Show Lamchame.com - Nguồn thông tin tin cậy dành cho cha mẹ Trang chủ Diễn đàn > CÁC VẤN ĐỀ LÀM CHA MẸ > CƯ XỬ VÀ DẠY DỖ CON > Cư xử với con >
Thảo luận trong 'Cư xử với con' bởi mecunti, 22/8/2009. Tags:
Trang 1 của 3 trang 1 2 3 Tiếp >Đối với nhiều bố mẹ, tuổi dậy thì của con trai là một giai đoạn tâm lý khủng hoảng mà bất kì ai cũng muốn nó trôi qua thật nhanh. Rất nhiều trạng thái tâm lý, biểu hiện lạ mà bạn sẽ chưa từng thấy ở con. Vậy bạn đã biết cách dạy con trai tuổi dậy thì đúng cách để con phát triển thật tốt, không lệch lạc chưa? Hãy cùng Kiến Guru tìm hiểu nhé. Giai đoạn chuyển giao giữa một cậu bé và một người đàn ông là những năm quan trọng nhất đối với sự phát triển của nam giới. Con trai của bạn lúc này không còn là những cậu bé nữa, nhưng cũng chưa đủ chín chắn, trưởng thành để đưa ra những quyết định chính xác. Các cậu bé lúc này đã là những chàng trai trẻ đang cố gắng để lớn lên thật nhanh. Đôi khi, con sẽ biểu hiện như chúng cần không gian riêng tư nhiều hơn, ngày càng rời xa bố mẹ hơn, nhưng thực tế là con đang cần sự quan tâm và định hướng của bạn hơn bao giờ hết. So với những năm đầu đời, bạn càng cần phải dành cho con nhiều thời gian, nhưng bằng những cách khéo léo hơn, không làm con cảm thấy bị kèm cặp quá mức. Ba mẹ có thể cùng chơi những trò mà con thích, dù có thể đó là những thứ bạn chưa từng tiếp xúc, nhưng hãy học cách chơi cùng con: Chơi game, chơi cờ, trò chuyện về vấn đề hot trên mạng, đi đâu đó với con, chỉ cần gần gũi con nhiều hơn. Con bạn sẽ không còn là cậu con trai 13 hay 14 tuổi đó lâu nữa đâu, vì vậy hãy tận dụng thời gian vàng này để nuôi dạy con trở thành người đàn ông mà bạn muốn con trở thành khi trưởng thành. Hãy dùng những cách dạy con trai tuổi dậy thì được các chuyên gia giáo dục hàng đầu thế giới khuyến khích dưới đây thử nhé. Cách dạy con trai tuổi dậy thì: Ngôn ngữ của đàn ông trưởng thànHãy dạy con rằng, ngôn ngữ của một quý ông chính là: "Vâng dạ," "Cảm ơn" và "Xin lỗi." Nếu một người đàn ông trẻ tuổi có thói quen sử dụng những cụm từ lịch sự này, người khác sẽ ấn tượng với anh ta như một quý ông lịch sự, khác hẳn so với những cậu trai nói chuyện cộc lốc khác. Hãy để ý cách con ứng xử khi đi ra những quán ăn, cách hỏi và trả lời với những người phục vụ mình sẽ giúp bạn đánh giá được mức độ lịch sự của con. Hãy nhắc nhở con luôn nhìn thẳng vào nhân viên phục vụ để gọi đồ ăn và nói “Cảm ơn” khi nhận được đồ ăn của mình. Nếu con cần vào nhà vệ sinh, hãy dạy con: “Dạ, nhà vệ sinh ở đâu vậy ạ.” và “Cảm ơn” khi được chỉ dẫn. Hãy dạy cho trẻ biết mỗi lời con nói ra sẽ là đại diện cho phẩm giá của bản thân, gia đình và bố mẹ. Muốn con có thể cư xử đúng mực, trò chuyện lịch sự thì bản thân bạn cũng cần phải làm gương cho bé ngay từ khi còn nhỏ. Khi lớn lên, con sẽ cư xử lịch sự như thói quen và bản chất chứ không phải là vì bị ép buộc. Cách dạy con trai tuổi dậy thì: Đối xử và nói chuyện lịch sự với phụ nữNhiều bố mẹ tìm cách dạy con trai tuổi dậy thì nhưng lại quên mất phải dạy con cần đối xử nhẹ nhàng, lịch sự với tất cả phụ nữ. Đó gọi là Ga lăng. Đây là một khái niệm có từ xưa cũ, nhưng không phải ai cũng làm được, kể cả những người đàn ông trưởng thành. Ga lăng có nghĩa là, "thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đặc biệt đối với phụ nữ." Một người đàn ông lịch thiệp luôn đối xử với phụ nữ lớn tuổi tôn trọng như mẹ ruột của mình, đối xử với các bé gái dịu dàng như con gái của mình, và đối xử với những cô nàng chân thành như em gái của mình. Một cậu bé tuổi teen có cách cư xử lịch thiệp sẽ chắc chắn sẽ luôn nổi bật trong số bạn bè cùng trang lứa. Bạn có thể dạy con cách cư xử lịch thiệp, đầu tiên là với mẹ mình, bằng những hành động nhỏ như sau: luôn mở cửa cho mẹ, đi trước khi xuống cầu thang, đi sau khi lên cầu thang, luôn đi hướng ngoài cùng xe chạy khi băng qua đường, kéo ghế khi vào quán ăn...v.v. Có thể rất nhiều người cảm thấy kì lạ khi đây là những hành động mà các bạn nam dành cho các bạn nữ. Nhưng hãy dạy cho con hiểu rằng, tất cả những người phụ nữ đều xứng đáng được đối xử tử tế, trước nhất là mẹ ruột. Nếu như con có dấu hiệu nói chuyện cộc cằn, cáu gắt với mẹ. Hãy tìm một thời điểm thích hợp để giải thích cho con hiểu là không nên nói chuyện với bất kì người phụ nữ nào như vậy vì đó là không lịch sự. Và chắc chắn cậu con trai đang tuổi dậy thì của bạn sẽ không muốn mình trở thành một người đàn ông ứng xử kém. Cách dạy con trai tuổi dậy thì: Tự tin chào hỏi và giới thiệu bản thânNếu bạn để ý thì có rất nhiều bé khi còn nhỏ rất tự tin khi giới thiệu mình với mọi người, những khi dậy thì lại dần thu mình lại, tỏ ra ngại ngùng hơn khi đến nơi đông người. Tâm lý này là điều dễ hiểu khi ở độ tuổi trưởng thành, con dần nhận thức được những người vấn đề xung quanh, tiếp xúc với nhiều người thành công và con sẽ có xu hướng nghĩ mình thua kém, kém tự tin hơn. Hãy tập cho con cách luôn chủ động chào hỏi tất cả mọi người và giới thiệu bản thân mình nếu đến đâu đó, hoặc gặp ai lần đầu. Ngoài vấn đề về lễ nghĩa thì đây cũng là cách để con khẳng định bản thân, tự tin trước đám đông và tạo ấn tượng tốt với mọi người. Nếu con quên hoặc ngại ngùng khi giới thiệu mình thì hãy nhắc nhở con. Cách dạy con trai tuổi dậy thì: Lắng nghe con nhiều hơnTới tuổi dậy thì, các con đã quá quen với tâm lý của bố mẹ. Lúc này con trai bạn đã biết bạn sẽ phản ứng như thế nào trước mỗi mong muốn của trẻ. Tuy nhiên ở độ tuổi này, con sẽ có nhiều mong muốn và sở thích mới lạ hơn, có thể bạn sẽ không thích những điều này, nhưng thay vì ra sức ra quát mắng hoặc cố gắng khuyên bảo con thì hãy học cách lắng nghe con nhiều hơn. Nói ít, nghe nhiều. Bằng cách này thì bạn cho con thấy được bạn cũng cùng con trưởng thành, bạn luôn là người bạn đầy tâm lý có thể lắng nghe mọi tâm tư, nguyện vọng của con chứ không phải “bố mẹ không hiểu gì” hay “bố mẹ luôn áp đặt” như những gì các bé tuổi dậy thì hay nghĩ. Có thể là bạn thật sự không hiểu được vì sao con lại có suy nghĩ đó, nhưng hãy cố gắng học cách để thấu hiểu con. Nếu một giây phút nào đó bạn không hiểu con mà cũng không cố gắng thì đó sẽ là sự bắt đầu của những hiểu lầm chồng chất. Cách bạn lắng nghe con cũng là làm gương để con học cách lắng nghe người khác. Ngay cả người lớn đôi khi cũng không thể làm được điều này, đặc biệt là trong một xã hội mà ai cũng muốn khẳng định ý kiến của riêng mình. Có thể mất cả đời để học cách lắng nghe nhưng bạn có thể dạy cho con từ nhỏ, rèn luyện cho con là rèn luyện cho chính bản thân mình. Giai đoạn dậy thì là thời gian mà cả con cái lẫn bố mẹ đều phải rất cố gắng để có thể vượt qua. Cậu con trai yêu thương của bạn đang phải đấu tranh rất nhiều để hiểu rõ được bản thân mình, mục tiêu và người mà con muốn trưởng thành. Bố mẹ cũng phải đánh vật rất nhiều để có thể thấu hiểu được tâm lý bất ổn của con trong giai đoạn này. Tuy vất vả nhưng hãy luôn đồng hành cùng con vì đây là lúc con cần sự giúp đỡ của bố mẹ nhiều nhất. Kiến Guru hi vọng với những cách dạy con trai tuổi dậy thì mà chúng tôi vừa chia sẻ, bạn đã có thêm kiến thức và niềm tin để cùng con vượt qua giai đoạn đầy khó khăn này.
