Ưu nhược điểm của phương pháp dạy học hiện đại

Đăng vào lúc 09:40 07/01/2015 bởi Đỗ Thị Hải Yến

Ưu nhược điểm của phương pháp dạy học hiện đại

        PPDH truyền thống là những cách thức dạy học quen thuộc được truyền từ lâu đời và được bảo tồn, duy trì qua nhiều thế hệ. Về cơ bản, phương pháp DH này lấy hoạt động của người thầy là trung tâm. Theo Frire - nhà xã hội học, nhà giáo dục học nổi tiếng người Braxin đã gọi PPDH này là "Hệ thống ban phát kiến thức", là quá trình chuyển tải thông tin từ đầu thầy sang đầu trò. Thực hiện lối dạy này, giáo viên là người thuyết trình, diễn giảng, là "kho tri thức" sống, học sinh là người nghe, nhớ, ghi chép và suy nghĩ theo. Với PPDH truyền thống, giáo viên là chủ thể, là tâm điểm, học sinh là khách thể, là quỹ đạo. Giáo án dạy theo phương pháp này được thiết kế kiểu đường thẳng theo hướng từ trên xuống. Do đặc điểm hàn lâm của kiến thức nên nội dung bài dạy theo phương pháp truyền thống có tính hệ thống, tính logic cao. Song do quá đề cao người dạy nên nhược điểm của PPDH truyền thống là học sinh thụ động tiếp thu kiến thức, giờ dạy dễ đơn điệu, buồn tẻ, kiến thức thiên về lý luận, ít chú ý đến kỹ năng thực hành của người học; do đó kỹ năng hành dụng vào đời sống thực tế bị hạn chế.

        PPDH hiện đại xuất hiện ở các nước phương Tây (ở Mỹ, ở Pháp...) từ đầu thế kỷ XX và được phát triển mạnh từ nửa sau của thế kỷ, có ảnh hưởng sâu rộng tới các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đó là cách thức DH theo lối phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Vì thế thường gọi PP này là PPDH tích cực; ở đó, giáo viên là người giữ vài trò hướng dẫn, gợi ý, tổ chức, giúp cho người học tự tìm kiếm, khám phá những tri thức mới  theo kiểu tranh luận, hội thảo theo nhóm. Người thầy có vai trò là trọng tài, cố vấn điều khiển tiến trình giờ dạy. PPDH này rất đáng chú ý đến đối tượng học sinh, coi trọng việc nâng cao quyền năng cho người học. Giáo viên là người nêu tình huống, kích thích hứng thú, suy nghĩ và phân xử các ý kiến đối lập của học sinh; từ đó hệ thống hoá các vấn đề, tổng kết bài giảng, khắc sâu những tri thức cần nắm vững. Giáo án dạy học theo PP tích cực được thiết kế kiểu chiều ngang theo hai hướng song hành giữa hoạt động dạy của thầy và học của trò. Ưu điểm của PPDH tích cực rất chú trọng kỹ năng thực hành, vận dụng giải quyết các vấn đề thực tiễn, coi trọng rèn luyện và tự học. Đặc điểm của dạy học theo phương pháp này là giảm bớt thuyết trình, diễn giải; tăng cường dẫn dắt, điều khiển, tổ chức, xử lý tình huống song nếu không tập trung cao, học sinh sẽ không hệ thống và logic. Yêu cầu của PPDH tích cực cần có các phương tiện dạy học, học sinh chuẩn bị bài kỹ ở nhà trước khi đến lớp và phải mạnh dạn, tự tin bộc lộ ý kiến, quan điểm. Giáo viên phải chuẩn bị kỹ bài giảng, thiết kế giờ dạy, lường trước các tình huống để chủ động tổ chức giờ dạy có sự phối hợp nhịp nhàng giữa hoạt động của thầy và hoạt động của trò.

        Cũng bởi PPDH tích cực tuy có nhiều ưu điểm nhưng cũng có những yêu cầu cao như vậy, nên thực trạng công tác dạy học trong các nhà trường ở các cấp, các bậc học hiện nay còn không ít giáo viên dạy học vẫn rất lạc hậu chỉ theo lối diễn giảng đơn điệu, không đổi mới, không chú ý đến người học.

       Nguyên nhân của tình trạng này là do: cơ sở vật chất, phương tiện dạy và học ở các đơn vị còn rất thiếu thốn, do học sinh chưa chăm đều, số đông chưa chuẩn bị bài trước khi đến lớp, do bản thân người giáo viên thiếu năng động, học hỏi, chậm đổi mới, do các nhà trường quan tâm chưa thoả đáng đến việc cải tiến PPDH.

