�n l�c n�o cũng muốn lập c�ng bắt trại vi�n l�m nhiều để lấy điểm với c�n bộ. Trong l�c qu� bi oan, Ng�i t�m c�ch tự an ủi, may duy�n nhớ lại thời gian lưu vong ở Mi�n, Ng�i c� xem phim chiếu l�c Ch�a Jesus v�c Th�nh Gi� l�n n�i chịu đ�ng đinh đỗ m�u để cứu chuộc tội lỗi của lo�i người. Th�nh Gi� nặng, phần l�n dốc n�i, Ch�a nhuễ nhại mồ h�i m� Ch�a vẫn tiến bước. Ng�i so lại c�i khổ của m�nh hiện tại chưa g�nh đầy mu�n một, s� chi phải buồn? Thế l� Ng�i gượng vui, sự buồn ch�n lần hồi tan biến tự nhi�n. Thấy việc qu� nặng nhọc l�m kh�ng nổi, Ng�i xin chuyển qua đội vệ sinh, l�m c�ng việc nhẹ hơn, c�ng việc của những �ng gi� yếu, bịnh hoạn l� l�m cỏ m�, vun giồng lan, lột ngọn m�a, chặt hom m�, trồng m�a, trồng m�, lặt đậu phọng, sắp l� ủ thuốc, dậm v� phơi thuốc v.v�C� lần bắt c�o phẩn kh� l�m ph�n b�n, Ng�i tr�nh n� được việc nầy nhưng phải g�nh nước tiểu cho đội cải thiện tưới rau. L�m cỏ m� l� c�ng việc nhẹ theo lập luận của c�n bộ trại giam, song với Ng�i thật l� qu� sức gi�. C� lần c�n bộ L�nh, c�ng an trẻ tuổi thấy Ng�i l�m cỏ chậm kh�ng theo kịp anh em kh�c, hăm he muốn đ�nh, n�i rằng: �Thấy gi� kh�ng lẻ đ�nh�. Trước sự tủi nhục � chề, Thiếu T� Ch�nh cựu sĩ quan Qu�n Đội Cao Đ�i vừa ph�n bua vừa gi�n tiếp an ủi: -T�i bận phần của t�i, kh�ng gi�p anh được� Ng�i đ�p: -C�m ơn anh, l�m sao bao gồm hết được? T� m�! Phải chấp nhận! Nhờ m�i t�c hoa r�m với ch�m r�u bạc n�n khỏi bị đ�n v� lao động yếu, đỡ khổ. Biết thế n�n từ trước, anh em hỏi tuổi thường Ng�i n�i cao hơn 6 tuổi, nghe cho gi� th�m một ch�t, kh�ng hại người m� đỡ khổ c� lợi cho m�nh. Chỗ th�n t�nh Ng�i mới n�i tuổi thiệt. Qua h�nh d�ng v� sắc diện b�n ngo�i, Ng�i c� vẻ gi� trước tuổi, dầu n�i cao ni�n thi�n hạ cũng tin. Trước cảnh đọa đ�y như thế, n�i kh�ng buồn th� kh�ng đ�ng hẳn, nhưng biết Đạo �t nhiều, Ng�i x�t m�nh chẳng l�m g� n�n tội, bị t� chẳng qua v� phận sự Đạo, m� Đạo Luật năm Mậu Dần ghi r� rằng: �Một ng�y khổ hạnh v� Đạo kể l� một ng�y c�ng quả phi thường�. Hơn nữa Ch� T�n c� dạy: �Đ�i v�n Quan V� để phong thần, �C�n của Thầy đ�y để nhắc c�n. �Mu�n đức ng�n l�nh kh�ng s�t một, �Bao nhi�u c�ng quả bấy nhi�u phần.� Ng�i y�n ch� v� cũng vững t�m trước hiện cảnh. Nhớ lời dạy khuy�n của Ng�i Trần Khai Ph�p, Ng�i cố r�n chữ �Nhẫn� t�m c�ch h�a giải m� kh�ng trả đủa trước những cảnh chướng tai gay mắt. Ngo�i ra Ng�i c�n thực thi nhơn nghĩa trong t�nh tương trợ lẫn nhau, ch�nh yếu l� chia sớt trong việc ăn uống, gi�p đỡ kh�ng ph�n biệt th�nh phần giai cấp, cũng kh�ng ph�n biệt nam nữ. Hơn nữa thức ăn thăm nu�i, c� quả phẩm c�ng Hội Yến Di�u Tr� hay c�ng v�a Đức Hộ Ph�p, Ng�i chia cho anh em đồng t�n ngưỡng c�ng hưởng lộc Th�nh, �n huệ Thi�ng Li�ng. Nhằm ng�y lễ lớn của Đạo, ở trong trại, Ng�i chuẩn bị một v�i m�n ăn tương đối ngon trong cảnh t�, phần ti�u chuẩn cơm trại ph�t của ai nấy d�ng, tạo cơ hội n�i chuyện Đạo, phần đ�ng trong giới sĩ quan c� tr�nh độ. Do vậy anh chị em t� nh�n c� cảm t�nh với Ng�i, tuy vậy Ng�i tự kiểm điểm thấy chưa được tiến bộ so với những lần t� đợt sau v� cũng bị xuy�n tạc mang tiếng bất phải về sự quan hệ gi�p đỡ t� nh�n nữ giới. Ng�i cũng lập được một ch�t c�ng quả nhỏ ở trong t�. L�c ở B�u Cỏ, Ng�i độ được một người tr� thức nhập m�n. Ng�y m�ng 9 th�ng 2 T�n Dậu (14-3-1981), Ng�i đứng giữa s�n trại chứng v� hướng dẫn lập thệ. Nhờ sự th�n cận nhau sau được biết l� nguy�n Tổng Trưởng Bộ Tư Ph�p Cao Mi�n tr�o Lon Nol t�n Na-Bun-Hieng chạy nạn diệt chủng của P�n Pốt, vượt bi�n sang Việt Nam xin tị nạn bị cầm t�. Người mai danh ẩn t�ch lấy t�n Văn Hương, c� tư c�ch, c� tr�nh độ, được đ�o tạo ở Ph�p về. Ng�i c� hứa khi chủ quyền Đạo được phục hồi gặp lại nhau, Ng�i sẽ hướng dẫn lập hồ sơ xin v�o Hiền T�i Ban Thế Đạo. Văn Hương thuộc nh�m ch�nh trị tr� thức do Son Sann cầm đầu. Son Sann l� cựu Thống Đốc Ng�n H�ng Cao Mi�n. Hi vọng ng�y qui hồi cố quốc Son Sann nắm quyền, c�ng th�nh danh toại Văn Hương sẽ c� nhiều dịp lập c�ng gi�p Đạo. Thoảng gặp kh� khăn kh�ng gi�p trực tiếp được, Văn Hương cũng b�o tin cho Ng�i biết ph�ng lo cứu gỡ�Văn Hương nhỏ hơn Ng�i tr�n 10 tuổi, hằng ng�y n�i chuyện với nhau bằng tiếng Ph�p, l�n l�t sợ c�n bộ nghe, kh�p kỹ luật cho v� c�ng v� cho ăn ch�o lo�ng. Qua sự gi�p đỡ Văn Hưởng giải quyết vấn đề ăn uống, t�nh cảm gia đ�nh cũng như việc xảy ra hằng ng�y cho hợp với t�m l� trong trại. Văn Hương qu� mến Ng�i, c� lần n�i: -Xin lỗi anh, t�i n�i điều nầy anh đừng buồn, anh rất xứng đ�ng l� cố vấn tốt của t�i. Ng�i cười: -Chẳng những t�i kh�ng buồn, tr�i lại c�n h�nh diện nữa l� kh�c. Kh�ng phải lần thứ nhứt t�i được nghe c�u n�i đ�, ph�t xuất từ một nhơn vật quan trọng của ch�nh phủ. Trước anh Ho�ng Th�n nguy�n Tổng Trưởng Bộ T�i Ch�nh của ch�nh phủ Ho�ng Gia Cao Mi�n cũng đ� n�i với t�i tương tự như anh vậy. Ng�i lập lại c�u chuyện của Ho�ng Th�n Sisovatt Entaravong cho Văn Hương nghe. C�n một việc nữa cũng l� th� ở trại B�u Cỏ đầu năm 1981. Một h�m sau bữa cơm chiều, anh em từng nh�m nhỏ qu�y quần ngo�i s�n chờ giờ v� trại v�o c�ng đ�m. Một c�n bộ c� lẻ từ xa về ph�p v�o s�n trại chơi, đến l�m th�n gợi chuyện với anh em đang đứng b�n cạnh Ng�i. Qua c�u chuyện t�m lược, Ng�i nhận thấy người nầy ph� trương, muốn tỏ m�nh c� c�ng với đất nước, khoe m�nh lịch l�m tuồng đời��ng ta nh�n qua ph�i Ng�i rồi hỏi: -Mấy �ng gi� nầy l�m g� m� bị bắt? Anh em đ�p: -Bị �n ch�nh trị. �ng kh�ch n�i: -Gi� m� ngu, từng tuổi nầy m� kh�ng biết thủ phận để hưởng lạc th� gia đ�nh, hoạt động ch�nh trị l�m chi cho bị t�, đ� khổ th�n c�n tạo khổ l�y cho vợ con. Ng�i vừa n�i vừa khều nhẹ �ng bạn đang đối thoại, cả Văn Hương cũng c� mặt, tay chỉ �ng kh�ch lạ v� n�i: -Thời gian qua rất nhanh, thắm tho�t m�nh gần 60 tuổi rồi, nhớ hồi n�o c�n cấp s�ch đến trường m� giờ nầy gi� nua, sắp chết đến nơi rồi. Nhớ l�c học lớp sơ đẳng, thầy Gi�o c� dạy, c�n nhớ b�i thơ ngộ nghĩnh gần 50 chục năm qua vẫn chưa qu�n, chỉ c� hai tiếng �dạy-kh�n� lộn đi lộn lại th�nh b�i thơ. �ng bạn hỏi: -B�i thơ thế n�o? Nhớ đọc nghe chơi. Một ph�t giả vờ �n lại tr� nhớ, Ng�i đọc: Thế sự đua nhau n�i dại kh�n, Biết ai l� dại, biết ai kh�n. Kh�n nghề cờ bạc l� kh�n dại, Dại chốn văn chương ấy dại kh�n. Mấy kẻ n�n kh�n đều c� dại, L�m người c� dại mới n�n kh�n. C�i kh�n ai cũng kh�n l� thế, Thế biết l�m người kẻ dại kh�n. Ng�i đọc với giọng trầm bổng dẫn giải cố � cho người kh�ch lạ đủ nghe, hi vọng c� gi�c ngộ phần n�o. Những ng�y đầu v�o kh�m, Ng�i cầu nguyện xin hai điều: Một l� kh�ng bị nhức răng, hai l� kh�ng bị ghẻ. Nếu căn nghiệp cần phải trả, Ng�i xin chờ ng�y được thả về sẽ trả sau, c�n bao nhi�u việc kh�c Ng�i xin vui vẻ chấp nhận để trả cho rồi quả kiếp. Kh�m đường chật hẹp, mỗi ng�y th�m đ�ng, chung lộn chen ch�t nhau thiếu vệ sinh, ăn kh�ng đủ no, Ng�i nằm s�t cạnh người bị ghẻ ngứa, ghẻ phỏng, m�u mủ bẩn thỉu tanh h�i, m�i trường rất dễ bịnh hoạn truyền nhiễm, thế m� Ng�i kh�ng bịnh, kh�ng l�y ghẻ. Răng hư lần lượt bể từng m�nh vụn m� vẫn kh�ng đau nhứt. Năm 1978 thiếu gạo ăn bo bo, ăn củ m�, ăn ch�u bo bo trường kỳ cả chục th�ng với chứng bao tử c� từ b�n ngo�i m� vẫn kh�ng hề hấn g�. Ng�i thấy lời cầu nguyện được Thi�ng Li�ng chi ứng nghiệm. ĐƯỢC TRẢ TỰ DO Sau ng�y về, nh� cửa vẫn c�n, nhưng c�c tiện nghi c� gi� trị như m�y điều h�a kh�ng kh�, truyền h�nh, quạt m�y, m�y bơm điện, cả 3 chiếc Honda Dame�giả từ ra đi l�c n�o đ� mất dạng để đổi sự sống cho gia đ�nh. Mấy mẫu m�a ờ ng� ba Vịnh (Tua Hai), v�i mẫu ruộng tại Cầu Nổi T�y Ninh, mấy mẫu m�a trồng chung với Ba X� ở Phước Điền, 5 phần đất lập vườn ở Long Hải cũng chẳng c�n. Nghe thuật lại một phần b�n được s�ng phẳng, phần kh�c bị sang đoạt. Bạn đời của Ng�i phải chấp nhận trước sự việc đ� rồi. Sau nầy trong khi chờ đến giờ c�ng Phật Mẫu, Ba X� c� n�i lời th�ng cảm xin Ng�i th�ng qua những việc đ� qua. Năm 1976, gia đ�nh ăn độn khoai m�, l�y lất sống qua ng�y, kh�ng tản cư t�m sự sống nơi kh�c, vẫn c�n ở tại chỗ cũng l� điều may. Nhờ vậy Ng�i được thăm nu�i đầy đủ v� đều đều, nếu kh�ng đ� đ�i kh�t lại bịnh hoạn ắt kh� sống. Thường được tin c�ng an sắp tịch thu nh� cửa. C�ng an khu vực Vẹt hay tới lui gạ hỏi mua nh�, bạn đời Ng�i rất lo sợ, chuyển bớt tủ, b�n, ghế, ch�n b�t gởi nhiều nơi, m�i tới giờ nầy chưa thu đủ lại bởi căn nh� ở Ph� Nhuận-S�i G�n đ� sang cho người kh�c, vật dụng 2 nh� dồn lại thiếu chỗ để, hơn nữa vợ con đứa con trai, sĩ quan của chế độ trước (Hiếu) bị đi cải tạo ở Miền Bắc cũng về ở chung, th�nh thử nh� tạo lập dự định hai vợ chồng ở rộng r�i nay trở th�nh chật hẹp. Cảnh nh� t�ng quẩn ngh�o khổ, Ng�i mới được thả về ghẻ nhọt nổi l�n kh�ng tiền mua trụ sinh chữa trị. Xoay sở được hơn 50 đồng, nghe một người đ�n b� dự định đi thăm chồng bị bắt về tội ch�nh trị đang cải tạo ở Ph� Kh�nh (Nha Trang) thiếu tiền h�nh l�, Ng�i giữ lại số lẻ, xuất gi�p 50 đồng theo thời gi� c� thể đủ một chuyến đi khứ hồi. Chồng b� bị �n 17 năm t�, trước bị giam ở B�u Cỏ chung với Ng�i từ năm 1978-1979. Nh� đ� thiếu thốn, vợ con đ� khổ c�ng thấy khổ th�m. Ng�y 25-11-1981 được tha, về tới nh�, u nhọt bổng nổi l�n đau đớn gần 2 tuần lễ, lại nhổ hết răng h�m, l�m răng giả. Như vậy đức tin ở quyền năng Thi�ng Li�ng Ng�i thấy tăng l�n r� rệt. Giấy ra trại ghi tội danh �Trong tổ chức phản động�. Về đến nh�, nghe Hội Th�nh đ� bị giải thề, t�i sản v� c�c cơ sở vật chất của Đạo bị ch�nh quyền tịch thu v� quản l� gần hết. Lịnh tịch th�u go Đặng Văn Thượng k� với tư c�ch l� Chủ Tịch Ủy Ban Nh�n D�n Tỉnh. Nghi tiết c�ng lễ bị giảm bớt v� canh cải rất nhiều. Th�ng tri v� Đạo Lịnh số 1 được ra đời, ban h�nh năm 1979. Đạo Lịnh giải thể Hội Th�nh cho ra đời Hội Đồng Chưởng Quản Hội Th�nh Cao Đ�i bao gồm 12 Chức Sắc Hiệp Thi�n, Cửu Tr�ng v� Phước Thiện nam nữ, ph�n c�ng Chức Sắc do Ng�i Bảo Đạo v� Ng�i Đầu Sư cầm đầu. �ng Th�i Hiểu Thanh v� �ng Ngọc Nhượn Thanh, đ�ng vai tr� quan trọng trong việc k� Th�ng Tri v� Đạo Lịnh, sau lưng c� Trương Ngọc Anh, ch�u rễ �ng Nhượn l�m �p lực th�c đẩy, hăm dọa được ch�nh quyền hổ trợ mạnh. Do n�ng l�ng thấy thuyền Đạo bị nghi�n ngửa m� những vị Chức Sắc đứng đầu của Đạo lại bu�n xu�i, kh�ng đấu tranh quyết liệt, n�n Ng�i đ� viết một bức thư với lời lẻ rất nặng, gởi cho Ng�i Bảo Đạo v�o ng�y m�ng 1 th�ng 2 năm Nh�m Tuất (24-2-1982). Nhưng bạn đời ngải sợ m�ch l�ng n�n đ� dấu bức thư đ� đi. Kh�ng gởi thơ được Ng�i mới c�ng Truyền Trạng Dũng đến ph�ng Ng�i Bảo Đạo tại nh� kh�ch Gi�o T�ng Đường. Ng�i d�ng c�ch xưng h� của tiểu cấp đối vớ đ�n anh, kh�ng xưng h� B�c, Ch� như thường lệ c� t�nh c�ch gia đ�nh. Sau v�i c�u vấn an sức khỏe theo lối x� giao th�ng thường, Ng�i v�o đề: -Thưa Ng�i Bảo Đạo. Li�n tiếp ba kỳ đ�n, Ng�i l�n giảng đ�i k�u gọi mỗi người v� mọi người, mọi người v� mỗi người. K�u gọi tham gia ch�nh quyền để tiến l�n XHCN theo Cộng Sản, l�m dư luận x�n xao b�n t�n, mất hay cho Ng�i. -B�i đ� Qua viết rồi chỉnh đi chỉnh lại, trực tiếp do Trương Ngọc Anh k�u đọc. -Sao Ng�i kh�ng từ chối? -Từ chối kh�ng được, n� dựa thế của ch�nh quyền. -Nếu sợ kh� khăn kh�ng từ chối trực tiếp được, c� thể Ng�i hứa đến giờ ch�t c�o bịnh th� kh�ng đi c�ng c�n hơn l� đọc tại giảng đ�i để chịu cho nhơn sanh ph� ph�ng. Ng�i l�m c�ch đ� c� ai n�i được g� m� cũng kh�ng l� do buộc tội hay bắt lỗi. Ng�i b�n đến Th�ng Tri Đạo Lịnh số 1 năm 1979 l� tai hại trầm trọng lưu truyền đến thất ức ni�n. Ng�i Bảo Đạo giải th�ch: -Qua kh�ng d�m phản đối mạnh v� sợ bổn Đạo ủng hộ lập trường của Qua sanh đỗ m�u trong cửa Đạo bất lợi hơn. Ng�i kh�ng t�n th�nh lập luận đ�: -Uy t�n của Ng�i đ�u so b� với Đức Hộ Ph�p được. L�c tai biến c� ai d�m chết v� Đức Hộ Ph�p đ�u? T�i e rằng Ng�i nghĩ như vậy c� phần qu� đ�ng chăng? Nhiều anh em khuy�n Ng�i kh�ng n�n phản đối Ng�i Bảo Đạo, sợ Ng�i Ng�i đi t� khổ th�n th�m. Luật Sự Trần Văn S�a khuy�n nhiều hơn hết, n�i rằng Ng�i đ� khổ sở hơn 5 năm rồi, sợ bị t� nữa, sợ kh�ng sống s�t được� Ng�i cương quyết l�m phận sự, noi gương c�c quan gi�n nghị trong truyện T�u thuở xưa: L�m nhiệm vụ chấp nhận mọi hậu quả. Ng�y 15-8-1982, theo lịnh quản chế hằng th�ng tr�nh diện 2 lần tại đồn c�ng an thị trấn, Trưởng Đồn khuy�n v� quyền lợi c� nh�n n�n l�m đơn xin phục quyền c�ng d�n; lịnh quản chế 6 th�ng, tr�nh diện hơn 10 th�ng. Ng�i đ�p: -Trước kia t�i đ�u c� y�u cầu ch�nh quyền bắt t�i. T�i đang tu h�nh kh�ng tội t�nh g�, tự nhi�n ch�nh quyền n�i t�i mất quyền tự do bắt giam t�i, giam đ� rồi n�i t�i c� quyền tự do, thả t�i ra. Nay n�i t�i mất quyền c�ng d�n quản chế bắt t�i tr�nh diện chừng n�o thấy t�i c� quyền c�ng d�n trả lại t�i, sao lại phải buộc t�i phải l�m đơn xin? T�i chưa từng biết xin xỏ g� của ai. Biết xin kh�ng được m� vẫn cứ xin, l�m nhẹ thể. C� nh�n t�i kh�ng đ�ng kể m� nhẹ thể Hội Th�nh. L�c thiếu thời, t�i c�n kh�ng nghĩ tới danh lợi, chỉ lo tu h�nh th�i, nay gần xuống lỗ rồi t�i đang chuẩn bị cho c�i chết sắp tới c�n g� nữa m� nghĩ đến c� nh�n. Lời qua tiếng lại cả giờ đồng hồ, ph� đồn t�n D�m lập bi�n bản bắt giải ra Huyện. Trưởng Đồn c�ng an Huyện l�m việc, Ng�i tường thuật v� n�i th�m: -Trước kia ch�nh quyền n�i t�i kh�ng quyền tự do, bắt giam t�i, t�i l�m đơn xin trả tự do, ch�nh quyền c� trả tự do cho t�i kh�ng? C�ng an giải th�ch: -Đ�y l� thủ tục, l� luật buộc. -Phải n�i l� thủ tục, l� luật th� t�i t�ng rồi. Mọi c�ng d�n sống dưới chế độ n�o cũng vậy, đều phải t�ng theo luật ph�p của nh� nước. Luật nầy qu� mới mẻ đối với t�i, t�i kh�ng hiểu được. C�ng an bắt l�m tờ tự kiểm rồi ra về, cũng hết một ng�y ở Huyện. Cũng chưa y�n, đ�m 27-8-1982 l�c 10 giờ khuya, c�ng an du k�ch k�u cửa x�t hộ khẩu, đ�nh thức Ng�i để hỏi chuyện rồi ch�a s�ng dẫn xuống x�, cho ngủ đất một đ�m l�m mồi cho muỗi. S�ng ra c�n an khu vực n�i l� Ng�i cư ngụ bất hợp ph�p. Buồn cười cho c�ch l�m việc của Cộng Sản: Hộ khẩu thường tr� tại nh�, giấy trả tự do, c�ng an cũng ghi về địa chỉ đ�, mỗi th�ng tr�nh diện 2 lần, thế m� vẫn n�i l� cư ngụ bất hợp ph�p. Bạn đời Ng�i chạy theo cho khăn đội v� dầu gi� nghĩ rằng bị bắt c�c. Ng�i nghĩ rằng đ�y chỉ l� vấn đề trả đũa, l�m cho đỡ tức qua vụ việc tại đồn c�ng an Thị Trấn m� th�i. Chỉ c� cường quyền v� bạo lực, kh�ng c� luật ph�p, lẻ phải g� tất cả, bắt để dằn mặt th�i. Theo lệnh truyển của Đức Cao Thượng Phẩm, Ng�i thường đi c�ng ch�a mỗi ng�y để l�m gương cũng cố đức tin chung của bổn Đạo. 7.NHỮNG Đ�N CƠ HỌC ĐẠO Khi được trả tự do, v� qu� n�n n�ng về tương lai nghiệp Đạo, kh�ng thể khoanh tay ngồi chịu trận để đ�n chờ bế tắc, Ng�i c�ng một số người bạn hiệp nhau lập đ�n cầu cơ học Đạo. Đức Hộ Ph�p dạy: (Đ�m 04-11-1981) ��� C�c con đ� khổ nhiều về Đạo, đ� l� khảo th� để trạch Th�nh chọn Hiền lập lại Hội Th�nh gương mẫu để thực thi chơn truyền Đại Đạo cho kịp kỳ Nho T�ng Chuyển Thế. Cuộc khảo th� nầy ngo�i sức ph�m ti�n liệu n�n c� người v� thiếu đức tin n�n phải lỗi thệ c�ng Thầy. Thầy rất buồn khi thấy Thi�n điều trưng c�ng x�t tội nhưng cũng đ�nh th�c thủ l�m sao Thầy cải sửa để cứu chữa cho kẻ lỡ bước đặng? Ri�ng c�c con y�u �i của Thầy, h�y b�nh t�m vững tinh thần để l�m c�y đuốc dẫn lối nhơn sanh l�c nầy l� đủ. C�n mọi việc kh�c c�c con h�y để thi�n điều định liệu chớ sức ph�m c�c con kh�ng thề đảm tr�ch nổi. C�c con chờ Thầy chuyển x�y cơ Đạo được vẹn to�n, Thầy sẽ giao tr�ch vụ cho c�c con. Thầy rất mừng khi thấy c�c con lu�n lu�n đem hết t�m tr� lo cho nghiệp Đạo. Đ� l� điểm son của c�c con nơi trang Đạo sử nầy vậy. ��� Đức Thượng Phẩm dạy: (Đ�m 4-11-1981) ��� Tr�ch vụ của chư Hiền Hữu l�c nầy l� cố gắn trụ vững đức tin cho nhơn sanh soi bước. Hiện giờ nhơn sanh đang đứng trước ng� ba đường, nếu kh�ng c� người dẫn lối th� e ch�ng sẽ lạc bước. Đối với cơ đời l�c nầy họ t�m đủ mọi c�ch để ti�u diệt đức tin của con c�i Đức Ch� T�n. Chư Hiền Đệ hiểu như thế để cố lo liệu m� trụ vững tinh thần để cho nhơn sanh lấy đ� l�m kim chỉ nam m� tiến bước. ��.. Đức Thượng Phẩm dạy: (Đ�m 9-12-1981) ��. Đến ng�y n�o cơ Đạo ra mặt thiệt tướng th� ng�y đ� chư Hiền Đệ sẽ thấy Thần quyền trị thế. �.. C�i kh� khăn của người ph�m phu tục tử l� kh�ng d�m hy sinh v� Đạo, v� Thầy. C�c vị Th�nh trước hiền xưa khi ngộ Đạo th� người d�m hiến m�nh cho Ch� T�n để lập c�ng tạo vị nơi c�i Thi�ng Li�ng Hằng Sống, nhờ thế m� danh vị c�c Đấng ấy mới tỏ rạng cho hậu thế đồ gương nối bước. Chư Hiển Đệ n�n nhớ rằng, đường tu c� kh� khăn th� Đạo nghiệp mới vẽ vang, sứ mạng c� nặng nề th� ng�i vị mới cao trọng. Đ� l� người thức th�ng thời vụ, chư Hiền Đệ phải cố gắn cho lắm để khỏi uổng kiếp sanh may duy�n ngộ Đạo m� kh�ng lập được ch�t c�ng n�o để ghi v�o thanh sử. �� Đức L� Đại Ti�n Trưởng dạy: (Đ�m 25-11-1981) �.. Cơ chuyển Đạo nhiệm mầu v� gi�, phải c� đủ đức tin mới thấu r� được Thi�n Điều h�nh ph�p đ�u dể g� tư vị. L�o thấy nhiều Th�nh Thể phải chịu nhiều đảo đi�n m� vẫn giữ được t�m th�nh, L�o cũng đ�ng mừng cho đ�. Nghiệp Đạo đang chờ b�n tay thiện ch� để điểm t�, chư Hiền Hữu cố gắn lo cho mối Đạo m� cho tr�n sứ mạng l� chư Hiền Hữu đền đ�p c�ng ơn Gi�o h�a d�u dắt của Đức Ch� T�n hầu l�m rạng rỡ Đạo Trời, tức l� l�m s�ng danh Thượng Đế vậy. C�ng việc của chư Hiền Hữu c�n lắm nhọc nhằn bởi lũ t� quyền chưa m�n vai tr� khảo th�. Cơ Đạo c�n cần phải nhiều thay đổi cho ph� hợp với việc tận độ ch�ng sanh. ���. Đức Quyền Gi�o T�ng dạy : (Đ�m 25-11-1981) �.. Mấy em đ� trải qua nhiều thử th�ch m� c�n giữ dạ trung th�nh đối với Đạo l� một điểm son nơi trang Đạo sử. C�ng đau khổ hiểm nguy m� mấy em vẫn tiến bước, đ� l� điều đ�ng mừng cho cơ Đạo ng�y tới kh�ng phải �t. �.. Phải l� người c� Thi�n mạng v� đại căn mới được sắp v�o h�ng Th�nh Thể. Qua kỳ thi nầy, c�c em sẽ thấy r� cơ đời c�n phải thanh lọc thay huống hồ g� cơ Đạo m� tr�nh khỏi được sao? Cuộc đảo loạn trong những ng�y sắp tới đ�u phải tầm thường. Cuộc trả vay để rửa sạch vết oan khi�n của thời kỳ Nho T�ng chuyển thế đ�u phải �t ỏi g�? N�i như vậy c�c em đừng sợ: Đ� c� tất dạ ch� th�nh, một đức tin vững chắc l� c�c em c� được bộ thiết gi�p Đạo đức vững l�ng tin m� tiến bước. Chi chi cũng tại nơi t�m đức của con c�i Đức Ch� T�n m� ra cả v� nhơn t�m l� Thi�n � vậy. �. Th�i để Qua kiếu, ở l�u mấy em hỏi ho�i sẽ lậu Thi�n cơ Qua bị phạt đ�. Thăng Cả ba người l�n cầu, người n�o cũng đ� bị đi t� Cộng Sản: �ng Hạ Ch� Khi�m, Phạm Ho�ng Ch�u (con �ng Phạm Văn Ngọ, Truyển Trạng) v� Ng�i, đột nhi�n Ch�u mất li�n lạc kh�ng một lời từ gi� từ. Ng�i đắn đo chưa biết t�m ai đ�ng tin cậy để hợp t�c lập đ�n. Điểm trong h�ng Chức Sắc tiểu cấp Hiệp Thi�n Đ�i, những người tiếp điển tốt, kẻ vượt bi�n ra ngoại quốc, người về xứ, c�n lại v�ng Th�nh địa chẳng mấy người nhưng tiếp điển kh�ng được tốt. Gi�m Đạo B�i Quang Cao th� bị Đức Hộ Ph�p nhiều lần cấm ph� loan n�n Ng�i kh�ng mời. Ng�i tập ngồi thử với �ng Truyền Trạng Phạm Văn Về, �ng Hạ Ch� Khi�m v� Ng�i kh�ng hạp điển, cơ viết kh�ng được. Ngải đạp xe xuống nh� �ng Sĩ Tải L� Văn Khoăn ở x� Trường H�a gần Tr� Huệ Cung. �ng Khoăn sốt sắn v� hưởng ứng ngay. Địa điểm mượn nh� �ng Gi�o Hữu Ngọc Tống Thanh lần đầu, sau đ� cũng c� cầu tại nh� Ng�i. Buổi đầu chưa c� thuần điển, viết c� phần kh� đọc. Ng�i Ca Bảo Đạo gi�ng với lời lẽ thiết tha, đại � muốn n�i với Ng�i Bảo Đạo Hồ Tấn Khoa đ�i điều cần yếu m� kh�ng c� dịp, chẳng biết l�m sao. Ng�i kh�ng c� � định gặp Ng�i Hồ Bảo Đạo nhưng v� tương lai nghiệp Đạo v� k�nh thương Ng�i Ca Bảo Đạo, Ng�i dẹp bỏ � nghĩ ri�ng tư nhỏ hẹp của c� nh�n m�nh đến S�i G�n gặp Ng�i Hồ Bảo Đạo (Ng�i Hồ Bảo Đạo l�c nầy đang dưỡng bịnh ở S�i G�n) tường thuật sự việc v� đề nghị tổ chức lập đ�n để cầu xem Ng�i Ca Bảo Đạo muốn dạy điều chi. Ng�i Bảo Đạo bằng l�ng, Ng�i quai về T�y Ninh mời �ng B�i Quang Cao. L�c đ� ch�nh quyền c�n căn thẳng mạnh với Đạo, t�nh h�nh vẫn kh� khăn, Ng�i tưởng �ng Cao kh�ng d�m nhận lời, may m� nghe n�i Ng�i Hồ Bảo Đạo triệu, �ng Cao bằng l�ng, định ng�y giờ gặp nhau nơi Ng�i Hồ Bảo Đạo đang an dưỡng. Cần cơ, dụng cụ, Ng�i l�nh phần lo v� mang theo. Tin vẫn tin nhưng ph�ng phải ph�ng, Ng�i cũng hẹn Sĩ Tải Khoăn ph�ng khi �ng Cao vắn mặt việc lập đ�n vẫn c� thể tiến h�nh. �ng Cao y hẹn, đ�n cơ lập tại Salon, kh�ng b�n thờ. Cảm trọng �n nghĩa Thi�ng Li�ng d�nh để, c�c Đấng gi�ng. Nguy�n văn b�i Th�nh Gi�o như sau: S�i G�n, đ�m m�ng 2 th�ng 6 Nh�m Tuất (22-7-1982) (19giờ 40) Ph� loan: C.T. Tr�n G.Đ. Cao B�T NƯƠNG DI�U TR� CUNG Ch�o em Bảo Đạo v� hai em. Đ�m nay qua sự cậy nhờ của Hộ Ph�p, đến trước mừng em Hồ Bảo Đạo đ� được thuy�n giảm căn bịnh, sau b�o cho hai em nhỏ biết trước l� sẽ c� Hộ Ph�p gi�ng đ�n. Như vậy em Hồ Bảo Đạo tiếp cơ rồi chị sẽ t�i gi�ng. Thăng (19giờ 50) Ph� loan: Hồ Bảo Đạo G.Đ. Cao T�i cầu (19 giờ 50) HỘ PH�P Ch�o ch� Đốc v� hai con. Tr�n con: Thầy đ� sở cậy con n�n mớ c� ng�y hội ngộ h�m nay. T�i mừng ch� Đốc v� hai con đầy đủ nghị lực. Ch� Đốc, đ� l�u lắm rồi kh�ng c� dịp để ch�ng ta gặp nhau, nay sự việc bắc đắc dĩ t�i phải đến với trường hợp nầy l� v� thương ch� v� cảm động trước nhiệt t�nh của em Tr�n v� Cao. Vậy nhơn cơ hội duy nhứt nầy, t�i cần thố lộ với ch� v�i điều. Ch� Đốc, ch� đ� nh�n t�i m� h�nh Ph�p th� ch� n�n nhớ l� trọng tr�ch ấy t�i giao trọn cho ch� nắm cả Hiệp Thi�n Đ�i v�o tay m� h�nh sự. Từ thử t�i chưa hề n�i ra l� �chưa giờ ph�t n�o Ngọc Hư Cung lại phải lo lắng v� tương lai của Hiệp Thi�n Đ�i bằng l�c nầy�. �Mỗi diễn biến t�i đ� th�ng cảm nhưng ngặt nỗi Ngọc Hư Cung vẫn chiếu luật để thi h�nh�. Nh�n lại chặn đường đ� qua, Hiệp Thi�n Đ�i đ� bỏ lỡ một cơ hội tốt để biểu dương sức mạnh của m�nh. Sức mạnh ấy l� tinh thần bảo thủ chơn truyền. Bảo thủ đ�y kh�ng phải như tư tưởng của ch� đang bảo thủ, nghĩa l� phải t�y mọi trường hợp biểu dương năng lực v� sứ mạnh của tinh thần. Năng lực ấy kh�ng phải l� sự chống đối m� l� sự kh�n kh�o của m�nh chọn đ�ng để bỉnh c�n cơ Đạo. Sức lực ấy kh�ng phải l� sức lực của to�n thể chơn tướng của Đạo m� l� sức mạnh biết tiến tho�i kịp thời, t�y l�c bảo trọng danh dự của Đạo. Ch� Đốc: T�i kh�ng tr�ch ch� về mọi sự việc song t�i khuy�n ch� n�n cứng rắn hơn, dẻo dai hơn. M�nh l� tinh thần, m�nh phải tỏ ra nhạy cảm, tỏ ra quyết liệt để cả thảy Th�nh thể Đức Ch� T�n nh�n v�o đặt đức tin nơi đ�. Giờ đ�y đoạn đường gay go đ� tạm qua, giờ chỉ c�n đấu tr� với ch�ng l� đủ. Nhớ l� em �t ch� bất phục ch� trong những ng�y qua v� những ng�y sắp đến sẽ c�n nh�n theo bước đi của ch� m� định lại phương ch�m để h�nh Đạo. Một m�nh ch� kh�ng đủ l�m trọn Hiệp Thi�n Đ�i m� phải tập thể từ lớn đến nhỏ nghe ch� ! T�i biết ch� mệt mỏi c� l�c, song c� như vậy th� Hiệp Thi�n Đ�i mới c� gi�. V� t�nh bạn t�i đến với ch� trong gi�y l�t v� thể theo lời thỉnh cầu của c�c em nhỏ. Bảo Đạo bạch: -Gặp việc kh� giải quyết liền kh�ng thể đ�nh lại chờ họp đặng� -Kh�ng phải l� việc giải quyết những việc lặt vặt của cơ thề hữu vi của Đạo m� l� nh�n đ�m em với một tin thần cởi mở v� đo�n kết hầu n�ng đỡ ch�ng n� l�n đường lập vị v� lập c�ng kẻo ch�ng o�n tr�ch ch� l� độc t�i v� độc đo�n tội nghiệp. Ch� c� g� thắc mắc n�u l�n, t�i sẽ b�n g�p. Bảo Đạo bạch�� -Được ch� đặt trọn đức tin nơi t�i về mặt v� h�nh, t�i cũng sẵn s�ng yểm trợ ch� v� t�nh v� nghĩa lẫn nhau l�c đồng sanh đồng khổ. Duy c� một điều l� ch� ph�m thể, t�i kh�ng lời kh�ng sức nhưng nếu ch�ng ta dựa v�o nhau trong tư tưởng th� c� thể giải quyết mọi việc. Đ�m nay t�i sở dĩ phải đến v� thấy cơ đồ sắp l�m v�o nẻo b� cho cửa Hội Th�nh n�n t�i mới đến v� cũng l� lần ch�t. Em Tr�n ! đừng l�m phiền ch� Đốc nữa. Cao! Tao vẫn lịnh cấm đ� với mầy về cơ b�t. Mầy giữ lời dặn nghe v� đ�y cũng l� lần cuối tao tha cho đ� v� nể t�nh ch� Đốc v� em Tr�n. Tr�n con! Đừng n�n n�ng v� �ch. Con n�ng l�ng v� Đạo nghiệp nhưng con c� biết hậu quả sẽ kh�ng hay đến với con. Vậy con n�n liệu xếp gọn lại v� đừng bung th�a t�y quảng nữa, nghe con! Con hiểu � Thầy chớ? Đ� cũng l� Thi�n Cơ chớ t�i đ�u c� khắc khe với ch� Đốc v� hai con. Th�i B�t Nương đợi. T�i để lời cảm ơn ch� Đốc v� ban ơn l�nh cho hai con. Thăng (20 giờ15) Ph� loan: C.T.Tr�n G.Đ. Cao T�i cầu (20giơ25) B�T NƯƠNG DI�U TR� CUNG Hộ Ph�p đ� dặn d� mọi việc với em Hồ Bảo Đạo rồi, giờ đ�y chị cũng nhơn cơ hội nầy nhắc nhở với em Hồ Bảo Đạo �t điều kẻo v� t�nh Hiệp Thi�n m� bỏ lơ xem ra v� t�nh qu�. Em Hồ Bảo Đạo! Hộ Ph�p muốn em cương quyết hơn trong việc bỉnh c�n cơ đồ của Đạo ng�y nay. Sự cương quyết của em kh�ng phải l� cứng rắn trong mọi việc m� l� phải nh�n ở tương lai của Đạo nhứt l� tương lai của Hiệp Thi�n Đ�i m� thi thố. Hiệp Thi�n Đ�i l� tinh thần m� tinh thần l�c n�o cũng phải phấn chấn, mạnh mẻ để hữu tướng nương theo, nếu kh�ng tinh thần c� �ch g�? Tinh thần vi chủ, đ� l� Sắc Lịnh của Đạo Cao Đ�i. Tuy v� h�nh v� ảnh nhưng n� vẫn phải c� sức mạnh bằng kh�ng hữu tướng sẽ lấn �p m� dẫn dắt tinh thần đến chỗ tối t�m. Em phải dẻo dai để x�c th�n của Đạo cậy nhờ. X�c thể tuy c� phần to tướng xong nếu tinh thần bạc nhược th� sự to tướng ấy cũng v� dụng. Hộ Ph�p c�n n�i th�m l� Hiệp Thi�n Đ�i rất trọng hệ v� thế m� Ngọc Hư Cung vẫn theo d�i lu�n để định phận cho cơ Đạo. N�n c�ng chăng cũng do ở cửa Hiệp Thi�n Đ�i. Em Hồ Bảo Đạo nhớ điều ấy. Đừng lấy cho ai cũng đừng ỷ nơi sức mạnh của đa số h�ng Th�nh thể hiện giờ. Hồ Bảo Đạo! Chị mong rằng em hiểu � Hộ Ph�p v� bắt đầu bỉnh c�n lại cơ nghiệp Hiệp Thi�n. Đ� l� điều Hộ Ph�p mong hơn hết. Th�i em hiểu � chị rồi. Ri�ng em Tr�n! Khuy�n đừng n�n n�ng v� �ch. Thi�n cơ đ� chuyển, kh�ng c� g� qua sự định sẵn của thi�n thơ. Th�i Hộ Ph�p đ� cằn nhằn rồi, Chị c� lời mừng em Bảo Đạo vả hai em. Chị xin kiếu. Thăng (20 giờ 40) T�i cầu: CA BẢO ĐẠO Bần Tăng ch�o mừng Hiền Đệ Hồ Bảo Đạo c�ng hai em Chức Sắc Hiệp Thi�n. Đ�ng lẽ Bần Tăng kh�ng được đến v� c� lịnh Hộ Ph�p nhưng thể theo sở vọng của em, Bần Tăng rất h�n hạnh được người cho ph�p đến đ�i l�t với em Hồ Bảo Đạo v� hai em. Bần Tăng rất muốn đến để t�m t�nh ngặt nổi Hộ Ph�p rất nghi�m lịnh. Người đ� dạy r� r�ng từng n�t, vậy Hiền Đệ cứ theo đ� m� thi h�nh. Bần Tăng l�c n�o cũng ở b�n cạnh Hiền Đệ để vừa tr�n tr�ch vụ đối với Ngọc Hư Cung. Hiền Đệ n�n nhớ rằng d� ở Chi Đạo, nhưng hiện giờ Hiền Đệ nắm lu�n quyền h�nh của Chi Ph�p lẫn Chi Thế, l� thay quyền Hộ Ph�p th� Hiền Đệ n�n tự hiểu nhiệm vụ đặc biệt nầy m� h�nh thi�n mạng. Vốn l� Chi Đạo th� phải binh vực chở che nhưng đ� nắm Ph�p th� phải tỏ ra cương quyết, v� tư, bằng chẳng th� chưa phải vai tuồng Quyền Chưởng Quản Hiệp Thi�n Đ�i. Nhiệm vụ đ� tuy c� phần nặng nhọc đối với Hiền Đệ nếu ho�n th�nh trọn vẹn th� c�ng lao kh�ng nhỏ. H�y qu�n bản t�nh từ h�a v� nh�n nhường m� phải cương quyết cứng rắn cho ra vẻ Chi Ph�p mới được. Hiển Đệ tập lần đi rồi ng�y kia sẽ quen dần. Hộ Ph�p tr�ch Hiền Đệ đ� đ�ng đ�, Bần Tăng kh�ng c� lời n�o chống chế. Th�i v�i điều gọi l� tri �m c�ng nhau, sẽ c� ng�y t�i ngộ vui vẻ hơn. Bằng Tăng xin kiếu. Thăng (20 giờ 52) Từ đ� c�c Ng�i lập đ�n học hỏi, gồm 4 người: -Gi�o Hữu Thượng Tống Thanh -Truyền Trạng Phan Văn Về -Sĩ Tải L� Văn Khoăn -Cải Trạng Nguyễn Minh Nhựt. Chung t�m hiệp ch� nhau cầu cơ học Đạo. Đức Đại Từ Phụ dạy lập thệ bảo mật v� cho ph�p cầu cơ. Đức Cao Thượng Phẩm hướng dẫn c�ch thức lập thệ. L�c đầu kh�ng hiểu, sau r� l� thể thức lập Ban Đồng Tử Thi�n Thượng, Thi�n Hạ, B�c �i, C�ng Bằng để c�c Đấng dạy những việc cần thi h�nh. Ban Đồng Tử được sự bảo đảm v� chung chịu tr�ch nhiệm của Đức Hộ Ph�p, Đức Cao Thượng Phẩm, Ng�i Ca Bảo Đạo v� được sự ph� trợ của c�c Đấng Thi�ng Li�ng. Việc trước ti�n l� lập l�ng sớ cho Ng�i Hồ Bảo Đạo thượng d�ng mỗi kỳ đ�n s�c v�a, S�c, Vọng. Viết xong chỉnh lại nhiều lần. Ng�i Ca Bảo Đạo thảo đại � cầu xin điều đại x� tội cho nhơn loại�mở cơ xuất Th�nh�trổ lập Gi�o T�ng ch�nh vị tại hữu h�nh�phục hưng Hội Th�nh Ngoại Gi�o v.v� 8.BỊ T� LẦN THỨ 3 KHOẢNG 10 TH�NG L�c đ� Ng�i phải chịu giải phẫu lần thứ nh� v� bịnh sa ruột, vừa xuất viện ba h�m, rất yếu, hằng đ�m thức cầu cơ, s�ng chống gậy lần đi từng bước chậm, đem đến đọc cho Ng�i Bảo Đạo tại nh� kh�ch Gi�o T�ng Đường. Bữa đ�c kết sớ văn, Ng�i v�o tr�nh Ng�i Bảo Đạo xong về tới nh� th� c�ng an khu vực chực sẵn mời đi lu�n v�o trưa ng�y 22-1-1983. Ng�i định kh�ng đi, l� do mới xuất viện qu� yếu, c�n phải đi bằng gậy nhưng cưỡng kh�ng được. Biết rằng c�ng an mời l� bắt, Ng�i chuẩn bị giỏ đồ v� thuốc uống, c�ng an kh�ng cho mang theo, n�i rằng chỉ hỏi ch�t chuyện rồi về. Ra khỏi cổng nh� c� Honda chờ sẵn, chở xuống đồn Thị Trấn, gh� b�o c�o v�i ph�t rồi chở lu�n ra Ty, cho nằm tới chiều, tối đưa qua kh�m đường v�o buồng 9. Thủ tục kh� rườm r� v� phiền phức nhưng đ� l� t� th� chấp nhận mọi nhục nh� trước h�nh động h�ch dịch c�ng ng�n ngữ bất lịch sự của c�ng an. Buồng đ� 51 người, sau l�n 69 người, nằm trở đầu tr�i trả v� phải nằm nghi�ng. Ti�u chuẩn nước mỗi ng�y 5 lon g�, vừa tắm vừa giặt quần cụt. Mấy h�m c�p nước, ti�u chuẩn c�n lại một lon, bẩn thỉu, � trược, chật hẹp, n�ng bức, lu�n lu�n mặc quần cụt, ở trần, sải ngứa v� c�ng, vật g� rờ tới cũng nhớt. Tay chẳng rời quạt bao giờ. Ti�u chuẩn cơm vẫn như xưa, bữa ăn 2 ch�n. Suốt 10 th�ng giam giữ, c�ng an kh�ng điều tra x�t hỏi chi cả, c�ch ly cầm chơn