Chuyện kể rằng có ông bố muốn dạy con trai về ý chí vượt khó đã lên lớp: “Hồi bằng tuổi con, mỗi ngày bố đi bộ hơn chục cây số đến trường, rời quyển sách ra là lăn lưng làm việc đồng áng phụ giúp gia đình. Nhiều đêm đói thắt ruột vẫn thức khuya làm hết bài tập”. Cu con ái ngại chép miệng: “Bố dại thế, sao không làm tô mì gói mà ăn?”. Khác biệt giữa hai thế hệ khiến phép so sánh chẳng đạt được tác dụng giáo dục như ý muốn. Điều ta học được ở đây là suốt mấy mươi năm qua thế giới đã thay đổi từng ngày, đời sống hôm nay khác xa thời trước, tuổi thơ của con chẳng giống tuổi thơ “cha mẹ hồi đó”. Khi cha mẹ là người cuối cùng Trong đời người có một tuổi diệu kỳ. Đó là tuổi 12 - cột mốc giữa nhi đồng và thiếu niên, bậc thềm bước vào tuổi teen. Vậy mà ít được cha mẹ chú trọng, từ đó nảy sinh xung đột. Trong khi trẻ cho rằng mình đã lớn và mong muốn được đối xử bình đẳng như một người lớn thì vẫn bị phụ huynh coi là con nít. Điều tra gia đình Việt Nam năm 2006 do Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch và các tổ chức khác tiến hành cho thấy có đến 47,3% trẻ mới lớn thích tâm sự với người ngoài, đối tượng trẻ tâm sự nhiều nhất là bạn bè, sau đó là tâm sự với mẹ (26,9%); với anh, chị em (12,4%); trẻ ít chia sẻ với cha mình nhất, chỉ 2,6%. Mức độ gắn kết lỏng lẻo giữa cha mẹ với con cái trong việc chia sẻ các mối quan tâm, lo lắng chứng tỏ phụ huynh chưa phải là người mà trẻ tin cậy để dốc bầu tâm sự và tìm sự trợ giúp khi gặp khó khăn. Các hành vi lệch chuẩn của vị thành niên (hỗn láo, yêu sớm, sống thử, nghiện game, trầm cảm, nữ sinh đánh nhau, nam sinh có hành vi bạo lực, trộm cắp, đi bụi, bị xâm hại tình dục...) thường xuất phát từ việc các em chưa nhận được sự quan tâm đầy đủ của cha mẹ đến đời sống tinh thần. Dù đang tập làm người lớn, trẻ rất cần được định hướng, đề ra nguyên tắc, giới hạn. Đặc biệt, thời đại kỹ thuật số và mạng xã hội giúp trẻ không chỉ nhận thông tin một chiều từ cha mẹ và trường lớp, mà tự do hòa mình vào thế giới ảo đầy rủi ro, cạm bẫy. Trẻ vuột khỏi tầm tay gia đình và có thể “hư” cả khi ở ngay trong phòng. Chính vì hay so sánh với “hồi đó” nên phụ huynh không để ý đến các trào lưu của tuổi trước dậy thì - lứa tuổi chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ bạn bè, nếu không giống mọi người xung quanh sẽ cảm thấy rất lạc lõng. Có nữ sinh lén lấy mấy chục ngàn đồng trong túi bố để mua chiếc khăn mà các bạn gái trong lớp đều có. Người bố phát hiện mất tiền liền tra hỏi các con. Vì sợ hãi, cô bé không dám nhận lỗi. Cậu em biết thừa chị lấy nhưng vẫn nhận tội thay. Bố hỏi lấy trộm tiền để làm gì, thằng bé không trả lời được nên bị một trận đòn thừa sống thiếu chết. Khi chị bôi thuốc cho, cậu bảo: “Chị đừng khóc kẻo lộ chuyện”. Đấy, em trai biết tâm lý con gái tuổi ô mai nhưng chắc gì bố đã biết? Chỉ vì bạn cùng trang lứa ai cũng có món đồ mà mình không có, một thiếu nữ ngoan hiền có thể lấy cắp tiền mồ hôi nước mắt của bố mình. Thậm chí tìm mọi cách để có bằng được số tiền đó cho “bằng chị bằng em”, kể cả bị “má mì” dụ dỗ (con trai có tí tiền là hỏng, con gái hỏng tí là... có tiền). Cha mẹ khen để giúp con phát huy những điểm tốt và phạt để con ngoan hơn, tự giác hơn. Thế nhưng khen con quá nhiều chưa chắc đã tốt, phạt con thật nặng chưa hẳn là hay. Hai cách dạy con không hiệu quả phụ huynh có thể tham khảo: Quá hà khắc Áp dụng nguyên xi đường lối dạy con của “cha mẹ hồi đó” (“dạy người bằng roi, dạy voi bằng búa”, “già đòn, non nhẽ”, “thương cho roi cho vọt”) nên cha mẹ có nhiều câu nói và hành vi áp đặt, bất chấp nguyện vọng của con khiến con phản ứng. Cha mẹ càng “quân sự”, con nói dối càng “chuyên nghiệp”. Khi trẻ phạm sai lầm mà phụ huynh trừng phạt vào thân thể (quát mắng ầm ĩ, đánh, trói, tát, bắt quỳ gối, bỏ đói...), làm con mất mặt trước đám đông thì hậu quả là trẻ sẽ trở nên hung hăng hoặc bất mãn, cộc cằn, chai lì và rắn mặt hơn, biến thành kẻ chuyên đi bắt nạt bạn, hoặc ngược lại chỉ biết ngồi im để bạn đánh. Bởi vũ lực chỉ làm trẻ sợ và đề phòng chứ không giúp trẻ nhận ra lỗi lầm và muốn sửa chữa. Hơn nữa, dùng đòn roi là cha mẹ đánh mất cơ hội trở thành bạn của con - điều vô cùng quan trọng khi nuôi dạy con ở tuổi này. Mầm mống bạo lực làm trẻ tưởng lớn lên sẽ được phép “vô tư” đánh đập những người mình yêu thương. Chẳng thế mà ở gia đình nọ, hằng ngày chứng kiến cảnh bố ruột say xỉn về nhà đánh mẹ, người con cả nghĩ rằng: đàn bà là phải được “dạy” đến nơi đến chốn, em kế quyết định lớn lên không lấy vợ và em út tự nhủ sẽ không đời nào làm vợ đau. Về tâm lý, nữ sinh cấp II đã biết ngắm vuốt, làm điệu, mơ mộng, để ý đến người khác phái. Con trai bắt đầu quan tâm giới tính, luôn sẵn sàng ra tay giúp đỡ người khác, thể hiện chí khí nam nhi của mình. Tâm tính thay đổi thất thường: dễ kích động, lòng tự ái cao, hay chống đối người cùng phái (cha, anh, thầy giáo, người phụ trách...). Bốc đồng, đụng chuyện là nổi máu anh hùng nên dễ sa đà hoặc bị kẻ xấu lôi kéo, lợi dụng. Một khi lòng tự trọng bị tổn thương, trẻ có thể làm điều dại dột, đánh nhau, bỏ học, đi hoang, bán dâm, giết người, thậm chí tìm đến cái chết. Con ở tuổi “dở sống dở chín”, phụ huynh hãy nhớ lại tuổi nhỏ của mình năm xưa để thấu hiểu và thông cảm với con hơn. Luôn can đảm biết nuốt giận và tự chủ, kỷ luật nghiêm minh nhưng không dùng nhục hình với con. Đừng quên rằng sẽ là cả một đại họa cho toàn gia đình cũng như cho chính con cái nếu vì lầm lỗi của cha mẹ (quá tự ái, quá nóng giận, thiếu tự chủ trong lời nói, hành động) mà để mất con cái! Cưng chiều thái quá Vì muốn sửa sai lối giáo dục của “cha mẹ hồi đó” nên cha mẹ buông lỏng quản lý, cho con quá nhiều tự do và quyền hạn, dung túng thói xấu của con. