Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Đĩnh - Trưởng Đơn nguyên Hô hấp - Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Hen phế quản cấp tính có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không kịp thời phát hiện, xử trí. Vì vậy, nắm được những dấu hiệu nhận biết cơn hen phế quản cấp và cách phòng ngừa, điều trị dưới đây sẽ giúp bạn có thể sớm phát hiện và kiểm soát tốt bệnh lý này.
1.1. Hen phế quản cấp là gì?
Bệnh hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính đường thở, làm tăng tình trạng co thắt, phù nề, tăng tiết đờm,... gây tắc nghẽn, hạn chế luồng khí đường thở. Bệnh nhân sẽ có những biểu hiện như khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần, chủ yếu xảy ra vào thời điểm ban đêm và sáng sớm. Người bị hen phế quản có thể phục hồi tự nhiên hoặc dùng thuốc.
1.2. Tỷ lệ mắc bệnh hen phế quản ở Việt Nam
Tại Việt Nam, tỉ lệ người bị hen phế quản chiếm tới 5% dân số, tương đương khoảng trên 4 triệu người. Trong đó, tỉ lệ trẻ em mắc bệnh là cao nhất và chủ yếu nằm ở nhóm tuổi 12 - 13 tuổi.
Theo thống kê mới đây, tại Hà Nội có 8,1% trẻ em nội thành và 6,7% trẻ em ngoại thành mắc hen phế quản. Còn tại thành phố Hồ Chí Minh, con số này cao hơn rất nhiều với tổng số 29,1% trẻ em dưới 18 tuổi bị hen phế quản.
Đặc biệt, nếu không thực hiện điều trị hen phế quản kịp thời thì bệnh sẽ diễn biến nặng và dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm.
Người bệnh thường bị ngộp, không thở được, không đủ hơi để thở
Cơn hen suyễn có thể khởi phát một cách rầm rộ, đột ngột hoặc cũng có thể diễn tiến từ từ và sau sẽ nặng dần. Những triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân hen phế quản cấp tính là:
- Khó thở: Người bệnh thường bị ngợp, không thở được, không đủ hơi để thở. Khi khó thở nhiều, người bệnh còn có triệu chứng hốt hoảng, nói câu ngắn hoặc từng từ, toát vã mồ hôi,...
- Khò khè: Là tiếng rít đi kèm với nhịp thở, thường nghe thấy khi bệnh nhân hen suyễn thở ra. Đây là biểu hiện thường gặp nhất của cơn hen suyễn cấp tính.
- Ho: Thường đi kèm với triệu chứng khó thở, chủ yếu xảy ra vào thời điểm nửa đêm về sáng hoặc khi người bệnh làm việc gắng sức. Cũng có trường hợp người bệnh hen phế quản chỉ có triệu chứng ho nên việc chẩn đoán bệnh vì thế mà gặp nhiều khó khăn.
- Nặng ngực: Người bệnh có cảm giác như có vật nặng đè lên ngực. Đây cũng là một biểu hiện khác của tình trạng khó thở.
- Viêm tiểu phế quản cấp: kèm theo sốt, ho khạc đờm.
Hen phế quản do nhiều nguyên nhân gây nên, đặc biệt là sự kết hợp giữa yếu tố cơ địa và yếu tố môi trường. Một số nguyên nhân gây hen phế quản thường gặp là:
3.1. Hen phế quản do dị ứng
Các cơn hen phế quản cấp tính có thể xuất hiện khi người bệnh tiếp xúc với các dị nguyên như: phấn hoa, bụi nhà, bọ nhà, lông chó mèo, thực phẩm gây dị ứng như hải sản, thịt bò,... hoặc một số thuốc như aspirin
3.2. Các yếu tố kích thích
Các yếu tố môi trường như khói thuốc lá, khói bụi, ô nhiễm không khí, các hóa chất tẩy rửa, thay đổi độ ẩm,...
3.3. Hen phế quản do vận động
Hen phế quản có thể khởi phát hoặc nặng lên sau một vận động gắn sức, trường hợp này được gọi là hen phế quản do gắng sức.
3.4. Nguyên nhân khác dẫn đến bệnh hen phế quản
Một số nguyên nhân khác gây hen phế quản là: Nhiễm trùng đường hô hấp do virus parainfluenza, yếu tố di truyền, mắc bệnh trào ngược dạ dày hay các bệnh lý khác trên đường hô hấp, sử dụng một số thuốc như chẹn beta giao cảm.
Nhiễm trùng đường hô hấp do virus parainfluenza cũng có thể gây hen phế quản
Chúng ta có thể phòng ngừa và kiểm soát cơn hen suyễn cấp tính theo hướng dẫn sau:
Tránh xa hoặc hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây khởi phát cơn hen cấp như: Khói thuốc lá, hóa chất có mùi nồng gắt, làm việc gắng sức, nhiễm khí lạnh,... Đồng thời, bạn cần có chế độ dinh dưỡng và vận động khoa học để cải thiện sức khỏe nói chung, chức năng hệ hô hấp nói riêng.
