Giải pháp an toàn cho người cao tuổi khi dùng thuốc

Cùng với tuổi tác ngày càng lên cao, chức năng của một số cơ quan trong cơ thể người cao tuổi cũng bị suy giảm đáng kể. Vậy nên khả năng đáp ứng với thuốc ở người cao tuổi cũng bị ảnh hưởng. Cộng thêm với việc mắc nhiều bệnh phải phối hợp dùng nhiều loại thuốc điều trị, nếu không dùng thuốc đúng cách sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tuổi 50 trở lên.

Người cao tuổi cần dùng thuốc đúng cách để bảo đảm an toàn sức khỏe, giảm thiểu biến chứng không mong muốn

Đặc điểm tình trạng dùng thuốc của người cao tuổi

• Hệ tiêu hóa của người cao tuổi đã bị suy giảm số lượng các tế bào nên hoạt động của nhu động ruột cũng như khả năng hấp thu trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian hơn. Chính vì thuốc lưu lại trên đường tiêu hóa lâu hơn nên người cao tuổi dễ mắc các biến chứng về tiêu hóa nếu dùng thuốc không đúng cách.
• Sức khỏe tuổi 50 trở đi, khối lượng các mô và khối lượng nước giảm nhưng khối lượng mỡ lại tăng lên. Do đó, nếu là loại tan trong nước, thuốc sẽ bị tăng nồng độ, còn loại tan trong mỡ sẽ khởi đầu chậm nhưng lại tăng thời gian tác dụng nên dễ tích lũy gây độc.
• Bước vào tuổi lão hóa, các loại protein có nhiệm vụ vận chuyển thuốc trong máu đã giảm xuống nên lượng thuốc lưu hành tự do trong cơ thể sẽ tăng lên. Chính vì vậy, người cao tuổi không thể dùng cùng một liều như người trẻ vì có thể vượt quá mức tác dụng, tạo nên nhiều biến chứng.
• Thuốc được thải trừ chủ yếu qua gan và thận.Ở người cao tuổi khối lượng gan, thận giảm và lượng máu đếncũng giảm nên khả năng chuyển hóa thuốc từ đó cũng bị ảnh hưởng, dễ dẫn đến tích lũy và gây độc.

Nguyên tắc dùng thuốc bảo đảm an toàn sức khỏe tuổi 50

Nếu có thể, hãy lựa chọn phương pháp điều trị không cần dùng thuốc. Hãy hạn chế tối đa, tránh lạm dụng thuốc cho người cao tuổi, đặc biệt là “thuốc bổ” và ngay khi có dấu hiệu bất thường cần đi bác sĩ ngay.

• Trường hợp phải dùng thuốc, hãy dùng đúng liều lượng theo chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và có hiệu quả tốt nhất
• Ưu tiên lựa chọn những thuốc có nhãn to, rõ vì thị lực của người cao tuổi đã giảm sút.
• Nếu được, hãy chọn những viên thuốc dạng nhỏ hay nước vì người cao tuổi có thể gặp khó khăn trong việc nuốt những loại thuốc dạng viên được đóng với kích cỡ quá to.
• Sử dụng liều dùng thích hợp với từng loại bệnh và luôn luôn xem xét khả năng tương tác giữa các thuốc để tránh dẫn đến tình trạng bệnh khác.
• Tuân thủ đầy đủ chế độ theo dõi, giám sát, kiểm tra, đánh giá, nhận định khi phải sử dụng thuốc trong thời gian dài, để có những biện pháp điều chỉnh cần thiết về liều lượng và loại thuốcVới các loại thuốc phải dùng kéo dài, nếu có thể được nên có thời gian nghỉ thuốc xen kẽ để tránh tích lũy thuốc trong cơ thể
• Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc bừa bãi khi không có chỉ định của dược sĩ, nên dùng đúng thuốc theo đơn bác sĩ điều trị.

Nên dùng thuốc theo đơn và tuân theo chỉ định của bác sĩ

• Ngay khi thấy có những rối loạn, những phản ứng bất thường trong quá trình sử dụng, nên hỏi ý kiến bác sĩ điều trị chứ không nên tự ý bỏ, ngưng thuốc hoặc thay thế thuốc khác.
• Trường hợp người cao tuổi có nguy cơ bị sụt giảm trí nhớ thì không nên tự dùng thuốc mà cần có người thân chăm sóc, giữ và cho bệnh nhân dùng thuốc theo giờ quy định…

Trên đây là những điều cần lưu ý khi dùng thuốc để bảo đảm an toàn sức khỏe cho người cao tuổi. Tuy nhiên, phòng bệnh hơn chữa bệnh. Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học có bổ sung sữa chứa các dưỡng chất quan trọng như Glucoraphanin (chiết xuất từ mầm bông cải xanh) có tác dụng thúc đẩy và duy trì cơ thể đào thải chất độc, các Vitamin nhóm B, A, C, E và các khoáng chất Kẽm, Magie, Selen giúp tăng cường sức đề kháng, giảm mệt mỏi, ăn ngủ ngon, dưỡng chất Plant Sterols giúp giảm cholesterol, tốt cho hệ tim mạch), tập luyện thân thể đều đặn và giữ tâm lý thoải mái chính là bí quyết giúp bảo vệ sức khỏe tuổi 50.

Bs. Nguyễn Vũ Linh

Bác sỹ Đa Khoa

Trưởng ban đào tạo và truyền thông dinh dưỡng Vinamilk

Một loại thuốc là không phù hợp nếu nguy cơ gây hại lớn hơn lợi ích của nó. Sử dụng thuốc không hợp lý có thể liên quan đến

• Lựa chọn thuốc không hợp lý, liều lượng, tần suất dùng thuốc, hoặc thời gian điều trị

• Không xem xét tương tác thuốc và hướng dẫn sử dụng đúng của thuốc

• Các loại thuốc phù hợp được tiếp tục sử dụng sai khi tình trạng cấp tính đã được giải quyết (có thể xảy ra khi bệnh nhân di chuyển từ một cơ sở y tế này sang nơi khác)

Một số loại thuốc được quan tâm đặc biệt ở người cao tuổi Các loại thuốc cần quan tâm ở người cao tuổi . Một số loại thuốc có nguy cơ đến mức nên được tránh hoàn toàn ở người cao tuổi, một số loại thuốc chỉ nên tránh trong một số trường hợp nhất định, và một số khác có thể được sử dụng nhưng cần rất thận trọng. Tiêu chuẩn Beers của Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ (xem bảng Thuốc có khả năng không thích hợp ở người lớn tuổi Tương tác thuốc-bệnh ở người cao tuổi (dựa trên Tiêu chuẩn Beers cập nhật của Hội Lão khoa Hoa Kỳ 2012)

Bất chấp tiêu chuẩn Beers của Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ và các tiêu chuẩn khác, các thuốc không phù hợp vẫn đang được kê đơn cho người cao tuổi; điển hình, khoảng 20% người cao tuổi ở cộng đồng đã nhận được ít nhất một loại thuốc không phù hợp. Ở những bệnh nhân này, nguy cơ gặp tác dụng phụ tăng lên. Ở bệnh nhân sống trong nhà dưỡng lão, việc sử dụng thuốc không thích hợp cũng làm tăng nguy cơ nhập viện và tử vong. Trong một nghiên cứu ở bệnh nhân nhập viện, 27,5% đã nhận được một loại thuốc không phù hợp.

Một số loại thuốc không phù hợp được dùng mà không được kê đơn; do đó, bác sĩ lâm sàng nên đặc biệt đặt câu hỏi bệnh nhân về việc sử dụng thuốc không kê đơn và nói với bệnh nhân về những nguy cơ mà các loại thuốc đó có thể gây ra.

Người cao tuổi thường được kê các thuốc (điển hình là thuốc giảm đau, thuốc chẹn thụ thể H2, hoặc thuốc nhuận tràng) cho các triệu chứng nhẹ (bao gồm cả điều trị tác dụng phụ của thuốc khác) có thể được điều trị tốt hơn bằng phương pháp không dùng thuốc (ví dụ: tập thể dục, vật lý trị liệu, mát xa, thay đổi chế độ ăn hoặc bằng cách giảm liều thuốc gây tác dụng phụ. Sử dụng các thực phẩm chức năng thường không thích hợp; lợi ích có thể thấp, chi phí tăng lên, và thuốc mới có thể dẫn đến độc tính bổ sung.

Giải quyết vấn đề sử dụng thuốc không phù hợp ở người cao tuổi đòi hỏi nhiều hơn là tránh sử dụng một danh sách ngắn các loại thuốc và ghi nhận các loại thuốc quan tâm. Toàn bộ chế độ thuốc của bệnh nhân cũng nên được đánh giá thường xuyên để xác định nhu cầu tiếp tục sử dụng thuốc, cũng như lợi ích và tác hại tiềm năng.