Nhà máy Nhiệt điện Ô Môn III là dự án turbine khí chu trình hỗn hợp nhằm cung cấp nguồn điện ổn định cho khu vực miền Nam nói riêng và hệ thống điện quốc gia nói chung. Địa điểm dự án đặt tại phường Phước Thới, quận Ô Môn, TP. Cần Thơ. Theo Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của EVN đang trình UBND TP. Cần Thơ xin chấp thuận chủ trương đầu tư, thời gian thực hiện dự án đến năm 2027. Vốn đầu tư sau thuế dự kiến là 27.596 tỷ đồng, tương đương 1,19 tỷ USD. Trong đó vốn vay ODA (70% tổng mức đầu tư trước thuế) là 17.670 tỷ đồng, tương đương vốn vay nguyên tệ: 86,617 triệu Yên, quy đổi ra USD là 762,29 triệu USD. Vốn đối ứng là 9.926 tỷ đồng (bao gồm VAT), tương đương 428,2 triệu USD.  Theo báo cáo của EVN, hiện nay cơ chế tài chính trong nước của dự án vay vốn ODA bao gồm 2 trường hợp là Cơ chế cho vay lại chịu rủi ro tín dụng và Cơ chế cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng. Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cũng đưa ra 2 phương án vay vốn để các bộ ngành xem xét. Phương án 1, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính xem xét, kiến nghị cấp có thẩm quyền về việc cho phép áp dụng cơ chế tài chính trong nước cho Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn III là cơ quan cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng như đề xuất của EVN. Phương án 2: Trường hợp xét thấy chưa đủ căn cứ hoặc việc thực hiện trình tự, thủ tục pháp lý để áp dụng quy định tại khoản 2 Điều 35 Luật Quản lý nợ công đối với Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn III không đáp ứng tiến độ của dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn III nói riêng cũng như Chuỗi dự án khí - điện Lô B nói chung, xem xét áp dụng cơ chế tài chính trong nước là cơ quan cho vay lại chịu rủi ro tín dụng. Dự án nhà máy nhiệt điện Ô Môn III đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục vay vốn tín dụng ưu đãi của Chính phủ Nhật Bản năm 2012 tại văn bản 4451/VPCP-QHQT ngày 19/6/2012. Theo đó, EVN là chủ đầu tư đồng thời là chủ thể Hợp đồng vay lại vốn ODA. Các điều kiện vay cụ thể áp dụng đối với các khoản vay tiếp theo sẽ được JICA thông báo căn cứ khung điều kiện vay ODA quyết định bởi Chính phủ Nhật Bản, được thông báo trên trang thông tin điện tử của JICA cho từng thời kỳ và kết quả thẩm định dự án trên cơ sở Báo cáo Nghiên cứu tiền khả thi và kết quả đàm phán Hiệp định vay giữa JICA và Bộ Tài chính. Theo quy định mới nhất của Chính phủ Nhật Bản về khung điều kiện vay ODA có hiệu lực từ 01/4/2020 được công bố trên trang thông tin điện từ chính thức của JICA, điều kiện vay áp dụng đối với khoản vay ODA tiêu chuẩn cho Việt Nam như sau: lãi suất vay 1,15%/năm; thời gian vay 30 năm bao gồm 10 năm ân hạn. Ngày 9/9/2021, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam có Công hàm gửi Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan phía Việt Nam nêu rõ Công hàm trao đổi đã ký ngày 22/3/2013 hiện vẫn còn hiệu lực và Chính phủ Nhật Bản mong muốn tiếp tục cung cấp vốn vay ODA bằng đồng Yên cho Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn III. Lương Bằng
Sáng 8/2/2021, UBND TP. Cần Thơ đã tổ chức trao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho Dự án Nhà máy Nhiệt điện Ô Môn II. Dự án được xây dựng tại Trung tâm Điện lực Ô Môn, phường Phước Thới, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ, có công suất thiết kế 1.050 MW, với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 1,3 tỷ USD, do các nhà đầu tư: Tổng công ty cổ phần Thương mại Xây dựng (có trụ sở tại Hà Nội - Việt Nam) và Tập đoàn Marubeni (Nhật Bản) đề xuất, đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận phê duyệt Quyết định chủ trương đầu tư cuối năm 2020 và dự án đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư vào ngày 22/01/2021. Mục tiêu xây dựng nhà máy nhằm đáp ứng nhu cầu cung cấp điện cho lưới điện khu vực và hệ thống điện quốc gia; thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước để góp phần phát triển kinh tế xã hội của TP.Cần Thơ và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Dự án Nhà máy Nhiệt điện Ô Môn II là dự án có vốn FDI lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn TP.Cần Thơ. Dự án này đã nâng tổng vốn đăng ký FDI vào TP.Cần Thơ lên khoảng 2 tỷ USD, với 85 dự án, trrong đó, có 7 dự án FDI có vốn đầu tư từ Nhật Bản với tổng vốn đầu tư đăng ký 1.345,7 triệu USD. Ông Tai Miura, Tổng giám đốc Công ty TNHH Điện Marubeni Việt Nam rất ấn tượng và đánh giá cao sự hỗ trợ kịp thời và mạnh mẽ của các cơ quan, ban, ngành TP.Cần Thơ trong việc thực hiện các bước thủ tục để Công ty sớm có được Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Ông Tai Miura chia sẻ, Cần Thơ là nơi khởi nguồn cho Marubeni bắt đầu hoạt động kinh doanh điện vào năm 1970 với việc xây dựng Nhà máy Nhiệt điện Trà Nóc (quận Bình Thủy, TP.Cần Thơ). “Chúng tôi rất vui mừng và cảm thấy đây là một cơ duyên để Marubeni trở lại TP.Cần Thơ và đặt cơ hội phát triển dự án nhằm đóng góp hơn nữa cho nhu cầu phát triển điện năng cũng như sự phát triển của Thành phố và khu vực”, ông Tai Miura nói. Ông Tai Miura cam kết sẽ nỗ lực hết sức để phát triển dự án kịp thời, đồng bộ với các dự án khác trong chuỗi giá trị. Đồng thời, phát triển Dự án với thiết bị công nghệ cao, quan tâm cao nhất đến việc giảm thiểu tác động môi trường và chuyển giao công nghệ cho địa phương.
Phát biểu tại buổi trao giấy chứng nhận, ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ cho rằng: “Lãnh đạo Thành phố tin tưởng với sự tham gia hợp tác của Tập đoàn Marubeni là nhà đầu tư lớn của Nhật Bản và Tổng công ty CP Thương mại Xây dựng - đơn vị có nhiều kinh nghiệm trong việc đầu tư xây dựng các công trình lớn, Dự án nhà máy nhiệt điện Ô Môn II sẽ sớm được triển khai đúng tiến độ kịp thời với các dự án có liên quan, đặc biệt là Ống dẫn khí Lô B - Ô Môn, góp phần đưa Trung tâm điện lực Ô Môn đi vào hoạt động đồng bộ, hiệu quả; đồng thời góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương, giải quyết lao động, việc làm cho người dân. Về phía TP.Cần Thơ sẽ cố gắng hỗ trợ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để dự án triển khai hoạt động, cũng như hỗ trợ Tổng Công ty CP Thương mại Xây dựng, Tập đoàn Marubeni và các doanh nghiệp/nhà đầu tư đến với Thành phố phát triển ổn định, bền vững; kiến tạo môi trường đầu tư thông thoáng để thu hút mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển; xây dựng Cần Thơ trở thành điểm đến tin cậy, hấp dẫn của các nhà đầu tư”.
Ngày 8-2, UBND TP Cần Thơ tổ chức lễ trao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn II cho nhà đầu tư là liên danh Tổng công ty cổ phần Thương mại Xây dựng (Việt Nam) và Tập đoàn Marubeni (Nhật Bản).
Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn II (tại Trung tâm Điện lực Ô Môn, (phường Phước Thới, quận Ô Môn, TP Cần Thơ) được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận phê duyệt quyết định chủ trương đầu tư cuối năm 2020 và được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư vào ngày 22-1-2021. Dự án Nhiệt điện Ô Môn II có công suất 1.050MW, với tổng vốn đầu tư 1,3 tỷ USD. Đây là dự án có vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Cần Thơ. Tại buổi lễ, lãnh đạo UBND TP Cần Thơ mong muốn dự án sớm được triển khai và đúng tiến độ, kịp thời với các dự án liên quan, đặc biệt là dự án Ống dẫn khí Lô B – Ô Môn, đưa Trung tâm Điện lực Ô Môn đi vào hoạt động đồng bộ, hiệu quả, góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương, giải quyết việc làm cho người dân. TP Cần Thơ sẽ cố gắng hỗ trợ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để dự án triển khai hoạt động, cũng như hỗ trợ Tổng công ty cổ phần Thương mại Xây dựng, Tập đoàn Marubeni và các nhà đầu tư đến với Cần Thơ phát triển ổn định, bền vững. Nhật Bản hiện có bảy dự án vào TP Cần Thơ, tổng vốn đầu tư đăng ký gần 1,35 tỷ USD. Dự án Nhà máy nhiệt điện 1,3 tỷ USD do Liên danh Tổng công ty cổ phần thương mại xây dựng Vietrancimex và Tập đoàn Marubeni Nhật Bản, vừa được Ủy ban Nhân dân (UBND) thành phố Cần Thơ chấp thuận đầu tư hôm 8/2/2021. Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn II có công suất thiết kế 1.050MW, sẽ xây dựng tại vị trí thuộc Trung tâm Điện lực Ô Môn thuộc phường Phước Thới, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ. Dự kiến, nhà máy sẽ hoàn thành và đưa vào vận hành thương mại vào năm 2024 - 2025. Sao vẫn cho phép đầu tư dự án nhiệt điện khi chính phủ cam kết phát triển năng lượng tái tạo nhằm giảm thiểu ô nhiễm, không ảnh hưởng đời sống người dân xung quanh khu vực xây dựng nhà máy điện? Một người dân Cần Thơ giấu tên khi trả lời RFA hôm 9/2 liên quan việc xây dựng Nhà máy nhiệt điện ở Cần Thơ, nói: “Mấy ông nhà nước ổng muốn làm gì ổng làm, chứ ổng có coi dân ra gì đâu. Mấy ổng muốn xây chỗ nào thì xây, đất ổng muốn lấy của ai ổng lấy để làm... Dân phải chịu thôi chứ biết sao bây giờ. Nghe nói ở đó có nhà máy Cà Mau kéo về trạm ở Ô Môn chỗ đó, chứ chưa nghe nói xây nhà máy. Ở đó thì không khí cũng không thoáng đâu. Cũng như Cần Thơ có nhà máy giấy C&N Trung Quốc làm đó, dân phản ảnh mà mấy ổng muốn làm cứ làm, đâu cần biết. Mấy ổng không nghe dân, mọi lần còn ở trong đó thì ‘vì dân, do dân’.... bây giờ mấy ổng trên cao mấy ổng đứng trên pháp luật, thành thử ra là muốn làm gì thì làm chứ không ý kiến được.” Mấy ông nhà nước ổng muốn làm gì ổng làm, chứ ổng có coi dân ra gì đâu. Mấy ổng muốn xây chỗ nào thì xây, đất ổng muốn lấy của ai ổng lấy để làm... Dân phải chịu thôi chứ biết sao bây giờ.-Người dân Cần Thơ Tuy nhiên khi phát biểu tại buổi trao giấy chứng nhận, ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ lại cho rằng, Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn II sẽ đáp ứng nhu cầu cung cấp điện cho lưới điện khu vực và hệ thống điện quốc gia, góp phần phát triển kinh tế xã hội của thành phố Cần Thơ và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Nhưng ông không nhắc đến việc cuộc sống người dân Ô Môn có thể bị xáo trộn vì nhà máy điện này. Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, chuyên gia năng lượng độc lập thuộc Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam, nguyên Phó viện trưởng Viện Năng lượng, khi trao đổi với RFA hôm 9/2, nói: “Trong tổng sơ đồ 8 có quy hoạch bao nhiêu năng lượng tái tạo ở miền Nam chứ không phải tất cả miền Nam. Vẫn có nhiệt điện, nhưng chưa chắc, sau này khi khí về nhiều thì người ta có thể đổi từ xăng sang khí, như vậy là tốt nhất, vì khí không ô nhiễm môi trường. Cho nên người ta sẽ tính khu vực đó có bao nhiêu khí, và nhiệt điện than sẽ ở bất cứ chỗ nào khi cần thiết. Nhưng tổng sơ đồ cũng nói miền Nam và miền Trung chủ yếu sẽ là năng lượng tái tạo, nhiệt điện than rất ít, chỉ còn lại ở miền Bắc.” Theo Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, hiện nay Chính phủ đã quy hoạch tổng thể về năng lượng Việt Nam về nhiệt điện than, dầu khí và thủy điện... tới năm 2030, tầm nhìn 2040. Nhưng mới đây khi trình lên Chính phủ, Thủ tướng đã yêu cầu ban soạn thảo gồm Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Tài nguyên - Môi trường phải làm lại. Ông nói tiếp: “Hiện bản làm lại chưa gởi lên Thủ tướng, nên chưa biết thế nào, nhưng tinh thần là Thủ tướng yêu cầu tập trung để phát triển, giảm bớt nhiệt điện than, giảm bới nhập khẩu than, tăng cường năng lượng tái tạo, tăng cường điện khí... Và với yêu cầu nhập khẩu năng lượng trước đây, thì Thủ tướng có yêu cầu làm lại giảm nhập khẩu rất nhiều.” Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường, khi trả lời RFA hôm 9/2, cũng cho rằng nếu là nhiệt điện khí thì hoàn toàn phù hợp. Theo ông, xu hướng hiện nay là chuyển sang nhiệt điện khí, Việt Nam cũng đang rất tích cực trong việc chuyển đổi này. Ngoài ra ông nói thêm về năng lượng tái tạo: “Ngoài ra, tôi cũng cho rằng xu hướng hiện nay trên thế giới cũng như VN là phát triển năng lượng tái tạo, tận dụng năng lượng tái tạo từ biển. Đây cũng là chủ trương của nhà nước, chỉ có một trục trặc ở Việt Nam dù Thủ tướng đã ra lệnh tăng giá mua điện từ điện năng lượng mặt trời.... nhưng cũng còn vướng vấn đề chưa giải quyết được ô nhiễm từ những tấm pin mặt trời khi hết niên hạn.” Theo Bộ Công thương, tính đến năm 2020, Việt Nam có 19 dự án nhiệt điện được đầu tư theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), với tổng công suất khoảng gần 27.000 MW. Ngoài ra, theo quy hoạch năng lượng điện của chính phủ, còn hơn 30 dự án nhiệt điện nữa chưa khởi công. Dù Thủ tướng đã ra lệnh tăng giá mua điện từ điện năng lượng mặt trời.... nhưng cũng còn vướng vấn đề chưa giải quyết được ô nhiễm từ những tấm pin mặt trời khi hết niên hạn. Tiến sĩ Ngô Đức Lâm cho rằng quy hoạch còn hơn 30 dự án nhiệt điện nữa này đang được điều chỉnh lại. Tuy nhiên ông cho rằng, nếu hợp đồng đầu tư đã ký thì không thể thay đổi: “30 cái nữa là cái cũ, bây giờ Thủ tướng đang xem xét lại. Trong tổng sơ đồ 8 có quy hoạch 30 cái, sắp tới giảm xuống cón bao nhiêu thì phải chờ xem thế nào. Những cái đã làm trước đây, đã ký trước đây, thì không thay đổi, người ta đã ký và mang tiền vô sau đuổi người ta được. Những nhiệt điện dù là nhiệt điện than, nằm trong quy hoạch cũ mà đã ký rồi thì không bỏ được nhưng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của Việt Nam. Không phải là diệt hết nhiệt điện than, vẫn giữ từ 20% đến 25%... đấy là do an ninh năng lược Việt Nam yêu cầu.” Theo Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, an ninh năng lượng của thế giới cũng vậy. Tuy Châu Âu và Mỹ giảm nhiệt điện than, nhưng Châu Á vẫn còn, Trung Quốc vẫn còn và tỷ lệ còn cao hơn Việt Nam. Ông nói không phải cứ hết nhiệt điện than là tốt. “Về tính an ninh năng lượng thì vẫn phải cần nhiệt điện than có tỷ lệ là bao nhiêu thì mới đảm bảo cho hệ thống, chứ không phải cứ thủy điện hay điện mặt trời, điện gió là tốt. Vì trong an ninh năng lượng, điện gió và mặt trời vào một tỷ lệ nào đó thôi, nếu tỷ lệ mà lớn quá thì hệ thống không an toàn, có thể sập bất kể lúc nào.” Nhiệt điện bị cho gây hại cho môi trường nếu không áp dụng những công nghệ tiên tiến nhằm xử lý khói, bụi, xỉ than thải ra. Một số nhà máy nhiệt điện chạy than tại Việt Nam từng bị dân chúng biểu tình phản đối như nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 ở Bình Thuận hồi năm tháng Tư năm 2015. Đơn cử như trường hợp dự án nhà máy nhiệt điện than Vũng Áng 2 ở Hà Tĩnh, Việt Nam... nhiều năm qua bị nhiều người lên án về việc gây ô nhiễm môi trường của dự án này. Mới nhất, vào tháng 2 năm 2021, nhà hoạt động môi trường người Thụy Điển Greta Thunberg qua một clip video đã kêu gọi các bạn trẻ hãy tiếp tục đấu tranh cho một môi trường trong sạch... đã cùng một số nhà hoạt động từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Việt Nam lên tiếng kêu gọi Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc và Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản rút ra khỏi dự án nhà máy nhiệt điện than Vũng Áng 2 tại Hà Tĩnh, Việt Nam. |
