Show
Các nhà khoa học dự đoán, khi nhiệt độ trên trái đất tăng sẽ kéo theo hiện tượng ấm lên trên toàn cầu gia tăng. Sự thay đổi nhiệt độ của đại dương và mực nước biển dâng tác động đến vạn vật trên trái đất, từ các hình thức mưa đến hướng gió. Hiện các nhà khoa học đang đánh giá các hình thái thời tiết trong thời gian dài để xác định nguyên nhân nào do thời tiết và nguyên nhân nào do con người gây nên. Theo các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Columbia (Mỹ), những đợt mưa tuyết nặng trong mùa đông năm 2009 là hậu quả của hai hình thái thời tiết xung đột nhau - có khả năng chỉ là sự bất thường của tự nhiên. Tương tự, các mùa quá nóng hoặc quá lạnh là do các dạng khí quyển mất cân bằng (chẳng hạn tình trạng quá lạnh ở bắc bán cầu trong mùa đông năm ngoái là do luồng không khí lạnh từ bắc cực tràn tới), nhưng điều đó chưa thể hiện rõ chừng nào những hình thái này trở thành một xu hướng. Chỉ khi nào hình thái này lặp đi lặp lại trong hơn một thập kỷ, từ đó chúng mới được coi là hiện tượng của biến đổi khí hậu. Chẳng hạn, những trận lũ lụt lớn hiếm thấy gần đây ở Pakistan không thể đổ lỗi cho tình trạng ấm dần trên toàn cầu, mà do khí hậu nóng lên dẫn đến những trận mưa dữ dội và nguy hiểm. Hiện nay các nhà nghiên cứu đang theo dõi những trận mưa lớn ở Ấn Độ trong các mùa gió mùa và nhận thấy về cơ bản, toàn bộ lượng mưa vẫn ở mức như 50 năm qua, nhưng chỉ có điều các trận mưa ít hơn, nhưng lớn hơn. Tuy nhiên, những công trình nghiên cứu gần đây bắt đầu cho thấy trong một số trường hợp, các hình thái thời tiết thay đổi và khắc nghiệt nói trên có thể liên quan đến tình trạng ấm lên trên toàn cầu. Một báo cáo về thời tiết mùa hè ở khu vực Đông Nam nước Mỹ - của các nhà nghiên cứu thuộc Trường Đại học Tổng hợp Duke, cho biết 11 trong số 30 mùa hè vừa qua của khu vực lúc thì ẩm ướt, lúc thì hanh khô khác thường. Đặc biệt, nhiều trận mưa lớn trong khu vực có lượng mưa lớn gấp đôi so với lượng mưa của những trận mưa lớn trong 30 mùa hè trước. Thời tiết mùa hè ở khu vực Đông Nam và toàn bộ khu vực phía Đông nước Mỹ, Tây Âu đang bị ảnh hưởng bởi khí hậu cận nhiệt đới cao của Bắc Đại Tây Dương. Trong khi nghiên cứu thời tiết ở khu vực Đông Nam nước Mỹ, các nhà nghiên cứu của Đại học Duke khẳng định hiện tượng El Ni#o đang gia tăng sự tần suất xuất hiên chứ không phải 5 năm một lần như trước đây. Những thay đổi đó phù hợp với các hình thái thay đổi khí hậu, một phần là do tác động của con người. Trong khi đó, các nhà nghiên cứu của Đại học Tổng hợp Yale phát hiện nhiệt độ ấm hơn ở miền Trung nước Mỹ sẽ tạo điều kiện thuận lợi các loại ký sinh trùng độc hại sinh sôi và phát triển trong khu vực. Rõ ràng, khi tình trạng ấm lên trên toàn cầu xẩy ra, sẽ là điều kiện thuận lợi cho nhiều căn bệnh phát triển, mặc dù hiện nay thế giới đã có nhiều biện pháp phòng bệnh hiệu quả. Đức Phương
Theo Hãng tin Bloomberg, sau 6 năm hạn hán triền miên đến mức gây ra khủng hoảng nông nghiệp, miền bắc bang California (Mỹ) năm nay hứng lượng mưa gấp đôi trung bình hằng năm, đánh bại kỷ lục của năm 1983. Đây là một trong nhiều ví dụ cho thấy sự thay đổi liên tục và theo hướng ngày càng khắc nghiệt của thời tiết tại Mỹ. Mọi thứ đã và đang diễn ra, thậm chí trước khi Mỹ chính thức rút khỏi Thỏa thuận khí hậu Paris, hay khi các nước bắt đầu thực hiện các cam kết cắt giảm khí thải. “Nóng lạnh” nước Mỹ Các nhà khí tượng, không chỉ riêng tại Mỹ, đang gặp nhiều khó khăn trong công tác dự báo thời tiết bởi các dữ liệu ghi nhận ngày càng trở nên khó sử dụng. Việc thời tiết “đánh đu” từ kỷ lục này sang kỷ lục khác gây ra nhiều hệ quả phức tạp cho công tác quản lý nguồn nước, chuẩn bị đối phó thiên tai và thậm chí là an ninh quốc gia. Tại bang Texas, nếu như năm 2011 là năm khô hạn nhất trong lịch sử thì bốn năm sau là thời điểm “ướt át” nhất được ghi nhận. Lũ trên sông Mississippi dâng lên mức cao nhất năm 2011, nhưng một năm sau lại hạ xuống mức thấp thứ hai lịch sử... Trận hạn hán ở California vừa chấm dứt thì hồi tháng 2-2017, một cơn lũ làm hư hỏng con đập Oroville ở miền bắc bang này khiến nhiều người phải di tản. Các chuyên gia tỏ ra không mấy lạc quan. “Điều đó đồng nghĩa anh không tính được phải xây con đê cao bao nhiêu hay bất cứ điều gì khác anh muốn làm dựa trên dữ liệu quan sát trước đó” - chuyên gia Friederike Otto thuộc Đại học Oxford (Anh) giải thích. Theo một báo cáo tháng 7-2015, Bộ Quốc phòng Mỹ đưa lũ lụt, hạn hán và nhiệt độ tăng cao vào diện các nguy cơ an ninh liên quan đến khí hậu. Chỉ riêng trong năm nay, Mỹ đã chứng kiến nhiều thiên tai gây thiệt hại hàng tỉ USD, trong đó bao gồm hai trận lũ và một đợt nhiệt độ giảm. Điều đáng nói là tất cả chúng đều gần chạm ngưỡng “lịch sử”, theo báo cáo vừa công bố của Cơ quan Khí tượng và hải dương quốc gia Mỹ. Thực tế mới Úc năm nay cũng trải qua một mùa đông khác thường. Tháng 6 vừa qua gần như phá vỡ mọi kỷ lục: tháng khô hạn thứ 2 (chỉ sau năm 1940) và nóng thứ 7 trong lịch sử khí tượng Úc. Áp suất cao bất thường ở miền nam Úc và không khí lạnh không xuất hiện khiến lượng mưa giảm dưới mức trung bình, ngày nóng hơn và đêm lạnh hơn. Thời tiết khắc nghiệt cũng được ghi nhận tại châu Âu trong năm nay. Hồi tháng 1, nhiệt độ xuống đến âm 26oC khiến nhiều người thiệt mạng và cuộc sống bị đảo lộn trên khắp châu Âu, từ Ba Lan, Ý, Bulgaria cho đến Thổ Nhĩ Kỳ... Tại Anh, năm 2010 ghi nhận mùa đông lạnh nhất trong vòng 100 năm, nhưng chỉ 5 năm sau, tức 2015, Anh lại xuất hiện mùa đông ấm kỷ lục. Theo Trung tâm Thông tin môi trường quốc gia Mỹ, trong số 12 năm nóng nhất từng ghi nhận trong lịch sử, 11 năm đã xảy ra trong giai đoạn sau năm 2003. Còn từ năm 2014-2016, lần lượt các kỷ lục thế giới về nhiệt độ nóng nhất lần lượt bị phá vỡ cứ sau mỗi giai đoạn 12 tháng. “Các hiện tượng thủy văn khắc nghiệt - lũ và hạn hán - là những khía cạnh nguy hiểm nhất của tình trạng ấm lên toàn cầu. Chúng gây ra tình trạng thiếu nước, lương thực và những thứ đó có thể dẫn đến xung đột vũ trang” - ông Kerry Emanuel, giáo sư khí tượng thuộc Học viện Kỹ thuật Massachusetts, cảnh báo.
Thứ năm, 23/12/2021 08:00 (GMT+7) Khí hậu tương lai sẽ khắc nghiệt hơn trong quá khứCác nhà khoa học cảnh báo nếu không có những thay đổi lớn, biến đổi khí hậu sẽ ngày càng tồi tệ theo thời gian.Thảm họa ngày càng tồi tệ Các đợt nắng nóng kỷ lục, lũ lụt kinh hoàng, cháy rừng thiêu đốt và hạn hán dai dẳng nằm trong số những thảm họa mà các nhà khoa học cho biết chúng có thể liên quan đến các hoạt động của con người - chủ yếu là đốt nhiên liệu hóa thạch. Các nhà nghiên cứu cảnh báo, thế giới phải tìm cách ứng phó với thảm họa khí hậu trong kỷ nguyên mới này, bởi nếu không có những thay đổi lớn, dự báo biến đổi khí hậu sẽ ngày càng tồi tệ theo thời gian. Stephanie Herring, một nhà khoa học khí hậu tại Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết: “Thời tiết trong tương lai sẽ không giống thời tiết ở quá khứ. Chừng nào chúng ta đang thải ra khí nhà kính với tốc độ chưa từng có trong lịch sử, chúng ta sẽ phải hứng chịu những tác động tiêu cực”.  Bà Herring đã theo dõi chặt chẽ mối liên hệ giữa thời tiết khắc nghiệt và biến đổi khí hậu kể từ năm 2012, khi bà biên soạn báo cáo đầu tiên có tiêu đề “Giải thích các sự kiện cực đoan từ góc độ khí hậu” cho Bản tin của Hiệp hội Khí tượng Mỹ. Cuộc khảo sát hàng năm có tên gọi "khoa học phân bổ" dựa trên hồ sơ thời tiết và các mô hình khí hậu phức tạp để xác định mức độ ảnh hưởng của các sự kiện riêng lẻ do phát thải của con người. Không mất nhiều thời gian để cuộc khảo sát này thu được bằng chứng về một hành tinh đã biến đổi. Vào năm 2016, năm nóng nhất mà các nhà khoa học từng ghi nhận, hàng trăm người ở Ấn Độ đã thiệt mạng giữa những đợt nắng nóng chưa từng có. Một vùng nước ấm khổng lồ hình thành ở Thái Bình Dương, tảo độc nở hoa ngoài khơi bờ biển Alaska, làm hại động vật có vỏ và khiến chim biển chết đói. Cường độ của những sự kiện này vượt xa mọi thứ tồn tại trong thế giới tiền công nghiệp. Ngoài ra, ấn bản mới nhất của báo cáo “Giải thích hiện tượng cực đoan” cho thấy khoảng thời gian từ tháng 12/2019 đến tháng 2/2020 là thời kỳ ấm nhất và ẩm ướt nhất trong lịch sử nước Nga được ghi nhận - một đợt tan băng nghiêm trọng đến mức không thể xảy ra nếu không phải do biến đổi khí hậu. Lớp băng vĩnh cửu tan chảy mang theo carbon và làm bất ổn nhiều ngôi nhà. Những chú gấu không còn được ngủ đông. Nhà chức trách thủ đô Moscow của Nga đã phải dùng tuyết nhân tạo để tạo không khí tết. Mới đây, vào mùa hè năm nay, một hiện tượng “vòm nhiệt” đã càn quét vùng Tây Bắc Thái Bình Dương, thiêu rụi mùa màng, làm mặt đường chảy nhựa và khiến hàng tỷ sinh vật biển bị chết bên trong lớp vỏ của chính chúng. Các bệnh viện có số lượt khám cấp cứu cao gấp 69 lần bình thường; Một cơ sở đặt bệnh nhân trong các túi thi thể chứa đầy đá băng nhằm hạ nhiệt độ bên trong của họ. Hơn 1.000 người chết. Một phân tích nhanh được tiến hành ngay sau đợt nắng nóng này cho thấy, sóng nhiệt sẽ "gần như không thể xảy ra" nếu không có sự tác động của con người. Kristie Ebi, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe và Môi trường Toàn cầu tại Đại học Washington ở Seattle (Washington, Mỹ) và là người đóng góp cho nghiên cứu về đợt nắng nóng trên cho biết: “Nhiều người đang hứng chịu đau khổ và thậm chí thiệt mạng một cách bất công”. Theo Ebi, nghiên cứu cho thấy, hơn 1/3 số ca tử vong do sóng nhiệt hiện nay có thể liên quan đến biến đổi khí hậu. Trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 