nhốt Ng�i ở trong t�. C�ng an bắt Ng�i thứ bảy 22-1-1983 đến ng�y thứ hai ng�y 24-1-1983 mới k� lịnh bắt. Th�n nhơn t�m hỏi, c�ng an chỉ ra Ty, Ty chỉ ra kh�m đường, kh�m đường chỉ trở lại Ty, chỉ qua chỉ lại suốt hai tuần lễ, gia đ�nh kh�ng biết đ�u, chẳng gởi quần �o, thuốc men cho Ng�i được. Ng�i được trả tự do ng�y 12 -11-1983 10 th�ng ở trong t� buồng 9 B4 Tỉnh, chật hẹp, thiếu nước trầm trọng như thế lại c�n th�m nhiều nỗi đoạn trường sau đ�y: -Kiến l�m ổ trong tường, dưới nền xi măng, thỉnh thoảng b� ra cắn, kiến lửa nhứt l� loại kiến kim, nhỏ con m� cắn nhứt v� c�ng kh� chịu. -Rệp ở trong tường, chờ sau tiếng kẻng 9 giờ đ�m, mọi người ngủ ngon, ch�ng b� ra h�nh qu�n tr�n cơ thể t� nh�n, đội ngũ kh� h�ng hậu. Hằng đ�m Ng�i thấy ngứa, tay g�i bắt nhầm được 1, 2 con. Rệp rất kh�n, chờ tiếng kẻng thức 5 giờ s�ng tự nhi�n ch�ng biến mất, s�ng ng�y kh� t�m thấy được. -Thỉnh thoảng nước v�i cho v�o buồng l�c 12 giờ hoặc 1, 2 giờ khuya, anh em rất mừng chổi dậy hứng chứa v�o hồ nước uống, v�o hồ nước vệ sinh, xong rồi mới được tắm giặt, được sạch sẽ lấy l�m phấn khởi. Chỉ những dịp như vậy mới c� nước đủ x�i. -Đ�i khi c�p điện, mắc tiểu cứng bọng đ�y, chẳng biết phải l�m sao? Tối đen kh�ng thấy đường, lối đi chật hẹp vừa đủ b�n ch�n bước, m� mẫm sợ dẫm l�n người kh�c sanh rắc rối. Ngủ kh�ng được nằm chờ đến khi n�o c� người quẹt lửa h�t thuốc hoặc quẹt lửa đi tiểu mới xin th�p t�ng. Việc nhờ cậy cũng kh� l�ng, kh�ng phải dễ d�ng như m�nh tưởng. -Vấn đề thăm nu�i c� lắm điều đ�ng buồn, việc nầy xảy ra mấy th�ng sau đ� do bị phản đối qu� n�n được hủy bỏ lu�n. Đ� l� c�n bộ buộc: Giỏ thăm nu�i phải c� đồ mặn, hoặc c�, thịt, hoặc mắm kh�mới được nhận chuyển cho th�n nh�n. Việc cấm đột ngột chẳng th�ng b�o trước, gia đ�nh Ng�i kh�ng hay biết, con d�u Ng�i đem đồ chay thăm Ng�i kh�ng được đ�nh thất vọng đem về. Những lần thăm nu�i sau r�t kinh nghiệm, trong giỏ thăm nu�i phải c� g�i c� kh�, Ng�i nhận v� biếu cho anh em ngh�o thiếu thốn ở trong buồng. -C�i khổ của người t� trường chay l� giỏ thăm nu�i được nhận rồi, tập trung tại một căn nh� giao cho t� lao động lục so�t, kiểm tra, ph�ng việc dấu gởi đồ cấm v� thư từ li�n hệ từ b�n ngo�i. B�nh bị x� l�m đ�i, những g�i thức ăn đều mở ra lục so�t. Đồ kho: c�, thịt, t�u hủ, canh v.v�đựng trong b�nh mũ, được tr�t ra thao để kiểm tra cho được chu đ�o. Chỉ một thau v� một đ�i đũa duy nhứt, đồ chay đồ mặn lần lượt được tr�t ra thau, d�ng đũa quậy x�t, tuần tự giỏ nầy tới giỏ kh�c. Chẳng may đồ chay đổ v�o thau vừa mới đựng mấm hay c� thịt, thực tế ra sao, t� nh�n cũng phải chịu vậy. C� người kh�ng biết m� nếu c� biết cũng đ�nh phải chấp nhận trước trường hợp bất khả kh�ng. -Đồ thăm nu�i bị mất, thuốc uống, thuốc ch�ch cũng bị mất. T�nh trạng chung của những người t� c� đồ thăm tương đối kh�. C�n bộ kh�ng c� khả năng truy tầm hay l� c� � dung dưỡng, chẳng biết được. -Ng�i mắc bệnh dạ d�y, c� lần cơn đau ho�nh h�nh l�m t� cả tay chơn, th�n h�nh bủn rủn, thuốc gia đ�nh gởi v�o kh�ng được giữ tại buồng, ngừa sợ t� d�ng thuốc để quy�n sinh, buộc gởi trạm y tế của kh�m đường. Qui định mỗi tuần một lần ph�t thuốc, thực tế c� khi 2 tuần mới cho l�nh thuốc 1 lần. Ng�i nhờ y t� (cũng l� t� nhơn được chọn l�m phận sự) cho l�nh thuốc. Y t� kh�ng d�m tự chuy�n, b�o cho c�n bộ. Tư Ng�n đến cười v� n�i: �Chưa chết m��. Tưởng l� lời n�i chơi, Ng�i hy vọng một chập sau sẽ c� thuốc uống, song chờ đợi mỏi m�n để rồi chẳng c� g� hết. (Chuyện xảy ra ở buồng 8 đầu năm 1985). -Phần Ng�i cũng được ưu �i cho một bạn t� nằm gần, gợi chuyện n�i xấu chế độ, để xem coi phản ứng của Ng�i như thế n�o, sau đ� sẽ b�o c�o lại cho c�n bộ. C� điều lạ l� người nằm gần cũng l� Đạo hữu, rất mến Ng�i, kh�ng c� �c � l�m hại, đem việc tỏ b�y rồi hỏi � kiến của Ng�i để b�o c�o cho khỏi mất l�ng c�n bộ. -Ở buồng chật hẹp đ�ng người, ng�y đ�m n�ng bức, mọi người đều ở trần, vận một quần đ�i, mồ h�i r�t rấm nhớt lầy, người sanh ghẻ nếu kh�ng cũng sảy ngứa, quạt li�n hồi, quạt qu�n th�i, n�ng vẫn n�ng bức. Tay cầm quạt đưa l�n cao để khỏi đụng nhầm người b�n cạnh, n�ng ngủ kh�ng được. Quạt m�i đến khi qu�n ngủ thiếp đi, tay vẫn lắc lư quạt, đ�i khi c�y quạt rời khỏi tay l�c n�o kh�ng biết m� tay vẫn c�n phe phẩy. Đến khi được trả tự do, mấy tuần đầu về nh�, th�i quen cũ trong kh�m đường vẫn c�n, tay lắc lư phe phẩy c�n quạt đ� rơi l�c n�o kh�ng hay. Thế cũng l�m tr� cười cho th�n nhơn trong gia đ�nh. Sức n�ng ở trong buồng đến độ kh�ng chịu nổi v� kh�ng tưởng tượng được. Một nải chuối c�n xanh, thật xanh, gia đ�nh gởi cho chiều trước, s�ng h�m sau v�ng hực, c�n hơn ở gia đ�nh v� hầm k�n với rượu v� kh�i nhang. N�ng đến độ c�n bộ kh�ng d�m đứng ngay mỗi khi mở cửa buồng gọi t� ra l�m việc hoặc mở cửa ph�t thuốc cho t� nh�n. C�n bộ trại c� người lấy tay, bịt mũi l�m ra vẻ, c�n bộ y sĩ ph�t thuốc mang khẩu trang. Chẳng biết d�ng lời lẻ n�o kể xiết sức n�ng ở trong buồng chật hẹp nhốt gần bảy chục t� nh�n, nằm nghi�n, trở đầu tr�i trả v� thiếu nước trầm trọng. -Ti�u chuẩn cơm mỗi phần non hai ch�n nhỏ, trong v�o thấy m�u v�ng pha lẫn, tuy mắt l�n m� một l�c lượm thử hơn t�m chục hạt. Năm khi mười họa mới c� trường hợp nầy. -Điều đau khổ nhất l� bị bắt buộc cạo r�u. Năm 1976 l�c ở buồng 2, c�n bộ Tư Chưởng n�i sơ cho Ng�i nghe. Thế rồi l�c hớt t�c, tới cạo r�u, Ng�i kh�ng bằng l�ng cho cạo. Người thợ hớt t�c, cũng l� t� biết nghề n�i rằng nội qui trong t� buộc như vậy, c�n bộ đ� ra lịnh, nếu kh�ng cạo r�u, cả hai đều bị tr�ch nhiệm. Đắng đo suy nghĩ một hồi, Ng�i nghĩ tội nghiệp cho �ng bạn t� v� cớ bị vạ l�y, n�n Ng�i chấp nhận. Hớt t�c xong trở v�o buồng, l�ng Ng�i x�t xa v� hạn, buồn tủi v� c�ng. R�u để hơn 10 năm rồi, quyết ch� lo Đạo, đột nhi�n bị bắt cạo r�u buồn nhiều hơn l� bị bắt v�o t�. Ng�i �n hận tự tr�ch sao bạc nhược yếu h�n: chịu cho cạo r�u tức chịu khuất phục, l�m nhẹ thể Chức Sắc, ảnh hưởng tới danh Đạo�li�n tiếp mấy ng�y, mỗi lần nghĩ tới Ng�i thấy ray rứt c�i l�ng. Lắm khi đ�m khuya canh vắng, thức giấc nhớ tới l� ngủ kh�ng được, trằn trọc, trăng trở, �m thầm than vắng thở d�i� Ng�i đấu tranh tư tưởng v� quyết ch� để r�u lại như trước, cũng may mọi chuyện đều xu�i ch�o m�t m�i, � định được thi h�nh một c�ch an to�n v� sự. Sau đ� Ng�i được chuyển l�n trại cải tạo, việc vệ sinh c� phần đỡ hơn, đi lao động được h�t thở kh�ng kh� trong sạch hơn, dang nắng da thịt đỡ bủn, dỡ xanh m�t, m�ng tay kh�ng c�n mềm dể xước như l�c ở trong rập thiếu �nh s�ng tuy nhi�n lại c� sự khổ kh�c v� tủi nhục hơn. Xin đơn cử v�i việc: Ng�y đầu đến trại, một phần lớn t� nh�n nằm sạp l�t bằng c�y tr�n kh�ng bằng phẳng, cấn lưng đau v� c�ng tận, người được may mắn nằm sạp tre tuy đỡ hơn nhưng cũng chẳng �m lưng ch�t n�o thật l�: �C� khổ đau mới biết tuồng đời bất hạnh, �Kh�ng trần ai sao r� mặt c�ng hầu? -Thời gian sau được cải thiện đỡ hơn nhiều, kh�ng đến đổi vất vả như buổi ban đầu. -Đội ngũ rệp ở trong sạp tre rất cường thịnh, đ�ng đảo gấp trăm ngh�n lần hơn ở kh�m đường tường c�ch xi măng. Mọi bữa 6 giờ chiều sắp v�o trại v� c�ng, Ng�i lấy l�m hải h�ng lo sợ. C�c đo�n rệp kỵ binh dạ h�nh th�m hiểm c�ng khắp cơ thể, b� nhột người cắn ngứa kh� chịu. -Đ�i khi ngoại giao xin được �t thuốc rầy của đội cải thiện, l�n pha nước r�i tr�n sạp tre trừ bớt rệp, rũi kỹ thuật Ba Ho�i ngửi thấy m�i truy ra đem giải phẫu v� cảnh c�o ngay giữa cuộc sanh hoạt của t�, người x�i lẫn người cho đều chịu chung tr�ch nhiệm. L� do n�u l�n l� thuốc rầy d�ng để trừ s�u bọ ph� hoại h�ng b�ng, anh em đ�nh cấp g�y thiệt hại cho trại, ảnh hưởng đến sự sống của t� nh�n. Thực tế th� Ba Ho�i sợ rệp chết rơi xuống đất, g� con của Ho�i nu�i, ăn nhằm phải chết l�y. Ba Ho�i nu�i g�, thỏ trong trại, dư ăn thường gởi về cho vợ con. G� nu�i đ� kh�ng mất c�ng cũng khỏi tốn. D�ng thế lực của kỹ thuật buộc nh� bếp phải cung cấp gạo cho g� trong khi t� đ�i kh�ng đủ no. Lại bắt người chăm s�c bắt v�i cho g� ăn. V�i lấy trong c�c th�ng ph�n mỗi bữa đem ra b�n rau. Như vụ Phạm Ho�ng Ch�u Gi�o Sư Anh Văn, con trai �ng Ngọ, Truyền Trạng Hiệp Thi�n Đ�i, từ chối kh�ng nhận bắt v�i nu�i g� cho Ba Ho�i, Ho�i kh�ng cho Ch�u tiếp tục việc phơi ph�n, chuyển c�ng t�c kh�c nặng hơn. -Những l�c ăn bo bo, khoai m�, tất cả đều đ�i. Khoai m� chở về trại một lần cả xe reo. Ng�y đầu khẩu phần được 3, 4 củ nhỏ c�, lớn c�, d�i 2, 3 tất, ng�y thứ nh� giảm bớt, ng�y thứ ba chỉ c�n v�i củ th�i bởi v� m� chạy chỉ v� thối. Sau c�n bộ mua m� rẫy cho t� đi nhổ, mỗi ng�y v�t về đủ ăn. Anh em kh�ng được thăm nu�i tiếp tế, đ�i đi m�t rau muống gi� (gốc rau cắt bỏ) m�t ăn cho đỡ đ�i, bị trật tự, kỹ thuật rầy quở nặng lời: �Rau kh�ng đủ heo ăn m� m�t c�i g�? Muốn v� c�ng kh�ng?