       Để khắc phục tình trạng này, cần có sự phối hợp đồng bộ: tăng cường cơ sở vật chất, đổi mới và tăng thêm các trang thiết bị phục vụ dạy và học hiện đại trong các nhà trường, chuẩn hoá đội ngũ giáo viên, tăng cường hoạt động tích cực của chủ thể học sinh, đẩy mạnh hơn nữa công tác xã hội hoá giáo dục.

       Mỗi PPDH truyền thống hay hiện đại cũng đều có những đặc điểm, ưu thế và nhược điểm riêng. Không có phương thuốc nào có thể chữa được bách bệnh, không có PPDH nào là chìa khoá vạn năng. Việc nghiên cứu kỹ từng bài dạy, từng đặc điểm bộ môn và đối tượng người học để có sự phối kết hợp đa dạng các PPDH là việc cần làm ngay của mỗi giáo viên để nâng cao chất lượng GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Ưu nhược điểm của phương pháp dạy học hiện đại

Các phương pháp dạy học truyền thống bao gồm những gì? Ưu, nhược điểm của cách dạy học này như thế nào. Dạy học truyền thống và hiện đại có gì khác nhau? Đây là những câu hỏi mà nhiều người thắc mắc. Hãy cùng vmvc.com.vn tìm câu trả lời thông qua các phân tích trong bài viết sau.

Bạn đang xem: Phương pháp dạy học hiện đại

Thế nào là phương pháp giảng dạy truyền thống và hiện đại?

Ưu nhược điểm của các loại hình này?

Hai phương pháp giảng dạy truyền thống và hiện đại có gì khác nhau?

Đó là những câu hỏi mà người dùng hay thắc mắc. Vậy thì hãy cùng Airclass tìm hiểu và phân tích thật chi tiết hai loại hình này qua bài viết sau nhé.

Khái niệm về phương pháp giảng dạy truyền thống

Phương pháp giảng dạy truyền thống là cách thức dạy học đã có từ xưa đến nay và truyền qua nhiều thế hệ. Phương pháp này lấy người dạy học làm trung tâm và học viên sẽ tiếp thu kiến thức trực tiếp khi đến lớp. Giáo viên sẽ đứng trên bục giảng thuyết trình về nội dung trong sách và học sinh sẽ tiếp thu kiến thức đó một cách thụ động thông qua việc lắng nghe, ghi chép và học thuộc lòng.

Ưu nhược điểm của phương pháp dạy học hiện đại
Phương pháp giáo dục truyền thống lấy người dạy làm trung tâm

Ưu điểm

  • Giáo viên là tâm điểm, mọi kiến thức được truyền đạt đầy đủ từ A đến Z
  • Giáo án được thiết kế theo một đường thẳng, từ trên xuống dưới có chủ đích rõ ràng.
  • Phương pháp áp dụng theo truyền thống cha ông, có tính logic cao.

Nhược điểm

  • Người học bị thụ động khi tiếp thu kiến thức
  • Giờ học sẽ nhàm chán, buồn tẻ vì kiến thức chủ yếu là lý thuyết suông, ít hoặc hầu như không có thực hành
  • Học sinh không có tư duy cao, áp dụng kiến thức vào thực tiễn gặp nhiều khó khăn.

Khái niệm về phương pháp giảng dạy hiện đại

Phương pháp giảng dạy hiện đại (phương pháp dạy học tích cực) là phương pháp dạy cho người học, học sinh, sinh viên tự chủ động trong việc vận hành suy nghĩ, tư duy và hành động.

Ở phương pháp này, người dạy học không còn đóng vai trò trung tâm mà chỉ giữ vai trò định hướng cho học viên, gợi ý cho người học, chỉ dẫn tìm kiếm tài liệu, mở các cuộc thảo luận cho học viên của mình. Từ đó giúp người học sẽ phải tìm kiếm trước thông tin, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện khả năng phán đoán và tự tin hơn qua từng chủ đề bài học.

Ưu nhược điểm của phương pháp dạy học hiện đại
Phương pháp giáo dục hiện đại lấy người học làm trung tâm

Ưu điểm

  • Rèn luyện kỹ năng ứng biến tình huống thông qua việc tự tìm kiếm thông tin
  • Nâng cao kỹ năng thực hành, tự chủ động trong suy nghĩ
  • Khả năng nói chuyện trước đám đông, Tự tin hơn khi thuyết trình

Nhược điểm

  • Phương pháp này sẽ giảm bớt các bài giảng từ thầy cô mà chỉ chú trọng vào hướng dẫn cách làm, cách suy nghĩ, tăng khả năng tự lập cho học viên. Điều đó không phải học viên nào cũng tự làm được gây khó khăn trong việc không tập trung và theo kịp chủ đề.
  • Chưa đáp ứng được về cơ sở vật chất và phương tiện hỗ trợ dạy học vì đây là phương pháp xuất phát từ nước ngoài.
  •  Ít được áp dụng tại Việt Nam vì còn khá mới mẻ.

Những khác biệt cơ bản của phương pháp giảng dạy hiện đại so với giảng dạy truyền thống

Áp dụng bài học vào tình huống thực tế cụ thể

Người dạy hướng các kiến thức học thông qua các hoạt động thực tế, cụ thể sẽ giúp các bạn học sinh, sinh viên  tiếp nhận kiến thức nhanh hơn và bài học cũng trở nên thú vị hơn. Từ đó, người dạy học không cần phải giảng dạy lý thuyết suông, áp đặt các kiến thức một cách thụ động cho người học.

Người học phải có tinh thần tự giác nghiên cứu, tìm hiểu trước

Đây là phương pháp giảng dạy hiện đại mang lại rất nhiều ưu điểm cho người học. Vì phương pháp này yêu cầu người học phải tự giác tìm kiếm tài liệu trước nếu muốn hiểu bài, tự có suy nghĩ riêng và rút ra bài học kinh nghiệm … Nếu không, người học sẽ không bắt kịp với mọi người và không đạt được đầu ra của chương trình học.

Ngoài ra, trước khi bước vào lớp học có sử dụng phương pháp này thì học viên luôn phải chuẩn bị trước bài tập ở nhà để có thể ứng biến linh hoạt với câu hỏi từ thầy cô và các bạn.

Ngoài việc tự học, học viên phải biết tham gia học nhóm và kết hợp chúng với nhau

Đây là hoạt động mà học viên vừa phải tham gia các hoạt động học nhóm đề cùng bàn luận về chủ đề, đôi khi sẽ có những ý kiến trái chiều, mâu thuẫn từ đó sẽ giúp người học tăng khả năng giao tiếp, hùng biện, sự chủ động trong việc trình bày, tính tự giác cao và hơn nữa thúc đẩy tạo nguồn động lực học tập hơn khi học nhóm.

Điều quan trọng là bạn phải biết chọn đúng nhóm, các thành viên trong nhóm có thể hỗ trợ bạn và giảng giải cho bạn những vấn đề mà bạn chưa hiểu rõ.

Sau khi học nhóm xong, bạn cũng cần có thời gian để tự học. Việc này giúp người học tổng hợp, tập hợp lại các kiến thức cần đạt và có thể phát triển thêm các chủ đề liên quan.

Nhận xét, đánh giá lẫn nhau giữa người dạy và người học

Nếu trong giáo dục truyền thống, chỉ có giáo viên mới được phép đưa ra những nhận xét đánh giá của mình đối với người học để họ có thể thay đổi và phát triển hơn. Còn đối với phương pháp giảng dạy hiện đại, ngoài giáo viên thì học sinh, sinh viên sẽ có quyền đưa ra đánh giá của mình. Những đánh giá này sẽ giúp trường học, cơ sở đào tạo có dữ liệu về chất lượng của giảng viên và xây dựng các tiêu chuẩn cho giảng viên của họ.

Hơn nữa nếu trung bình đánh giá học viên là chưa đạt thì sẽ dễ dàng tìm ra các biện pháp khắc phục những chỗ còn thiếu sót của người dạy. Phiếu đánh giá thường thực hiện qua bảng khảo sát gồm nhiều câu hỏi và nội dung khác nhau. Phiếu khảo sát càng chi tiết thì việc đánh giá càng hiệu quả.

Phương pháp giảng dạy hiện đại là phương pháp đang được áp dụng rộng rãi theo xu thế phát triển của xã hội. Tuy nhiên, trước khi áp dụng vào bài giảng, người dạy nên tìm hiểu thật kỹ về phương pháp đó.

Ưu nhược điểm của phương pháp dạy học hiện đại
Khác biệt cơ bản của phương pháp giảng dạy hiện đại so với giảng dạy truyền thống

Kết luận

Tại Airclass, chúng tôi có các nền tảng để người dạy có thể tạo website bán khóa học cho riêng mình. Việc áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại luôn được chú trọng đúng mức. Nếu người dạy có thể sử dụng thì việc bán khóa học nhanh chóng và dễ dàng hơn bao giờ hết.

Hy vọng rằng, bài viết trên đã cung cấp cho các bạn cái nhìn tổng quan và hiểu rõ về hai phương pháp giáo dục truyền thống và hiện đại. Từ đó đưa ra so sánh và bạn sẽ cân nhắc để lựa chọn phương pháp nào phù hợp cho mình.