65 tuổi - 2 trong số những nhóm người dễ bị tổn thương nhất bởi nhiệt độ cao - đã phải hứng chịu mức nhiệt khắc nghiệt cao hơn gần 4 tỷ ngày vào năm 2020 so với mức trung bình giai đoạn 1986-2005. Bà Cassandra Rogers, một nhà khoa học khí hậu tại Đại học Washington cũng chỉ ra, số ngày có nhiều đợt nắng nóng lớn mỗi năm đã tăng vọt từ khoảng 20 ngày vào đầu những năm 1980 lên khoảng 150 ngày hiện nay. Bà nói: “Hầu như mỗi ngày từ tháng 6 đến tháng 9 đều có 2 hoặc nhiều đợt nắng nóng xảy ra trên khắp thế giới”. Mọi sự kiện thời tiết giờ đây đều được đánh dấu Với sự gia tăng nhiệt độ, biến đổi khí hậu sẽ thúc đẩy các quá trình diễn ra tự nhiên của Trái Đất. Khi bầu khí quyển giữ nhiệt nhiều hơn, đại dương hấp thụ năng lượng đó và biến nó thành nhiên liệu cho các cơn bão. Nhiệt độ cao khiến nước bốc hơi khỏi thảm thực vật và đất, làm tăng khả năng khô hạn. Không khí ấm hơn cũng có thể giữ được nhiều độ ẩm hơn, gây mưa lớn như trận đại hồng thủy. Những vụ cháy rừng cũng tăng hơn trên thế giới. Nước lũ lên nhanh hơn, gây ẩm ướt hơn. Nhà hải dương học Susan Lozier, Trưởng khoa Đại học Khoa học tại Viện Công nghệ Georgia và là chủ tịch Liên minh Địa vật lý Mỹ cho biết: “Thay đổi lượng nhiệt trên Trái Đất cũng thay đổi cách phân bố nhiệt. Các mô hình gió và dòng chảy đại dương đang chuyển dịch. Những cơn mưa trái mùa có thể đến muộn, hoặc không xảy ra”. Với nhiệt độ toàn cầu đã cao hơn 1,1 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, biến đổi khí hậu ngày càng xuất hiện dễ dàng hơn trong các nghiên cứu của các nhà khoa học. Năm 2000, có 14 nghiên cứu có chứa cụm từ “biến đổi khí hậu” được trình bày tại cuộc họp mùa thu của Liên minh Địa vật lý Mỹ. Con số này tăng lên đến 213 vào năm 2020. Năm nay, chương trình Hội nghị gồm các phiên về khí hậu và thời tiết: “Truyền thông hiệu quả về rủi ro biến đổi khí hậu”; “Những tác động của biến đổi khí hậu, các hiện tượng cực đoan và tiềm năng thích ứng đối với nông nghiệp toàn cầu”; "Quá khứ và tương lai của cháy rừng”. Bà Herring cho biết, mọi sự kiện thời tiết giờ đây đều được đánh dấu, không thể xóa bỏ, bởi thực tế nó đang xảy ra trong một thế giới dần ấm lên. Tuy vậy, điều đó không có nghĩa là tác động của biến đổi khí hậu luôn rõ ràng. Những thảm họa như cơn lốc xoáy quét qua Kentucky cuối tuần trước là một trong những sự kiện khó xác định nhất. Mặc dù, nhiệt độ cao hơn có thể tạo điều kiện thuận lợi hình thành các cơn giông lớn, đặc biệt trong những tháng mùa đông, nhưng các yếu tố biến một cơn bão thành một cơn lốc xoáy rất phức tạp, các nhà khoa học vẫn chưa thể khẳng định sự ấm lên toàn cầu có gây tác động hay không. Tuy vậy, chắc chắn thế giới vẫn chưa dừng thay đổi. Việc đốt nhiên liệu hóa thạch đang tiếp tục thải khí nhà kính vào bầu khí quyển và tiếp tục khiến hành tinh nóng lên. Sonia Seneviratne, một giáo sư phân tích khí hậu tại Zurich và một chuyên gia về thời tiết khắc nghiệt cho biết: “Chúng ta vẫn đang thải ra khí CO2, có nghĩa là tình hình biến đổi khí hậu sẽ tiếp tục tồi tệ hơn”. Seneviratne là 1 trong số hàng trăm tác giả của báo cáo khí hậu toàn diện do Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp Quốc công bố vào tháng 8 năm nay. Nguyễn Linh (T/h) Bạn đang đọc bài viết Khí hậu tương lai sẽ khắc nghiệt hơn trong quá khứ. Thông tin phản ánh, liên hệ đường dây nóng : 0917 681 188 Hoặc email: |