�. N�i rằng rau muống gi�, sự thật gi� cũng c�, non cũng c�, bởi v� rau cấp cho t� theo ti�u chuẩn, quản l� nh� bếp được lịnh cắt bỏ gốc gi� thật nhiều d�nh cho heo ăn, cũng như nh� bếp nấu cơm cho t� phải nấu c� nhiều cơm ch�y đặng nu�i heo. Heo của trại nu�i, tiền mua truất trong ti�u chuẩn phần ăn của t�, mua heo con giao cho t�, m�t gốc rau v� cơm ch�y cho heo ăn. Nu�i heo kh�ng tốn tiền, heo lớn l�n c�n b�n lại cho trại theo gi� thị trường. Chẳng biết d�ng tiền đ� v�o việc g�? -Đội cải thiện sản xuất rau cải vừa b�n cho trại, vừa b�n cho bạn h�ng đến c�n mua. Rau b�n cho bạn h�ng cắt l�c 1, 2 giờ chiều, nhẹ c�n bạn h�ng mới bằng l�ng, c�n rau b�n cho trại c�n buổi s�ng sớm l�c mới tưới xong nặng c�n t�nh nhiều k�, kể c�ng với c�n bộ để được khen thưởng. Nghe anh em n�i tiền b�n rau cải chia ra nhiều chương mục của Đội, của trại, của Ty, của đội b�ng đ� m� Ba Ho�i vẫn c� phần chia x�n. Cần n�i r�: Ba Ho�i l� t� ch�nh trị l�nh �n 20 năm, �n nặng đ�ng lẻ phải chuyển đi Ph� Kh�nh, nhờ kh�o chạy chọt lập c�ng lấy l�ng c�n bộ được cắc nhắc l�n l�m kỹ thuật, tức l� đại diện cho t� b�n cạnh c�n bộ, Ho�i được giữ lại tỉnh, rất được t�n nhiệm, t� nhơn sợ Ho�i c�n hơn sợ c�n bộ. Ba Ho�i theo s�t anh em, nhặt nhiệm kh� khăn hơn c�n bộ, nhờ vậy mỗi năm được giảm �n nhiều. Ho�i trả nợ t� khoảng 11, 12 năm th� được thả về. C� lần gần tết, anh em l�n tổ chức tiệc rượu nho nhỏ v�i ba người vui chơi giải tr�, Ba Ho�i c� mặt li�n hoan. Ng�i lợi dụng l�c c� hơi men nhỏ to với Ho�i: -Ch� Ba! C�i �n 20 năm của ch�, anh em nghe ai cũng qu� ch�. Ch� nhớ �n ch� l� �n ch�nh trị. Ch� được c�n bộ tin cậy, cương vị của ch� rất thuận tiện gi�p đỡ anh em. Ch� r�ng l�m sao cho xứng đ�ng sự tin cậy của anh em. T�nh cảm tạo n�n trong cảnh t� mới đ�ng qu� v� n� tồn tại l�u d�i. M�nh ở t� nhất định một thời gian n�o đ� th�i, trước sau g� cũng c� ng�y về. Ai cũng vậy, l�m thế n�o khi về đời gặp lại nhau, anh em vui vẻ với nhau l� điều qu�. R�ng nghe ch� Ba. (Ba Ho�i nhỏ hơn Ng�i dưới 10 tuổi). Nhắc lại chuyện trong t� ở B�u Cỏ, c� l�c Ng�i được giao việc nấu thuốc Nam ph�t cho t�, thường tiếp x�c với anh t� (Cựu Thiếu T� Qu�n Đội Cao Đ�i) sau anh T� được xả c�ng v� giao phần h�nh trạm y tế trong trại. Anh T� buồn v� nh� ngh�o, �t thăm nu�i, phần anh lại c� sức, ti�u chuẩn trại ph�t ăn kh�ng đủ no anh buồn. Ng�i an ủi v� c� phần h�i hước như sau: -Anh buồn c�i g�?-C� g� m� buồn. Trước đ�y sau cuộc đảo ch�nh Ph�p (ng�y 9-3-1945) anh v�ng lịnh Hội Th�nh đi rước những người t� đ�y ở C�n Đảo, t�i nhớ c� Ng�i Gi�o Sư Thượng S�ng Thanh (sau thăng Đầu Sư), �ng Nguyễn Bửu T�i (Đầu Sư ph�i Ti�n Thi�n) về Quốc Sự Vụ với �ng L� Minh T�ng (họa sĩ vẽ h�nh Tam Th�nh ở T�a Th�nh), �ng T�n Đức Thắng v� mấy �ng Cộng Sản bị đ�y chung. Về tới cột cờ Thủ Ngữ, bến t�u S�i G�n, �ng T�n Đức Thắng vừa �m anh vừa kh�c, vừa n�i lời cảm ơn: �T�i tưởng gởi x�c ngo�i C�n Đảo, kh�ng c� ng�y về đất liền, h�m nay được đặt chơn về tới đ�y, c�ng ơn anh kh�ng biết ng�y giờ n�o t�i đền đ�p được�. Vừa n�i �ng vừa kh�c. B�y giờ cụ T�n Đức Thắng l�m lớn trong ch�nh phủ, bận việc quốc gia đại sự, kh�ng đền ơn anh được, th� con ch�u cụ thay cho cụ, mời anh tới đ�y, cất nh� cho anh ở, nấu cơm cho anh ăn, tối anh ngủ c�n c� l�nh g�c, như vậy l� đủ qu� rồi c�n g� nữa m� buồn. Hai anh em cười� Thật ra anh T� cũng l�m được v�i việc đ�ng nhớ. Như l�c hiệp lực với quốc gia h�nh qu�n ở v�ng Bến Tre (v�ng nầy kh�ng chiến qu�n rất nổi tiếng). Sau cả ng�y giao tranh �c liệt, nữa đ�m cuộc chiến c� phần lắng dịu, hai b�n tự r�t binh về cứ địa. Về tới khu vực m�nh kiểm binh lại, kh�ng c� Thiếu T� Nguyễn Văn Thiệu, anh T� vội k�o binh trở lại chiến trường t�m rất nhọc nhằn v� kh� khăn, rốt cuộc cũng t�m gặp v� c�ng về an to�n đến nơi đến chốn. Nghĩ rằng nếu c�n lẫn quẩn chiến trường suốt đ�m kh�ng ra khỏi chẳng biết c� được an to�n t�nh mạng hay kh�ng. Do đ� Thiếu T� Thiệu rất trọng ơn v� nặng mang t�nh cảm đ�. Khi l�m Tổng Thống, �ng Nguyễn Văn Thiệu cho anh T� l�m Trưởng Ty Chi�u Hồi Hậu Nghĩa. Được ban cho danh vọng nhưng lại ngo�i khả năng, việc l�m kh�ng tr�i chảy. �ng Thiệu buộc l�ng cho nghỉ việc v� đặc biệt cho anh T� một tập ng�n phiếu, muốn đi du lịch đ�u t�y �, thiếu tiền cứ k� phiếu v�o ng�n h�ng l�nh. Kể ra �ng Thiệu cũng l� người c� t�nh c� nghĩa lắm vậy. Năm 1984, kh�m đường Tỉnh chia l�m 2 d�y, một b�n nhốt t� ch�nh trị, t�n Gi�o được đồng h�a liệt chung với ch�nh trị. D�y b�n kia giam tội phạm h�nh sự v� tệ đoan x� hội. Bị giam ở huyện H�a Th�nh 7 ng�y, ng�y 25-12-1984 được giải ra tỉnh. Gi�o Hữu Tống v� Sĩ Tải Khoăn được xếp v�o buồng 2 v� 5 thuộc d�y ch�nh trị. Ri�ng Ng�i v�o buồng 8 h�nh sự khiến cho nhiều người lưu �. Nhiều nghi vấn được đặt th�nh vấn đề nhưng kh�ng giải đ�p được liền khi đ�. Những lần họp d�n ở ấp để phục quyền c�ng d�n cho Ng�i sau thời gian bị quản chế, ch�nh quyền địa phương chờ dịp giải quyết chung với tội phạm h�nh sự, trộm cấp�l�m cho nh�n d�n kh�ng khỏi ngạc nhi�n, đ�nh dấu hỏi. 9.BỊ TRỤC XUẤT RA KHỎI ĐẠO MỘT C�CH V� L� Hội Đồng Chưởng Quản Hội Th�nh Cao Đ�i k� Huấn Lịnh ng�y 7-3-1985, trục xuất Ng�i ra khỏi Đạo c�ng một số người trong nh�m Thi�n Khai Huỳnh Đạo v� Hội Th�nh T�n Triều. Ng�i đứng đầu trong danh s�ch trong khi chẳng d�nh dấp g� tới tổ chức nầy. Nguy�n văn Huấn Lịnh như sau: Hội Đồng Chưởng Quản Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ Văn Ph�ng (Ngũ Thập B�t Ni�n) Số 025/58/HĐCQ-HL T�a Th�nh T�y Ninh Hội Đồng Chưởng Quản T�a Th�nh T�y Ninh Chiếu Đạo Lịnh số 1/DL ng�y 01/03/1979 tổ chức Hội Đồng Chưởng Quản với chức năng thay mặt to�n Đạo quản l� nền Đạo đi theo con đường T�n Gi�o thuần t�y. Chiếu Th�ng Tri số 02/50 ng�y 05/05/1963 trục xuất ra khỏi cửa Đạo đối với người Đạo c� li�n quan vụ �n �Thi�n Khai Huỳnh Đạo�, �Hội Th�nh T�n Triều� tại T�a Th�nh v� Th�nh Thất Cao L�nh, Đồng Th�p. Theo bi�n bản phi�n họp tại Gi�o T�ng Đường ng�y 05/05/1985, Hội Đồng Chưởng Quản đ� nhận định, xem x�t mức độ sai phạm của c�c đương sự đối với nh� nước, với Đạo rất nghi�m trọng: HUẤN LỊNH Điều thứ nhứt:-Hội Đồng Chưởng Quản quyết định thu hồi phẩm tước v� đưa ra khỏi Đạo đối với những vị Chức Sắc, chức Việc, t�n đồ li�n quan vụ �n phản c�ch mạng như tr�n, danh s�ch k�m theo Huấn Lịnh nầy. Điều thứ nh�: A.-To�n Đạo kh�ng ai được ph�p nh�n nhận những kẻ c� danh s�ch đưa ra khỏi cửa Đạo l� m�n đệ của Đức Ch� T�n cho đến khi họ biết ăn năn cải hối tốt. B.-To�n Đạo kh�ng ai được ph�p chứa chấp, nu�i dấu những kẻ phạm c�c vụ �n phản c�ch mạng c�n đang lẫn tr�nh ph�p luật nh� nước kể cả những kẻ kh�c c�n đang ngấm ngầm nhen nh�m tổ chức phản động đội lốt t�n Gi�o. C.- Hội Đồng Chưởng Quản khoan hồng cho những người phạm sai lầm biết tự gi�c hối cải, ra tr�nh diện nhận tội với ch�nh quyền c�ch mạng. Điều thứ ba: Vị Từ H�n Hội Đồng Chưởng Quản, chư vị Cai Quản Th�nh Thất, Điện Thờ Phật Mẫu l�nh ban h�nh Huấn Lịnh nầy cho Chức Sắc, Chức Việc v� t�n đồ nam nữ nghi�m chỉnh thi h�nh. Lập tại T�a Th�nh ng�y 23 th�ng gi�ng Qu� Hợi (Dl. 07/03/1985) T.M Hội Đồng Chưởng Quản Qu. Th�i Ch�nh Phối Sư (ấn k�) Th�i Hiểu Thanh V�ng lịnh thi h�nh: Từ H�n HĐCQ (Đ� k�) G.S. Th�i Ph�t Thanh Danh s�ch Chức Sắc, Chức Việc v� t�n đồ li�n quan c�c vụ �n phản c�ch mạng (Đ�nh k�m theo Huấn Lịnh số 025/58) 1.-Cải Trạng Nguyễn Minh Nhựt (tự Tr�n) 2.-Cựu Truyền Trạng V� Văn Nhơn 3.-Hiền T�i Trịnh Quốc Thế 4.-Hiền T�i L� Kim Tấn 5.-Gi�o Hữu Thượng Sanh Thanh (Nguyễn Quang Sanh) 6.-Lễ Sanh Thượng H�a Thanh (Nguyễn Ngọc H�a) 7.-Đạo Hữu L� Hồng �n 8.- Đạo Hữu Nguyễn Văn Ch�nh 9.-Hiền T�i Nguyễn Ngọc Nương 10.-Đạo Hữu Nguyễn Văn Bửu (tự Ch� Mỹ) 11.-Đạo Hữu Hồ Vũ Khanh 12.-Đạo Hữu Nguyễn Thanh B�nh Ng�i được ra t� ng�y 18-01-1984, Ng�i liền gởi cho Hội Đồng Chưởng Quản văn thư: -Chỉ chỗ sơ s�t của Hội Đồng Chưởng Quản l� ban h�nh Huấn Lịnh trục xuất m� kh�ng gởi cho đương sự tường h�nh, nhờ gia đ�nh giữ hộ trường hợp đương sự vắngmặt. -Hỏi Hội Đồng Chưởng Quản căn cứ v�o sự kiện n�o m� kh�p Ng�i v�o nh�m Thi�n Khai Huỳnh Đạo v� Hội Th�nh T�n Triều để trục xuất. -Cho rằng Hội Đồng Chưởng Quản qu� n�ng nổi vội v�ng trong khi c�ng an c� quyền ra lịnh bắt, c� quyền ra lịnh giam, suốt thời gian giam giữ kh�ng hề hỏi cung, kh�ng điều tra x�t hỏi g� hết, như vậy chứng tỏ Ng�i chỉ bị t�nh nghi v� căn cứ. -Y�u cầu điều chỉnh Huấn Lịnh để n�i l�n sự hợp l� trong việc l�m của Hội Đồng Chưởng Quản. Nguy�n văn bức thư gởi Hội Đồng Chưởng Quản như sau: Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ (Ngũ Thập B�t Ni�n) T�a Th�nh T�y Ninh K�nh gởi Hội Đồng Chưởng Quản T�a Th�nh T�y Ninh K�nh Hội Đồng Khi t�i ở t�, t�i được nghe n�i Hội Đồng Chưởng Quản c� k� Huấn Lịnh l�n �n t�i c�ng với 11 người kh�c v�o tổ chức �Hội Th�nh T�n Triều� v� �Thi�n Khai Huỳnh Đạo� để trục xuất ra khỏi Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ. Huấn Lịnh mang số 025/58-HĐCQ-HL đề ng�y 23 th�ng Gi�ng Qu� Hợi (Dl 7-3-1983) do Quyền Th�i Ch�nh Phối Sư Hiền Hữu Th�i Hiểu Thanh thay mặt k� t�n, kh�ng được gởi cho gia đ�nh của đương sự, d�nh để cho đương sự tường h�nh m� chỉ phổ biến bằng c�ch đọc tại giảng đ�i Đền Th�nh. T�i lấy l�m ngạc nhi�n v� c�ng, kh�ng r� Hội Đồng Chưởng Quản căn cứ v�o yếu tố n�o để l�n �n t�i một c�ch vội v�ng như thế trong khi cơ quan c� thẩm quyền k� lịnh giam giữ t�i vẫn để t�i y�n suốt thời gian giam giữ, kh�ng hề hỏi t�i một lời. Như thế c� nghĩa l� t�i bị đặt v�o t�nh trạng nghi vấn m� th�i. T�i được trả tự do v�o ng�y 12-11-1983 do sự cứu x�t s�ng suốt của Ty C�ng An v� Viện Kiểm So�t Nh�n D�n T�y Ninh, chiếu Hiến Ph�p của nh� nước Cộng H�a X� Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Y�u cầu Hội Đồng Chưởng Quản điều chỉnh lại Huấn Lịnh để n�i l�n sự hợp l� trong việc l�m của Hội Đồng Chưởng Quản đồng thời để th�ch hợp với hiện trạng của t�i. T�a Th�nh ng�y 16 th�ng Chạp Qu� Hợi (Dl 18-1-1984) Nguyễn Minh Nhựt Cải Trạng Hiệp Thi�n Đ�i Cần n�i r�, l�c bấy giờ Ng�i Bảo Đạo bị �p lực đời cho nghỉ v� Ng�i Đầu Sư Ngọc Nhượn Thanh cũng bị cho về nh� dưỡng l�o, chỉ c�n �ng Th�i Hiểu Thanh cầm đầu Hội Đồng Chưởng Quản. Một h�m nhầm l�c chuẩn bị cầu si�u tại Đền Th�nh, trước khi đưa linh cửu B� Phối Sư Hương Nương đi mai t�ng, tự nhi�n �ng Th�i Hiểu Thanh khều Ng�i ra cửa Nghinh Phong Đ�i n�i ri�ng: -Hiền Huynh y�n t�m đừng ngại, người ta biểu sao m�nh l�m vậy cho y�n chớ Hiền Huynh ở Hiệp Thi�n Đ�i biết r� Phối Sư quyền hạn g� m� trục xuất Cải Trạng. Ng�i n�i: -T�i biết, t�i vẫn thản nhi�n kh�ng ngại g� hết, m� văn thơ của t�i gởi Hội Đồng Chưởng Quản tới đ�u rồi? -T�i gởi qua Mặt Trận Tổ Quốc Huyện, n� l�m thinh kh�ng trả lời. Ng�i cười: -Trước khi l�m t�i đ� đo lường kết quả v� hậu quả, t�i biết trước văn thơ gởi chẳng kết quả g�, kh�ng đi tới đ�u hết, nhưng cương vị t�i đ�ng chỗ n�i phải n�i, đ�ng chỗ l�m phải l�m. T�i l�m đ�ng chỗ v� đ�ng l�c, dầu biết kh�ng kết quả, đ�ng chỗ vẫn phải n�i, vẫn phải l�m, thế th�i. Thương hại cho �ng Th�i Hiểu Thanh, đặt nặng vấn đề danh lợi cho bản th�n, nghi�n ng� ph�a ch�nh quyền, l�c đầu thường ch� �ng Bảo Đạo k�m s�ng suốt, �ng n�i với �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi: -Phải �ng Bảo Đạo biết nghe lời người ta (� n�i ch�nh quyền) bảo sao m�nh l�m vậy th� y�n chớ g�. Sau khi Ng�i Bảo Đạo, Ng�i Đầu Sư bị loại ra khỏi Hội Đồng Chưởng Quản, �ng Th�i Hiểu Thanh trọn quyền thay mặt, chịu kh�ng nổi �p lực của ch�nh quyền, xin từ nhiệm. �ng n�i với Thừa Sử L� Quang Tấn v� Ng�i rằng: -T�i đ�u c� dại để thằng Trương Ngọc Anh tr�o l�n đầu l�n cổ t�i ho�i. Về S�i G�n �ng gởi �� niệm thơ� xin v� hiệu h�a chữ k� tr�n văn bản trục xuất hay gi�ng cấp Chức Sắc, y�u cầu Hội Đồng Chưởng Quản th�ng b�o tr�n giảng đ�i Đền Th�nh sau khi đ�n v�a, s�c, vọng đại � xin Chức Sắc th�ng cảm hầu cứu v�n mọi mất m�t đ� qua, mong mỏi l�c về T�a Th�nh chầu lễ, anh em gặp lại tay bắt mặt mừng với nhau vui vẻ. �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi, �ng Gi�o Hữu Thượng Đ�u Thanh (Nguy�n Kh�m Ch�u S�i G�n), �ng Thừa Sử L� Quang Tấn l� những động cơ gi�p �ng Th�i Hiểu Thanh n�i l�n điều hối hận v� Ng�i soạn thảo văn thơ, dầu rằng đ� được chỉnh bớt đi nhưng �ng vẫn nh�n nhận việc l�m của �ng ở Hội Đồng Chưởng Quản đ� vượt khỏi phạm vi quyền hạn được qui định trong Ph�p Ch�nh Truyền. � niệm thơ kh�ng được đọc ban h�nh tr�n giảng đ�i v� hai �ng Phối Sư Thượng Ph�p Thanh v� Cải Trạng L� Minh Khuy�n, thay quyển Hội Đồng Chưởng Quản vừa k� lịnh ngưng chức �ng Gi�o Sư Ngọc Tuất Thanh. �ng Th�i Hiểu Thanh k� t�n trục xuất chức sắc l�c c�n đương quyền, nay nghỉ việc, xin v� hiệu h�a chữ k�, về mặt ph�p l� thật v� t�c dụng, song c� c�n hơn kh�ng. Chức Sắc v� anh em bổn Đạo được rỉ tai th�ng b�o rộng rải, đa số đều biết v� mừng cho một chơn linh sớm gi�c ngộ. Nghỉ việc đời, �ng Hiểu định ẩn dật, mai danh ẩn t�ch, chẳng muốn tiếp kh�ch, thời gian đầu �ng ở nh� con g�i (Clich� Dầu) ở S�i G�n. Chức Sắc đến thăm, th�n nhơn cho biết �ng Hiểu đi đổi gi� ở Đ� Lạt, kỳ thật l�n ở nh� con g�i �ng ở G� Dầu. �ng Thừa Sử L� Quang Tấn trao � Niệm Thơ cho �ng Hiểu cũng tại G� Dầu T�y Ninh. Th�i việc Đạo trở về gia đ�nh, �ng Th�i Hiểu Thanh c� nhiều thời giờ rỗi r�nh, �n lại h�nh t�n đ� qua, hẳn nhi�n �ng nhớ nhiều việc, lương t�m kh�ng khỏi ray rứt, định rằng: chết cho hỏa t�n, thi�u h�i cốt, kh�ng l�m theo ph�p Đạo. Nghe vậy, �ng L� Quang Tấn v� Ng�i đến nh� thuyết phục, tr�n lầu, �ng niềm nở đ�n tiếp vừa chỉ Ng�i Cải Trạng vừa giới thiệu với con g�i thứ hai của �ng: -�ng nầy hồi trước chống t�i hơn hết. Kh�ng nhận thấy ở �ng một sự c�m hờn, Ng�i nghĩ rằng �ng Hiểu n�i như thế để khỏi ngỡ ng�ng khi gặp đối diện với Ng�i. Ng�i đ�p lại một c�ch vui vẻ: -Kh�ng phải chống, nhưng cương vị của t�i đ�ng chỗ n�i phải n�i, đ�ng chỗ l�m phải l�m. Thế th�i. Cả thảy đều cười x�a rồi n�i sang chuyện kh�c. 10.BỊ BẮT V� LI�N QUAN ĐẾN CƠ B�T Mười th�ng vắn mặt Ng�i, anh em trong Ban Đồng Tử kh�ng gi�n đoạn phận sự. Khi được thả về Ng�i c�ng c�c anh em tiếp tục lại. Ng�y 17-12-1984, c�ng an huyện H�a Th�nh bắt Ng�i một lần nữa, bắt nguội v� l� do cơ b�t, diễn biến vụ việc c� vẻ hơi bất thường: C�ng an x� Trường H�a x�t v�ng Tr� Huệ Cung t�m m�y bơm của Đền Thờ Phật Mẫu mất, nghi �t Hạnh l� thủ phạm r� m�y bơm từng bộ phận nhỏ, gởi cho th�n nhơn l� �ng Gi�o Thiện L� Văn Lan hoặc gởi cho Sĩ Tải L� Văn Khoăn. L�c x�t nh� �ng Khoăn kh�ng c� mặt, t�m kh�ng thấy m� thấy nhiều Th�nh Gi�o, tịch thu đem về x�, thấy c� li�n quan Ng�i Bảo Đạo về Hồng Đ�o Bửu Thệ, Ng�i c�ng Ban Đồng Tử k� t�n chung. Cả bốn người đều đều bị bắt, ng�y 24-12-1984 đem c�ng h�a vấn đề, mời Chức Sắc đến hội trường trước Gi�o T�ng Đường, c�ng an kh�ng n�i r� r�ng chỉ đưa bản Hồng Đ�o Bửu Thệ ra, che khuất đoạn văn tr�n kh�ng cho xem, đưa chữ k� hỏi phải của Ng�i Bảo Đạo kh�ng, � buộc tội Ng�i Bảo Đạo bị quản chế 3 năm c�n li�n hệ b�n ngo�i. Ng�y c�ng khai h�a, họ bắt Ng�i Bảo Đạo v� c�c Ng�i ra mặt. Ng�y 25-12-1984 giải c�c Ng�i ra kh�m đường T�y Ninh. Một năm sau, c�n bộ Viện Kiểm So�t v�o từng buồng, hỏi thăm t� nhơn ai c� điều oan kh�c cần khiếu nại. Ng�i tr�nh b�y � kiến như sau: -Nghị quyết 297 của Hội Đồng Ch�nh Phủ cho tự do t�n ngưỡng v� tự do kh�ng t�n ngưỡng. Cơ b�t lập Gi�o của Đạo Cao Đ�i, t�i cầu cơ tại nh� tư để học Đạo, kh�ng truyền b�, kh�ng rủ ren, kh�ng x�c phạm ch�nh quyền, thế m� bắt t�i cả năm kh�ng x�t xử. Như vậy �Luật vua thua lệ l�ng� ch�nh quyền T�y Ninh qu� quyền, vi phạm nghị quyết 297 của ch�nh phủ� Khiếu nại ng�y thứ s�u 29-11-1985 đến thứ hai ng�y 2-12-1985, c�n bộ Chấp Ph�p gọi Ng�i l�m việc c� sự chứng kiến của c�n bộ Tư Phương, Trưởng Ph�ng x�t hỏi v� giam giữ, đại diện Viện Kiểm So�t Tỉnh. Ng�y 4-12-1984 Ng�i được trả tự do tạm, tội danh ghi trong lịnh tạm tha: �C� h�nh vi chống ph� ch�nh s�ch, tuy�n truyền phản c�ch mạng-nay kh�ng cần thiết giam giữ�. Hằng th�ng tr�nh diện hai lần tại Chấp Ph�p. Được nghe c�n bộ Viện Kiểm So�t rất nể lời n�i thẳng nầy. Ng�y được th�m th�nh t�ch 12 th�ng t� v� đ�y l� lần thứ 5 bị bắt. Đo�n hiểu l� thủ đoạn chụp mũ của Cộng Sản để tiếp tục bắt lại, ng�y 17-2-1986, Ng�i l�m tờ đơn xin cứu x�t gởi đến c�c cơ quan c� tr�ch nhiệm nh� nước, n�i rằng xin cứu x�t, sự thật gi�n tiếp tố c�o c�c vụ bắt người phi ph�p của c�ng an v� Ng�i l� nạn nh�n. Biết kh�ng kết quả song bổn phận phải l�n tiếng để lưu b�t t�ch. C� lần tr�nh diện Tuấn, Trưởng Ph�ng Chấp Ph�p (nghe đ�u xuất th�n đại học c�ng an H� Nội) buộc Ng�i g�p � chấn chỉnh nền Đạo cho thuần t�y t�n Gi�o v� ph� hợp với chủ trương của nh� nước. Bảo rằng Ng�i l� Chức Sắc, Đạo Hữu hay c�ng d�n thường, cương vị n�o cũng c� bổn phận v� tr�ch nhiệm. Ng�i trả lời bằng văn bản v� n�u ra một số � kiến như sau: �Trước kia ch�nh quyền n�i tự do d�n chủ, t�i tin thiệt. Trong c�c phi�n họp giữa Đạo v� ch�nh quyền, t�i c�ng khai n�i thật � nghĩa của t�i trong bổn phận bảo thủ luật ph�p chơn truyền của Đạo. � của t�i kh�ng giống � của c�n bộ, kh�ng giống � của ch�nh quyền, t�i bị kh�p v�o tội chống đối, bắt giam t�i. Nay k�u t�i g�p �, nếu kh�ng l�m theo, ch�nh quyền sẽ gh�p tội chống đặng bắt giam nữa�T�i đ� bị Hội Đồng Chưởng Quản trục xuất ra khỏi Đạo rồi, kh�ng c�n l� Chức Sắc hay Đạo Hữu nữa�Theo ba hội lập quyền Vạn Linh, nhơn sanh chỉ c� thể đưa nguyện vọng m� th�i�Giai đoạn nầy đưa nguyện vọng l� lỗi thời bởi Hội Th�nh đ� bị giải thể, c�c cơ sở của Đạo bị nh� nước quản l� c�n g� nữa m� chấn chỉnh? Vả lại Hội Đồng Chưởng Quản gồm đ�ng Chức Sắc đương nhi�n c� nhiều s�ng kiến hơn c� nh�n t�i, mọi sự canh cải sửa đổi, Hội Đồng chịu tr�ch nhiệm với nhơn sanh, với nh� nước v� với lịch sử�Nếu n�i dầu l� c�ng d�n cũng phải c� tr�ch nhiệm, t�i đ� c� đại diện ch�nh thức rồi, đ� l� Hội Đồng Nh�n D�n X�, Huyện, Tỉnh v� Quốc Hội� �T�i chỉ xin chữ �B�nh y�n� để tu tại gia.� Một c�n bộ của Ty C�ng An đến l�m việc. Ng�i hỏi t�n, kh�ng cho biết chỉ trả lời rằng: �N�n biết t�i thuộc cấp l�nh Đạo�, người c� � khuyến dụ, n�i năng tr�i chảy, kh�o l�o, k�n đ�o, tỏ ra như c� t�nh cảm�định mua chuộc, Ng�i phớt lờ, giả vờ kh�ng biết. Cứ v�o ng�y 15 v� 30 phải tr�nh diện. Được mấy th�ng, c� lần muốn h�nh Ng�i chơi, thay v� đến k� t�n sổ hoặc l�m việc xong cho về. Tuấn bắt ngồi từ s�ng đến 11 giờ 30 kh�ng cho về. Ngồi kh�ng chờ. Ng�y 25-4-1986, c�ng an Tỉnh định bắt lại bằng c�ch tr� h�nh cho Ủy Ban Nh�n D�n X� Long Th�nh viết thư mời xuống đồn C�ng An Thị Trấn, Ng�i kh�ng đi nổi v� mới giải phẫu lần thứ 3 do chứng ruột sa t�i ph�t, tr�nh giấy xuất viện n�n tạm được y�n. 11.MỚI MỔ VẪN BỊ BẮT GIAM Ng�y 6-5-1986, c�ng an Tỉnh đem xe Jeep đến tận nh� định bắt chở đi. Hiếu, con trong nh� thấy Ng�i qu� yếu xin đi thay. B�nh, Trưởng to�n c�ng an thịnh nộ đ�i bắt Hiếu ra cải tạo lu�n. Ng�i bất b�nh n�i: -Mấy anh l�m sai ch�nh s�ch, kh�ng nhơn Đạo, sai chủ trương của nh� nước. Trước khi đi mổ, t�i c� tr�nh Ban Chấp Ph�p xin một th�ng đi bệnh viện giải phẫu. Ban Chấp Ph�p trả lời: �Anh l�m g� ch�ng t�i đều biết hết�. T�i cũng tr�nh Viện Kiểm So�t, Viện Kiểm So�t bảo: �Kh�ng ai bắt đ�u m� sợ, cứ đi trị bịnh đi��. T�i y�n tr� đi mổ, mới ra khỏi bệnh viện, mấy anh bắt nữa, kh�ng phải t�i sợ ở t� đ�u, ở t� nhiều lần m� l� ở t� v� Đạo, v� nhơn sanh, c� g� m� sợ? Mấy anh kh�ng nhơn Đạo, n�i vậy m� kh�ng phải vậy. T�i biết trước, t�i chuẩn bị giỏ đồ đặng đi t� rồi. Tại t�i c�n yếu qu� th�i, kh�ng phải sợ ở t� đ�u� Ng�i bảo con Ng�i: -Hiếu, con v�o ph�ng x�ch đồ ra. Hiếu tay mang giỏ quần �o, tay d�u Ng�i với c�y gậy chống đi. Hiếu đỡ Ng�i l�n xe. Chở tới kh�m đường, đi ngang ph�ng Chấp Ph�p, B�nh b�o c�o�Tuấn ra lịnh nhốt Ng�i v�o cachot. L�c lập bi�n bản, Ng�i nhận thấy B�nh c� dụng � bất ch�nh, ghi: �Đương sự chấp h�nh� chừa khoảng trống ph�a dưới, Ng�i th�m chữ �tốt� liền sau chữ �chấp h�nh� v� gạch bỏ kho�ng trống dưới. B�nh bảo th�i, để B�nh th�m sau, r� l� mang t�m gian dối, biết vậy nhưng Ng�i chẳng sợ g�. Bản nh� để nguy�n cho B�nh muốn ghi th�m g� t�y �, một bản nhứt đủ lưu � B�nh đừng nghĩ rằng Ng�i kh�ng biết� Hai h�m sau đưa Ng�i l�n C�y Cầy. Nguồn tin thu nhận được l� Tuấn cho rằng Ng�i luận biện thăm th� cố o�n t�n Gi�o theo Gi�o điều Cộng Sản, muốn hại Ng�i. Ba lần đề nghị bị Viện Kiểm So�t b�t kh�ng k� t�n, với những l� do sau: 1.-Truy tố ra T�a: B�t v� l� do kh�ng đủ yếu tố; 2.-Cưỡng bức lao động: B�t v� l� do qu� tuổi lao động; 3.-Tập trung cải tạo: B�t v� kh�ng đủ điều kiện buộc tội. Viện Kiểm So�t cũng kh�ng ngờ c�ng an l�n qua cho Chủ Tịch Ủy Ban Nh�n D�n Tỉnh k� đưa Ng�i đi cải tạo. Viện Kiểm So�t bị qua mặt cũng kh�ng l�m g� được c�ng an. Lần nầy bị th�m 18 th�ng nữa. Th�ng đầu ở C�y Cầy, s�ng đi lao động phải mặc �o ấm, đội mũ len, hằng ng�y chống gậy, lao động m� phải chống gậy đi, bắt buộc phải lao động. Mấy lược c�ng an h�nh cho chết m� mạng căn chưa tới vẫn c�n sống trở về với gia đ�nh với Đạo để trả nợ thế gian. Nếu số phải chết th� đ� chết nhiều lần v� đ� chết l�u rồi. Ở trong t� như l�c tự do, bao nhi�u lần tử thần ve v�n b�n cạnh, chỉ cho tho�ng thấy rồi đi lu�n để cho Ng�i sống� Năm 1982 khi đi thăm gia đ�nh b�n vợ, một đ�m nọ giữa khuya, tự nhi�n chột bụng, Ng�i ti�u ra một b� m�u đen, mất nhiều sức, bịnh bất ngờ, kh�ng triệu chứng, s�ng ra đến trạm y tế B�nh Thủy nhờ điều trị. Người c� tr�ch nhiệm ở trạm cho toa mua thuốc: trị gan c�, tim dạ d�y c�, thuốc bổ loại nhập đắc tiền, đủ loại� Thấy kh�ng c� khả năng t�i ch�nh, kh�ng xin v� cũng kh�ng mượn của ai. Ng�i cười rồi bỏ qua. Cũng kh�ng đến nổi nguy hại. Năm 1984, Ng�i đi S�i G�n thăm người chị, cũng nửa đ�m bụng ph�t đau, vội bước v�o nh� vệ sinh, vừa kịp l�c, �i ra huyết bầm đen lai l�ng, đồng thời đi cầu cũng ra huyết bầm đen rất nhiều, sanh mệt. Đầu h�m chỉ thấy kh�t nước, uống hơn một l�t nước tủ lạnh vẫn kh�ng đủ, ngo�i ra chẳng c� triệu chứng g� kh�c. �ng Lương anh Ng�i v� mấy người ch�u con của chị Ng�i đưa Ng�i v�o bệnh viện Quận 6 Chợ Lớn, huyết �p c�n 7, 8 b�c sĩ kh�ng d�m cấp cứu tại chỗ, ngại nếu c�n xuất huyết tiếp, bịnh viện thiếu phương tiện c� thể nguy đến t�nh mạng, lập thủ tục cho chuyển đến ngay bệnh viện Triều Ch�u-An B�nh. B�c sĩ v� y t� trực bệnh viện thiếu y đức, đang ngủ bị đ�nh thức, miễn cưỡng tiếp v� chỉ Ng�i từ chỗ nầy sang chỗ nọ, chỗ n�o cũng phải chờ, phải đợi�đ�nh thức nhơn vi�n�đợi c�i nầy, c�i kh�c, rốt cục chỉ lại chỗ trực gần cổng, rồi Ng�i được khuy�n chờ s�ng, chỉ ngồi đỡ tr�n ghế ph�ng trực chờ�l�c đ� 1 giờ khuya. Trường hợp cấp cứu m� b�c sĩ giải quyết vấn đề như thế thật l� v� tr�ch nhiệm. Ng�i v� �ng Lương bỏ ra cổng k�u cyclo về nh�. S�ng lại tới bệnh viện quận 6 một lần nữa, sức qu� yếu, l�n lầu thấy mệt, được chăm s�c kỹ lưỡng nhờ b�c sĩ c�ng cải tạo với �ng Lương ở Miền Bắc hiện l�m Trưởng Khoa gi�p đỡ. Hơn một tuần lễ sau xuất viện, mua thuốc điều trị tại nh�. Trường hợp nầy th�ng thường phải chết. Những lần sau ra t�, b�c sĩ L� C�ng Mạnh, ch�u rễ Ng�i, rất lo ngại, thường �n cần nhắc nhỡ, khuy�n gia đ�nh r�ng lo gởi thuốc đầy đủ, đừng để xuất huyết dạ d�y lần nữa kh� cứu nhứt l� đang cảnh t�. Nhờ ở t� nhiều lần, danh nhơn nghĩa c�ng cao, cảm t�nh c�ng lan truyền rộng r�i, anh em trẻ tuổi rất thương. L�c đầu thường gi�p đỡ x�ch nước hộ n�n việc tắm giặt kh�ng vất vả lắm. Vườn cải thiện diện t�ch rộng lớn, l�c thiếu người bắt Ng�i x�ch nước giếng tưới rau cải, Ng�i gi� yếu bịnh hoạn tưới kh�ng nổi, cũng r�ng l�m, bắt buộc phải l�m, anh em g�c ch�i thấy vậy đến tưới thay. Nếu kh�ng mắc bịnh, Ng�i c�n phải k�o d�i cảnh t� đ�y l�u hơn. Bịnh �n ghi nhiều chứng: -Xuất huyết dạ d�y 3 lần; -Giải phẫu ruột sa 3 lần; -Thấp khớp m�n t�nh; -Huyết �p cao. Ph�i đo�n y tế tỉnh l�n kh�m tại trại rồi chở về tỉnh t�i kh�m, v� đưa ra hội đồng gi�m định y khoa gồm đại diện: T�a �n, Viện Kiểm So�t, Sở Y Tế v� C�ng An, ngộ nghĩnh l� tuy bịnh m� sắc diện Ng�i l�c n�o cũng hồng h�o tr�ng bề ngo�i kh�ng thấy vẻ ốm đau, đ�ng l�: �Hữu t�m v� tướng, tướng tự t�m sanh� C�ng an th�nh vi�n của Hội Đồng Gi�m Định bảo: -Sức khỏe c�n tốt qu� chớ. Một b�c sĩ ngồi cạnh n�i: -Theo khoa học �u Ch�u, sức khỏe tốt l� khi n�o tinh thần được thoải m�i, c�n ở đ�y tinh thần co thoải m�i kh�ng? B�c sĩ kh�m vết mổ, B� B�c Sĩ Huệ, Ph� Gi�m Đốc bệnh viện T�y Ninh, c� lẻ Trưởng đại diện Sở Y Tế, cầm hồ sơ, hai lần n�u l�n bịnh trạng: Huyết �p cao, huyết �p cao, rồi cho Ng�i ra khỏi ph�ng. Được nghe th�n nhơn kể lại l�: Huyện H�a Th�nh ph�t thanh đọc t�n những người bịnh được tha về c� t�n Ng�i m� c�ng an quyết định giữ th�m 3 th�ng. Đi lao động hai th�ng, bất ngờ được k�u t�n thả về ng�y 11-11-1987, ghi trong giấy ra trại �Tha trước 1 th�ng�. Tội danh đề �Phản động-Lợi dụng t�n Gi�o�. 12.TỔNG KẾT NHỮNG TH�NG NG�Y BỊ BẮT SAU NĂM 1975 Tổng kết 12 năm h�a b�nh được v�n hồi, Cộng Sản l�n nắm ch�nh quyền, Ng�i bị bắt 6 lần gần 9 năm lao l� v� mấy chục th�ng quản chế tức l� bị giam lỏng. 1.-Từ 12-10-1976 đến 25-11-1981, bị giam ở C�y Cầy. Th�m quản chế 6 th�ng, tr�nh diện tr�n 10 th�ng. 2.-Ng�y 15-6-1982, C�ng An Thị Trấn bắt giải ra Huyện 1 ng�y. 3.-Ng�y 27-6-1982, C�ng An Thị Trấn bắt cho ngủ một đ�m tại x�. 4.-Ng�y 22-1-1983 đến 12-10-1983, giam tại kh�m đường Tỉnh. 5.-Ng�y 17-12-1984 đến 4-12-1985, Tr�nh diện mỗi th�ng 2 lần tại Ban Chấp Ph�p. 6.-Ng�y 8-5-1986 đến 11-11-1987, bị giam ở B�u Cỏ. Th�m quản chế 6 th�ng, tr�nh diện tr�n 10 th�ng. Th�m vụ c�ng: -Hai chơn: 24/24 gần 1 năm -Một chơn: 24/24 tr�n 2 th�ng -Một chơn: 12/24 gần 3 năm Kh�ng c� một phi�n T�a n�o x�t xử Ng�i kể từ khi bị bắt, họ th�ch bắt l� bắt, quả l� luật rừng kh�ng ai n�i g� được. Cũng ghi nhận một điều l� �ng Trịnh Quốc Anh, Viện Kiểm So�t Tỉnh c� t�nh c�ng b�nh v� tư, cương trực, v� lương t�m chức nghiệp đối nghịch mạnh với C�ng An. Do sự đấu tranh về ph�p l� của hiền nội Ng�i, mấy lần �ng Anh l�m nhiệm vụ, can thiệp v� trả tự do cho Ng�i, xứng đ�ng với chức năng. C� một lần �ng n�i với Ng�i: -C�ng An n�i t�i ăn của l�t của anh, anh biết t�i c� nhận của anh đồng bạc n�o đ�u. Dầu t�i c� nhận của anh bao nhi�u đi nữa, t�i cũng kh�ng trả đủ hết m�n nợ nh� nước vay của anh�Anh c� uy t�n, tiếng n�i của anh c� thể được nhiều người nghe, C�ng An phải bắt giữ anh l� vậy. Một lời n�i trung th�nh hết sức ch�n thật của một c�n bộ li�m ch�nh của Cộng Sản đ�ng ghi nhớ l�u d�i. Ng�i tạc dạ ghi t�m với tấm l�ng biết ơn �ng Trịnh Quốc Anh. Năm 1997, một h�m hai người đang đối ẩm với nhau, �ng Trịnh Quốc Anh n�i với Ng�i: -T�i c� � kiến, muốn anh l�m tờ gởi đến Trung Ương, gởi c�c cơ quan nh� nước, n�i l�n điều anh bị bắt phi ph�p v� cũng n�i r� coi t�i c� nhận của l�t của anh hay kh�ng m� C�ng An tố ẩu. Trong ch�nh s�ch tư duy đổi mới của nh� nước, t�i tưởng anh cũng chẳng hại g�. Đ�y l� � kiến của t�i th�i, kh�ng phải t�i �p, tự � anh định. Ng�i im lặng kh�ng tỏ b�y � kiến khi đ�, về thuật lại cho gia đ�nh nghe. Anh Lương của Ng�i thấy kh�ng c� lợi m� b�n khuy�n chớ n�n để người kh�c lợi dụng. Bạn đời Ng�i ngại rằng, C�ng An nếu thua việc nầy sẽ kiếm việc kh�c g�y th� o�n th�m kh�ng n�n� Ng�i n�i l�n � nghĩ của m�nh l� dại g� để kẻ kh�c lợi dụng�Họ t�nh lợi dụng, m�nh cũng kh�o t�y nương theo đ� l�m cho được việc của m�nh l� hơn�M�nh dựa thế của �ng Trịnh Quốc Anh Viện Kiểm So�t Tỉnh, nh�n ch�nh s�ch Tư Duy đổi mới của nh� nước lại c� bộ luật h�nh sự ch�nh phủ vừa ban h�nh, m�nh n�i l�n trường hợp của m�nh hy vọng ngăn chặn những ng�y sắp tới, c�ng an kh�ng c�n tiếp diễn lộng h�nh, dầu m�nh c� thiệt th�i ch�t �t m� gi�p được nh�n d�n đỡ phần n�o cũng l� điều c� lợi n�n l�m. Ng�i thảo bản văn d�i 5 trang giấy đại � như sau: �T�i kh�ng c� � tố tụng hay khiếu nại bởi l� c�ng d�n lu�n phải chấp nhận, l� người tu phải chịu khổ thế th�i. T�i cũng kh�ng buồn tr�ch m� chỉ thương th�i. Một t�n Gi�o cứu thế Kỳ Ba do Thượng Đế đem lại cho nhơn loại đương nhi�n phải thọ l�nh khổ n�o của thế t�nh. C�c bậc Thi�n Phong thể thi�n h�nh h�a phải ra g�nh nợ của nhơn sanh. Thế sự phơi b�y qua c�c cuộc bắt bớ giam cầm, c�c vị thể Thi�n cứu thế chẳng phải l� tấn tuồng mới lạ của thời đại m� l� l� tưởng đương nhi�n của chơn ph�p b� truyền trong sự rửa tội cho vạn linh. Ng�i tr�ch lời văn trong bản tuy�n ng�n của Đức Hộ Ph�p gi�ng cơ về cho năm 1964 dạy Ng�i Phối Sư Thượng Vinh Thanh đọc. Ng�i viết tiếp: �T�i kh�ng v� buồn m� n�u l�n, tr�i lại rất phấn khởi với nhiệm vụ Đạo, trong tin thần đ�ng g�p x�y dựng, chuẩn bị cho bước đi l�n của guồng m�y ch�nh quyền hầu gi�p �ch phần n�o cho nh�n d�n trong Tỉnh n�i ri�ng, cho to�n d�n cả nước n�i chung. Nếu được kết quả trong ch�nh s�ch tư duy đổi mới của nh� nước, mọi người sẽ được vui vẻ, an t�m sống trong đất nước c� hiến ph�p, c� luật ph�p bảo vệ.