Sử dụng thuốc đường hít sớm và đúng cách: là cách đưa thuốc trực tiếp vào đường hô hấp bằng các dụng cụ bơm xịt, bình hít bột khô. Ưu điểm của phương pháp này là giảm bớt khó thở chỉ sau 2 - 5 phút. Các thuốc có thể sử dụng trong trường hợp này là thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn như Salbutamol hoặc Formoterol. Người có cơn hen suyễn nên dùng thuốc đường hít sớm ngay khi có triệu chứng đầu tiên vì để càng muộn thì khả năng cắt cơn hen càng thấp. Liều dùng phù hợp là: 2 lần xịt họng thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn. Nếu chưa giảm khó thở thì xịt lặp lại 2 lần cách nhau khoảng 5 - 10 phút.
Áp dụng các biện pháp hỗ trợ: nghỉ ngơi.
Nếu cơn khó thở không hết sau 3 lần xịt thuốc hoặc cơn suyễn chỉ lui tạm thời trong vài tiếng rồi trở lại thì bệnh nhân nên đi khám bác sĩ chuyên khoa hoặc đến phòng cấp cứu ngay để được điều trị triệt để.
Hen phế quản cấp tính có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân như xẹp phổi, suy hô hấp nếu không kịp thời xử lý. Vì vậy, người bệnh cần sớm thăm khám, điều trị bệnh ở những phòng khám, bệnh viện uy tín. Và bệnh viện chính Vinmec là địa chỉ khám, điều trị hen phế quản uy tín. Với đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, tận tình trong công việc, bạn và người thân sẽ được kiểm tra, chẩn đoán bệnh chính xác và đề xuất phương án điều trị, kiểm soát hen suyễn hiệu quả.
Từ giữa tháng 4/2020, Hệ thống Y tế Vinmec triển khai dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa, nhằm đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân trong khi vẫn đảm bảo hạn chế tối đa nguy cơ lây lan của dịch bệnh COVID-19. Đây cũng là bước khởi động đón đầu xu hướng mô hình chăm sóc sức khỏe từ xa (telehealth) của Vinmec một cách bài bản, đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin và hiệu quả.
Dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa trước mắt sẽ được áp dụng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City (Hà Nội) và Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM); bước đầu cung cấp cho khách hàng đã từng khám chữa bệnh tại Vinmec. Các chuyên khoa được triển khai ngay là Tim mạch, Nội tiết - Đái tháo đường tại cả hai bệnh viện, tiếp đến dự kiến là Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng tại Vinmec Times City và Hen suyễn tại Vinmec Central Park.
Nhờ ứng dụng tối đa công nghệ hiện đại, toàn bộ quá trình thăm khám đều được triển khai trực tuyến đơn giản, dễ tiếp cận và luôn có theo nhân viên tư vấn túc trực để hướng dẫn và giải đáp.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Hướng dẫn sử dụng bình hít bột khô Turbuhaler điều trị Hen phế quản và Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
XEM THÊM:
Bệnh hen phế quản còn được gọi là bệnh hen suyễn, là bệnh về đường hô hấp rất phổ biến. Triệu chứng của bệnh khá đa dạng phụ thuộc vào mức độ bệnh. Vậy những triệu chứng của bệnh là gì, hen khó thở có phải dấu hiệu nhận biết bệnh hen phế quản không?
1. Hen khó thở có phải là triệu chứng của bệnh hen phế quản không?
Bênh hen phế quản là một bệnh lý gây tắc nghẽn đường thở khiến cho việc lưu thông khí trong phế quản bị giảm làm ảnh hưởng đến chức năng phổi. Bệnh nhân bị hen phế quản sẽ có thể xuất hiện những cơn hen khi có yếu tố gây khởi phát cơn hen.
Khi mắc bệnh này, người bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt và công việc. Khi thời tiết thay đổi thất thường thì tình trạng bệnh càng trở nên phức tạp. Trong đó, hen khó thở chính là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh. Người bệnh hen phế quản sẽ có thể gặp phải một số triệu chứng bệnh như sau:
- Hụt hơi: Người bệnh có thể thỉnh thoảng hoặc thường xuyên cảm thấy bị hụt hơi, dù họ không làm việc vì quá sức.
Bệnh nhân hen phế quản có biểu hiện co thắt lồng ngực
- Khó thở, thở khò khè: Khi đường dẫn khí của bệnh nhân bị sưng, viêm thì không khí không thể lưu thông, khiến cho bệnh nhân bị khó thở, thở khò khè. Tình trạng này ảnh hưởng đến sinh hoạt và còn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh.
- Ho: Bệnh nhân ho nhiều, ho dai dẳng và đặc biệt ho nhiều vào đêm, trong cơn ho có thể kèm theo tình trạng đờm.
- Tức ngực: Có thể xảy ra khi bệnh nhân thay đổi tư thế hoặc thường diễn ra sau khi người bệnh trải qua một giấc ngủ. Nếu hiện tượng này xuất hiện nhiều lần thì bạn không nên chủ quan mà hãy đi khám sớm để được chẩn đoán vì rất có thể đây chính là biểu hiện của bệnh hen phế quản.
