Nhân vật Lão Hạc trong truyện ngắn đã chọn cái chết túng quẫn, tuyệt vọng. Em hãy trình bày nguyên nhân và ý nghĩa cái chết của nhân vật Lão Hạc trong truyện.
Nguyên nhân, ý nghĩa cái chết của nhân vật Lão Hạc
Tác giả – Tác phẩm
Nam Cao (1915 – 1951) quê ở Hà Nam. Cuộc đời, sự nghiệp văn học của ông cũng rực rỡ từ trước và sau cách mạng tháng Tám. Nói đến truyện ngắn, nghệ thuật trong xây dựng các câu chuyện của ông rất đặc sắc và lôi cuốn. Các đề tài của ông thường xoay quanh cuộc sống của những người nông dân nghèn hèn trước cách mạng tháng Tám. Với mỗi câu chuyện, ông luôn thể hiện những triết lý nhân sinh sâu sắc. Các tác phẩm tiêu biểu như: Đôi lứa xứng đôi, Nửa đêm, cười, Ở rừng…
Lão Hạc là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông viết về đề tài người nông dân, năm 1943. Trong giai đoạn trước cách mạng tháng Tám 1945, cuộc sống của những người nông dân chìm vào bóng tối với những cơ cực, bần hàn. Nam Cao đã thâm nhập vào đời sống đó thể hiện một cách giản dị những đau khổ, tuyệt vọng đó.
Khái quát về nhân vật Lão Hạc
Tình cảnh của Lão Hạc
– Vợ lão mất sớm, lão phải rơi vào cảnh gà trống nuôi con. Lam lũ nuôi con, đến khi con lão đến tuổi lấy vợ nhưng vì nhà nghèo mà nhà gái lại thách cưới cao quá nên con trai lão phải bỏ đi làm đồn điền cao su. Vì vậy, lão phải sống thui thủi một mình. Ngày qua ngày, lão nhớ con lão, chỉ biết gửi gắm thứ tình cảm đó vào một con chó – là kỉ vật của người con trai lão để lại.
– Lão yêu thương và bầu bạn với nó. Nhưng vì nghèo đói mà lão phải quyết định bán nó đi. Rồi lão dằn vặt mãi. Cậu Vàng chết rồi lão chỉ còn khoai để ăn, đến lúc khoai cũng hết, lão tự chế món ăn cho mình.
– Nghèo khổ đến nỗi lão quyết định ăn bả chó để kết thúc cuộc đời mình.
Phẩm chất của Lão Hạc
– Là một người có tấm lòng nhân hậu: Lão Hạc là người nông dân thật thà, hiền lành, chất phác. Đến ngay với Cậu Vàng, lão cũng đối xử đặc biệt, tốt như đối với đứa con của mình vậy. Lão cho nó ăn, bắt rận cho nó, bầu bạn với nó như với một con người. Đến khi phải bán cậu Vàng, lão rất ân hận và dằn vặt vì đã chót lừa một con chó.
– Tình yêu thương con sâu sắc: nếu đối với cậu Vàng, lão đối xử tốt như đối với con người thì đó cũng chính là cách lão thể hiện cái tình yêu thương con lão. Bởi đó là kỉ vật mà con trai lão để lại. Lão lo cho tương lai của con vì nghĩ nếu bán vườn thì lấy gì mà sống. Nhưng khi con lão bỏ đi thì lão lại dằn vặt bản thân. Lão ốm đau và dùng vào số tiền con lão đã cho càng làm lão khổ tâm hơn nữa. Thế là lão quyết định ra đi bằng cách ăn bả chó.
– Là một người giàu lòng tự trọng: cảm thấy có lỗi khi chót lừa một con chó. Rồi lão từ chối mọi sự giúp đỡ của ông giáo. Thậm chí lão còn tính toán chu toàn cho cái chết của lão. Để lại tiền làm ma, còn lại thiếu thì nhờ bà con hàng xóm. Lão để lại tài sản là vườn lại cho con lão và nhờ ông giáo giao lại khi con lão về.
✅ Xem thêm >>> Phân tích cái chết của Lão Hạc (6 mẫu)
Nguyên nhân và ý nghĩa cái chết Lão Hạc
1. Nguyên nhân Lão Hạc chết
– Lão Hạc là một người nghèo khổ nhưng có lòng tự trọng, không muốn gây phiền hà lối xóm. Lão là con người hết sức tự trọng, quyết không nhận bố thí. Trong tình cảnh túng quẫn, tuyệt vọng lão Hạc đã bị đẩy vào con đường chết để giải thoát.
– Lão tự nguyện tìm đến cái chết một cách tự nguyện cũng. Lão Hạc người khí tiết, có lòng tự trọng. Thà chịu đói, chịu chết chứ không nhờ người khác. Cái chết đau đớn là do lão tự chọn. Lão Hạc là con người “đói cho sạch, rách cho thơm”, con người coi trọng nhân phẩm hơn cả cuộc sống.
Suy cho cùng đây số phận chung của những người trước cách mạng tháng Tám nghèo đói và túng quẫn.
2. Ý nghĩa về cái chết của Lão Hạc
Trong truyện Lão Hạc đã chết bất ngờ trong sự nghèo đói, túng quẫn, cái chết đó hậu quả của một xã hội phong kiến mục nát. Cái chết dữ dội, đau đớn, sống trên đời có nhiều cái chết nhẹ nhàng nhưng Lão Hạc lại chọn cái chết thật đau đớn như một lời tạ lỗi với cậu Vàng- kỉ vật người con trai. Có lẽ cái chết tuy đau đớn về thể xác nhưng chắc chắn sẽ thanh thản về tâm hồn của mình.
Ý nghĩa chính: cái chết như đã tố cáo trức tiếp về xã hội phong kiến bất công, tàn ác, xấu xa đã chà đạp lên số phận đau thương của bao mảnh đời bất hạnh. Xã hội đó đẩy con người và bức chân đường cùng không lối thoát khiến họ phải tìm đến cái chết để tự giải.
Qua cái chết đó ta càng kính trọng những phẩm chất tốt đẹp, nhân cách cao quý người nông dân: chất phác, hiền lành, sống có tình có nghĩa… sau đó ta thương tiếc xót xa trước cảnh đời bi thảm của người nông dân trong chế độ cũ.
Lão Hạc chết sẽ mang đậm màu sắc bi thương, một mảng màu tối nhưng khiến người đọc có thêm niềm tin vào bản chất tốt đẹp của con người trước hoàn cảnh nghiệt ngã. Đó là giá trị nhân văn sâu sắc mà tác giả đã gửi gắm vào truyện ngắn này.
Các em xem thêm hướng dẫn liên quan đến truyện ngắn Lão Hạc:
– Tóm tắt truyện ngắn Lão Hạc
Văn Học - Tags: Lão Hạc
Giải chi tiết:
- Nguyên nhân:
+ Sau trận ốm nặng, toàn bộ số tiền tích cóp được của lão Hạc đã hết, lão ăn củ khoai, củ chuối, sung luộc, …nghĩa là vớ được thứ gì thì lão ăn thứ ấy. Sau trận ốm lão đã hoàn toàn trắng tay.
+ Lão chọn cái chết cũng là một cách để chuộc tội với cậu Vàng.
+ Nhưng quan trọng hơn cả lão muốn giữ lại mảnh vườn cho con, bởi lão vẫn tiếp tục sống , “bòn vườn của nó bao nhiêu, tiêu hết cả. Nó vợ con chưa có. Ngộ nó không lấy gì lo được, lại bán vườn thì sao?...”. Từ suy nghĩ ấy ta mới thấy được hết tình yêu thương mà lão dành cho đứa con trai của mình.
+ Bên cạnh đó, lão cho rằng lão chết cũng là để hóa sang một kiếp khác để có cuộc sống tốt hơn.
+ Lão đã lựa chọn cho mình cái chết vô cùng đau đớn, dữ dội, cái chết bằng cách ăn bả chó.
- Lý giải: Thực ra tác giả có thể cho nhân vật một cái chết nhẹ nhàng và bớt đau đớn hơn. Nhưng nếu như vậy sẽ không gây ấn tượng với người đọc, số phận bi thảm của nhân vật sẽ không được đẩy lên đến tận cùng.
+ Lão Hạc chết bằng bả chó mang ý nghĩa của sự lựa chọn: tự trừng phạt.
+ Cái chết gây bất ngờ cho “tôi”, khiến “tôi” sau khi tìm hiểu một cách thấu đáo đã hiểu hơn về nhân cách cao đẹp của lão Hạc.
Suy nghĩ về câu chuyện trên
Một buổi chiều muộn, khi những ánh hoàng hôn cuối cùng vừa tắt, trên bờ biển vắng, một cô gái trẻ một mình dạo bước trên cát với đôi bàn chân không. Cô dừng bước, quay nhìn đằng sau với ý muốn xem lại những dấu chân mình đã để lại trên cát. Nhưng không có gì, sóng đã xóa sạch. Cô định đi tiếp, song vừa quay lại cô đã phải giật mình hoảng hốt vì hình ảnh trước mặt: bên một đống lửa đang cháy, một bà già ngồi cuộn mình trong chiếc mền, chậm rãi lật từng trang một cuốn sách.
Cô gái cố trấn tĩnh, tiến lại gần bà lão và hỏi: "Bà từ đâu tới? Chỉ mới đây thôi, cháu không hề thấy bà? Bà làm cách nào mà đã nhóm được đống lửa này một cách nhanh chóng như vậy?". Với giọng nói chậm rãi và rõ ràng, bà lão đáp, không nhằm vào câu hỏi của cô gái: "Hãy ngồi xuống đây với ta, con gái. Ta có cái này cho con xem".
Cô gái ngồi xuống bên đống lửa, đón nhận cuốn sách từ tay bà lão thần bí. Cô tò mò lật giở cuốn sách và vô cùng sửng sốt khi đọc thấy những dòng chữ viết về cuộc đời mình, về tất cả những gì diễn ra với cô từ khi mới sinh ra cho đến lúc này. Cô đã đọc hết trang sách viết về cuộc gặp gỡ kỳ lạ giữa mình và bà lão bên đống lửa trên bãi biển vắng này. Lật sang trang tiếp theo, nhưng nó là trang giấy trắng. Cô vội vã tìm kiếm ở những trang còn lại, nhưng cũng không có một chữ nào, chúng hoàn toàn là những trang giấy trắng. Vô cùng hoang mang, với ánh mắt cầu cứu, cô nhìn bà lão:
- Điều này có nghĩa là cuộc đời cháu sẽ kết thúc tại đây, ngay lúc này?
- Không, con gái. Nó có nghĩa là từ đêm nay, cuộc sống của con mới bắt đầu.
Trong chốc lát, bà lão cầm lại cuốn sách, bắt đầu xé từng trang, từ trang đầu tiên với những dòng chữ về cuộc đời cô gái từ khi mới được sinh ra, đưa chúng về phía ngọn lửa, để cho lửa liếm cho đến lúc thành than. Bà lão đốt cho đến hết những trang giấy có chữ mà cô đã đọc. Xong xuôi, bà đưa cho cô gái phần còn lại của cuốn sách, toàn bộ là những trang giấy trắng:
- Con xem, sóng đã xóa hết dấu chân của con trên cát. Quá khứ của con không bao giờ trở lại, không bao giờ. Chỉ có hiện tại mới là thực tế. Mỗi khoảnh khắc hiện tại đều là một sự bắt đầu của cuộc đời con và chính là cuộc sống mà con cần nắm giữ. Không có sự trở lại lần thứ hai, mỗi giây phút hiện tại. Quan trọng hơn tất cả, mỗi ngày mới đều mang đến cho con một cơ hội để yêu, để sống và cơ hội đó không bao giờ trở lại lần thứ hai. Tương lai của con, con được tự do lựa chọn theo ước mơ của chính con. Và trên những trang giấy còn trắng này, chính con là người viết tiếp những dòng chữ về cuộc đời mình.
Rồi, cũng đột ngột như khi xuất hiện, bà lão cùng đống lửa biến mất trong bóng đêm...
Cuộc đời của bạn và của tôi cũng giống như cô gái trẻ nọ và tất cả mọi người - quá khứ là những gì chúng ta đã viết trên cát, sóng sẽ xóa đi tất cả; tương lai là những gì chính ta sẽ viết trên những trang giấy trắng, từ hôm nay, ngay giờ phút hiện tại này. Viết gì đây, cho cuộc đời của chính mình…