Tiêm vacxin thủy đậu bao lâu có tác dụng

Không chỉ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh thủy đậu, nhất là giai đoạn dịch hàng năm. Bệnh thủy đậu ở người lớn nếu không điều trị tốt cũng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe, ảnh hưởng tới sinh hoạt và cuộc sống.

1. Có nên tiêm vắc xin thủy đậu cho người lớn?

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm có thể lây lan nhanh chóng từ người bệnh sang người khỏe mạnh, chưa có miễn dịch qua tiếp xúc dịch cơ thể. Sau khi nhiễm virus thủy đậu, bệnh sẽ ủ và khởi phát trong khoảng 1 - 3 tuần.

Các triệu chứng điển hình của người mắc thủy đậu gồm:

• Phát ban: Những đốm đỏ, nhỏ trước tiên xuất hiện trên ngực và mặt, sau lan ra toàn cơ thể. Nốt phát ban sau đó phát triển thành mụn nước rất ngứa, sau đó mụn vỡ ra, tạo thành vết loét và hình thành vảy.

• Cơ thể có triệu chứng giống với cúm: chán ăn, mệt mỏi, đau đầu, đau nhức cơ thể,…

Bệnh thủy đậu ở người lớn không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nếu chủ quan không điều trị kịp thời, thủy đậu có thể phát sinh biến chứng nghiêm trọng gồm:

• Nhiễm trùng huyết hay nhiễm khuẩn máu.

• Nhiễm khuẩn da, xương, mô mềm.

• Viêm não, viêm phổi.

Biến chứng này nếu không can thiệp sớm, người bệnh có thể tử vong.

Phụ nữ mang thai mắc thủy đậu rất nguy hiểm

Đặc biệt với phụ nữ mang thai, nếu mắc bệnh thủy đậu trong thời gian thai kỳ, cả mẹ và trẻ đều có nguy cơ gặp phải biến chứng nghiêm trọng như:

• Viêm phổi.

• Dị tật bẩm sinh não bộ hoặc tứ chi.

• Nhiễm trùng đe dọa tính mạng.

• Trẻ sinh non, nhẹ cân.

Không những với phụ nữ mang thai, bệnh thủy đậu còn trở nên nguy hiểm hơn nếu người bệnh đang bị suy giảm miễn dịch, nhiễm HIV/AIDS, người bệnh mắc bệnh mạn tính,…

Ngoài ra, với người lớn, mắc thủy đậu và quá trình điều trị cần kiêng khem, sử dụng thuốc ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống và sinh hoạt. Do đó, chủ động phòng ngừa thủy đậu là lựa chọn ưu tiên để ngăn ngừa bệnh cũng như những biến chứng nguy hiểm.

Đến nay, biện pháp ngừa thủy đậu hiệu quả, an toàn nhất đó là vắc xin thủy đậu.

Tổ chức Y tế thế giới WHO đã khuyến cáo, người dân nên tiêm vắc xin để phòng bệnh hiệu quả.

Hơn 90% người đã tiêm phòng vắc xin tránh hoàn toàn được căn bệnh thủy đậu trong đời. Khoảng 5 - 10 % người đã tiêm phòng có thể mắc thủy đậu song bệnh thường nhẹ, với rất ít nốt đậu, thường không gặp biến chứng.

Tiêm phòng vắc xin thủy đậu ngăn ngừa 90% nguy cơ mắc bệnh

Do đó, người lớn, đặc biệt là phụ nữ chuẩn bị mang thai, những đối tượng dễ mắc thủy đậu như: nhân viên y tế, người chưa từng mắc thủy đậu, người sống trong vùng dịch thủy đậu bùng phát,… nên tiêm phòng vắc xin thủy đậu.

2. Nên tiêm vắc xin thủy đậu cho người lớn vào thời điểm nào?

Những người từng mắc bệnh thủy đậu sẽ có khả năng miễn dịch với virus gây bệnh này. Vì thế, nếu bạn từng mắc bệnh thủy đậu khi nhỏ thì khả năng cao sẽ không mắc bệnh lại khi lớn.

Tuy nhiên, những người đã có khả năng miễn dịch với virus thủy đậu vẫn có khả năng mắc bệnh lần 2 nếu hệ miễn dịch cơ thể yếu, nhất là gặp phải mùa dịch.

Do đó, người lớn được khuyến cáo nên tiêm phòng vắc xin thủy đậu trước mùa dịch bắt đầu tối thiểu 1 tháng. Do vắc xin cần khoảng 1 - 2 tuần trước khi phát huy tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại virus thủy đậu.

Ở Việt Nam, dịch thủy đậu thường bắt đầu vào tháng 1, đạt đỉnh điểm vào khoảng tháng 3, đến tháng 5 là cuối mùa cao điểm. Ngoài thời gian dịch, người lớn vẫn có thể mắc thủy đậu bất cứ khi nào trong năm, khi gặp tác nhân gây bệnh và miễn dịch cơ thể không đủ chống lại bệnh.

Theo thống kê của Bộ Y tế, năm 2017, tháng 3 là tháng cao điểm dịch Thủy đậu ghi nhận khoảng 8000 ca mắc bệnh. Các tháng còn lại trong năm, trung bình có dưới 3000 trường hợp mắc bệnh.

Mùa dịch thủy đậu ở nước ta cao điểm vào tháng 3

Bạn không nên đợi đến mùa dịch mới đi tiêm phòng vắc xin, bởi không những có nguy cơ cao mắc bệnh khi vắc xin chưa đáp ứng mà còn dẫn tới tình trạng chen chúc, khan hiếm vắc xin. Việc chủ động tiêm phòng vắc xin trước hoặc sau mùa dịch sẽ giúp cơ thể chuẩn bị kháng thể sẵn sàng, cũng như giảm tải cho các trung tâm tiêm chủng.

Ngoài ra, với phụ nữ đang độ tuổi sinh sản, có ý định mang thai thì nên tiêm phòng thủy đậu và hoàn thành mũi tiêm cuối cùng trước khi mang thai ít nhất 3 tháng. Một liều tiêm vắc xin thủy đậu cho người lớn gồm 2 mũi tiêm, mỗi mũi cách nhau ít nhất 4 năm, do đó bạn hãy chủ động tiêm phòng nếu có dự định mang thai hay chuẩn bị tới vùng có dịch.

Trẻ em từ 13 tuổi trở nên cũng áp dụng lịch tiêm phòng vắc xin thủy đậu với 2 mũi tiêm giống với người lớn.

3. Vắc xin thủy đậu cho người lớn có hiệu quả bao lâu?

Sau khi tiêm vắc xin thủy đậu vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ hoàn toàn đáp ứng và đạt khả năng phòng bệnh hiệu quả nhất sau 1 - 2 tuần. Sau đó, thời gian miễn dịch của vắc xin kéo dài khoảng 15 năm. Sau 15 năm, miễn dịch cơ thể chống lại bệnh thủy đậu có thể giảm dần, tùy theo cơ địa từng người.

Vắc xin thủy đậu đạt hiệu quả trong khoảng 15 năm

Do đó, người lớn sau thời gian miễn dịch khi tiêm phòng vắc xin có thể tiêm nhắc lại để đạt hiệu quả phòng ngừa tốt hơn. Với những người mắc bệnh, có hệ miễn dịch kém hoặc thường xuyên tiếp xúc với người mắc bệnh, nguy cơ mắc thủy đậu cao thì có thể tiêm nhắc lại sớm hơn.

Trên đây là một số thông tin về tiêm phòng vắc xin thủy đậu cho người lớn, hy vọng sẽ giúp bạn đọc có thêm nhiều kiến thức bổ ích để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Nếu có thắc mắc, hãy liên hệ với MEDLATEC để được hỗ trợ và tư vấn từ các bác sỹ hàng đầu trong ngành.

Bệnh thủy đậu có thể gặp ở bất cứ ai trong độ tuổi nào, song phổ biến nhất vẫn là ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân gây bệnh do virus Varicella Zoster. Hiện tiêm vắc xin thủy đậu là cách giúp phòng bệnh hiệu quả nhất. Vậy vắc xin thủy đậu tiêm mấy mũi và thời điểm tiêm khi nào?

1. Tìm hiểu về cơ chế hoạt động của vắc xin thủy đậu

Vắc xin nói chung và vắc xin thủy đậu nói riêng được điều chế từ vi sinh vật gây bệnh này, cụ thể là virus Varicella Zoster sống. Tuy nhiên virus này đã được xử lý nhiệt hoặc bức xạ để giảm độc lực, không còn khả năng gây bệnh khi được tiêm vào cơ thể người.

Thủy đậu thường gặp nhất ở trẻ nhỏ

Vắc xin chứa kháng nguyên này khi cơ thể tiếp nhận, hệ miễn dịch sẽ nhận biết và làm quen với kháng nguyên đặc trưng này. Sau đó sản xuất kháng thể đặc hiệu tiêu diệt tác nhân lạ mang kháng nguyên. Sau khi tiêm vắc xin, khi tác nhân gây bệnh xâm nhập cơ thể thực sự, hệ thống miễn dịch sẽ nhận ra và dễ dàng tiêu diệt nhờ vào kháng thể có sẵn.

Miễn dịch với virus gây bệnh thủy đậu có được khi người bệnh mắc phải hoặc nhờ tiêm phòng. Kháng thể miễn dịch này tồn tại lâu dài trong máu, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên 1 số trường hợp, theo thời gian kháng thể trong máu này giảm dần dẫn đến khả năng miễn dịch kém đi.

Trẻ sơ sinh có thể nhận kháng thể chống thủy đậu từ mẹ

Miễn dịch mẹ có được có thể truyền một phần qua nhau thai cho thai nhi, khi trẻ sinh ra sẽ được bảo vệ ngay lập tức. Tuy nhiên miễn dịch thụ động nhận từ mẹ này không duy trì lâu, thường chỉ kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Vì thế khi trẻ đủ tuổi vẫn cần đi tiêm vắc xin ngừa thủy đậu.

2. Vắc xin thủy đậu tiêm mấy mũi và lịch tiêm cụ thể

Dựa trên nghiên cứu về tác dụng của vắc xin trong việc hình thành kháng thể kháng bệnh, đem đến hiệu quả phòng bệnh thủy đậu, tùy vào loại vacxin và độ tuổi tiêm vắc xin sẽ có khuyến cáo cụ thể. Thời gian giữa hai mũi tiêm là cần thiết để cơ thể hình thành kháng thể trước khi tiếp nhận liều tiêm bổ sung sau.

Tuy nhiên thời điểm tiêm thích hợp của 2 mũi tiêm này với mỗi đối tượng là khác nhau. Những đối tượng có thể tiêm phòng vắc xin thủy đậu là trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên (hoặc 9 tháng tuổi trở lên với vắc xin Varilrix) và người trưởng thành chưa từng mắc bệnh.

Thời điểm tiêm thích hợp như sau:

2.1. Vắc xin Varicella

Lịch tiêm cụ thể với từng đối tượng:

• Trẻ từ 12 tháng đến 12 tuổi: 2 mũi:

> Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi.

> Mũi 2: mũi 2 lúc 4 - 6 tuổi.

• Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn: 2 mũi cách nhau ít nhất 1 tháng

• Phụ nữ đang có dự định mang thai nên hoàn tất lịch tiêm thủy đậu trước khi có thai ít nhất 3 tháng.

2.2. Vắc xin Varivax

Lịch tiêm cụ thể:

• Trẻ 12 tháng tuổi - 12 tuổi: Tiêm 1 liều Varivax 0.5ml.

• Người lớn và trẻ em trên 13 tuổi, chưa mắc thủy đậu lần nào: Tiêm 2 mũi:

> Mũi 1: Là mũi tiêm lần đầu, liều 0.5ml.

> Mũi 2: Tiêm sau mũi 1 khoảng 4 - 8 tuần, liều 0.5ml.

• Với trẻ từ 12 tháng tuổi đến 12 tuổi: Mũi tiêm đầu tiên có thể tự chọn, mũi tiêm sau tiêm cách mũi đầu ít nhất 3 tháng.

• Với trẻ từ 13 tuổi trở lên và người trưởng thành: Mũi tiêm đầu tiên có thể tự chọn, mũi tiêm nhắc lại cách mũi tiêm đầu ít nhất 1 tháng.

Vắc xin Varilrix có thể tiêm phòng cho trẻ từ 9 tháng tuổi

2.3. Vắc xin Varilrix

Loại vắc xin này có tác dụng phòng thủy đậu cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên, lịch tiêm như sau:

• Với trẻ từ 9 tháng tuổi đến 12 tuổi: Sau mũi đầu tự chọn, mũi tiêm 2 tiêm sau mũi đầu ít nhất 6 tuần.

• Với trẻ từ 13 tuổi và người trưởng thành: Sau mũi đầu tiên, mũi tiêm sau bắt buộc phải tiêm sau ít nhất 6 tuần.

• Riêng với phụ nữ mang thai, vắc xin thủy đậu là vắc xin sống, nghĩa là virus vẫn có nguy cơ phát triển và gây bệnh nên không tiêm phòng trong thai kỳ dù trong trường hợp nào. Thay vào đó, phụ nữ có ý định mang thai nên chủ động tiêm phòng và kết thúc mũi tiêm thứ 2 trước khi mang thai ít nhất 3 tháng.

Nếu mang thai và nhiễm thủy đậu do cơ thể không có kháng thể hoặc kháng thể yếu, nhất là trong khoảng 20 tuần thai đầu, bệnh có thể gây biến chứng sảy thai, dị tật thai,…

Mặc dù có thể chủ động tiêm mũi vắc xin thủy đậu đầu tiên nhưng do cơ thể cần 1 - 2 tuần để sản xuất kháng thể chống lại bệnh nên trẻ nên được tiêm phòng trước mùa dịch khoảng 1 tháng. Mùa dịch thủy đậu ở nước ta là vào khoảng tháng 2 - 6 hàng năm.

Mặc dù nghiên cứu chứng minh sau tiêm phòng đủ 2 mũi vắc xin thủy đậu, hiệu quả phòng ngừa bệnh có thể đạt tới 95%. Tuy nhiên sau thời gian hoặc do yếu tố tác động, lượng kháng thể trong cơ thể có thể giảm xuống, hiệu quả phòng bệnh cũng kém đi. Lúc này, bạn có thể lựa chọn tiêm một mũi vắc xin bổ sung để tăng kháng thể kháng nguyên virus thủy đậu trong cơ thể.

Kháng thể hình thành đầy đủ sau tiêm vắc xin khoảng 6 tuần

3. Một số lưu ý khi tiêm phòng vắc xin thủy đậu

Ngoài nắm được vắc xin thủy đậu tiêm mấy mũi, để đảm bảo an toàn cũng như đạt hiệu quả phòng ngừa bệnh tốt nhất khi tiêm, dưới đây là một số lưu ý bạn cần ghi nhớ:

• Không tiêm phòng hoặc thông báo với bác sĩ để kiểm tra phản ứng trước nếu trẻ có tiền sử dị ứng nặng, sốc phản vệ khi tiêm vắc xin.

• Không tiêm phòng thủy đậu với trẻ có sức khỏe yếu, hệ miễn dịch suy giảm như: người bị ung thư, đang điều trị với hóa trị liệu, nhiễm HIV, bệnh lao, bất thường về máu,…

• Nên dời lịch tiêm phòng cho trẻ nếu trẻ không đảm bảo về sức khỏe, gặp phải các tình trạng: Sốt cao, viêm da có mủ, bệnh mạn tính tiến triển như viêm thận, lao phổi, viêm gan, trẻ vừa khỏi bệnh đang trong thời gian phục hồi sức khỏe, đang mắc bệnh nhiễm khuẩn cấp tính,…

• Sau khi tiêm phòng 6 tuần, hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu hoặc người nghi ngờ mắc bệnh do lúc này kháng thể trong cơ thể chưa thực sự đầy đủ.

• Sau tiêm phòng, cả trẻ nhỏ và người lớn tuổi đều nên ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng của cơ thể. Nếu có dấu hiệu bất thường như: sốt, cơ thể tím tái, buồn nôn, choáng váng,… cần thông báo cho bác sĩ để kiểm tra.

• Vị trí tiêm cần được vệ sinh sạch sẽ, dán băng gô bảo vệ, không bôi hoặc đắp thứ gì lên để tránh nhiễm trùng dẫn tới sưng viêm.

Sau tiêm vắc xin thủy đậu trẻ có thể có một vài phản ứng nhẹ

Nắm được thông tin vắc xin thủy đậu tiêm mấy mũi và lịch tiêm cụ thể sẽ giúp bạn chăm sóc sức khỏe của trẻ và gia đình một cách chủ động.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đã và đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin thủy đậu cho người dân cả nước. Nếu còn thắc mắc khác về tiêm phòng vắc xin này, hãy liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được hỗ trợ qua hotline 1900565656.