� Soạn xong văn bản định viết sạch gởi đi, khi xem lại hồ sơ, Ng�i thấy mất văn bản cần yếu l� đơn xin cứu x�t ng�y 17-2-1986. Nghĩ rằng tuổi gi� lẩm cẩm, đ�nh lạc kh�ng t�m ra, Ng�i đ�nh bu�ngxu�i � định. Nhiều th�ng sau soạn đồ trong tủ t�nh cờ gặp lại văn bản n�i tr�n, hỏi ra mới biết l� bạn đời Ng�i khuy�n kh�ng được, rất sợ c�ng an th� o�n, lo cho Ng�i bị t� đ�y th�m khổ, l�n dấu kh�ng cho Ng�i thực h�nh � định. Ng�i đ�nh lưu hồ sơ kh�ng gởi đi. Thời gian được trả tự do, l�c đầu Ng�i nhập bệnh viện Y Học D�n Tộc ở S�i G�n, điều trị 1 th�ng. Kế đ� về nh� gần như trọn đủ tứ thời nhật tụng, mỗi thời th�m 3 biến cứu khổ, thỉnh thoảng được th�m một thời Di Lạc giờ T� hoặc giờ Dậu. Cứ 5 giờ v� 11 giờ khởi c�ng tại nh�, 5 giờ 30 v� 11 giờ 30 v�o ch�a, s�ng c�ng Phật Mẫu, tụng Di Lạc, cứu khổ buổi tối, trưa c�ng Ch� T�n, dẫn cửu v� tụng Di Lạc tại Đền Th�nh, cộng chung 7 thời c�ng mỗi ng�y từ năm 1982 k�o d�i mấy năm li�n tiếp. Trường hợp vắn nh� hoặc bắc đắc dĩ mới để mất thời c�ng. Trước đ� để phản đối Hội Đồng Chưởng Quản l�m c�ng cụ cho thi�n hạ, canh cải nghi tiết của Đạo, kh�ng cho Hiệp Thi�n Đ�i nhập nội nghi sau mỗi thời c�ng hằng ng�y v� c�c đ�n v�a, Ng�i mặc �o d�i trắng đi c�ng, đến khi cho Hiệp Thi�n Đ�i nhập nội nghi, Ng�i mới mặc sắc phục Hiệp Thi�n Đ�i trở lại. Những năm sau v� nhiều l� do kh�c nhau Ng�i thường c�ng tại nh� hơn, việc dự tang lễ hương ấp c� phần thưa thớt hơn. Ng�i nghĩ việc c�ng quả bị gi�n đoạn kh� khăn bởi ch�nh quyền, th�i đ�nh c�ng phu sớm khuya v� chỉ xin hai chữ �B�nh y�n� để tu tại gia. 13.VIỆC XUẤT CẢNH THĂM CON Người con g�i duy nhất của Ng�i t�n l� Tuyết Mai, trước khi vượt bi�n sang định cư b�n Ph�p l�c Ng�i c�n bị bắt, đ� đến thăm Ng�i ở kh�m đường c� c�n bộ gi�m thị chứng kiến, Tuyết Mai hỏi Ng�i: -Con đến trước thăm Ba, hỏi thăm về việc Ba muốn lo cho con độ trước, b�y giờ c� g� thay đổi, hay Ba vẫn giữ nguy�n � cũ? Hiểu con muốn n�i g� v� n�n l�ng x�c cảm, kh�ng để cho c�n bộ trại giam thấy sự yếu mềm của l�ng, Ng�i gượng cười đ�p: Trong ho�n cảnh hiện tại Ba đ�nh bất lực, kh�ng thể l�m g� được cho con. Nếu con c� khả năng lo liệu Ba mừng lắm. Ba giữ nguy�n � định trước, chẳng thay đổi� Thế l� Tuyết Mai trở lại S�i G�n lo sắp xếp c�ng việc. Cũng đ�ng khen Tuyết Mai biết tự lực một m�nh liệu toan, kh�ng c� gia đ�nh gi�p sức, Tuyết Mai khổ sở gặp nhiều kh� khăn về t�i ch�nh, nếu khoen v�ng kh�ng mất cũng đỡ được phần n�o. Cũng may kết quả được như �. Trước ng�y l�n đường, Tuyết Mai trở về nh� của Ng�i một lần sau cuối, c�ng v�i bạn g�i h�i dừa uống nước. H�m ấy bạn đời Ng�i vắn nh�, Tuyết Mai chẳng thố lộ c�ng ai được, �m thầm ra đi, vượt bi�n cả nh� kh�ng ai hay biết, đến khi được tin Tuyết Mai từ M� Lai gởi thư về mới hay. Tuyết Mai bỏ xứ ở qu� hương tại v� ch�nh quyền tỉnh khắc nghiệt, đ� tốt nghiệp Đại Học Sinh Ngữ Anh-Ph�p m� kh�ng được việc l�m v� l� lịch của Ng�i, Tuyết Mai sợ kh� sống n�n t�m phương tị nạn. Ng�i nhớ r� l�c ở kh�m đường, lần đầu được gọi l�m việc, lập l� lịch, thấy ghi con g�i Tuyết Mai học Đại Học Sư Phạm, c�n bộ chấp ph�p mừng như được v�ng. Ng�i kh�ng đo�n hiểu � g�, thấy n�t vui mừng lộ hẳn l�n gương mặt, sau nầy mới nghĩ ra. Trước chẳng c� việc l�m, năm sau v� nhu cầu, Sở Gi�o Dục mời bổ sung, Tuyết Mai l�c nầy đang ở xứ người. Việc đ� muộn phải chi được việc l�m sớm, Tuyết Mai kh�ng nghĩ đến vượt bi�n. �u cũng l� định số an b�y. Sau khi Tuyết Mai đ� định cư ở Ph�p một thời gian c� l�m giấy bảo l�nh Ng�i sang Ph�p thăm con. C�n bộ ph�ng xuất nhập cảnh T�y Ninh hứa kh�ng trở ngại. Khi hồ sơ nộp v�o, c�n bộ n�i tới n�i lui, chẳng biết hiểu như thế n�o mới gọi l� đ�ng. N�i đẩy đưa kh�ng giải quyết. Nhiều lần đến cục Quản L� Xuất Nhập Cảnh S�i G�n, gởi cho Bộ Nội Vụ H� Nội cũng chẳng kết quả. Dịch vụ S�i G�n v� dịch vụ trung ương H� Nội cũng kh�ng d�m nhận lo gi�p. Sau c�ng tin h�nh lang cho biết, v� lẽ Ng�i l� Chức Sắc, c�ng an sợ cho xuất ngoại sẽ hoạt động t�n Gi�o như trường hợp �ng Tiếp Dẫn Đạo Nhơn Nguyễn Văn Hợi đi Canada, sang Mỹ dự lễ v� cắt băng kh�nh th�nh Th�nh Thất v� n�i Đạo� C�n bộ L� Thanh Văn nhơn vi�n ph�ng xuất nhập cảnh T�y Ninh n�i với Ng�i: -�, �, Qu�n v� C�ng chịu tr�ch nhiệm hồ sơ của ch� đ� đi học c�n l�u mới về, t�i kh�ng nắm vững, nhưng theo t�i biết nếu ch� xin đi lu�n th� dễ hơn. Ng�i đ�p: -Nếu ch�nh quyền cho t�i đi c�n trở lại đương nhi�n t�i phải g�n giữ v� sự an nguy cho bản th�n, t�i phải d� dặt trong sự ph�t ng�n trong thời gian ở nước ngo�i. Nếu cho đi lu�n kh�ng trở ngại, t�i khỏi lo nghĩ g� cả v� t�i đủ điều kiện dễ ăn n�i bởi t�i đ� bị bắt đi t� 6 lần rồi. Vả lại tuổi t�c v� cương vị của t�i kh�ng cho ph�p t�i ph�t ng�n bừa b�i đ�u. Lời n�i của Ng�i tưởng rằng chẳng đi tới đ�u, kh�ng kết quả g�, c�n bộ nhỏ l�m sao d�m tr�nh l�n cấp tr�n, nhưng t�nh Ng�i l� vậy đ�, cứ thấy đ�ng chỗ l� phải n�i. Việc xinh xuất cảnh thật l� lắm gian nan: Lần đầu hứa hẹn sau nhiều thủ tục rườm r�, rốt cuộc c�ng an từ chối. Hơn 5 năm sau, Ng�i giao cho dịch vụ Thanh Ni�n Xung Phong ở S�i G�n. Nghĩ rằng ch�nh s�ch c� phần đổi mới, kh�ng kh� khăn như trước. Dịch vụ kh�ng đặt th�nh vấn đề. Chỉ t�nh lệ ph� 300 Đ� m� th�i. Giờ ch�t gặp trở ngại, dịch vụ y�u cầu Ng�i về T�y Ninh li�n lạc với ph�ng xuất nhập cảnh. Tại đ�y nhơn vi�n trả lời với Ng�i : �Rồi, hồ sơ của ch� đ� được chấp thuận rồi, t�i gởi trả dịch vụ h�m thứ bảy, ch� đến đ� nhận hồ sơ�. H�m ấy l� ng�y thứ ba, hồ sơ được chấp thuận t�nh ra giao ho�n đ� bốn h�m rồi. Kh�ng ngờ đến S�i G�n dịch vụ trả hồ sơ, l� do Ph�ng Xuất Nhập Cảnh T�y Ninh b�c. Dịch vụ đ�i lệ ph� 30% tức 90 Đ�, thối lại cho Ng�i 210 Đ�. Ng�i n�i: -Đối với dịch vụ 90 Đ� kh�ng phải nhiều, với t�i cũng kh�ng quan trọng lắm. Tại sao khi t�i đến nhờ gi�p, t�i n�u r� nhiều kh� khăn, dịch vụ n�i dễ, kh�ng đặt vấn đề trước. H�m nay t�nh lệ ph� 90 Đ�. Đ�i th� t�i trả nhưng t�i sẽ đăng b�o vụ nầy. �ng Ph� nghe n�i vậy y�u cầu Ng�i chờ một ch�t, �ng v�o b�o c�o �ng Gi�m Đốc, một ch�t sau trả cho Ng�i đủ 300 Đ�. Trước đ� Ng�i c� � định cho nhơn vi�n 100.000 đồng nhưng sự việc như thế Ng�i kh�ng cho g� hết. Trong l�c �ng Ph� v�o b�o c�o �ng Gi�m Đốc, bạn đời Ng�i ph�n n�n, �i ngại trước lời n�i thẳng của Ng�i. Sau lại vui vẻ bằng l�ng trước kết quả tốt của sự thẳng thắn trong vấn đề. C�ng li�n hệ trong vụ nầy, mấy th�ng sau, được mời ra Ty c� việc Đạo, Ng�i đề cập vấn đề với Đại T� Vinh, đặc tr�ch vấn đề T�n Gi�o. Ng�i n�i: -Mọi c�ng d�n sống tr�n đất nước phải t�ng luật lệ nh� nước, C�ng An c� quyền cho th� n�i cho, kh�ng chi th� n�i kh�ng cho, c�ng d�n phải chấp nhận th�i, việc g� phải n�i gạt l�m chi. Tội nghiệp t�i gi� rồi, phải l�i xe từ đ�y đến S�i G�n, tốn tiền chi ph� theo đường, lại tốn tiền xăng nhớt, th�m hao m�n vỏ ruột. N�i gạt đ� kh�ng c� lợi g� cho c�ng an , tr�i lại c�ng an bị mất uy t�nh với nh�n vi�n v� thiếu th�nh thật. Đại T� Vinh n�i: -B�y giờ anh đi, t�i cho anh đi. Ng�i trả lời: -B�y giờ cho đi cũng kh�ng đi, đang m�a đ�ng b�n T�y lạnh lắm, t�i gi� đ�u c� sức chịu lạnh nổi. Đại T� Vinh n�i: -Chừng n�o anh đi n�i t�i biết, t�i cho anh đi. Bạn đời của Ng�i nghe thuật lại, nghĩ rằng c�ng an kh�ng bao giờ cho xuất ngoại, bởi lời lẻ của Ng�i thiếu mềm mỏng kh�ng co giản theo trường hợp. Kh�ng ngờ ba th�ng sau, m�a xu�n đến, Ng�i ra c�ng an, xin gặp Đại T� Vinh về vấn đề xin xuất cảnh sang Ph�p thăm con. T�nh thử th�i kh�ng hy vọng ch�t b�o. Kh�ng ngờ đặc biệt một Thiếu T� C�ng An được chỉ thị thảo văn bản cho Ng�i ch�p gởi ph�ng Xuất Nhập Cảnh. Đặc biệt hơn nữa l� khi cấp hộ chiếu, nhơn vi�n ph�ng Xuất Nhập Cảnh được mời ra ngo�i, nhường cho một Thiếu T� v� một Đại �y c�ng an tiếp vợ chồng Ng�i tại salon. Vợ chồng Ng�i nhận hộ chiếu khỏi đ�ng tiền như th�ng lệ hiện h�nh, tuy chẳng đ�ng l� bao song vẫn l� điều đặc biệt hiếm xảy ra. Suốt thời gian ở Ph�p, vợ chồng Ng�i được viếng nhiều nơi: Tour Eiffel, Nh� Thờ Đức B� Notre Dame De Paris, Nh� Thờ Tr�i Tim Sacr� Coeur, Kim Tự Th�p Panth�on, Th�nh Lourdes, nơi Đức Mẹ hiện h�nh ban ph�p l�nh (c� ban nước Th�nh)-Ch�uteau de Versailles, Mont Saint Michel, viếng chỗ 7 vị Gi�o Ho�ng đầu ti�n của Thi�n Ch�a Gi�o, đi B�teu mouche v�ng quanh Paris, viếng mộ Napol�on, đi t�u c�u c� ra biển, coi đua ngựa, viếng sở nu�i b� lấy sửa l�m fromge, xem lễ hội nhiều địa phương, nhứt l� Quốc Kh�nh của Ph�p ng�y 14 Juillet đốt ph�o b�ng rất đẹp v� rất nhiều. Đi Bỉ v� H� Lan v.v� Hộ chiếu Việt Nam cấp cho 3 th�ng, T�a L�nh Sự Ph�p buộc l�m tờ cam kết c� c�ng chứng kh�ng qu� 3 th�ng, con của Ng�i vận động xin gia hạng th�m 3 th�ng song T�a Đại Sứ Việt Nam ở Paris kh�ng k�, cho biết muốn ở cứ ở� Ng�i ngại kh� khăn l�c trở về Việt Nam n�n vội về nhưng cũng trễ mất 15 ng�y, may mắn mọi việc đều tốt. Như vậy l� sau bao nhi�u th�ng ng�y bị v�o t� ra kh�m v� đấu tranh binh vực cho Đạo. Cuối c�ng Ng�i cũng được đo�n tụ c�ng con g�i b�n Ph�p, mặc dầu thời gian ngắn ngủi chỉ c� 3 th�ng nhưng đ� cũng l� một đoạn kết đẹp sau những g� đ� trải qua trong cuộc đời Ng�i. Ng�i rất vững đức tin, với chuỗi ng�y c�n lại trong tuổi ho�ng h�n, Ng�i chỉ sợ một điều l� c�n mang th�n x�c ph�m tục trọng trượt u m�, ngại sức ph�m kh� vượt khỏi nhiều thử th�ch, cầu xin th�m sức chịu đựng, đủ ki�n nhẫn v� nghị lực để chịu đựng. Nguyện cầu ơn tr�n từ bi ph� trợ, gi�p Ng�i trọn hiếu c�ng Thầy Mẹ tạo đoan v� trọn trung c�ng Đạo, được vẹn to�n phận sự Thi�ng Li�ng đến hơi thở cuối c�ng, khỏi uổng kiếp sanh mai duy�n ngộ Đạo. KẾT LUẬN: Khi đọc qua hồi k� của một người n�o đ�, tức l� ta đ� đồng h�nh c�ng người đ� đi ngược d�ng thời gian trở về qu� khứ. Trong chuyến h�nh tr�nh nầy ta đ� trải qua những cung bậcthăng trầm của nền đại Đạo. Ta thấy rằng, d� ở thời kỳ n�o, Đạo l�c n�o cũng phải đứng trước những thử th�ch ch�ng gai, bị quyền đời khảo đảo. C� người đ� vượt qua những cuộc khảo đảo đ� một c�ch nhẹ nh�ng, cũng c� người vấp ng� một c�ch đ�ng tiếc. Sau khi vượt qua cuộc h�nh tr�nh, ngo�i đầu nh�n lại, ta thấy h�nh diện l�m sao khi đ� đồng h�nh c�ng Ng�i Cải Trạng vượt qua biết bao thử th�ch m� tấm l�ng trung ki�n đối với Đạo, đối với Đức Hộ Ph�p của Ng�i vẫn m�i mai kh�ng hề thay đổi. Thật l� c�i t�n Tr�n đ�ng qu�, đ�ng như Đức Nguyệt T�m Chơn Nhơn đ� cho Ng�i b�i thi: �TR�N ch�u đ�u để lộn c�ng b�n, Để gi� đời n�ng lệ phải tu�n. C�ng khổ c�ng đau c�ng qu� trọng, Lại mừng lại tủi lại thung dung.� ��.. Mặc dầu biết rằng sống ở đời kh�ng ai l� ho�n hảo cả, được l�ng người nầy sẽ mất l�ng kẻ kh�c. Cuộc đời Ng�i cũng vậy, trong l�c h�nh Đạo hay l�m việc ngo�i đời, c� rất nhiều người k�nh trọng v� qu� mến Ng�i nhưng số người gh�t Ng�i cũng kh�ng �t v� c�i t�nh thẳng thắng bộc trực của ng�i. Th�i th� người ta nghĩ Ng�i như thế n�o t�y người ta, ch�ng t�i chỉ muốn chư Đạo Hữu khi đọc qua quyển hồi k� nầy sẽ c� c�i nh�n t�ch cực hơn về t�nh c�ch của một Chức Sắc trung ki�n đ� cống hiến hết m�nh cho nền Đại Đạo. |