- Dị ứng: Những bệnh nhân mắc hen phế quản rất nhạy cảm với một số loại mùi, vị, đặc biệt dễ dị ứng phấn hoa hoặc nấm mốc hay một số mùi lạ khác. Khi tiếp xúc với những yếu tố gây dị ứng thì các triệu chứng của bệnh phế quản sẽ bùng phát mạnh hơn.
- Thường xuyên mệt mỏi: Không phải bệnh nhân hen phế quản nào cũng gặp phải tình trạng này. Tuy nhiên, nếu thể trạng của người bệnh yếu thì cơ thể bệnh nhân sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi, chán ăn và không có đủ sức khỏe để lao động.
Nếu thấy cơ thể xuất hiện những triệu chứng trên, bạn không nên chủ quan mà cần phải đi khám càng sớm càng tốt. Các bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán bệnh, điều trị bệnh kịp thời để phòng tránh nguy cơ biến chứng bệnh.
2. Những nguyên nhân gây bệnh hen phế quản
Rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh hen phế quản, tuy nhiên có thể chia thành 2 nhóm nguyên nhân chính là do các tác nhân dị ứng và các tác nhân không dị ứng. Cụ thể như sau:
-
Hen phế quản do các tác nhân dị ứng
Bệnh hen phế quản có thể do dị nguyên đường hô hấp gây ra, chẳng hạn như khói bụi, các loại phấn hoa, tình trạng nấm mốc khi thời tiết chuyển mùa, mùi xăng xe hoặc một số mùi kim loại.
Hen phế quản do dị ứng với phấn hoa
Một số bệnh nhân lại mắc hen suyễn do dị ứng với một số loại thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm có chứa nhiều protein hoặc các loại hải sản như tôm, cua,…
Một số bệnh lý như viêm họng, viêm mũi, viêm xoang,… nếu không được điều trị cẩn thận cũng chính là nguyên nhân gây ra bệnh hen phế quản.
Một số loại thuốc kháng sinh và một số loại thuốc điều trị cũng có thể là nguyên nhân gây dị ứng với một số trường hợp.
-
Hen phế quản do tác nhân không dị ứng.
Những trường hợp này thường ít hơn so với những tác nhân gây dị ứng. Cụ thể là:
Yếu tố di truyền: Khi bố mẹ bị hen phế quản thì con cũng sẽ có nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Tuy nhiên, mức độ bệnh ở mỗi người sẽ có thể khác nhau.
Yếu tố tâm lý: Đây là một trong những nguyên nhân gây kích hoạt cơn hen.
3. Những phương pháp chẩn đoán và khắc phục bệnh hen phế quản
Nếu chỉ qua những triệu chứng như hen khó thở, hụt hơi, mệt mỏi,… thì chưa đủ để có thể chẩn đoán chính xác bệnh hen phế quản. Ngoài những triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện những biện pháp sau để chẩn đoán bệnh:
Đo chức năng hô hấp có test hồi phục phế quản: Kết quả đo chức năng hô hấp có rối loạn thông khí tắc nghẽn, test giãn phế quản dương tính là một trong những tiêu chuẩn để chẩn đoán hen phế quản và cũng để phân biệt với các bệnh lý cũng gây khó thở khác. Dựa vào kết quả này các bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán bệnh.
Chụp X-quang hệ hô hấp cũng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh cần thiết để các bác sĩ có thể quan sát được những vấn đề, hình ảnh bên trong của các cơ quan này.
Bên cạnh đó, bệnh nhân còn có thể được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm khác như xét nghiệm Methacholine, kiểm tra NO, phân tích bạch cầu ưa axit trong đờm,…
Cần nghỉ ngơi khi xảy ra cơn hen phế quản
-
Khi xảy ra cơn hen phế quản cấp tính, bạn nên thực hiện những lưu ý sau:
+ Tránh xa những tác nhân có thể khiến cơn hen nghiêm trọng hơn chẳng hạn như khói thuốc lá, phấn hoa, mùi nấm mốc, không khí lạnh,…
+ Nên áp dụng một chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, khoa học để tăng cường sức đề kháng, nâng cao sức khỏe và cải thiện những vấn đề của hệ hô hấp.
+ Sử dụng các thuốc phun, hít, xịt để điều trị dự phòng và cắt cơn hen phế quản theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Sử dụng thuốc hít để bệnh nhanh chóng được cải thiện
+ Tập thể dục thể thao, vận động nhẹ nhàng, tránh gắng sức và nghỉ ngơi hợp lý.
+ Nếu tình trạng bệnh không được cải thiện, cần đến các cơ sở y tế để được các bác sĩ can thiệp kịp thời.
Như vậy, những thông tin trên đây đã giúp bạn trả lời thắc mắc hen khó thở có phải dấu hiệu của bệnh hen phế quản không, đồng thời là thông tin về một số triệu chứng cũng như phương pháp khắc phục bệnh.
Các chuyên gia khuyên bạn không nên chủ quan với bệnh hen phế quản vì bệnh có thể dẫn tới xẹp phổi và tình trạng suy hô hấp nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong những địa chỉ y tế uy tín để bạn lựa chọn thăm khám và điều trị bệnh. Hãy liên hệ tới tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ tư vấn.