 Hãng Pacific Airlines đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn khi dòng tiền bị thiếu hụt, nợ quá hạn lớn đe dọa mất khả năng thanh toán. Trong ảnh: khách đi máy bay của Pacific Airlines - Ảnh: CÔNG TRUNG Ngày 24-6, Vietnam Airlines (VNA - mã chứng khoán: HVN) vừa công bố tài liệu đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2022. Hãng sẽ tổ chức đại hội vào ngày 28-6 tại Hà Nội. Vietnam Airlines Group gồm Vietnam Airlines, Pacific Airlines và Vasco. Pacific Airlines hiện có vốn điều lệ 3.522 tỉ đồng, xếp thứ 4 trong các hãng hàng không của Việt Nam. Vietnam Airlines lên kế hoạch năm nay với doanh thu công ty mẹ 45.252 tỉ đồng, gấp 2,3 lần so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù doanh thu tăng, công ty vẫn dự kiến lỗ ròng 9.335 tỉ đồng trong năm nay, giảm 23,5% so với khoản lỗ năm trước. Kế hoạch này được đặt dựa trên số lượng khách hàng vận chuyển 17 triệu khách và hàng hóa vận chuyển 271.000 tấn. Vietnam Airlines cho rằng nếu dịch được kiểm soát như hiện nay và không phát sinh các biến chủng mới, đến năm 2024 hoạt động ngành hàng không mới có thể phục hồi trước dịch bệnh. Đáng chú ý, việc tái cơ cấu cổ đông Pacific Airlines tiết lộ thêm về tình cảnh khó khăn của hãng bay này. Vietnam Airlines hé lộ tình hình tài chính của Pacific Airlines ảm đạm, dòng tiền bị thiếu hụt và "đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn". Trong quý 1-2022, Vietnam Airlines đã tiếp nhận toàn bộ cổ phần thuộc sở hữu của Qantas Asia Investment Company tại Jetstar Pacific (sau khi Vietnam Airlines tiếp nhận đổi tên Pacific Airlines). Qua đó, Vietnam Airlines sẽ kiểm soát tới gần 99% vốn tại hãng hàng không này. Dù đã triển khai nhiều biện pháp duy trì hoạt động, tìm nhà đầu tư mới tham gia quá trình tái cơ cấu Pacific Airlines nhưng vẫn gặp nhiều vướng mắc cơ chế, chính sách quy định hiện hành với doanh nghiệp nhà nước. Thời gian gần đây, nhiều thông tin xôn xao về "số phận" của Pacific Airlines đang được một tập đoàn có quy mô lớn đặt vấn đề để sở hữu, điều hành. Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, Pacific Airlines và Vietnam Airlines không bình luận về vấn đề trên và cho rằng "có rất nhiều thông tin đang đàm phán" chưa có kết quả cuối cùng. Năm 2022, Vietnam Airlines muốn bán 6 máy bay ATR-72. Đây là dòng máy bay hãng đang khai thác các đường bay ngắn như TP.HCM - Côn Đảo, Hà Nội - Điện Biên. Kế hoạch bán máy bay được thông qua từ năm ngoái nhưng tới nay vẫn chưa thực hiện được do thị trường không thuận lợi. Do đó, năm nay, Vietnam Airlines tiếp tục triển khai kế hoạch này kể cả theo hình thức "sale and lease back" - nghiệp vụ bán và thuê lại. Vietnam Airlines thu về 35 triệu USD nhờ bán 35% vốn tại Cambodia Angkor Air. Hãng Cambodia Angkor Air là hãng hàng không liên doanh giữa Vietnam Airlines và Chính phủ Campuchia. Bên cạnh đó, hãng hàng không quốc gia tiếp tục bán 9 máy bay sản xuất năm 2007 - 2008. Hiện tại, Vietnam Airlines đã bán 2 máy bay thông qua hình thức "sale and lease back" sau khi chuyển đổi sang chở hàng.
Thanh Niên nhận được phản ánh của một số bạn đọc về việc đặt mua vé máy bay của hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines (VNA) nhưng lại bay máy bay của hãng Jetstar Pacific (JPA) Theo đó, khách hàng đặt mua vé máy bay trên hệ thống website của Vietnam Airlines. Tờ thông tin hành trình của hãng này thể hiện khá đầy đủ thông tin mã đặt chỗ, hành trình, số hiệu chuyến bay của VNA với 2 ký tự đầu tiên là "VN". Tuy nhiên, khi ra tới sân bay, vị khách này được hướng dẫn đến làm thủ tục check-in tại quầy của hãng Jetstar Pacific, sau đó bay máy bay của JPA do tổ bay và nhân viên JPA phục vụ. Phản hồi ý kiến của khách hàng, đại diện VNA cho biết từ năm 2015, hãng đã triển khai hợp tác liên danh (codeshare) với Jetstar Pacific. Chuyến bay liên danh là các chuyến bay mà khách mua vé của Vietnam Airlines nhưng sử dụng dịch vụ và bay trên máy bay khai thác bởi Jetstar Pacific. Những chuyến bay này có số hiệu hiển thị trên vé, hệ thống đặt giữ chỗ, trang web của Vietnam Airlines là VN*, kèm chú thích “Được khai thác bởi Jetstar Pacific” (tiếng Anh: Operated by Jetstar Pacific). "Các chuyến bay liên danh mang đến thêm nhiều lựa chọn giờ bay đa dạng cho hành khách. Hành khách của Vietnam Airlines không tìm được giờ bay phù hợp hoặc giờ bay phù hợp đã hết chỗ có thể lựa chọn các chuyến bay liên danh với Jetstar Pacific với giờ bay mong muốn. Chương trình này đã được chúng tôi triển khai từ 2015 nhưng có thể do khách hàng khi mua vé không để ý, không kiểm tra kỹ thông tin về loại vé, hãng vận chuyển nên dẫn đến hiểu lầm" - đại diện VNA cho biết và thông tin thêm: Từ ngày mai 15.5, mỗi ngày Vietnam Airlines sẽ triển khai tổng cộng 12 chuyến bay liên danh Vietnam Airlines – Jetstar Pacific trên các đường bay nội địa. Cụ thể, đường bay Hà Nội – TP.HCM khai thác 4 chuyến khứ hồi/ngày; đường bay Đà Nẵng – TP.HCM 1 chuyến khứ hồi/ngày và đường bay Vinh – TP.HCM bay 1 chuyến khứ hồi/ngày. Các chuyến bay liên danh Vietnam Airlines – Jetstar Pacific được khai thác bằng tàu bay Airbus A320 của Jetstar Pacific, phục vụ theo tiêu chuẩn dịch vụ của Jetstar Pacific, gồm phục vụ thủ tục mặt đất tại quầy check-in của Jetstar Pacific; hành lý xách tay miễn phí 7 kg; vé không bao gồm suất ăn, đồ uống trên không; không cung cấp dịch vụ mua hành lý trả trước... Tuy nhiên, hành khách của Vietnam Airlines trên chuyến bay liên danh VN* sẽ được hưởng thêm tiêu chuẩn hành lý ký gửi miễn cước tuân thủ theo điều kiện giá vé hạng đặt chỗ tương ứng của Vietnam Airlines. Điều kiện hoàn vé, thay đổi vé, đăng ký chuyến bay giờ chót tại sân bay (go-show) cũng tuân thủ theo chính sách giá vé và hạng đặt chỗ tương ứng của Vietnam Airlines. Ngoài ra, hành khách là hội viên Bông Sen Vàng Vietnam Airlines vẫn được hưởng chính sách của chương trình bao gồm cộng dặm và trả thưởng. Tin liên quanCông ty Cổ phần Hàng không Pacific Airlines (Pacific Airlines Joint Stock Aviation Company), trước đây hoạt động với tên gọi Jetstar Pacific, là hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Việt Nam, có trụ sở tại Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (SGN), Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Với tiêu chí hoạt động là cung cấp vé máy bay giá rẻ mỗi ngày, hiện Pacific Airlines điều hành các dịch vụ bay chở hành khách và hàng hoá tới các điểm đến nội địa của Việt Nam bằng đội bay Airbus A320 - 180 ghế. Hãng có cổ đông chính là Hãng hàng không quốc gia Việt Nam - Vietnam Airlines chiếm 98% cổ phần sau khi cổ đông cũ Qantas thoái vốn.
Ngày 31/7/2020, Pacific Airlines chính thức ra mắt đồng phục tiếp viên và bộ nhận diện thương hiệu mới sau khi đổi tên và hệ thống đặt chỗ, bán vé theo thỏa thuận ngừng hợp đồng nhượng quyền thương hiệu và sử dụng hệ thống chung với Jetstar Group.
Việc đổi mới này đã được hai cổ đông chính là Vietnam Airlines và Tập đoàn Qantas (Úc) thông qua nhằm cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh và khả năng lợi nhuận của Pacific Airlines, góp phần thúc đẩy quy mô và sức mạnh thương hiệu của Vietnam Airlines Group tại thị trường nội địa và trong khu vực.
Theo đó, toàn bộ tiếp viên của Pacific Airlines đã xuất hiện trong bộ đồng phục mới được thiết kế theo phong cách trẻ trung, hiện đại nhưng vẫn giữ nét thanh lịch của văn hóa Á Đông. Tông màu chủ đạo của đồng phục tiếp viên và bộ nhận diện thương hiệu mới được Hãng lấy cảm hứng từ màu sắc của Vietnam Airlines nhằm tạo sự kết nối trong hệ sinh thái hàng không của Vietnam Airlines Group. Trong đó, màu xanh mang đến cảm giác an toàn, bền vững và màu cam đại diện cho tinh thần trẻ trung, tràn đầy năng lượng.
Biểu tượng của Pacific Airlines được cách điệu từ ba cánh đuôi máy bay có bố cục sắp xếp theo kích thước lớn dần, ẩn dụ cho nỗ lực phát triển không ngừng của Hãng trên nền tảng khai thác an toàn trong gần 30 năm qua. Với thông điệp “Niềm vui cất cánh”, Pacific Airlines hứa hẹn mỗi chuyến bay là một niềm vui ngay từ bước đầu tiên của hành trình, khi máy bay vút lên bầu trời.
Hãng được thành lập và đi vào hoạt động theo các Quyết định số 116/CT ngày 13 tháng 4 năm 1991 và số 188/CT ngày 15 tháng 6 năm 1991 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, các Quyết định số 2355 QĐ/TCCB-LĐ ngày 12 tháng 12 năm 1990 và Quyết định số 2016 QĐ/TCCB-LĐ ngày 20 tháng 9 năm 1992 của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải và Bưu điện.
Đây là hãng hàng không không thuộc sở hữu nhà nước đầu tiên được thành lập tại Việt Nam sau khi luật được sửa đổi cho phép đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực hàng không trong nước. Các cổ đông ban đầu gồm 7 doanh nghiệp nhà nước với số vốn 40 tỷ đồng, trong đó Cục hàng không dân dụng Việt Nam (Vietnam Civil Aviation) và 4 doanh nghiệp thành viên đã chiếm 86,49% cổ phần. Hai cổ đông còn lại là Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (Saigon Tourist, 13,06%) và Công ty Thương mại Đầu tư Phát triển Giao thông Vận tải (Tradevico, 0,45%).
Năm 1993, Cục hàng không dân dụng Việt Nam tái cấu trúc bộ phận khai thác thành trở thành Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines). Các cổ phần của Cục hàng không dân dụng chuyển sang cho Vietnam Airlines (VNA). Năm 1995, Pacific Airlines trở thành đơn vị thành viên của Vietnam Airlines và từ năm 1996, là thành viên của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines Corporation). Các cổ phần của VNA và các doanh nghiệp thành viên chuyển lại thống nhất cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam quản lý. Số cổ đông của PA chỉ còn 3 cổ đông.
Ngày 21 tháng 1 năm 2005, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 64/2005/QĐ-TTg chuyển toàn bộ 86,49% cổ phần của Tổng công ty Hàng không Việt Nam cho Bộ Tài chính thay mặt Nhà nước quản lý và tái cơ cấu. PA phải cắt bớt đường bay không hiệu quả (tuyến Đà Nẵng – Hồng Kông, TP. Hồ Chí Minh - Đài Bắc, TP.Hồ Chí Minh - Cao Hùng) và đàm phán lại để giảm chi phí thuê máy bay. Nhờ đó hãng đã phần nào giảm được các khoản lỗ.
Tháng 8 năm 2006, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) được thành lập trực thuộc Bộ Tài chính, cổ phần của nhà nước do Bộ Tài chính nắm giữ được chuyển sang cho SCIC điều hành.
Ngày 26 tháng 4 năm 2007, tập đoàn Qantas (Úc) đã ký kết Hợp đồng đầu tư với Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) về việc mua lại 30% cổ phần của Pacific Airlines để trở thành cổ đông chiến lược vì họ muốn hãng hàng không giá rẻ của riêng mình là Jetstar Airways có địa điểm đặt chân vào châu Á. Theo thỏa thuận ban đầu, Qantas sẽ đầu tư 50 triệu USD để được sở hữu 18% cổ phần của PA, sau đó sẽ đầu tư thêm để được sở hữu 30%. Nhờ số tiền này mà PA có thể cắt lỗ, nhưng đổi lại sẽ chuyển sang dùng thương hiệu Jetstar Pacific Airlines. Số lượng cổ đông cũng như tỷ lệ cổ phần cũng thay đổi như sau: SCIC (75,78%), Qantas Airways (18%), Saigon Tourist (6,18%) và ông Lương Hoài Nam - Tổng giám đốc (0,04%). Ngày 23 tháng 5 năm 2008, hãng này đã chính thức đổi tên và biểu tượng, từ Pacific Airlines trở thành hãng hàng không Jetstar Pacific Airlines.
Đến cuối năm 2011, Jestar Pacific chiếm khoảng 17% thị phần hàng không nội địa tại Việt Nam và đa số cổ phiếu do 3 tập đoàn nắm là Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh Vốn Nhà nước (SCIC) với 70%, Qantas Airways (Úc) với 27% cổ phần, và Saigon Tourist với 3% [2]. Do hậu quả của nhiều năm lỗ liên tiếp, hãng phải tái cơ cấu sở hữu và rà soát lại toàn bộ hoạt động [3]. Ngày 21 tháng 2 năm 2012, một lần nữa VNA trở thành cổ đông lớn nhất của Jestar Pacific khi tiếp nhận quyền đại diện phần vốn Nhà nước của Jetstar Pacific từ SCIC với 70% cổ phần.[4] Từ ngày1 tháng 1 năm 2013, Jetstar Pacific chuyển sang khai thác hoàn toàn bằng đội bay mới Airbus A320 - 180 ghế đồng hạng phổ thông. Các cổ đông của Jetstar Pacific cũng công bố kế hoạch phát triển đội máy bay lên 15 chiếc trong những năm tiếp theo. Năm 2015, được đánh giá là năm phát triển nhanh trong lịch sử hoạt động của Jetstar Pacific. Hãng mở thêm 14 đường bay nội địa, nâng tổng số đường bay khai thác lên 34 đường bay nội địa và quốc tế. Ngày 28-29/10/2015, Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines), Tập đoàn hàng không Qantas Group (Úc) và Jetstar Group – Công ty con của Qantas Group - đã có cuộc làm việc cấp cao ba bên tại thành phố Sydney (Úc). Các bên đánh giá kế hoạch tái cơ cấu tích cực Jetstar Pacific, bắt đầu kinh doanh có lãi và các cổ đông tiếp tục thống nhất kế hoạch tăng cường đầu tư, mở rộng quy mô và thực hiện các mục tiêu phát triển dài hạn của Jetstar Pacific, bao gồm kế hoạch tăng đội bay lên 30 chiếc Airbus A320 đến măm 2020. Ngày 6/9/2016, Jetstar Pacific lần đầu tiên chính thức ký hợp đồng mua 10 máy bay thế hệ mới Airbus A320ceo với Tập đoàn Airbus, bàn bàn giao trong năm 2017 để mở rộng mạng bay nội địa và quốc tế. Hợp đồng được ký trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Pháp Francois Hollande. Sau quá trình tài cơ cấu của Vietnam Airlines, Jetstar Pacific từng bước giảm lỗ và bắt đầu có lợi nhuận 2 năm liên tiếp 2018 và 2019. Đầu năm 2020, Jetstar Pacific và tất cả ngành hàng không toàn cầu đối diện khó khăn nặng nề do đại dịch Covid-19, khiến cho hầu hết đội bay phải ngừng hoạt động. Đội bay tính đến tháng 6 năm 2022:[5]
Tuổi thọ trung bình của đội bay tính đến tháng 6/2022 là 8,7 năm. Đã ngừng hoạt độngTrước ngày 31 tháng 12 năm 2012, Jetstar Pacific Airlines đang khai thác dòng máy bay chủ yếu là Boeing B737 - 400, có 168 ghế hạng phổ thông (economy class). Cùng với sự phát triển của Jetstar Pacific, hãng này đưa vào khai thác thêm dòng máy bay Airbus A320 với biểu tượng mới, và bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2013 Jetstar Pacific thay đổi toàn bộ máy bay, chuyển sang khai thác hoàn toàn bằng máy bay Airbus A320.
Ngày cuối tháng 3/2020, JPA thực hiện chuyến bay cuối giữa Hà Nội - TPHCM trước khi tạm dừng hoạt động theo yêu cầu của Cục Hàng không Việt Nam về hạn chế các chuyến bay nội địa để phòng, chống dịch Covid-19. Theo phân bổ của Cục Hàng không Việt Nam, từ ngày 1/4, các hãng hàng không sẽ chỉ được phép khai thác trên 3 đường bay (khứ hồi) là Hà Nội - TP.HCM, Hà Nội - Đà Nẵng và TP.HCM - Đà Nẵng. Cụ thể, đường bay Hà Nội - TP.HCM (và ngược lại) mỗi ngày sẽ có 2 chuyến bay; ngày lẻ do Bamboo Airways và Jetstar Pacific khai thác và ngày chẵn do Vietnam Airlines và Vietjet Air đảm nhận. Đường bay Hà Nội - Đà Nẵng và TP.HCM - Đà Nẵng sẽ do Vietnam Airlines và Vietjet khai thác đan xen. Sau nhiều cuộc họp bàn cho đợt tái cơ cấu lần 3 của Jetstar Pacific Airlines kể từ khi thành lập, hai cổ đông lớn nhất là Vietnam Airlines (chiếm 68,85% vốn) và Qantas Asia Investment Company của Singapore (chiếm 30% vốn) ngày 15 tháng 6 năm 2020 tuyên bố thống nhất xúc tiến những thay đổi đối với hãng hàng không Jetstar Pacific nhằm cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh và khả năng lợi nhuận của hãng hàng không chi phí thấp này. Theo đó, Vietnam Airlines sẽ tiếp nhận 30% cổ phần của hãng hàng không Jetstar Pacific từ Tập đoàn Qantas để nắm giữ 98% của Jetstar Pacific. Tuy nhiên, việc Vietnam Airlines đàm phán mua lại 30% cổ phần mà Qantas nắm giữ tại Jetstar Pacific vẫn còn có các thủ tục cần Chính phủ giải quyết nên chưa xác định thời điểm hoàn thành. Sau khi Vietnam Airlines nắm 98% cổ phần Jetstar Pacific, Jetstar Pacific sẽ là một công ty độc lập hoàn toàn nhưng sẽ được Vietnam Airlines hỗ trợ để thành một phần không thể thiếu được trong chuỗi sản xuất kinh doanh của mình.[6]
|
