Rối loạn thần kinh tim tiếng Anh

SKĐS - Rối loạn thần kinh thực vật (autonomic nervous system disorders) là một rối loạn có ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa...

      Rối loạn thần kinh thực vật (autonomic nervous system disorders) là một rối loạn có ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa... Đây là bệnh ngày càng phổ biến, tuy bệnh không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng tác động rất lớn tới sinh hoạt của người bệnh.

      Rối loạn thần kinh thực vật là sự mất cân bằng của hai hệ thống thần kinh giao cảm và phó giao cảm. Hai hệ thống này về cơ bản gần như trái ngược nhau nhưng đôi khi có tác dụng hiệp đồng ở phạm vi hẹp.

                   Nên thường xuyên tập thể dục để phòng tránh rối loạn thần kinh thực vật. Ảnh: TM

      Bình thường có sự cân bằng giữa hai hệ thống giao cảm hoặc phó giao cảm duy trì các chức năng bình thường của cơ thể. Khi có rối loạn, việc điều trị chủ yếu để tạo sự cân bằng trở lại giữa hai hệ thống này. Ở mức độ nhẹ đôi khi chỉ dùng an thần, vitamin C, sinh tố, tâm lý liệu pháp, chế độ sinh hoạt điều độ sẽ cân bằng trở lại. Song, đôi khi việc điều chỉnh triệu chứng do rối loạn thần kinh thực vật gây nên mang tính cục bộ như bệnh mồ hôi tay chân, loét dạ dày - tá tràng... khá phức tạp, có khi phải phẫu thuật. Vì vậy người có các triệu chứng trên nên đi khám chuyên khoa thần kinh để xác định mức độ rối loạn thần kinh thực vật và điều trị hợp lý.

Nguyên nhân do đâu?

      Có rất nhiều nguyên nhân gây rối loạn thần kinh thực vật. Ngoài rối loạn di truyền có thể gây ra bệnh thì còn phải kể đến các nguyên nhân đặc trưng như: các bệnh tự miễn (hội chứng Sjogren và Lupus ban đỏ hệ thống). Rối loạn thần kinh thực vật cũng có thể được gây ra bởi một cuộc tấn công hệ miễn dịch của một số bệnh ung thư (hội chứng cận ung thư). Hoặc do tổn thương dây thần kinh do phẫu thuật vùng cổ hoặc xạ trị. Những biến đổi do tuổi hay bệnh lý của những cơ quan chi phối mà khả năng sẵn sàng hoạt động chức năng đã bị suy giảm hay những biến đổi bất thường như: bệnh đái tháo đường, một số bệnh truyền nhiễm... cũng là nguyên nhân phổ biến nhất của rối loạn thần kinh thực vật, dần dần có thể gây tổn thương thần kinh khắp cơ thể.

Hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm mất cân bằng gây rối loạn thần kinh thực vật.

Khởi đầu của nhiều loại bệnh

      Vấn đề nhận định ranh giới giữa rối loạn tuần hoàn ngoại vi do chức năng với tổn thương thực thể có thể rất khó khăn, vì rối loạn tuần hoàn do thần kinh thực vật cũng có thể sẽ dẫn tới những biến đổi các cơ quan trong cơ thể và gây một số bệnh: Bệnh Raynaud: Khi người bệnh tiếp xúc với môi trường lạnh thì các mạch máu ở đầu ngón tay, ngón chân sẽ co thắt lại gây tím tái đầu ngón, nhất là các đầu ngón tay. Bệnh không rõ nguyên nhân, thường gặp nhiều hơn ở phụ nữ. Bệnh thường được khởi phát sau phơi nhiễm lạnh hoặc stress tâm lý. Chứng xanh tím đầu chi: Đây là chứng rối loạn thần kinh thực vật thường gặp, những trường hợp nặng cũng khó chẩn đoán phân biệt với bệnh Raynaud. Ngoài các triệu chứng xanh tím ở đầu chi, bệnh nhân không còn cảm giác đau gì đặc biệt mà chỉ thấy cảm giác sưng phồng. Chứng đỏ đau đầu chi: Là hội chứng đau rát bỏng đầu chi, tăng khi đứng, đi hay nhiệt độ nóng, cải thiện khi lạnh. Trong cơn, chi trở nên đỏ, sung huyết tĩnh mạch. Bệnh nhân có cảm giác đau dữ dội và kéo dài, nên họ thường phải nhúng các ngón tay vào nước lạnh để làm dịu cơn đau. Bệnh cứng bì: Là bệnh có tổn thương toàn bộ tổ chức liên kết, với tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau đặc trưng bằng các tổn thương ở động mạch, mao mạch nhỏ gây xơ cứng và làm tắc nghẽn các mạch máu ở da, ống tiêu hóa, tim, phổi, thận và các cơ quan khác nhau. Bệnh không chỉ có các biểu hiện ngoài da mà còn có nhiều biểu hiện ở nội tạng và toàn thân. Cơ thể bệnh nhân xuất hiện nhiều mảng da bị xơ cứng, teo, sẹo và có hình dạng như những mảng tròn hay bầu dục (XCB mảng), tròn nhỏ hình giọt nước (XCB giọt), hình băng dài (XCB băng)...

Phòng ngừa thế nào?

      Rối loạn thần kinh thực vật cách điều trị cũng như đối phó phổ biến hiện nay với căn bệnh này vẫn là điều trị nội khoa và ngoại khoa. Ngoài việc dùng các loại thuốc đặc trị như sinh tố B, thuốc canxi, thuốc an thần, người bệnh có thể kết hợp cách chữa Đông y như châm cứu, liệu pháp tắm nóng, tắm lạnh. Uống thuốc chống suy nhược cơ thể, thuốc hạ huyết áp cũng có tác dụng trong khâu điều trị. Về ăn uống, hạn chế thức ăn mặn, chia làm nhiều bữa nhỏ trong ngày. Đặc biệt là nên sống vui vẻ, lạc quan, thoải mái, không quá lo nghĩ, đồng thời đừng quên tập thể dục thường xuyên để rèn luyện sức khỏe.

      Bộ phận của hệ thần kinh kiểm soát các hoạt động nội tạng của cơ thể gọi là thần kinh thực vật (TKTV, thần kinh tự chủ, thần kinh dinh dưỡng). Chức năng thực vật chỉ huy các hoạt động tiêu hóa, tuần hoàn, bài tiết, mồ hôi... Ðó là các hoạt động tự động không theo ý muốn của con người.

      Chức năng thực vật được chia thành chức năng giao cảm và chức năng phó giao cảm. Hai chức năng này hoạt động đối lập nhau, tuy nhiên chúng ở trạng thái cân bằng động. Khi một trong hai chức năng bị ức chế, giảm hoạt động thì chức năng kia sẽ có biểu hiện hoạt động trội lên. Vấn đề nhận định ranh giới giữa rối loạn tuần hoàn ngoại vi do chức năng với tổn thương thực thể có thể rất khó khăn, vì rối loạn tuần hoàn do thần kinh thực vật cũng có thể sẽ dẫn tới những biến đổi các cơ quan trong cơ thể và gây một số bệnh...         

Rối loạn thần kinh tim là một bệnh lý lành tính, không gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. Khi bị rối loạn thần kinh tim bệnh nhân thường có các triệu chứng như tim đập nhanh hoặc chậm, hay hồi hộp, choáng váng, chóng mặt.

“Thần kinh tim” đây là cụm từ dùng để chỉ “hệ thần kinh thực vật”. Hệ thần kinh thực vật là hệ thần kinh đóng vai trò rất quan trọng đối với hoạt động sinh lý bình thường của cơ thể, nó kiểm soát hoạt động của các cơ quan trong cơ thể một cách tự động không phụ thuộc vào bộ não như tim, mạch máu, dạ dày, ruột, gan, thận, bàng quang, nhịp tim, huyết áp,...

Rối loạn thần kinh tim là tình trạng thần kinh thực vật bị rối loạn liên quan đến các hiện tượng như tim đập nhanh hoặc tim đập chậm, dễ hồi hộp, choáng váng, chóng mặt, ngất hay loạn nhịp tim, tăng huyết áp...Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể có cảm giác mệt mỏi, đau tức, đau nhói vùng tim hoặc vùng ngực,...

Thần kinh thực vật bị rối loạn khiến bệnh nhân đau nhói vùng tim

Bệnh rối loạn thần kinh tim không phải là một bệnh tim thực thể, nghĩa là tim của người bệnh vẫn khỏe mạnh, không có bất kỳ 1 vấn đề tổn thương nào tại tim, đây là lý do tại sao khi đi khám tim, làm các xét nghiệm như điện tâm đồ, siêu âm tim, bác sĩ thường không nhận thấy các bất thường nào hoặc tổn thương bệnh lý nào của tim.

Nguyên nhân gây rối loạn thần kinh tim bao gồm:

• Chấn thương tâm lý, stress, rối loạn lo âu, cảm xúc thay đổi như giận dữ, sợ hãi, đau buồn,...là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng rối loạn thần kinh tim.
• Bệnh nhân bị rối loạn nồng độ ion cơ tim: Trường hợp này thường xảy ra khi bệnh nhân bị sốt, mất nước hoặc do tác dụng phụ của thuốc điều trị.
• Ít vận động thể lực, sử dụng nhiều chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, trà đặc, cà phê...cũng là nguyên nhân gây nên bệnh lý rối loạn thần kinh tim.
• Do tác động của khói bụi, môi trường sống ô nhiễm.

Rối loạn thần kinh tim là bệnh lý không có tổn thương thực thể tại tim, tuy nhiên các triệu chứng của nó lại tương tự như các triệu chứng của hầu hết các bệnh lý về tim mạch. Bệnh rối loạn thần kinh tim có các triệu chứng sau:

• Khó thở: Rối loạn thần kinh tim khiến cho cơ hoành vùng ngực của bệnh nhân bị rối loạn chức năng và bị co thắt, điều này khiến bệnh nhân cảm giác không thể thở được một hơi đầy đủ và bệnh nhân thường có xu hướng ngồi gần cửa sổ để đón không khí trong lành.
• Bệnh nhân thường cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức bất thường và thường khó hồi phục kể cả sau khi đã được nghỉ ngơi.
• Đau ngực: Đây là triệu chứng có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào. Khi bị rối loạn thần kinh tim bệnh nhân thường có cảm giác đau nhói âm ỉ ở vùng ngực, cơn đau này có thể cấp tính, đến và đi nhanh chóng nhưng cũng có thể là mãn tính.
• Đánh trống ngực: Đây là một trong những triệu chứng thường gặp khi bị rối loạn thần kinh tim. Khi bị căng thẳng hoặc khi gắng sức, bệnh nhân thường có cảm giác tim đập mạnh bất thường và dồn dập.
• Hít thở bất thường: Bệnh nhân thường thở nhanh và sâu, luôn cảm giác như không thể lấy đủ không khí vào phổi và muốn ngất xỉu.
• “Rối loạn thần kinh tim có làm tăng huyết áp” đây là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm, đặc biệt là những bệnh nhân đã có tuổi. Thần kinh thực vật bị rối loạn, khiến cho huyết áp bệnh nhân bị tăng cao, lúc này bệnh nhân sẽ cảm thấy chóng mặt, choáng váng nhẹ, đầu óc quay cuồng, đứng không vững hoặc muốn ngất.

Rối loạn thần kinh tim có thể khiến người bệnh chóng mặt choáng váng

Điều trị không dùng thuốc: Bệnh nhân cần thay đổi lối sống theo hướng tích cực:

• Hạn chế tối đa sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, trà đặc, cà phê....
• Vận động thể lực: Rèn luyện thể chất giúp cải thiện đáng kể các vấn đề về tâm lý và sức khỏe cho những bệnh nhân bị rối loạn thần kinh tim. Khi bị rối loạn thần kinh tim, bệnh nhân nên tập thể dục thường xuyên đều đặn, khi tập nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng, vừa sức như đi bộ, tập yoga, bơi lội,...
• Khói thuốc lá là 1 trong những nguyên nhân gây nên bệnh rối loạn thần kinh tim, do đó để phòng và điều trị bệnh, bệnh nhân không nên hút thuốc lá và nên khuyên người nhà từ bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.
• Kiểm soát tốt cảm xúc của bản thân, không nên quá xúc động và căng thẳng.
• Suy nghĩ tích cực, giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.

Điều trị bằng thuốc: Thuốc được ưu tiên lựa chọn để điều trị bệnh rối loạn thần kinh tim là các thuốc chẹn beta giao cảm, đôi khi kèm theo thuốc an thần. Khi sử dụng các loại thuốc này bệnh nhân cần phải làm đúng theo hướng dẫn của bác sĩ vì các thuốc này nếu sử dụng không đúng liều hoặc quá liều sẽ khiến cho tình trạng rối loạn nhịp tim nhanh của bệnh nhân trở nên trầm trọng hơn. Lưu ý nhóm thuốc này chống chỉ định đối với những bệnh nhân bị hen phế quản và các bệnh lý đường hô hấp vì nó làm tăng nguy cơ co thắt phế quản.

Bệnh rối loạn thần kinh tim là một bệnh lành tính và có thể được điều trị. Một lối sống lành mạnh có thể giúp phòng ngừa và thuyên giảm triệu chứng do bệnh gây ra. Nếu các phương pháp điều trị trên không đem lại tác dụng, người bệnh cần sớm đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

XEM THÊM: