148 lượt xem Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống, phải tìm hiểu kĩ đề bài, phân tích sự việc hiện tượng để tìm hiểu ý, lập dàn bài, viết bài và sửa chửa chữa bài. KhoaHoc sẽ cùng các bạn tìm hiểu kiến thức trọng tâm và trả lời các câu hỏi trong bài. Mời các bạn tham khảo A. KIẾN THƯỚC TRỌNG TÂMI- ĐỀ BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG Đọc các đề bài sau và trả lời câu hỏi: Đề 1: Đất nước ta có nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình. Đề 2: Chất độc màu da cam mà đế quốc Mĩ đã rải xuống các cánh rừng miền Nam thời chiến tranh đã để lại di hoạ nặng nề cho hàng chục vạn gia đình. Hàng chục vạn người đã chết. Hàng vạn trẻ em chịu tật nguyền suốt đời. Cả nước đã lập quỹ giúp đỡ các nạn nhân nhằm phần nào cải thiện cuộc sống và xoa dịu nỗi đau cho họ. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các sự kiện đó. Đề 3: Trò chơi điện tử là món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao nhãng học tập và còn phạm những sai lầm khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó. Đề 4: Đọc mẩu chuyện sau đây và nêu những nhận xét, suy nghĩ của em về con người và thái độ học tập của nhân vật. Nguyễn Hiền nhà rất nghèo, phải xin làm chú tiểu trong chùa. Việc chính là quét lá và dọn dẹp vệ sinh. Nhưng cậu rất thông minh và ham học. Những buổi thầy giảng kinh, cậu đều nép bên cửa lắng nghe, rồi chỗ nào chưa hiểu, cậu hỏi thầy giảng thêm. Thấy Nguyễn Hiền thông minh, mau hiểu, thầy dạy cho cậu học chữ. Không có giấy, Nguyễn Hiền lấy lá để viết chữ, rồi lấy que tre xâu thành từng xâu ghim xuống đất. Mỗi ghim là một bài. Một hôm Nguyễn Hiền xin thầy cho đi thi. Thầy ngạc nhiên bảo: - Con đã học tập được bao nhiêu mà dám thi thố với thiên hạ? - Con xin thi thử xem sức học của mình đến đâu. Năm ấy, Nguyễn Hiền đã đỗ trạng nguyên. Vua Trần cho Nguyễn Hiền còn nhỏ quá, mới 12 tuổi, nên không bổ dụng. Một thời gian sau, vua có việc tiếp sứ giả nước ngoài, cho gọi Nguyễn Hiền về triều. Nguyền Hiền bảo: - Đón trạng nguyên mà không có võng lọng sao? Ông về tâu với vua xin cho đầy đủ nghi thức. Vua đành cho các quan mang võng lọng rớc quan Trạng tí hon về kinh.. (Theo Cửu Thọ, Một trăm gương tốt thiếu nhi Việt Nam,NXB Trẻ, TPHCM, 1999) Câu hỏi: a. Các đề bài trên có gì giống nhau? Chỉ ra những điểm giống nhau đó. b. Mỗi em nghĩ ra một đề bài tương tự. Trả lời: a. Giống nhau: đều đưa ra một hiện tượng đời sống và yêu cầu trình bày quan điểm tư tưởng của mình về vấn đề được nêu Khác nhau:
b. Ví dụ: Tình trang ô nhiễm môi trường ở nước ta đang ngày càng gia tăng. Em hãy nêu lên ý kiến của em về hiện tượng đó II- CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG Cho đề bài: Báo đưa tin: “Bạn Phạm Văn Nghĩa là học sinh lớp 7 trường Trung học cơ sở Bắc Sơn, quận Gò Vấp, nhà ở Hóc Môn. Nghĩa thường ra đồng giúp mẹ trồng trọt. Một hôm, mẹ thấy Nghĩa cầm tờ giấy hứng cái gì đó, mẹ hỏi: “Con làm gì đấy?”. Nghĩa trả lời: “Con thụ phấn cho bắp”. Vụ ấy ruộng bắp nhà Nghĩa năng suất cao hơn mọi năm. Ở nhà Nghĩa còn nuôi gà, nuôi heo. Em còn làm một cái tời để mẹ kéo nước cho đỡ mệt. Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minhh đã phát động phong trào “Học tập Phạm Văn Nghĩa”. Phong trào ấy được các bạn học sinh nhiệt liệt hưởng ứng”.” Em hãy nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng ấy. 1. Tìm hiểu đề và tìm ý a.Tìm hiểu đề: Đề thuộc loại gì? Đề đưa ra hiện tượng, sự việc gì? Đề yêu cầu làm gì? b.Tìm ý: Phân tích sự việc, hiện tượng đề đưa ra để tìm ý nghĩa của nó? Những việc làm của Nghĩa cho thấy em là người như thế nào? Vì sao Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh phát động phong trào học tập Bạn Nghĩa? Những việc làm của Nghĩa có khó không? Nếu mọi học sinh đều có ý thức làm như Nghĩa thì cuộc sống sẽ tốt lên như thế nào? 2. Lập dàn bài Sắp xếp các ý theo bố cục 3 phần của bài văn nghị luận: a. Mở bài:
b. Thân bài:
c. Kết bài:
3. Viết bài
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa
Lập dàn ý cho đề 4, mục I ở trên ( Gợi ý:
=> Xem hướng dẫn giải Phần tham khảo mở rộngCâu 1: Trình bày những nội dung chính trong bài: " Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống". Bài học nằm trong chương trình ngữ văn 9 tập 2. => Xem hướng dẫn giải
KIỂM TRA BÀI CŨ? Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống? chomột vài ví dụ về các sự việc, hiện tượng đời sống cần nghị luận.• Nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội làbàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đángkhen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề.1. Về nội dung:Phân tích mặt đúng, sai, mặt lợi, hại.Chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ của người viết.Bố cục chặt chẽLuận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận2. Về hình thức: phù hợp.Lời văn chính xác, sinh động.? Nêu các yêu cầu về nội dung, hình thức bài nghịluận về một sự việc, hiên tượng đời sống.Đề bài: (SGK): Báo đưa tin: Bạn Phạm văn Nghĩa, học sinh lớp 7trường THCS Bắc Sơn, quận Gò Vấp, nhà ở Hóc môn. Nghĩathường ra đồng giúp mẹ trồng trọt .Một hôm,mẹ thấy Nghĩa cầm tờ giấy hứng cái gì, mẹ hỏi: “ Conlàm gì đấy?” Nghĩa trả lời: “ Con thụ phấn cho bắp”. Vụ ấy rụôngbắp nhà Nghĩa năng suất cao hơn mọi năm.Ở nhà nghĩa còn nuôi gà nuôi heo. Em còn làm một cái tời đểmẹ kéo nước đỡ mệt.Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Học tập Phạm Văn Nghĩa”. Phong trào ấy được các bạn học sinhnhiệt liệt hưởng ứng”.Em hãy nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng ấy.1. Tìm hiểu đề.- Thể loại: Nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống.- Nội dung: Nêu hiện tượng người tốt, việc tốt cụ thể là tấmgươngbạn Phạm Văn Nghĩa biết vận dụng sáng tạo khoa học vào thực tếcuộc sống.-Nêu suy nghĩ của người viết về hiện tượng ấy.2. Tìm ý.-Nghĩa là một người con biết thương mẹ.-Những việc làm tốt của Nghĩa: Nghĩa là một học sinh biết kết hợp học vàhành một cách sáng tạo: thụ phấn cho bắp để có năng suất, làm tời cho mẹkéo nước…-Vì sao thành đoàn TP phát động phong trào học tập và làm theo bạn nghĩa.- Mọingười làm được như Nghĩa thì cuộc sống sẽ tốt đẹp….3. Lập dàn ý:a. Mở bài:- Giới thiệu hiện tượng Phạm Văn Nghĩa.- Nêu tóm tắt ý nghĩa của tấm gương đó.b. Thân bài:- Phân tích ý nghĩa về những việc làm của Phạm Văn Nghĩa.- Đánh giá việc làm của Phạm Văn Nghĩa.- Nêu ý nghĩa của việc phát động phong trào học tập Phạm VănNghĩa.c. Kết bài:- Nêu ý nghĩa giáo dục của tấm gương Phạm Văn Nghĩa.- Rút ra bài học cho bản thân.* Dàn ý:a- Mở bài:- Giới thiệu hiện tợng Phạm Văn Nghĩa.- Nhận định khái quát đây là tấm gơngtiêu biểu học sinh chăm chỉ, yêu quý cha mẹ.b- Thân bài:- Những biểu hiện của làm của Phạm Văn Nghĩa:+ Khi ra đồng làm việc+ Lúc ở nhà- ý nghĩa của những việc làm đó+ Là ngời thơng mẹ+ Là ngời biết kết hợp học đi đôi với hành+ Là ngời sáng tạo- Đánh giá việc làm của Nghĩa:+ Nghĩa là tấm gơng đáng học tập+ Mọi học sinh phấn đấu : Biết yêu thơng cha mẹ,biết sáng tạo trong học tập và lao độngc. Kết bài:- Khẳng định Nghĩa là tấm gơng đáng học tập vànoi theo.- Liên hệ với bản thân trong học tập và thái độ ứngxử với cha mẹ.*. Viết bài:Mở bài mẫu: Vào đề bằng phản đề:ở đâu đó, rất nhiều nơi trong trờng học nhiềubạn học sinh ham chơi, lời học, ý thức kém nhngvẫn có nhiều bạn tuổi nhỏ mà chí lớn: chm học,chm làm, yêu thơng cha mẹ. Và tiêu biểu phảikể đến đó là bạn Phạm Vn Nghĩa là tấm gơngmà Thành Đoàn TP Hồ Chí Minh vừa phát độngphong trào học tập và làm theo tấm gơng bạnNghĩa.Cách làm bài nghị luận về một sự việc,hiện tợng đời sống.* Ghi nhớ:1. Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tợng đờisống, phải tìm hiểu kĩ đề bài, phân tích sự việc, hiện tợng đóđể tìm ý, lập dàn bài, viết bài và sửa chữa bài sau khi viết.2. Dàn bài chung:- Mở bài: Giới thiệu sự việc, hiện tợng có vấn đề.- Thân bài: Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, đánh giá,nhận định.- Kết bài: Kết luận, khẳng định, phủ định, lời khuyên.2. Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để phân tích, nhận định; đa ra ý kiến, có suy nghĩ và cảm thụ riêng của ngời viết.Đề bài: Môi trường đang kêu cứu vì sự ô nhiễm và sựhuỷ diệtEm hãy trình bày suy nghĩ của mình về thực trạngmôi trường hiện nay và trách nhiệm của bản thân.Một số hình ảnh về môi trường hiện nayMột số hoạt động bảo vệ môi trườngThảo luận nhóm: 5 phútNhóm 1Xác định những nộidung chính trong phầntìm hiểu đề?Nhóm 3Thực trạng môi trườnghiện nay, Hậu quả?Nhóm 2Xác định những ý cơbản cần triển khai?Nhóm 4Nguyên nhân và tráchnhiệm của bản thântrước hiện tượng ônhiễm môi trường?a/ Tìm hiểu đề, tìm ý* Tìm hiểu đề:- Vấn đề nghị luận: Ô nhiễm môi trường và trách nhiệmcủa bản thân.- Thao tác nghị luận: Giải thích, phân tích, chứng minh,bình luận- Tư liệu: Thực tế đời sống, sách báo…* Tìm ý- Môi trường là gì?- Thực trạng của môi trường hiện nay- Hậu quả việc ô nhiễm môi trường- Nguyên nhân dẫn đến việc ô nhiễm môi trường- Trách nhiệm của bản thânb/ Lập dàn ý* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận* Thân bài:- Giải thích: “ Môi trường” là tổ hợp các yếu tố khí hậu,sinh thái,xã hội, thổ nhưỡng… tồn tại xung quanh ta.Môi trường có vai trò quan trọng đối với sự sống .- Thực trạng môi trường hiện nay: Ô nhiễm, huỷdiệt+ Chặt phá rừng, khai thác gỗ bừa bãi, săn bắt động vậtquý hiếm.+ Nhà máy, cơ sở sản xuất thải chất độc không qua xử líra môi trường.+ Rác thải sinh hoạt, rác thải y tế vứt bừa bãi, chưa cóbiện pháp xử lí hữu hiệu.+ Tốc độ đô thị hoá nhanh, thiếu đồng bộ, tiến độ thicông chậm chạp, hồ ao ruộng vườn bị vùi lấp.+ Nông thôn: sử dụng phân hoá học, thuốc bảo vệ thựcvật chưa khoa học thiếu hiểu biết…- Hậu quả+ Thiên tai: trái đất nóng lên, băng tan gây lũ lụt, hạnhán, cháy rừng…+ Bệnh dịch phát triển, các làng ung thư xuất hiện ngàycàng nhiều+ Không khí bị ô nhiễm, tầng ô zôn bị phá huỷ. Nguồnđất và nguồn nước bị ô nhiễm, sự sống đang bị huỷdiệt….- Nguyên nhân+ Khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên khôngđúng cách.+ Thiếu hiểu biết khoa học đời sống.+ Thiếu ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ môitrường…• - Trách nhiệm của bản thân• + Thực hiện tốt chủ trương chính sách của Nhànước ( trồng cây gây rừng, phân loại xử lí rác thải,tiết kiệm nước sạch, …)+ Phát hiện ngăn chặn các hành vi phá hoại môitrường+ Tích cực tham gia vệ sinh môi trường+ Tạo ra không gian Xanh- Sạch- Đẹp…* Kết bài: Khẳng định vai trò quan trọng của môitrường, ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường.ĐÒ bµi 3 : SGK- T22.1. Tìm hiểu đề,tìm ý:-*Tìm hiểu đề- Kiểu bài: nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.- Vấn đề nghị luận: học sinh mê trò chơi điện tử xao nhãnghọc tập.- Yêu cầu: nêu suy nghĩ về hiện tượng trên.* Tìm ý:+ Trò chơi điện tử có gì hấp dẫn?+ Những tác hại của trò chơi điện tử?+ Nguyên nhân của hiện tượng này là gì?+ Phương hướng giải quyết hiện tượng trên như thế nào?2. LËp dµn ý:a. Më bµi::- Giới thiệu trò chơi game hấp hẫn với giới trẻ hiện nay- Tác hại của trò chơi này ( nhất là đối với học sinh)b. Th©n bµi:- Sức lôi cuốn của trò chơi game- Tác hại: nhiều trò chơi mang tính bạo lực, mãi chơi quên ăn, quên học, ảnhhưởng đến sức khỏe, tiêu phí tiền bạc vô ích…- Nguyên nhân: tính hấp dẫn của game, do ý thức tự giác của HS chưa cao, giađình quản lí con chưa tốt, do nhu cầu thời đại, game được xem như là mốt, chỉ cóngười sành điệu mới biết thưởng thức…- Giải pháp: xa lánh trò chơi này; làm quen với vi tính nhưng chỉ dùng ứng dụngvào việc học tập….c. KÕt bµi:- Không nên sa đà vào trò chơi vô bổ- Liên hệ bản thân trước sự cám dỗ này…Đoạn văn tham khảo:Mở bài:Trong trường học hiện nay, bên cạnh những bạn học sinh có ý thứchọc tập chăm chỉ, vượt khó vươn lên, thì cũng còn không ít bạn hamchơi, biếng học. Một trong những nguyên nhân khiến các bạn xaonhãng chuyện học tập là do sức cuốn hút của các trò chơi điện tử.Thân bài:Hậu quả của sự việc trên là: sau nhiều ngày ngồi lâu, chăm chúvào màn hình máy vi tính làm mắt bị cận thị, rối loạn thần kinh, thậmchí dẫn tới hôn mê. Kéo theo đó là sức khỏe giảm sút, kết quả học tậpyếu dần do dành nhiều thời gian cho trò chơi. Điều đó không nhữnggây phiền lòng cha mẹ và thầy cô giáo, nghiêm trọng hơn, nó làmhổng kiến thức mà các bạn đã thu thập bấy lâu.II. lUYỆN TẬPLẬP DÀN Ý CHO ĐỀ 4 MỤC Ia. Mở bài: - Giới thiệu hiện tượng Trạng Hiền- Đó là một tấm gương vượt khó học giỏi, đỗ Trạng Nguyên năm 12 tuổi.b. Thân bài:- Nhận xét về nhân vật:+ Nhà nghèo, phải xin làm chú tiểu trong chùa nhưng rất thôngminh và ham học+ Vượt khó, chủ động, sáng tạo trong học tập, tự tin, dám thi thốvới thiên hạ.+ Có ý thức tự trọng, không đẻ mọi người coi thường thực lực củamình mặc dù mới 12 tuổi.- Suy nghĩ về nhân vật:+ là một tấm gương sáng ngời trong vượt khó để học giỏi, đỗ đạtcao.+ Là một hiện tượng xuất chúng hiếm có, làm rạng danh cho thiếunhi Việt Nam.c. Kết bài:- Khẳng địn tấm gương Trạng Hiền trong truyền thống học tập của DT- Rút ra bài học sâu sắc cho bản thân: biết vượt khó, có ý chí vươn lêntrong học tập, biết chủ động sáng tạo và tự tin trong việc học của mình.Dànbàichung:Nghịluận vềmột sựviệc,hiện tợng đờisốngMở bài:-Giới thiệu sự việc, hiện tợng có vấn đề.Biu hin-Thân bài:Liên hệ thực tế,phân tích các mặt,đánh giá,nhận định.Nguyờn nhõnTỏc hiHng khcphcKết bài:Kết luận, khẳng định, phủ định, lời khuyên. |
