Ưu nhược điểm của hỗn dịch thuốc

Dạng thuốc tiêm không có gì xa lạ, ngay từ khi còn nhỏ mỗi chúng ta đã tiếp xúc với dạng thuốc này thông qua việc tiêm vaccine phòng bệnh, tiêm kháng sinh,...Đây là dạng thuốc đưa trực tiếp vào các mô cơ thể do đó sản xuất và sử dụng thuốc tiêm đòi hỏi tính an toàn rất cao.

Hãy cùng Hadupharma tìm hiểu xem thuốc tiêm được định nghĩa như thế nào, ưu nhược điểm của dạng thuốc này là gì và có bao nhiêu đường tiêm thuốc nhé.

Khái niệm thuốc tiêm

Thuốc tiêm là một dạng thuốc vô trùng được sử dụng bằng cách tiêm vào các mô cơ thể theo các con đường khác nhau.

Do tính chất của đường dùng, nên để sản xuất thuốc tiêm đòi hỏi các yêu cầu rất cao về nghiên cứu thiết kế công thức, nhà xưởng, thiết bị sản xuất và đảm bảo chất lượng.

Thuốc tiêm được sản xuất từ các thành phần được nghiên cứu và chọn lựa kỹ càng, trên cơ sở các yếu tố sau:

1. Đường tiêm sử dụng

2. Thể tích tiêm

3. Dung môi hòa tan dược chất

4. Áp suất thẩm thấu của dung dịch

5. Chất bảo quản sử dụng

6. pH của dung dịch

7. Độ ổn định của dược chất và phương pháp tiệt khuẩn

8. Tỷ trọng của dung dịch

9. Các đặc tính phân tán của hệ (với dạng hỗn dịch và nhũ tương)

10. Yêu cầu về độ trong của dung dịch

11. Đặc tính về sinh dược học của dạng thuốc

12. Bao bì đóng gói

Thuốc tiêm có nhiều dạng bào chế khác nhau (dung dịch – trong nước hoặc trong dầu, hỗn dịch trong nước hoặc dầu, nhũ tương – dầu/nước hoặc nước/dầu, bột pha tiêm).

Về mặt thể chất, dược chất thường có dạng rắn hoặc lỏng vì thế thuốc tiêm thường là các dung dịch loại rắn/lỏng hoặc lỏng/lỏng, tuy nhiên do khí nitơ hay được sử dụng để bảo quản dung dịch thuốc tiêm nên cũng cần chú ý đến loại dung dịch khí/lỏng.

Bên cạnh đó, dạng thuốc tiêm cũng có những đặc tính của các loại dung dịch nói chung như: tính đẳng chương, độ nhớt dung dịch, tỷ trọng, sức căng bề mặt.

Thuốc tiêm có ưu nhược điểm gì?

Ưu điểm của thuốc tiêm

Do thuốc tiêm được sử dụng bằng cách đưa trực tiếp vào các mô của cơ thể nên dạng bào chế này có nhiều ưu điểm mà các dạng thuốc khác không có được như:

- Cho tác dụng nhanh

- Là đường dùng thuận lợi để bào chế dạng thuốc có tác dụng kéo dài

- Đường dùng thuận lợi cho mục đích nuôi dưỡng

- Thay thế đường uống trong các trường hợp cần thiết

Nhược điểm của thuốc tiêm

Bên cạnh những ưu điểm trên thì thuốc tiêm có một số nhược điểm như:

- Gây đau khi tiêm

- Cần có dụng cụ đặc biệt để đưa thuốc vào cơ thể: bơm kim tiêm,..

- Khó khăn khi dùng thuốc, người bệnh không tự sử dụng được mà cần có cán bộ chuyên môn và cần được giám sát chặt chẽ trong quá trình sử dụng

- Kỹ thuật sản xuất khó do yêu cầu cao về tiêu chuẩn chất lượng

Các đường tiêm thuốc

- Tiêm tĩnh mạch (phổ biến)

- Tiêm động mạch

- Tiêm bắp

- Tiêm dưới da

- Tiêm trong da

- Tiêm vào mắt

- Tiêm vào khớp hoặc túi bao khớp

- Tiêm trực tiếp vào cơ tim

- Tiêm vào dịch não tủy

Tùy theo mục đích điều trị, thuốc được tiêm vào cơ thể theo các đường tiêm khác nhau. Đối với mỗi đường tiêm, cơ thể chỉ dung nạp được một thể tích thuốc nhất định cho mỗi lần tiêm. Hơn nữa, các đường tiêm thuốc khác nhau có yêu cầu về độ đẳng trương, chất gây sốt, độ trong, các chất (ngoài dược chất) được thêm vào trong công thức thuốc rất khác nhau… Do vậy, nhà bào chế cần phải biết được yêu cầu, đặc điểm của từng đường tiêm thuốc để vận dụng khi nghiên cứu xây dựng công thức, trong sản xuất, cũng như hướng dẫn sử dụng các chế phẩm thuốc tiêm một cách có hiệu quả và an toàn nhất.

Loading Preview

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.

Thuốc tiêm là dạng bào chế dược phẩm vô khuẩn, có thể là dạng dung dịch, hỗn dịch, nhũ tương hoặc bột khô khi tiêm mới pha lại thành dung dịch hoặc hỗn dịch để tiêm vào cơ thể theo những đường tiêm khác nhau.

Bạn đang xem: Hỗn dịch là gì

Có nhiều loại tiêm khác nhau: tiêm bắp, tiêm hoặc truyền nhỏ giọt tĩnh mạch, tiêm dưới da

Dung dịch thuốc:

Dung dịch thuốc là những chế phẩm lỏng nói chung, được điều chế bằng cách hoà tan một hay nhiều dược chất, trong một dung môi hoặc một hỗn hợp dung môi. Dung dịch thuốc có thể dùng bằng đường uống hay bằng đường tiêm hay dùng ngoài.

Không nên dùng dạng thuốc này để uống với các dạng thuốc viên hay hoà tan các dạng thuốc bột để tránh tương kỵ hoá học.

ƯU ĐIỂM: 

· Khi sử dụng dạng bào chế dược phẩm này được hấp thu nhanh hơn so với các dạng thuốc rắn vì trong dạng thuốc rắn, dược chất phải trải qua giai đoạn hòa tan trong dịch cơ thể.

· Dung dịch thuốc không gây kích ứng khi tiếp xúc với niêm mạc.

· Hơn nữa, dược chất được hoà tan trong dung môi nên có thể bào chế ở dạng thuốc giọt, rất tiện dùng cho người già và trẻ nhỏ.

NHƯỢC ĐIỂM

· Trong dung dịch thuốc, dược chất thường có độ ổn định kém nên không thể bảo quản lâu dài.

· Các phản ứng thủy phân, oxy hóa, phản ứng tạo phức, cũng như sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc, có thể là nguyên nhân phân hủy dược chất.

· Việc chia liều kém chính xác hơn dạng thuốc rắn.

· Khó vận chuyển

Hỗn dịch thuốc:

Hỗn dịch là dạng thuốc lỏng để uống, tiêm hay dùng ngoài có chứa dược chất rắn không hòa tan ở dạng hạt rất nhỏ (đường kinh ≥ 0,1μm) được phân tán đồng đều trong chất lỏng là môi trường phân tán (chất dẫn).

Các chất dẫn thường gặp: nước, nước thơm, dung dịch dược chất...

ƯU ĐIỂM:· Thích hợp với trẻ nhỏ và người già gặp khó khăn trong việc nuốt các dạng thuốc viên nang, viên nén. Hạn chế được nhược điểm của một số dược chất khi hoà tan kém bền vững hoặc có mùi vị khó uống và gây kích ứng niêm mạc đường tiêu hoá· Có thể đưa thuốc vào cơ thể theo các đường dùng khác nhau như uống, tiêm, hít, bôi ngoài da.· Là dạng thuốc thích hợp cho các chế phẩm thuốc sử dụng với mục đích tác dụng kéo dài do sau khi sử dụng hỗn dịch thuốc, dược chất cần được hòa tan rồi mới hấp thu nên quá trình giải phóng dược chất được kiểm soát.· Các dược chất dễ bị thủy phân ở dạng lỏng có thể được bào chế dưới dạng bột hoặc cốm pha hỗn dịch để tăng độ ổn định.· So với viên nang và viên nén, hỗn dịch thuốc đưa dược chất hấp thu nhanh hơn.

NHƯỢC ĐIỂM:· Hỗn dịch thuốc không bền nhiệt động học, khi để yên các tiểu phân dược chất phân tán trong môi trường có xu hướng lắng xuống và kết tụ, đóng bánh dưới đáy lọ thuốc và khó phân tán trở lại thành hỗn dịch đồng nhất và khó bảo quản.· Khó phân liều chính xác nếu như các tiểu phân dược chất lắng quá nhanh, không đủ thời gian để lấy một liều dùng.

Xem thêm: Hi Five Là Gì ? Nghĩa Của Từ High Nguồn Gốc Của Hành Động High Five

Nhũ tương thuốc:

Là dạng thuốc phân tán dược chất dạng lỏng trong dung môi thuốc, kích thước dược chất đường kính từ 0.1 – 100 micromet. Thuốc thường có thêm tá dược nhũ hóa để phân tán đều hai phase thuốc vào nhau. Ngoài ra có thêm các tá dược khác như hệ đệm, chất chống oxy hóa, chất bảo quản. Nhũ tương dạng lỏng dùng để uống gọi là nhũ dịch. Đôi khi người ta vẫn phân loại Nhũ Tương vào nhóm thuốc dạng mềm.

Thành phần nhũ tương bao gồm:

ƯU ĐIỂM:

· Sinh khả dụng cao do dược chất đã được phân tán sẵn trong môi trường và diện tích hấp thu lớn.

· Dạng lỏng nên thích hợp với trẻ em, người già, người bệnh khó nuốt các dạng thuốc rắn như viên nang, viên nén.

· Che giấu mùi vị khó chịu của thuốc, giảm tác dụng gây kích ứng niêm mạc đường tiêu hoá của dược chất.

· Nhũ tương dùng đường tiêm không gây tắc mạch như các thuốc tiêm dạng dầu.

NHƯỢC ĐIỂM:

· Nhũ tương dễ tách lớp do kém bền về mặt nhiệt động, dễ bị ảnh hưởng bới điều kiện nhiệt độ, pH, … nên cần đặc biệt chú ý trong quá trình bảo quản.

· Nhũ tương dễ bị oxy hóa, dễ nhiễm khuẩn, mất nước (đặc biết với nhũ tương D/N) do đó trong công thức cần thêm các chất chống oxy hóa, chất bảo quản phù hợp.

 Siro thuốc :

Là dạng thuốc lỏng, sánh và có chứa tỷ lệ đường cao (56 - 64%), được điều chế bằng cách hòa tan dược chất, dung dịch dược chất trong siro đơn hoặc hòa tan đường trong dung dich dược chất, dùng để uống.

ƯU ĐIỂM:

NHƯỢC ĐIỂM:

***Bài viết được tổng hợp từ Wiki, Sách Kỹ Thuật Bào Chế Sinh Dược Phẩm của Bộ Y Tế và một số nguồn tin đáng tin cậy khác.