Môi trường kinh doanh hay còn gọi là Business Environment được hiểu là toàn bộ những tác nhân tác động từ bên trong lẫn bên ngoài có sự liên kết nhất định tạo nên sự ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến sự vận hành và tổ chức các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hiểu một cách đơn giản thì môi trường kinh doanh là khoảng không gian giới hạn mà bất kỳ doanh nghiệp cần có để tồn tại và phát triển.
 Để các hoạt động của doanh nghiệp có thể vận hành một cách trơn tru dù trên bất kể hình thức hay quy mô nào thì đều xuất phát từ quá trình diễn ra các vận động liên tục tạo thành một chu trình nhất định trong môi trường kinh doanh có nhiều sự tác động. Các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh có thể theo chiều hướng tích cực hoặc tiêu cực tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, do đó ban quản lý cấp cao của doanh nghiệp đó cần phải luôn có những phương án đối phó bằng cách luôn theo dõi tình hình thực tiễn đồng thời nghiên cứu chi tiết về môi trường kinh doanh của lĩnh vực đang hoạt động ở mọi cấp độ. 1.2. Vai trò quan trọng của môi trường kinh doanhDù môi trường kinh doanh có chịu sự ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực tới sự vận hành của doanh nghiệp thì nó cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng để doanh nghiệp đó có thể chứng minh khả năng phát triển và kéo dài “tuổi thọ” cho họ.
Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của môi trường kinh doanh ta có thể phân thành 2 loại cụ thể đó là môi trường vi mô và môi trường vĩ mô. Trong đó môi trường vi mô được hiểu là sự cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh đặc thù của từng doanh nghiệp bao gồm những yếu tố cụ thể như doanh nghiệp đối thủ, tệp khách hàng tương ứng và các nhà cung cấp. Còn môi trường vĩ mô là sự kết nối của nhiều yếu tố khác nhau có tác động đến tất cả các doanh nghiệp đang vận hành dù họ đang làm trong bất kỳ lĩnh vực nào hay quy mô ra sao. Nhìn chung môi trường kinh doanh sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới chiến lược kinh doanh của mỗi doanh nghiệp và cần có sự nghiên cứu một cách nghiêm túc để giúp cho doanh nghiệp đó có thể phát triển đạt hiệu suất kinh doanh tới mức tối đa. Như đã đề cập bên trên thì môi trường kinh doanh được tạo ra bởi nhiều yếu tố khác nhau từ cả bên ngoài lẫn bên trong. Do đó các doanh nghiệp phải nắm rõ các tác nhân quan trọng để giúp hoạch định chiến lược kinh doanh một cách tối ưu nhất. Cùng tìm hiểu chi tiết các nhân tố gây ảnh hưởng trực tiếp lẫn gián tiếp tới môi trường kinh doanh dưới đây.
Nói đến những yếu tố bên ngoài tác động mạnh vào môi trường kinh doanh thì phải kể đến 5 tác nhân quan trọng nhất bao gồm: yếu tố về chính trị, kinh tế vĩ mô, kinh tế vi mô, xã hội và các yếu tố về công nghệ. - Nhân tố chính trị là những hoạt động kèm theo các điều kiện chính trị của chính phủ mà tất cả doanh nghiệp cần phải thực hiện và tuân thủ theo. Đó có thể bao gồm các điều luật, quy định kinh doanh, các vấn đề về thuế quan,... Đây là yếu tố cần phải có để hạn chế các rào cản thương mại, bất ổn nền kinh tế xã hội thậm chí là nội chiến, chiến tranh. - Nhân tố kinh tế vĩ mô là những ảnh hưởng lên nền kinh tế xã hội chứ không riêng về bất kỳ lĩnh vực hay doanh nghiệp nào. Để tạo nên sự thay đổi cho nền kinh tế thì chắc chắn sẽ là những vấn đề liên quan tới doanh nghiệp từ người tiêu dùng như thu nhập khả dụng thực tế, khả năng đáp ứng, tỷ lệ tiết kiệm ảnh hưởng trực tiếp tới lãi suất, lợi nhuận của doanh nghiệp hay các vấn đề về khủng hoảng kinh tế, thời kỳ suy thoái,...
- Nhân tố kinh tế vi mô như đã nhắc đến bên trên là các yếu tố đặc thù của từng lĩnh vực kinh doanh chủ yếu tập trung vào sự canh tranh trên thị trường (các doanh nghiệp đối thủ), tệp khách hàng phù hợp, mối quan hệ và các nhà cung cấp, chuỗi phân phối hàng hóa. Đây là những vấn đề cơ bản nhưng vô cùng quan trọng tới các doanh nghiệp kinh doanh. - Nhân tố xã hội nhìn chung là những vấn đề trong xã hội hay những mối quan hệ bên ngoài có tác động đến sự phát triển và vận hành doanh nghiệp. Điểm qua một số yếu tố xã hội thì sẽ phải kể đến các phong trào về môi trường, xu hướng khách hàng, sở thích của người tiêu dùng,... - Nhân tố công nghệ được coi sự cải tiến và hiện đại của mỗi doanh nghiệp cần phải có để nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ cung cấp cho khách hàng đặc biệt là trong thời buổi 4.0 hiện nay. Sự đổi mới về công nghệ trong thiết bị và ứng dụng sẽ đem đến nhiều lợi ích tạo sự khác biệt với các đối thủ cạnh tranh tuy nhiên cũng có thể tiềm ẩn những rủi ro. Không thể phủ nhận lợi ích tích cực của công nghệ đem đến cho doanh nghiệp, thấy sự khác biệt rõ nhất về tỷ suất lợi nhuận và tiết kiệm nhân lực khi áp dụng các thiết bị hiện đại. Tuy nhiên bên cạnh đó thì muốn cải tiến và nâng cấp sản phẩm cần có khoản vốn đầu tư lớn cũng như phải tính toán thật kỹ về hiệu quả thực hiện để không gây thiệt hại cho doanh nghiệp.
Những yếu tố xuất phát từ bên trong cách vận hành của doanh nghiệp cũng sẽ tác động rất lớn tới sự phát triển doanh nghiệp đó. Vậy nên để các hoạt động kinh doanh được diễn ra thuận lợi nhất thì doanh nghiệp cần tập trung vào 3 yếu tố chính đó là văn hóa tổ chức doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức hợp lý và cấu trúc ban quản lý phù hợp. - Văn hóa tổ chức trong doanh nghiệp bao gồm các quy định và khuôn khổ liên quan đến tầm nhìn, chuẩn mực, giá trị cùng các thói quen được tạo ra bởi doanh nghiệp nhằm trung hòa các yếu tố đó cho nhân viên tuân thủ. Mỗi doanh nghiệp sẽ có văn hóa kinh doanh khác nhau tùy thuộc vào hình thức kinh doanh, tệp khách hàng, các bên liên quan để có sự liên kết nhất định. - Cơ cấu tổ chức được hiểu là hình thức tổ chức các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sao cho phù hợp nhất với quy mô và lĩnh vực đang thực hiện. Cơ cấu tổ chức được thiết lập một cách đa dạng có thể theo mặt phẳng với bộ máy quản lý đơn giản ít cấp bậc hoặc được phân chia theo chiều thẳng đứng với sự phân cấp rõ ràng. Việc thiết lập ra cơ cấu tổ chức tốt sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới sự quản lý doanh nghiệp và kiểm soát nhân lực trong doanh nghiệp.
- Cấu trúc quản lý bao gồm những hình thức quản lý doanh nghiệp mà bất kỳ tổ chức, công ty nào cũng cần có và phải thực hiện thật tốt. Chẳng hạn như hình thức quản lý có thể được thực hiện bằng cách tập trung nghĩa là những quyết định liên quan đến hoạt động kinh doanh sẽ được cấp trên đưa xuống cho toàn bộ doanh nghiệp tiến hành hoặc được phân theo phòng ban, cấp bậc để có sự theo dõi sát sao nhất để tối ưu hiệu quả thực hiện công việc của doanh nghiệp cùng những vấn đề liên quan. 3. Tổng kếtQua những thông tin bên trên ta có thể thấy được môi trường kinh doanh tác động rất nhiều tới hoạt động của doanh nghiệp. Dù đó là ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực thì các nhân tố ảnh hưởng đấy là cần có để giúp doanh nghiệp có thể tiếp tục tồn tại và phát triển trong lĩnh vực thực hiện, nâng cao tính cạnh tranh và đẩy mạnh thị trường kinh tế xã hội.
Ngoài môi trường kinh doanh quốc nội thì môi trường kinh doanh quốc tế cũng là yếu tố quan trọng tạo tiền đề cho doanh nghiệp mở rộng thị trường phát triển. Tìm hiểu chi tiết về môi trường kinh doanh quốc tế trong bài viết dưới đây của timviec365.com! Môi trường kinh doanh quốc tế
Muốn tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, trước hết, đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng cần phải có nguồn lực về tài chính. Nguồn lực tài chính doanh nghiệp thể hiện ở khả năng về vốn, nguồn vốn, khả năng huy động vốn và hiệu quả của việc sử dụng đồng vốn. 1. Vốn Vốn kinh doanh trong doanh nghiệp được thể hiện bằng tiền của, toàn bộ tài sản doanh nghiệp dùng trong kinh doanh, bao gồm: tài sản bằng hiện vật, bằng tiền, bản quyền sở hữu, bằng phát minh sáng chế, bí quyết kỹ thuật… Tuỳ theo yêu cầu quản lý của mỗi loại hình doanh nghiệp, người ta đưa ra nhiều căn cứ để phân chia vốn. Để phân chia một cách tổng thể hiệu quả sử dụng vốn, các doanh nghiệp thường căn cứ vào vai trò và đặc điểm chu chuyển vốn khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh. Theo cách phân chia này, vốn kinh doanh được chia thành hai bộ phận: vốn cố định và vốn lưu động. + Vốn cố định là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định. Tài sản cố định trong kinh doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh, những về mặt giá trị thì chỉ có thể thu hồi dần sau nhiều chu kỳ kinh doanh. + Vốn lưu động là biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động và vốn lưu thông. Vốn lưu thông tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh và giá trị trở lại hình thái ban đầu sau mỗi vòng chu chuyển của hàng hoá. 2. Nguồn vốn trong kinh doanh Bên cạnh vốn, các doanh nghiệp phải đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh. Một trong những vai trò của hoạt động quản trị doanh nghiệp là bảo đảm nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thông qua tổ chức nguồn vốn đảm bảo đầy đủ, kịp thời vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và lựa chọn phương pháp, hình thức huy động vốn phù hợp với tình hình của doanh nghiệp. Căn cứ vào các tiêu thức khác nhau có thể phân chia nguồn vốn thành nhiều loại. Căn cứ vào quan hệ sở hữu có vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn có nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời. Căn cứ vào phạm vi huy động vốn có nguồn vốn bên trong doanh nghiệp và nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp. 3. Tổ chức huy động và sử dụng vốn Khi nói môi trường tài chính của doanh nghiệp không thể không nói đến khả năng huy động vốn của doanh nghiệp. Việc tổ chức huy động và sử dụng vốn sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Có tổ chức đầy đủ và kịp thời vốn thì quá trình kinh doanh mới diễn ra liên tục và thuận lợi. Ngược lại, có sử dụng vốn hiệu quả thì việc cung ứng vốn sản xuất kinh doanh mới trở thành một vấn đề quan trọng hàng đầu của mỗi doanh nghiệp. Việc tổ chức huy động và sử dụng vốn của doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi những nhân tố sau: + Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến việc tổ chức huy động vốn sản xuất kinh doanh. Vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được hình thành từ 2 nguồn bên trong và bên ngoài doanh nghiệp nên việc tổ chức huy động vốn cũng chịu ảnh hưởng chủ yếu của hai nguồn này. Nguồn vốn bên trong doanh nghiệp bao gồm tiền khấu hao tài sản cố định, lợi nhuận để tái đầu tư, các khoản dự phòng, thu từ thanh lý nhượng bán… Nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp bao gồm vốn vay ngân hàng và các tổ chức kinh tế khác, phát hành trái phiếu, nợ người cung cấp và các khoản nợ khác. Trong điều kiện kinh tế thị trường, ngoài vốn chủ sở hữu thì số vốn doanh nghiệp huy động từ bên ngoài ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong tổng số vốn kinh doanh của doanh nghiệp. + Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh. Xét về mặt khách quan, hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh chịu tác động của một số nhân tố: như tác động của nền kinh tế có lạm phát, sức mua của đồng tiền sụt giảm, rủi ro bất thường trong quá trình kinh doanh… Xét về chủ quan, các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn có thể do doanh nghiệp xác định nhu cầu vốn thiếu chính xác, lựa chọn phương án đầu tư kém hiệu quả, cơ cấu vốn đầu tư bất hợp lý, việc mua sắm sử dụng lãng phí, trình độ quản lý yếu kém… |
