Trồng cafe bao lâu thì thu hoạch

Việc thưởng thức ly cà phê hàng ngày là điều không thể thiếu. Cà phê gắn liền với công việc, cuộc sống hàng ngày. Cũng như những lúc thư giãn, giải trí sau những giờ làm việc căng thẳng …

Tuy nhiên, việc thưởng thức cà phê vẫn đều đặn hàng ngày. Nhưng vẫn rất nhiều người cảm thấy ngỡ ngàng trước câu hỏi:

Cà phê thường được thu hoạch vào tháng mấy ?

Rất nhiều người dù là tín đồ của cà phê cũng không thể trả lời được chính xác câu hỏi này.

Vì vậy, hôm nay bạn và nguyenchatcafe cùng tìm hiểu cà phê thường được hái; và thu hoạch vào tháng nào trong năm nhé.

Đối với cà phê chè – Arabica chủ yếu được trồng tập trung tại Lâm Đồng. Nơi có khí hậu, độ cao, thổ nhưỡng thích hợp nhất đối với loài cây này. Cà phê chè Arabica thì thường thu hoạch trước cà phê vối khoảng 01 đến 02 tháng. Thông thường thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 11.

Trên đây là thời gian thu hoạch thông thường đối với cà phê robusta và arabica.

Tuy nhiên tùy từng địa phương, khí hậu, cách chăm sóc. Tùy thuộc vời từng thời vụ hàng năm mà sẽ có thời gian thu hoạch khác nhau. Tuy nhiên độ chênh lệch về thời gian thu hoạch cà phê là rất ít.

Thời điểm thu hoạch cà phê hàng năm cũng có sự chênh lệch về thời gian.

Vì vậy việc thu hoạch cà phê cũng cần căn cứ vào độ chín của quả cà phê. Để có thời điểm thu hoạch hợp lí nhất; để cho ra nguyên liệu cà phê nhân sống đạt chất lượng cao nhất.

24/05/2021 16:48

1. Tìm hiểu về cây cà phê của Việt Nam

Từ cuối thế kỷ 19, người Pháp đã mang cây cà phê đến trồng ở Việt Nam, cây cà phê đã và đang mang lại hiệu quả kinh tế khá cao cho người nông dân. Vào năm 2016 sản lượng cà phê ở Việt Nam chiếm 16% trong tổng sản lượng cà phê thế giới, điều này giúp cho Việt Nam trở thành nước đứng thứ 2 về xuất khẩu cà phê, chỉ sau Brasil. Riêng đối với loại cà phê vối, thì nước đứng đầu về sản lượng.

Cây cà phê được xem là đặc sản của các tỉnh khu vực Tây Nguyên, bởi điều kiện thời tiết khí hậu thuận lợi, đất đai phù hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây cà phê.

Các giống cà phê được trồng ở nước ta là:

• Cà phê chè: hay còn gọi là cà phê Arabica, loại cà phê này mang lại giá trị kinh tế cao và đứng đầu thị trường trên thế giới. Tuy nhiên, giống cà phê chè lại được trồng không quá phổ biến ở Việt Nam do điều kiện trồng khá khắt khe, cả về thời tiết và khí hậu. Giống cà phê này hiện chỉ được trồng tập trung ở một số vùng nhất định. 
• Cà phê vối: còn được biết đến với tên gọi là cà phê Robusta. Loại cà phê này thì không được đánh giá cao về chất lượng, vì so với các loại cà phê chè thì cà phê vối có hàm lượng cafein cao hơn rất nhiều. Chính vì vậy, nó được dùng để sản xuất các loại cà phê hòa tan là chủ yếu. 
• Cà phê mít: loại này thì có khả năng chịu hạn, chống sâu bệnh tốt, rất phù hợp với điều kiện thời tiết ở nước ta. Tuy nhiên, chúng lại được trồng khá ít, lý do chính là năng suất thấp. Cà phê mít thường được trồng để làm gốc ghép để trồng cà phê kiểu mới, lai tạo ra các giống cà phê cao sản khác như cà phê TR4, cà phê TR9, cà phê trường sơn TS5 (cà phê xanh lùn),…

2. Đặc điểm của cây cà phê

• Thân cây cà phê: Trong điều kiện trồng để cây phát triển tự nhiên thì cà phê chè có thể cao khoảng 6m, cà phê vối khoảng 8-10m, còn cà phê mít thì cao đến 15m. Tuy nhiên, trong điều kiện trồng tập trung ở nước ta thì người ta thường hãm ngọn ở chiều cao khoảng 2-4m.
• Lá cây cà phê: Cách gọi cà phê chè, cà phê vối, hay cà phê mít cũng từ hình dáng của chiếc lá mà ra. Lá cà phê thường có hình oval thon dài, mặt trên màu xanh đậm, bóng, còn mặt dưới thì nhạt màu hơn, lá có cuống ngắn. 
• Rễ cà phê: Bộ rễ thuộc dạng rễ cọc, ăn sâu vào đất khoảng 1-2m, bên cạnh đó hệ thống rễ còn phun tỏa ra xung quanh, nằm sát mặt đất để hấp thụ chất dinh dưỡng được tốt hơn.
• Hoa cà phê: Hoa cà phê thường nở thành chùm, màu trắng, mỗi hoa có 5 cánh, mùi hoa thơm và dễ chịu. Hoa thường nở kéo dài khoảng 3-4 ngày, thời gian thụ phấn chỉ vài giờ đồng hồ.
• Quả cà phê: Quả sẽ phát triển trong 7-9 tháng và có hình bầu dục, bề ngoài giống như quả cherry (anh đào). Khi chín, quả sẽ chuyển màu từ xanh sang vàng rồi đỏ chót. Mỗi quả cà phê thường chứa hai hạt, hạt sẽ được bao bọc bởi phần thịt quả bên ngoài. Chúng được bao bọc bởi lớp thịt quả. Ngoài ra lớp thịt, mỗi hạt còn được bảo vệ bởi một lớp màu trắng bám chặt lấy hạt, và một lớp màu vàng rời rạc hơn bao ở bên ngoài. Hạt cà phê có hình tròn hoặc dài, lúc tươi có màu xanh, xám xanh hoặc xám vàng, xám xanh. 

3. Thời gian trồng cà phê bao lâu thì thu hoạch

Sau khi trồng 3-4 năm cây cà phê sẽ ra quả. Những đợt quả đầu tiên của cây bà con thường gọi là quả bói, tùy theo mức độ sinh trưởng của cây, cũng như nhu cầu thu hoạch, người trồng thường sẽ lặt bỏ hoa không cho đậu trái bói, tập trung để cây phát triển cành lá. Từ năm thứ 4 mới mới cho đậu lứa đầu tiên và tiến hành thu hoạch đại trà.

Mùa vụ thu hoạch cà phê khoảng từ 10 đến hết tháng 1 (Dương Lịch). Khi quả bắt đầu chuyển sang màu đỏ là có thể thu hái, giai đoạn trái chín rộ nhất thường rơi vào khoảng tháng 11, bà nên thu hoạch nhanh để tránh những cơn mưa cuối mùa làm rụng trái, hư trái dẫn đến giảm năng suất mùa vụ.

Quả cà phê cần được phơi sấy khô ngay sau khi thu hoạch. Sử dụng máy xay để tách phần vỏ lấy phần hạt, phần vỏ cà phê có thể tận dụng làm phân hữu cơ.

Cà phê là cây trồng lâu năm, sau 20-25 năm trồng thì cây sẽ già cỗi, năng suất và chất lượng thấp dần. Lúc này người trồng sẽ cần phải trồng mới hoặc cắt gốc và ghép chồi để cải tạo lại.

4. Kỹ thuật trồng cà phê kiểu mới cho năng suất “KHỦNG”

4.1. Trồng cà phê ghép chồi

Kỹ thuật trồng cà phê ghép chồi là một phương pháp nhân bản vô tính mới được phát triển trong những năm gần đây, mục đích ghép chồi là cải tạo những cây cà phê già cỗi, năng suất thấp, từ đó làm trẻ hóa vườn cà phê.

Đây là một trong số những giải pháp hữu hiệu đối với những hộ nông dân trồng cà phê nhỏ lẻ, thay vì mất thời gian trồng lại những cây cũ, thì ghép chồi mới lên thân cây cũ sẵn có sẽ giúp rút ngắn thời gian hơn rất nhiều. Bằng cách ghép cà phê này, năng suất sẽ cải thiện đáng kể, tăng 30 - 40% so với thông thường.

4.2. Trồng cà phê hữu cơ

Cà phê hữu cơ là phương pháp sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ, một cách toàn diện. Từ đất trồng đến phân bón cho cây phải đảm bảo không sử dụng các sản phẩm hóa học, thay vào đó là sự dụng phân bón hữu cơ và các loại phân vi sinh và các loại thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ thiên nhiên. Cách trồng này sẽ giúp bà con giảm thiểu chi phí mua phân bón, cho ra sản phẩm cà phê sạch chất lượng, và năng suất mùa vụ cao.

4.3. Lợi ích của việc áp dụng kỹ thuật trồng cà phê kiểu mới

• Quá trình trồng cà phê trở nên đơn giản, dễ dàng hơn, tiết kiệm được thời gian, công sức trồng và chăm sóc cây cà phê.
• Tiết kiệm chi phí mua phân bón, tiết kiệm nước tưới.
• Cây cà phê phát triển tốt, ít sâu bệnh.
• Cà phê cho thời gian thu hoạch sớm, ổn định và dài lâu.
• Hạt cà phê chất lượng, to, đều, thơm hơn và có màu sắc đẹp hơn.
• Năng suất mùa vụ cao hơn, giá thành sản phẩm đầu ra từ đó cũng được nâng lên, mang lại hiệu quả kinh tế cao. 

Để có thể trồng cà phê kiểu mới thành công, bà con cần phải nắm vững quy trình trồng và chăm sóc cà phê cơ bản nhất.

5. Quy trình, kỹ thuật trồng cà phê

5.1. Thời vụ  trồng cà phê

Lựa chọn thời điểm để trồng cà phê cũng là một trong số những yếu tố quan trọng trong kỹ thuật trồng cà phê. Việc gieo trồng đúng vụ sẽ giúp cây trồng phát triển thuận lợi, giúp bà con tiết kiệm công sức chăm bón. 

Thời điểm thích hợp nhất để trồng cà phê có lẽ chính là lúc bắt đầu vào mùa mưa và việc trồng cà phê, cũng như thu hoạch cà phê lên kết thúc trước khi thời tiết chuyển qua mùa khô. Đây là thời điểm thích hợp để hạt cà phê có được chất lượng cũng như sản lượng đạt mức tối đa.

5.2. Chuẩn bị đất trồng cà phê

Cây cà phê có thể dễ dàng sinh trưởng và phát triển trên nhiều loại đất trồng khác nhau. Đất trồng cà phê phải có độ tơi xốp nhất định, có tầng đất và mặt đất dày, bên cạnh đó phải có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt. Loại đất đỏ bazan được đánh giá là tốt nhất, phù hợp nhất dành cho cây cà phê, bởi loại đất này hội tụ đủ những yêu cầu trên, hơn nữa đặc tính lý hóa của đất cũng khá tốt.

Lưu ý: Bạn cần phải quy hoạch đất trước khi trồng, đất cần được làm sạch cỏ, rác trên mảnh đất bạn chuẩn bị trồng và thu hoạch cà phê. Để cà phê có một không gian phát triển tốt, cho ra những hạt cà phê ngon và chất lượng nhất thì việc làm sạch đất là một việc hết sức cần thiết. 

5.3. Thiết kế lô trồng cà phê

Chiều dài lô trồng cà phê chuẩn được là khi nó được trồng theo hàng 400 đến 500m và rộng 50m, với đường phân lô từ 2 đến 3m. Bên cạnh đó, bà con lên chia lô theo hướng dễ di chuyển, thuận tiện cho việc bón phân và tưới nước cho cây nhất.

Đương nhiên đối với bất cứ loại cây nào thì cũng lên lựa chọn địa hình bằng phẳng, ít dốc để hạn chế việc mưa lũ làm xói mòn đất, gây thiệt đổ ngã, chết cây. Tuy nhiên, nếu như địa hình vườn nhà bạn thuộc dạng đồi, đất dốc thì bạn nên thiết kế trồng cà phê theo đường đồng mức, như vậy sẽ tăng khả năng chống xói mòn đất. Ngoài ra, bà con nên trồng 2 hay nhiều loại cây xen kẽ (trồng theo băng), để giúp giữ đất tốt hơn, đồng thời tối ưu hóa diện tích đất canh tác.

5.4. Mật độ thích hợp trồng cà phê

Đối với mật độ trồng cà phê thì không có một quy chuẩn rõ ràng nào về mật độ của các cây cà phê. Tuy nhiên đối với những loại cà phê khác nhau thì bạn cần phải có cách nuôi chồng và khoảng cách giữa các cây khác nhau. Vậy nên, ở tất cả các loại cây, tất cả các kỹ thuật trồng cà phê thì bạn cần phải đo mật độ trồng cà phê sao cho bạn có khoảng cách di chuyển, có thể dễ dàng di chuyển giữa các cây để bón phân cũng như tưới nước.

5.5. Chuẩn bị hố trồng cây con

Kích thước hố trồng cây cà phê đường kính khoảng 40cm, sâu khoảng 50cm, đó là đối với đất tốt bằng phẳng, còn khu vực nào đất xấu thì nên tạo đỗ có đường kính khoảng 50cm, sâu khoảng 60cm.

Bà con nên sử dụng các loại máy khoan lỗ trồng cây 3A để giúp công chuẩn bị hỗ nhanh hơn, đỡ tốn, công sức hơn.

5.6. Bón lót cho đất

Tùy theo từng loại đất, từng loại cây thích hợp mà người nông dân có thể tùy chọn lượng phân bón lót cho đất. Thông thường đối với những cây cà phê thì nên bón lót và phơi đất khoảng 1 tháng trước khi trồng. 

Sử dụng 5-10kg phân chuồng hoai mục, 0,5kg lân, và 0,5kg vôi, trộn cùng lớp đất mặt và lấp xuống các lỗ trồng để ủ.

5.7. Cách trồng cà phê

Trồng trên hố đã được đào sẵn, mỗi lỗ 1 cây, xới cho đất chỗ lỗ trồng tơi xốp, tạo lỗ lớn và sâu hơn gốc bầu cây khoảng 5cm. Dùng dao, kéo rạch túi bầu, lưu ý rạch cẩn thận tránh gây vỡ bầu hay cắt vào rễ. 

Tiếp đó hãy đặt bầu cây xuống hố, chỉnh cho cây đứng thẳng giữ lỗ đã đào, vun đất lấp lại, nén đất nhẹ tay. Tưới nhẹ để giữ ẩm, giúp rễ nhanh ăn vào đất.

6. Hướng dẫn cách chăm sóc cây cà phê

6.1. Tưới nước cho cây

Như tất cả các loại cây khác, nước có vai trò cực kỳ quan trọng trong giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây cà phê, ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất mùa vụ. Tưới nước vừa đủ thấm trong phạm vi hoạt động của rễ, để đảm bảo cung cấp đủ và tránh lãng phí nước. Mỗi đợt tưới cà phê thường cách nhau khoảng 20-25 ngày. 

Bà con cần chú ý thời tiết để điều chỉnh lượng nước cung cấp sao cho vừa đủ. Tưới trực tiếp bằng vòi xịt vào khu vực quanh gốc, cây còn nhỏ tuyệt đối không được tưới trực tiếp vào gốc, vì sẽ làm tổn hại đến bộ rễ còn non yếu. 

6.2. Trồng dặm

Khoảng 1 tháng sau khi trồng, bà con kiểm tra loại toàn bộ gốc trồng để trồng dặm lại. Dùng cây mới để thể thay thế những cây còi cọc, chết hay cây bệnh tật.

6.3 Trồng cây che mát kết hợp đai rừng chắn gió

Với tính chất là một loại cây ưa ánh sáng, có sức tán xạ cao. Vì vậy, với những bà con gắn bó với nghề trồng cà phê, có kinh nghiệm nhiều năm trong việc trồng cà phê thì họ thường chia làm hai loại. Những hàng cây bên ngoài có tán lá rộng hơn, độ dài nhiều hơn so với những loại cây bên trong để có thể bảo vệ những cây bên trong khỏi sâu bệnh cũng nhiều ánh sáng tán xạ.

6.4. Tạo bồn cho cây

Làm bồn quanh gốc sẽ giúp giữ nước và phân cho cây, quan trọng hơn hết là giúp hạn chế xói mòn, rửa trôi đất trong mùa mưa. Trong năm đầu khi trồng, bồn được đào theo hình vuông rộng khoảng 1m, sâu khoảng 20cm, các năm tiếp theo bồn được mở rộng theo tán cây. Khi tạo bồn cần chú ý tránh làm tổn thương phần rễ cây cà phê.

6.5. Làm cỏ

Cần làm cỏ sạch khu vực quanh trồng cà phê để hạn chế sâu bệnh hại. Đối với cây mới trồng thì trung bình mỗi năm sẽ làm cỏ từ 5 đến 6 lần, làm cỏ khu vực quanh gốc cây, diện tích cần làm cỏ lớn hơn độ phủ của tán lá. Còn với cây đã cho thu hoạch thì làm từ 3 tới 4 lần mỗi năm, làm cỏ trên toàn bộ diện tích trồng. 

Có thể sử dụng các loại thuốc diệt cỏ thành phần tự nhiên, khi phun tránh phun vào lá, gốc cây và phê.

6.6. Bón thúc cho cà phê

Ưu tiên sử dụng các loại phân chuồng hoai mục, bón định kỳ 4-5 năm một lần với khối lượng khoảng 10-15 m3/ha đối với đất tốt, còn trên đất xấu thì 2-3 năm bón 1 lần với liều lượng phân chuồng như trên. 

Có thể bổ sung thêm các nguồn hữu cơ cho đất bằng phân xanh hay phân hữu cơ khác. Bà con có thể trồng xen kẽ bắp, hay đậu với cà phê, tận dụng các tàn dư thực vật trong từ thân cây bắp, cây đậu sau thu hoạch để ủ vào đất trồng. 

Phân hữu cơ nên bón theo rãnh vào đầu hoặc giữa mùa mưa hằng năm. Tạo rãnh dọc theo một bên thành bồn rộng 20 cm, sâu 25-30 cm, bón phân hữu có xuống rãnh và lấp đất lại.

6.6. Tạo hình cà phê

Tạo hình cây cà phê để giúp cây có được bộ tán cân đối, mang đến sự cân bằng giữa sinh trưởng và ra hoa đậu quả giúp đạt sản lượng cao và ổn định hàng năm. Có 2 cách tạo hình phổ biến trên cây cà phê:

- Tạo hình hình đơn thân: tức là chọn độ cao nhất định để hãm cây lại và tạo nên bộ khung tán lá bền vững.

- Tạo hình cà phê đa thân: tức là để cây cà phê được phát triển tự do theo chiều thẳng đứng.

6.7. Tỉa cành

Tỉa cành cà phê sẽ được thực hiện sau vụ thu hoạch đầu tiên. Cần cắt, tỉa bỏ những chồi vượt mọc từ thân chính và nách lá, những cành yếu, cành nhỏ, cành chết khô, cành sâu bệnh,... Việc cắt tỉa sẽ giúp cây tập trung sức nuôi những cành chính cho ra trái, và hạn chế sự lây lan của sâu bệnh. 

6.8. Tái canh cà phê

Sau vài năm thu hoạch, hoặc gần cuối chu kỳ sinh trưởng, cây trong vườn sẽ có hiện tượng già cỗi, năng suất thấp. Lúc này bà con sẽ cần phải thay thế, cải tạo lại vườn cà phê. 

Tuy nhiên, nếu loại bỏ hoàn toàn gốc cũ để trồng lại sẽ rất mất thời gian và công sức. Giải pháp hiệu quả được nhiều nông hộ áp dụng trong những năm gần đây đó chính là sử dụng chồi của những giống tốt, ghép lên trên gốc cũ đã có sẵn.

Trên đây là kỹ thuật trồng cà phê kiểu mới, với cách trồng này, bà con vừa có thể tiết kiệm thời gian, công sức chăm sóc, vừa có thể tiết kiệm được chi phí mua phân bón quan trọng hơn là năng suất mùa vụ khá cao. Những hạt cà phê được trồng theo hướng hữu có này đảm bảo sẽ được thị trường ưa chuộng sử dụng.