Quá trình thải nước tiểu diễn ra như thế nào

lý thuyết
trắc nghiệm
hỏi đáp
bài tập sgk

sự thải nước tiểu diễn ra như thế nào?

Các câu hỏi tương tự

Thận là một trong các bộ phận rất quan trọng trong cơ thể người, có vai trò không thể thiết trong quá trình tạo thành nước tiểu giúp bài tiết các chất thải ra bên ngoài. Quá trình hình thành nước tiểu ở các ống thận diễn ra qua nhiều giai đoạn đoạn phức tạp. Các bạn có thể tìm hiểu quá trình này trong bài viết dưới đây.

Quá trình tạo thành nước tiểu ở cơ thể người được thực hiện tại cơ quan thận và phải trải qua ba giai đoạn sau:

– Giai đoạn lọc ở cầu thận

– Giai đoạn tái hấp thu các chất dinh dưỡng từ ống thận vào máu

– Giai đoạn bài tiết các chất thải từ máu vào ống thận và đưa ra ngoài cơ thể

Kết thúc cả ba giai đoạn trên là sự hình thành của nước tiểu mà chúng ta thường thấy. Vậy ở mỗi giai đoạn, quá trình hình thành nước tiểu được diễn ra như thế nào. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong phần dưới đây.

Mỗi một quả thận có chứa tới hơn 1 triệu cấu trúc nhỏ được gọi là nerphron. Tại mỗi nephron đều có một cầu thận, đây chính là nơi lọc máu. Cầu thận là một mạng lưới các mao mạch được bao bọc bởi một cấu trúc có tên gọi là Bowman. Dịch được lọc từ máu vào trong bao Bowman này được gọi là dịch lọc cầu thận. Dịch này sẽ phải đi qua màng lọc cầu thận gồm các lớp sau: Lớp tế bào nội mô của mao mạch, Màng đáy, Tế bào biểu mô bao Bowman.

Khi các phân tử di qua màng lọc chúng sẽ được chọn lọc kỹ càng dựa theo 2 tiêu chí là kích thước và lực tích điện của các phân tử này. Dịch lọc cầu thận có thành phần tương tự với huyết tương nhưng không chứa các tế bào máu. Dịch lọc cầu thận cũng có lượng protein rất thấp chỉ bằng 1/200 của huyết tương.

Sự chênh lệch áp suất giữa bên trong mao mạch cầu thận và bao Bowman sẽ ảnh hưởng đến cơ chế lọc qua màng lọc cầu thận.

Các áp suất này bao gồm:

Áp suất keo trong mao mạch cầu thận – PK

Áp suất thủy tĩnh trong mao mạch thận – PH

Áp suất thủy tĩnh trong bao Bowman – PB

Áp suất lọc hiệu quả: PL = PH – (PK+PB)

Và quá trình lọc chỉ có thể xảy ra khi PL lớn hơn 0 tương đương với PH > PK + PB.

Giai đoạn tiếp theo trong quá trình tạo thành nước tiểu đó chính là tái hấp thu. Sau khi được lọc ở cầu thận, lượng nước tiểu đầu vẫn còn chứa khá nhiều chất dinh dưỡng nên chúng sẽ được tái hấp thu tại ống thận. Mỗi ngày trung bình có khoảng 170-180 lít nước tiểu đầu được hình thành nhưng chỉ có khoảng 1-2 lít nước tiểu được tạo ra thực sự sau khi tái hấp thu.

Dịch lọc cầu thận sau khi đi vào bao Bowman sẽ tiếp tục đi vào hệ thống ống thận bao gồm ống lượn gần, ống lượn xa, ống góp và quai Henle. Tại đây sẽ diễn ra giai đoạn tái hấp thu và bài tiết các chất để chuyển dịch lọc thành phần nước tiểu.

Ống lượn gần có những nhiệm vụ tái hấp thu các chất sau trong quá trình hình thành nước tiểu:

– Tái hấp thu Natri: Tại ống lượn gần, Natri được tái hấp thu khoảng 65% theo cơ chế khuếch tán với sự trợ giúp của các protein.

– Tái hấp thu đường: Ống lượn gần tái hấp thu hết glucose trong dịch lọc nếu nồng độ glucose ở mức dưới 180mg/100ml huyết tương.

– Tái hấp thu Kali: Tại ống lượn gần có tới 65% K+ được tái hấp thu trong dịch lọc

– Tái hấp thu nước ở ống thận: Nước cũng được tái hấp thu tại ống lượn gần tới 65%

Ngoài ra tại ống lượn gần còn diễn ra quá trình tái hấp thu của nhiều chất khác như acid amin, ure, clorua, protein,…

Sau khi được tái hấp thu tại ống lượn gần, nước và các chất khác tiếp tục được tái hấp thu tại quai henle để đi qua ống thận xa trong quá trình tạo thành nước tiểu.

Tại đây, nước và các chất lại tiếp tục được tái hấp thu một lần trước khi đi tới ống góp.

– Tái hấp thu Natri: Khi đi tới ống lượn xa thì trong dịch lọc chỉ còn khoảng 10% Natri. Tại đây, chúng tiếp tục được tái hấp thu cùng với sự giúp đỡ của hormone aldosterone.

– Tái hấp thu nước ở ống thận: Ở ống lượn xa, nước được tái hấp thu khoảng 18 lít/24 giờ và còn lại 18 lít nữa để tiếp tục đi vào ống góp.

Tại ống góp, giai đoạn tái hấp thu và bài tiết các chất cũng diễn ra tương tự như ở ống lượn xa. Quá trình tái hấp thu nước tại ống góp đóng vai trò rất quan trọng và có sự hỗ trợ đáng kể từ hormon chống lợi niệu ADH. Đồng thời, các ion chất thải và ion Hydro đi từ mao mạch vào ống thận. Quá trình này được gọi là bài tiết nước tiểu.

Các ion được tiết ra kết hợp với phần dịch lọc còn lại và trở thành nước tiểu. Nước tiểu chảy ra khỏi ống nephron vào một ống góp. Nó đi ra khỏi thận qua bể thận, vào niệu quản và xuống bàng quang.

Lượng nước được tái hấp thu trở lại trong quá trình lọc là khoảng 16.5 lít. Sau quá trình lọc, nước tiểu được cô đọng lại còn khoảng 1.5 lít đổ vào bể thận, xuống bàng quang trước khi được đưa ra ngoài. Khi ấy, nước tiểu chứa các thành phần chính là nước chiếm đến 95% và 5% là các chất cặn bã: Các chất thải như ure, acid uric, …, các ion điện giải H+, K+,… và sản phẩm chuyển hóa của một số thuốc.

Nước tiểu đầu có nồng độ các chất hòa tan loãng hơn trong khi nước tiểu chính thức có nồng độ các chất hòa tan đậm đặc hơn. Nước tiểu đầu chứa ít các chất độc và cặn bã hơn, trong khi các thành phần này lại có nhiều ở nước tiểu chính thức. Nước tiểu đầu chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn trong khi nước tiểu chính thức gần như không chứa bất kỳ thành phần dinh dưỡng nào nữa.

Trên đây là những thông tin chia sẻ về quá trình tạo thành nước tiểu, bài tiết nước tiểu mà chúng tôi cung cấp tới bạn đọc. Hy vọng sau bài viết này các bạn đã hiểu rõ hơn về quá trình hình thành nước tiểu và có chế độ dinh dưỡng cũng như tập luyện thể dục thể thao phù hợp để có lợi cho quá trình này cũng như bảo vệ sức khỏe của thận và các cơ quan bài tiết khác.

Nguồn: VHO

Nước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng