Người tín nghĩa là gì

Cập nhật, 14:20, Thứ Tư, 02/01/2019 (GMT+7)

Xưa nay, chữ tín luôn là phẩm chất cao quý của một con người. Từ thực tiễn của cuộc sống, người xưa đã đúc rút ra rằng: “Có lòng tin là có tất cả, mất lòng tin là mất tất cả”.

Lòng tin bắt nguồn từ chữ tín. Nó thuộc phạm trù đạo đức và trở thành kim chỉ nam trong các mối quan hệ ứng xử ở mọi lĩnh vực. Người xưa họ rất coi trọng chữ tín. Bởi một lời nói ra là phải có sự tin tưởng tuyệt đối. Một khi họ đã chủ định giữ chữ tín với ai, mà không thực hiện được thì họ cảm thấy những năm tháng cuộc đời về sau sẽ không còn giá trị và ý nghĩa gì nữa.

Khổng Tử nói: “Vô tín nhi bất lập”, ý nói rằng: người mà không giữ chữ tín thì không có chỗ sinh tồn và chỗ đứng trên thế gian này. Vậy nên người xưa coi chữ tín là sinh mệnh thứ hai của con người. Họ thường hay dùng từ “tín nghĩa” vì một khi đã hứa với ai đó điều gì thì sẽ phải thực hiện cho bằng được.

Lời nói một khi đã thốt ra thì có trời đất chứng giám, cho nên, đừng vì tùy hứng mà hứa bừa làm thất tín với người khác. Chúng ta cần phải noi gương người xưa, họ rất coi trọng chữ tín, như thế mới có thể khiến cho xã hội này trở nên tốt đẹp hơn. Con người nếu không giữ được chữ tín thì con người đó sẽ không có nghĩa, nói chi đến lòng biết ơn?

Khi ấy, con người sẽ đề phòng lẫn nhau, dẫn đến việc coi nhau như kẻ thù, quan hệ giữa người với người sẽ trở nên căng thẳng. Cho nên chữ tín là cầu nối giữa con người với con người, là nền tảng, đạo đức để con người sống chân thành với nhau.

Từ đó có thể suy rộng ra, nếu người với người không tin tưởng lẫn nhau, vô ơn, vô nghĩa, đạo đức suy đồi thì tai họa ắt sẽ đến. Vì vậy, việc đề cao các giá trị “nhân, nghĩa, lễ, trí, tín” là một cách trực tiếp bảo vệ cho sinh mạng của mỗi người và mỗi một quốc gia!

Đối với người xưa, việc giữ chữ tín là rất quan trọng. Có 2 người bạn họ gặp nhau vào khoảng đầu mùa xuân. Trước khi chia tay, chủ nhà hỏi người bạn của mình rằng khi nào thì bạn lại đến chơi.

Người bạn kia hẹn vào Tết Trung thu sẽ tới để cùng ngắm trăng. Đến Trung thu, chủ nhà mang rượu và thức ăn ra hoa viên sau nhà, không ăn, không uống mà kiên trì ngồi chờ bạn đến. Đến gần tới canh ba, người bạn kia quả nhiên đi đến, đứng ngoài cửa hoa viên hỏi: “Hiện tại chưa qua canh ba nên vẫn tính đang là ngày rằm chứ?”

Chủ nhà trả lời bạn: “Chưa qua, chưa qua, đương nhiên vẫn là rằm tháng tám rồi. Tôi biết rõ bạn nhất định sẽ đến, bởi vì trong trí nhớ của tôi thì bạn chưa thất tín với tôi bao giờ. Xin mời, mau vào cùng tôi uống rượu ngắm trăng”. Chủ nhà nói xong liền chạy lại cổng của hoa viên mời bạn.

 Người bạn vội nói: “Tôi trên đường đến với bạn nhưng không may bị tai nạn nên đã trút bỏ đi thân thể của mình để có thể đi ba ngàn dặm đến đây trước canh ba. Giờ tôi đã ở đây rồi. Tôi với bạn giờ đã là âm dương cách biệt, nhưng dù sao thì tôi cũng đã giữ được lời hứa với bạn”.

Người xưa là thế đấy! Vì giữ lời hứa mà sẵn sàng trả giá bằng mạng sống của mình. Vậy nên người xưa mới có câu: “Lời nói đọi máu” thật chẳng ngoa chút nào. Người bạn trong câu chuyện này đã đặt chữ tín ở vị trí trọng yếu nhất, thậm chí còn cao hơn cả tính mạng của mình. Giữ chữ tín là phẩm chất cao quý của một con người. Nếu bội tín lời hứa thì không chỉ làm tha hóa bản thân mà còn gây tác hại cho nhiều người.

Thực tế trong xã hội không thiếu những vụ việc xem thường chữ tín dẫn đến hậu quả vô cùng to lớn. Khi chữ tín được xác lập thì lòng tin sẽ được tăng lên khiến cho mối quan hệ càng thêm bền chặt. Người xưa đã nói: “Lời hứa đáng giá ngàn vàng”, như vậy có nghĩa là lời hứa có giá trị vô cùng to lớn.

Ngày nay, đối với một số người lời hứa không đáng giá một xu. Họ chỉ hứa để mà hứa hay nói đúng hơn hứa để lấy lòng, sau đó họ không hề nghĩ đến những lời mà họ đã hứa. Vì vậy mà danh dự và phẩm giá của họ bị người đời xem thường.

HOÀNG BÍCH HÀ

Người xưa vô cùng coi trọng chữ Tín, giảng rằng lời nói là phải có sự thành tín tuyệt đối. Một người khi đã chủ định giữ chữ Tín với ai mà lại không làm được thì phẩm giá của bản thân người ấy đã bị hạ thấp rồi.

Người tín nghĩa là gì
Người tín nghĩa là gì
(Tranh: Đào Nguyên tiên cảnh đồ, Họa sĩ Cừu Anh đời Minh, Public Domain)

Thành tín, giữ chữ Tín là đức hạnh truyền thống tốt đẹp của người từ xưa đến nay. Hàng ngàn năm qua, thành tín vẫn là thước đo nhân phẩm và đạo đức của một người.

Bàn về chữ Tín, Khổng Tử nói: “Người mà không giữ chữ tín, không biết có thể thành người được không.” Chữ Tín là sinh mệnh thứ hai của một người, thậm chí đôi khi là sinh mệnh của một quốc gia.

Người xưa coi thành tín là điều vô cùng đáng quý. Trong “Sử ký – Quý Bố, Loan Bố liệt truyện” có chép một câu như vậy: “Được trăm lạng vàng cũng không bằng được một lời hứa của Quý Bố”.  Thời Hán Sở phân tranh, Quý Bố là tùy tướng của Hạng Vũ, là một người rất coi trọng chữ Tín. Mỗi khi ông đã hứa hẹn với ai điều gì thì  không bao giờ ông để thất hứa, luôn tận sức hoàn thành lời hứa. Cho nên người đời xem lời hứa của Quý Bố rất có giá trị, quý hơn cả trăm nén vàng. Về sau dân gian cũng có câu rằng: “Lời hứa đáng giá ngàn vàng“, đều là để chỉ sức nặng của lời hứa.

Trong cuộc sống, những thứ đoạt được nhờ thất Tín thì không thể tồn tại lâu dài. Người mà không giữ chữ Tín thì vĩnh viễn không có bạn bè chân chính, cũng không thể thành tựu được sự nghiệp. Một thương nhân dựa vào lừa gạt hãm hại người khác thì chỉ kiếm được chút tiền trong nhất thời mà không thể trở nên phú quý thực sự. Một người không có học vấn cũng có thể miệng lưỡi thao thao bất tuyệt, nhưng một khi mọi người biết được trình độ thật của họ thì sẽ không còn ai bị những lời ấy mê hoặc nữa. Một người lãnh đạo mà nói không giữ chữ Tín thì người dưới quyền sao có thể trung thành, giữ chữ tín với họ được? Thậm chí còn mang tâm lý khinh miệt, không hề có chút niềm tin.

Về chữ Tín này, người xưa còn lưu truyền lại câu chuyện “Ba nghìn dặm không thất tín”, xem như một cách để răn dạy hậu nhân. Chuyện kể rằng hai người bạn kia gặp nhau vào khoảng đầu mùa xuân. Trước khi chia tay, người chủ nhà hỏi rằng khi nào thì lại đến chơi. Người bạn kia ước hẹn vào tết Trung Thu sẽ tới để hai người cùng ngắm trăng.

Đến tết Trung Thu, chủ nhà mang rượu và thức ăn ra hoa viên sau nhà, không ăn không uống mà kiên trì ngồi chờ bạn đến. Đến lúc gần tới canh 3, người bạn kia quả nhiên đi đến, đứng ngoài cửa hoa viên hỏi: “Hiện tại chưa qua canh 3 nên vẫn tính đang là ngày rằm chứ?”.

Người chủ nhà trả lời bạn: “Chưa qua, chưa qua, đương nhiên vẫn là rằm rồi. Tôi biết rõ ngài nhất định sẽ đến, bởi vì trong trí nhớ của tôi thì ngài chưa thất tín với tôi bao giờ. Xin mời, mau vào cùng tôi uống rượu ngắm trăng”. Người chủ nhà nói xong liền chạy lại cổng của hoa viên để đón bạn vào.

Người bạn lùi lại một chút rồi nói: “Xin ngài đừng qua đây! Vì gặp chuyện đặc biệt nên tôi không thể gặp ngài đúng hẹn. Tôi từng nghe có người nói, người mà trút bỏ đi thân thể rồi thì chỉ trong tích tắc, linh hồn có thể đi ngàn dặm đường. Cho nên, vào canh hai tôi đã trút bỏ đi thân thể của mình để có thể đi ba nghìn dặm đến đây trước canh ba. Giờ tôi đã ở đây rồi, xem ra lời ấy cũng không phải hư truyền. Tôi với ngài giờ đã là âm dương cách biệt, nhưng dù sao thì tôi cũng đã giữ được lời hứa với ngài”.

Câu chuyện có phần huyền hoặc này là để nói với chúng ta rằng, người xưa coi trọng chữ Tín, thậm chí còn đặt tín nghĩa cao hơn cả tính mạng của bản thân mình. Kỳ thực trong lịch sử có rất nhiều người vì chữ Tín mà thật sự mất đi sinh mệnh, ví như chuyện Vĩ Sinh thủ tín mà chết dưới cầu, ví như chuyện Kinh Kha hành thích Thủy Hoàng Đế…

Người ngày nay cho rằng lời nói gió bay nhưng cổ nhân lại cho rằng lời một khi nói ra thì có Trời đất chứng giám, cho nên, đừng vì tùy hứng mà hứa rồi lỡ thất Tín với người khác. Chúng ta cần phải noi gương người xưa, coi trọng việc giữ chữ Tín, như thế mới có thể khiến cho xã hội này trở nên tốt đẹp hơn, đáng tin hơn.

Theo Vision Times tiếng Trung An Hòa biên tập

Xem thêm:

Mời nghe radio: