Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

“Tây Tiến là sự tiếp tục của một dòng thơ lãng mạn nhưng đã được tác giả thổi vào hồn thơ rất trẻ, rất mới, khác hẳn những tiếng thơ bi lụy não nùng” – Vũ Thu Phương

Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

Tây Tiến - Bức tranh thiên nhiên và hình tượng người lính

Tây Tiến là một trong những áng thơ đẹp nhất của nền văn học Việt Nam, đi lại liên tục giữa lãng mạn và hiện thực, giữa hòa hoa phong độ và kiên cường bất khuất. Có thể nói, Quang Dũng đã thổi một hồn thơ rất riêng vào những tác phẩm của ông, để nó vừa làm bất lên nét đẹp thiên nhiên thơ mông, lại khắc họa hình tượng người lính Hà thành hào hoa

Vẻ đẹp thiên nhiên 

Tây Bắc là nàng thơ của rất nhiều nhà thơ, bởi thiên nhiên nơi đó mang một nét đẹp vô cùng đặc trưng khi vừa có sự lãng mạn nên thơ, vừa có sự hoang sơ, nguy hiểm của đồi núi. Nét đẹp đó đã chiếm trọn trái tim của nhà thơ:

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi. Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,

Mường Lát hoa về trong đêm hơi.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh sông Mã, địa danh nổi tiếng của Tây Bắc. Gợi mở cho nỗi nhớ của nhà thơ về vùng núi hoang sơ mà kì vĩ. Cảm xúc chủ đạo trong bài thơ là nỗi nhớ:

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

Đó là một nỗi nhớ khó có thể định hình, tính từ chơi vơi diễn tả sự da diết, lại mông lung khó có thể nói bằng lời. Những cuộc chia tay không hẹn trước, chỉ còn có thể tồn tại trong nỗi nhớ như vậy là điều thường xuyên bắt gặp trong thời kì chiến tranh:

Ðó là cuộc chia ly chói ngời sắc đỏ Tươi như cánh nhạn lai hồng

Trưa một ngày sắp ngả sang đông


Thu, bỗng nắng vàng lên rực rỡ        - Cuộc chia li màu đỏ

Nhà thơ nhớ thiên nhiên Tây Bắc da diết:

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.

Nhà thơ lựa chọn những địa danh lạ lẫm, ít ai nhắc tới để diễn tả sự heo hút của nơi đây, vắng vẻ và ít người qua lại. Cả Tây Tiến là một nỗi nhớ khôn nguôi của nhà thơ về một vùng đất một thời trận mạc. Vậy nên, khi nhắc đến địa danh này, ta nhận thấy những kí ức của quá khứ hiện về thật tươi nguyên, nó chen lấn thực tại, tạo nên độ nhoè giữa hai không gian: không gian hiện tại và không gian hồi tưởng. Bởi thế, dù lạ lẫm, qua hồn thơ và nỗi nhớ Quang Dũng, các địa danh ấy xâm chiếm cõi nhở người đọc, giúp họ yên tâm cùng "Quang Dũng -trôi’ về một vùng đất đẹp đẽ, dữ dội và mộng mơ, đằm thắm.

Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

Thiên nhiên ấy được thể hiện rõ hơn qua những câu thơ tiếp theo:

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm, Heo hút cồn mây, súng ngửi trời. Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống,

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

Nhà thơ sử dụng cách ngắt nhịp thơ 4/4, thanh trắc nhiều khiến câu thơ như bị bẻ gãy làm đôi, nhằm diễn tả độ cao tuyệt đối của núi rừng Tây Bắc. Các từ láy “khúc khuỷu”, “thăm thẳm” diễn tả sự trắc trở của địa hình hiểm trở, các tính từ mạnh làm tăng mức độ hiểm trở của thiên nhiên Tây Bắc. Độ cao của Tây Bắc được diễn tả bằng câu thơ “ súng ngửi trời” là một nét phá cách của Quang Dũng. Số từ ngàn như càng làm tăng thêm khoảng cách. nét hùng vĩ dữ dội toát lên từ những đỉnh núi cao vời vợi, cao chạm đến trời; toát lên từ những cung đường quanh co uốn lượn giữa muôn ngàn núi non trùng điệp với những triền dốc cheo leo. Câu thơ khiến người đọc mường tượng được những vực sâu thăm thẳm, hun hút. Trong thơ có cả họa và nhạc, sự kết hợp tài tình của ngôn từ đã giúp người đọc hình dung ra được bức tranh thiên nhiên một cách trọn vẹn nhất.

Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

Nhưng Tây Bắc không chỉ hùng vĩ, không chỉ có heo hút. Tây Bắc cũng rất nên thơ và lãng mạn:

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

Câu thơ đột ngột sử dụng toàn thanh bằng nhằm diễn tả sự nên thơ của núi rừng Tây Bắc, ta có thể mường tượng được núi rừng ẩn hiện sau màn mưa, yên bình và đẹp đẽ. Tây Bắc luôn có hai mặt, một mặt nguy hiểm cực độ, một mặt lại bình yên đến lạ lùng:

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói,
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.

Chao ôi! Tây Bắc yểu điệu như một người thiếu nữ, thiên nhiên ẩn hiện trong làn khói, làn hương, ấm áp và đầy tình người. Nhà thơ Chế Lan Viên cũng đã từng viết:

Anh nắm tay em cuối mùa chiến dịch Vắt xôi nuôi quân em giấu giữa rừng Đất Tây Bắc tháng ngày không có lịch

Bữa xôi đầu còn toả nhớ mùi hương

Có lẽ thiên nhiên Tây Bắc – cái nôi của cách mạng luôn chiếm trọn trái tim của các nhà thơ bởi vẻ đẹp hùng vĩ lại lãng mạn của nó.

Hình tượng người lính

Hình tượng người lính  trong Tây Tiến vô cùng đặc biệt, khi các nhà thơ cùng thời tìm kiếm vẻ đẹp dũng cảm của họ,Quang Dũng lại đi tìm nét hào hoa của những chàng trai mới lớn. Không ngần ngại miêu tả hiện thực khổ đau để làm nổi bật lên vẻ đẹp của bộ đội cụ Hồ, bi mà không lụy:

Tây tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Nhà thơ Quang Dũng gọi tên binh đoàn của mình bằng tên gọi khá thú vị "đoàn binh không mọc tóc”. Thật thú vị khi những con người ấy lại lấy chính hiện thực gian khổ khốc liệt để biến thành niềm kiêu hãnh và tự tôn cho chính mình. Câu thơ thứ hai tạo ra hai vế đối lập: "quân xanh màu lá" với "dữ oai hùm", một bên là cái thiếu thốn khó khăn gian khổ, một bên là khí phách anh hùng của những người lính Tây Tiến. Ba tiếng "dữ oai hùm" tạo nên một âm hưởng mạnh mẽ hùng tráng cho câu thơ, người đọc cảm nhận được khí thế của đoàn quân ra trận, câu thơ ngắt nhịp mạnh tô đậm nét hùng dũng, đồng thời thể hiện sự chủ động ứng phó với hoàn cảnh của những người lính. Khó khăn thử thách đã quá quen đối với họ và tôi luyện họ có một ý chí kiên cường:

Rải rác biên cương mồ viễn xứ, Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh. Áo bào thay chiếu, anh về đất,

Sông Mã gầm lên khúc độc hành

Những con người với lí tưởng sống cao đẹp, đã ra đi chẳng tiếc tuổi trẻ, vì độc lập tự do cho dân tộc, ví sự thành công của trường kì cách mạng. Nhà thơ đã sử dụng hình ảnh áo bào để nói về cái chết của người chiến sĩ, như một lời cảm ơn sâu sắc của nhà thơ, cũng như khiến cho những cái chết ấy trở nên cao quý.

Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

Song ngay cả người lính trong thơ của Quang Dũng cũng mang một nét lãng mạn riêng:

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

Trong bài “Đất nước”, Nguyễn Đình Thi đã từng viết:

Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

Ý muốn nói, dẫu đã dứt lòng ra đi, vẫn không thể nào gạt bỏ được những tiếc nuối, những con người Hà thành mang trong lý tưởng cao cả, nhưng cũng không thể bỏ qua vẻ đẹp hào hoa của họ. Hai câu thơ đã nhấn mạnh chữ "mộng" và "mơ”. Từ "trừng“được dùng khá đặc sắc, nó cho thấy bao nhiêu tâm nguyện, bao nhiêu khát vọng hoài bão tự đáy lòng đêu dâng cả lên trên ánh mắt. "Mắt trừng" chỉ một hành động mạnh, nhưng không phải là trừng trị, dọa nạt mà là cái nhìn đau đáu, khôn nguôi thể hiện những nhung nhớ, ước ao đến khắc khoải. Chữ "mộng" khiến cho câu thơ như bị trùng xuống, ẩn chứa xúc cảm bâng khuâng.

Câu thơ chia thành hai thái cực, một bên quyết đoán, một bên hào hoa. Trong những giấc mơ, những người lính vẫn được phép mơ về những hạnh phúc cá nhân, những điều ước nhỏ nhoi thầm kín ẩn trong một dáng Kiều thơm:

Những điều lớn lao trên đất nước bao la Vẫn không quên niềm riêng nhỏ nhất Chung thuỷ nhất là mối tình của đất

Mỗi màu hoa đều thấm đượm tình người   - Màu tím hoa mua

Các nhà thơ luôn chú ý đến những rung động thầm kín của người lính, đó là những tình cảm rất đỗi bình thường. Nhà phê bình Phong Lan nhận định: “Tây Tiến là một tượng đài bất tử về người lính vô danh” – bất tử bởi chính những vẻ đẹp hào hoa, hào hùng bi tráng.

Tây tiến, với những hình ảnh chân thật nhất đã miêu tả thành công một thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, lại yên bình nên thơ, đồng thời làm bật lên được hình tượng người lính hào hùng, hào hoa mang đậm chất Hà thành.

Thảo Nguyên

  • Media
  • Photo

Thứ sáu, 03/09/2021 14:00 (GMT+7)

Khám phá vẻ đẹp tự nhiên của núi rừng Tây Bắc

Miền BắcMiền Nam

Tây Bắc chính là điểm đến dành cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên. Nơi đây được thiên nhiên ban tặng cho vẻ đẹp mê hồn với những cánh rừng núi non hùng vĩ, những thửa ruộng bậc thang gối đầu nhau kéo dài trùng trùng điệp điệp...

Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

Đèo Ô Quy Hồ (Lào Cai) là con đèo lớn và đẹp nhất tại Sa Pa, cũng là con đèo dài nhất Tây Bắc. Đèo là cung đường trọng yếu nối liền 2 tỉnh Lào Cai và Lai Châu. Đèo Ô Quy Hồ nằm trên tuyến đường chạy ngang qua dãy Hoàng Liên Sơn, vì thế mà đèo còn được gọi là đèo Hoàng Liên. Với độ cao hơn 2.000 m, những khúc uốn lượn hiểm trở, cùng chiều dài đến 50 km, đèo Ô Quy Hồ khiến những con đèo nổi tiếng khác như Mã Pí Lèng (20 km), Pha Đin (dài 32 km) hay Khau Phạ (40 km) có phần trở nên nhỏ bé. Vì lẽ đó mà đèo Ô Quy Hồ được mệnh danh là “ông vua không ngai” của “tứ đại đỉnh đèo” Tây Bắc.

Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Thuộc huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La, Tà Xùa mang vẻ đẹp đậm chất Tây Bắc với những dãy núi trùng điệp, đường đèo dốc quanh co, sương mù giăng kín lối. Du khách có thể thử trải nghiệm cảm giác cắm trại tại Tà Xùa để có thể săn mây vào sáng sớm hoặc thả trôi cảm xúc với biển mây ngập trong nắng chiều, lấp lánh tựa như những cây kẹo bông khổng lồ.
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Sa Pa là một thị trấn ở vùng cao thuộc tỉnh Lào Cai, một vùng đất khiêm nhường, lặng lẽ nhưng ẩn chứa bao điều kỳ diệu của cảnh sắc thiên nhiên. Phong cảnh thiên nhiên của Sa Pa được kết hợp với sức sáng tạo của con người cùng với địa hình của núi đồi, màu xanh của rừng... tạo nên vùng đất xinh đẹp với cảnh sắc đầy thơ mộng.
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Tuyết rơi ở Sa Pa trong đợt rét đậm đầu tiên trong lịch sử vào tháng 12/2013.
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Thuộc ranh giới giữa 2 xã Sin Suối Hồ (Lai Châu) và xã Sàng Ma Sáo (Lào Cai), đỉnh Bạch Mộc Lương Tử là một trong những đỉnh núi cao và đẹp của vùng Tây Bắc. Những cung đường rất hiểm trở và khó đi với con dốc cao, dọc sống núi đá cheo leo...
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Đồi Mâm Xôi thuộc La Pán Tẩn nổi tiếng là địa danh du lịch hấp dẫn của huyện Mù Cang Chải, Yên Bái bởi hình dạng độc đáo của chính thửa ruộng bậc thang. Nơi đây có độ cao tự nhiên 1.000 m – 1.600 m so với mặt nước biển với hình dáng tròn đều, nhô cao như mâm xôi đầy. Đây cũng là nơi được các "phượt thủ" đánh giá là thửa ruộng bậc thang đẹp nhất vùng Tây Bắc.
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Từng thửa ruộng bậc thang ở Mù Cang Chải trập trùng, uốn lượn như những cơn sóng vàng óng ả.
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc
Khi du lịch vùng Tây Bắc nhất định bạn không nên bỏ qua cao nguyên Mộc Châu (Sơn La). Khí hậu đặc trưng mát mẻ vào mùa hè, nhiệt độ trung bình là 20 độ C và mùa đông khô ráo, rất thích hợp cho các bạn trẻ đến đây trải nghiệm. Ngoài ra, còn có thể tham quan các di tích lịch sử, rừng thông, động Sơn Mộc Hương, đỉnh Phiêng Luông...

Nguyễn Luận (T/h)

Bạn đang đọc bài viết Khám phá vẻ đẹp tự nhiên của núi rừng Tây Bắc. Thông tin phản ánh, liên hệ đường dây nóng : 0917 681 188 Hoặc email:

  • núi rừng Tây Bắc
  • du lịch Tây Bắc
  • cảnh đẹp Tây Bắc