Jack tai nghe 3.5mm hiện nay đang ngày càng trở nên hiếm hơn khi xu hướng các điện thoại đang dần bỏ cổng tai nghe này và các tai nghe không dây đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Tuy nhiên ít người biết cổng jack tai nghe đã xuất hiện từ gần 100 năm nay, và có lẽ sẽ vẫn còn tiếp tục trong thời gian tới.
1/ Lịch sử của jack tai nghe
Jack tai nghe đã xuất hiện từ cuối thế kỷ 19 nhằm mục đích sử dụng trên bảng mạch chuyển điện thoại (telephone switchboard) hồi xưa, khi các nhân viên phải cắm rút dây để kết nối tín hiệu điện thoại. Khi ấy họ cần một thiết bị có thể dễ dàng cắm rút để kết nối các dòng điện mang tín hiệu âm thanh nhanh chóng, dễ dàng tháo rút và chuyển đổi.
Vào thế kỷ 19 jack tai nghe là jack 1/4 inch (6.35mm), đến nay vẫn thường thấy trên các thiết bị âm thanh chuyên nghiệp. Còn jack tai nghe phổ biến hiện nay là 3.5mm được xuất hiện lần đầu tiên vào thập niên 50 với sự xuất hiện của những chiếc máy radio nhỏ gọn chạy mạch bán dẫn.
Cú hích khiến jack 3.5mm được trở nên phổ biến như hiện nay là Sony Walkman, sản phẩm đã định hình và thay đổi thế giới portable-audio với nhiều máy cassette và mini-CD tiếp nối sau đó. Từ đó gần như ai cũng có một tai nghe jack 3.5mm.
2/ Tại sao jack 3.5mm có loại 1 vạch, 2 vạch và 3 vạch
Trước đây âm thanh thường chỉ có một kênh (mono) và chỉ cần một phần tín hiệu 1 vạch phân chia đầu tín hiệu và đầu ground (mát) là được. Đầu này thường được gọi là TS jack (1 vạch), và vẫn thường được sử dụng trong pro-audio
Khi âm thanh stereo (2 kênh trái, phải) như hiện nay được giới thiệu, jack tai nghe cũng phải được thay đổi để có thể mang tín hiệu âm thanh của 2 kênh, phổ biến trong những dòng tai nghe gaming cũng như nghe nhạc các phân khúc. Lúc đó jack 2 vạch (3 khấc) được gọi đúng tên là TRS (Tip, Ring, Sleeve) ra đời. Phần sleeve cuối jack được nối mát (GRND: Ground) còn phần Ring và Tip sẽ mang tín hiệu âm thanh của hai kênh. Phần Ring giữa 2 vạch mang tín hiệu bên phải và phần Tip đầu jack mang tín hiệu kênh bên trái.
Sau đó nhu cầu sử dụng điện thoại di động dẫn đến việc cần phải tích hợp microphone trực tiếp trên dây tai nghe. Giải pháp được đưa ra rất đơn giản là chia thêm một vạch nữa thành 3 vạch để mang tín hiệu dây microphone riêng. Jack 3 vạch lúc này được gọi là TRRS (Tip, Ring, Ring, Sleeve).
Tuy nhiên lúc này lại có một sự rắc rối nhỏ khi có đến hai tiểu jack mic khác nhau là OMTP và CTIA. OMTP được sử dụng bởi Nokia, Samsung và Sony Ericsson. Trong khi đó Apple, HTC, LG và các hãng khác (sau này có thêm Nokia và Samsung) dùng CTIA làm tiêu chuẩn.
Hai tiêu chuẩn này thực sự cũng tương đối giống nhau, có thể cắm và nghe nhạc được bình thường vì phần mang tín hiệu âm thanh giống nhau. Điểm khác biệt giữa OMTP và CTIA là phần ground và microphone đảo ngược nhau. Vì thế để đàm thoại điều khiển playback, tăng giảm volume các bạn cần xem kỹ điện thoại hoặc jack sử dụng tiêu chuẩn gì.
3/ Các công dụng khác ngoài âm thanh của Jack 3.5mm
Một một vài tai nghe của Sony có sử dụng cổng TRRRS jack (4 vạch). Phần Ring thứ 3 cho phép hãng có thêm một dây microphone để sử dụng cho khả năng chống ồn chủ động (active noise cancellation). Điện thoại hoặc máy nghe nhạc Walkman sẽ đảm nhận thông tin từ hai cụm microphone để xử lý chống ồn, vì thế tai nghe không cần phải có pin hay khả năng xử lý chống ồn trực tiếp cồng kênh như Bose hay AKG.
Một biến thể khác của đầu CTIA là có thể xuất tín hiệu hình ảnh trên TV khi sử dụng tín hiệu video thay cho Microphone truyền thống trên TRRS . Nokia N95 cho một dây 3.5mm có thể xuất tín hiệu hình ảnh trên TV và cụm điều khiển trực tiếp trên dây.
FM Radio cũng là một tính năng có thể được sử dụng chung với dây tai nghe. Lúc này dây tai nghe sẽ hoạt động tương tự như một chiếc cần anten radio. Anh em nào nhớ những chiếc điện thoại, máy nghe nhạc xưa cũng sẽ biết tính năng này.
4/ Tại sao Pro-Audio và audiophile vẫn sẽ tiếp tục sử dụng tai nghe jack 3.5mm
Với audiophile câu chuyện rất đơn giản vì họ vẫn sẽ tiếp tục quan tâm đến chất lượng âm thanh và khả năng tương thích với những thiết bị âm thanh cao cấp sẽ còn tiếp tục sử dụng tai nghe có dây.
Đối với Pro-Audio thì câu chuyện ngoài chất lượng âm thanh còn xoay quanh hai vấn đề là độ trễ và độ ổn định kết nối trong môi trường chuyên nghiệp.
Codec tốt nhất về độ trễ hiện nay là AptX Low Latency có độ trễ thấp đến 32ms (trễ 1 khung hình trong một video 30fps). Dành cho các nội dung đã được thu âm thì khá dễ dàng để xử lý độ trễ này. Tuy nhiên những nội dung trực tiếp như như game, video call, truyền hình trực tiếp hay live sound sân khấu trực tiếp thì đây là một điều khá quan trọng và cần đến độ ổn định của các tai nghe cắm dây.
Trên Android 10, người dùng có thêm một sự lựa chọn là Low Latency Audio Codec (LLAC) với độ trễ cũng tương tự với aptX LL vào khoảng 30ms.
Vì vậy tai nghe có dây và jack 3.5mm vẫn sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển, nhưng có lẽ sẽ phục vụ cho một số tập người dùng nhất định. Còn xu thế vẫn sẽ nghiêng về các tai nghe không dây và đặc biệt là True-Wireless với vị trí dẫn đầu thuộc về AirPods.
Đừng quên ghé thăm TNC News để cập nhật tin tức và những mẹo bổ ích về các sản phẩm công nghệ nhé!
jack chuyển Audio 3,5mm sang 3,5mm ( CTIA > OMTP)
Sản phẩm có tác dụng gì ? Có một hiện tượng khi chúng ta cắm chiếc tai nghe mình hay nghe vào một dòng điện thoại khác đôi khi cảm giác chất âm rất kém và nhỏ không như khi ta nghe trên điện thoại chúng ta hay nghe Nguyên nhân nằm ở chuẩn jack tai nghe mà nhà sản xuất sử dụng : Đối với jack tai nghe có mic đi kèm (jack 4 khấc) có 2 chuẩn là OMTP và CTIA Tiêu chuẩn OMTP của một số hãng như: Nokia, Huawei, ZTE, Lenovo, ... Tiêu chuẩn CTIA của một số hãng như: Samsung, Apple, Sony, MOTO, Nokia Lumia loạt WP7, ...Để các bạn có hình dung rõ hơn, mình sẽ lấy ví dụ sau đây : Trước đây tôi có 1 chiếc tai nghe rất hay lấy từ máy Nokia đời cũ, khi cắm tai nghe đó vào điện thoại iPhone 6s tôi rật mình khi thấy âm thanh nghe rất tệ, tiếng bé như loa tịt .Tưởng tai nghe hỏng nhưng khi tôi cắm vào điện thoại Nokia thì lại nghe hay bình thường.Qua tìm hiểu tôi biết được hai thiết bị này dùng 2 chuẩn khác nhau là OMTP và CTIANhư sơ đồ trên ta có thể thấy : Jack chuẩn OMTP và CTIA đều là jack 4 khấc loại jack gộp mic và loa làm 1. Nhìn bề ngoài sẽ không thấy sự khác nhau nhưng bên trong nhà sản xuất đã đảo 2 vị trí GND và Mic của 2 loại jack này=>> Vì vậy sự ra đời của jack chuyển CTIA sang OMTP là để gộp chung 2 chuẩn này làm 1, dùng chung cho mọi thiết bị phát ( điện thoại, laptop..) và thiết bị thu ( tai nghe....)
*Chú ý : Với các loại tai nghe jack 3 khấc ( Without Mic) tức là chỉ có chức năng nghe nhạc không có mic thì nghe trên bất cứ thiết bị chuẩn CTIA, hay OPMT thì chất lượng âm thanh đều hay như nhau không bị ảnh hưởng
Rất nhiều anh em có nhu cầu quay phim bằng điện thoại. Nhưng mua mic cắm vào không nhận. Hôm nay chúng ta sẽ giải quyết cho anh em rõ ràng để chọn được microphone cho điện thoại của mình.
Và nếu ko vội thì bạn nên đọc qua thu âm cơ bản để biết một số kiến thức cơ bản.
Mình cũng không chắc đó có phải là tên gọi chính xác không. Nhưng suy luận theo tự nhiên thì cái gì lồi ra là đực, cái gì lõm vào là cái … 😀 có vẻ khá chuẩn. Đây là cách gọi mà khi mình đi mua đồ audio thường nghe các anh thợ nói như thế này :
- Mua đầu 3.5 đực hay đầu cái ?
- Tìm jack 3.5 đực hay jack cái ?
- Tìm jack 3,5 mono đực hay cái ?
Thực tế thì trên thế giới cũng phân biệt male và female jack, nên mìh nghĩ thuật ngữ này khá là chính xác đó.
Thống nhất cách gọi để cho nó dễ hiểu và dễ nói chuyện về sau nên mình cũng sẽ dùng thuật ngữ đực – cái này luôn.
Điện thoại, máy quay thường sử dụng jack cái 3.5mm. Ta có đến 3 loại jack 3.5mm nên tất cả mọi sự nhầm lẫn nằm ở đây.
Điểm khác biệt nhỏ xíu là số vạch ở trên đầu Jack cắm 3.5mm này. Jack cắm và lỗ cắm phải cũng một chuẩn mới truyền tín hiệu được. Ví dụ micro trong tai nghe (Headset) có jack chuẩn TRRS cắm vào lỗ cắm của camera TRS sẽ không nhận tín hiệu.
Vẫn có một số trường hợp đặc biệt không khớp nhưng vẫn dùng được, mình sẽ giải thích bên dưới.
Đây là chuẩn khá cũ, phổ biến cho các thiết bị loa và micro cũ. Chuẩn này có đặc điểm là chỉ thu đường 1 đường âm thanh, nếu có kênh trái-phải cũng chỉ là nhân đôi lên 2 kênh chứ khôg hề có sự khác biệt.
Chuẩn này sử dụng trên các thiết bị cũ và dần không sử dụng nữa.
Đây là dạng cổng phổ biến nhất hiện nay. Đặc điểm là có thể chia làm 2 kênh tín hiệu trái – phải riêng biệt. Gấp đôi lượng tín hiệu nên được sử dụng trên hầu hết các thiết bị có cổng âm thanh.
Đây là loại cổng tối ưu vì có thể dùng cùng 1 dây cho cả micro và loa. Cổng cắm tai nghe trên hầu hết điện thoại đều sử dụng Jack cái TRRS này. Và tất nhiên là tai nghe/micro cắm vào điện thoại cũng cần phải là Jack TRRS đực mới được.
Và một số PC và Laptop cũng sử dụng Jack cái TRRS này từ lâu. Cho đến hiện tại thì có vẻ như chuẩn TRRS này đã bắt đầu phổ biến hơn trên các dòng laptop vì tiêu chí tối giản gọn nhẹ.
Giờ bạn đã hiểu sơ về các loại cổng cắm thì ta giải quyết vấn đề quan trọng là chọn loại micro nào cho điện thoại.
Hầu hết các loại điện thoại đều là TRRS, nhưng trong TRRS lại chia làm 2 loại Jack đó là OMTP và CTIA.
- CTIA dùng trên:
- Apple
- HTC
- LG
- Blackberry
- các dòng Nokia cuối
- các dòng Samsung mới
- Jolla, Sony (Dualshock 4)
- Microsoft (Surface và XboxOne controller với chat adapter)
- và hầu hết các điện thoại Android.
- OMTP dùng trên:
- các dòng Nokia cũ (và cả Lumia từ gen 2)
- các dòng Samsung cũ
- Sony Ericsson cũ (2010 – 2011 Xperias)
- Sony PlayStation Vita
- OnePlus One.
Đơn giản là kiểm tra cái Jack cái trên điện thoại của bạn là CTIA hay OMTP. Sau đó chọn micro cho khớp cổng là được. (các loại mic TRRS đều có chú thích là CTIA hay OMTP, nếu loại mic nào ko chú thích thì đừng mua).
Chuyển đổi TRRS 2 chiều: OMTP – CTIA
Trường hợp mic TRRS không khớp với TRRS của điện thoại thì có thể mua 1 cổng chuyển đổi CTIA qua OMTP. Một dây chuyển đổi có thể chuyển đổi 2 chiều nên yên tâm là chắc chắn sẽ giúp micro của bạn cắm vào điện thoại được.
- Link dây chuyển đổi 2 chiều OMTP – CTIA <Shoppe> <Tiki>
Jack chuyển đổi TRS > TRRS : cắm mic thường vào điện thoại
Một số dòng điện thoại có thể tự động nhận diện micro nên trước tiên là cứ cắm thử micro vào điện thoại đã. Nếu không được thì mua cổng chuyển đổi theo nhu cầu.
- Rode TRS > TRRS (CTIA): Rode SC4
- Comica TRS > TRRS: Comica TRS to TRRS
Jack chuyển đổi TRRS > TRS : cắm mic điện thoại/headset vào camera
- TRRS (CTIA) > TRS : Rode SC3
- TRRS (OMTP) > TRS : chưa tìm ra 😀
Jack chuyển đổi từ TRRS > Type-C (cho các điện thoại bỏ cổng 3.5)
- TRRC (CTIA) > Type-C : Xiaomi
Anh em có câu hỏi gì cứ đặt nhé.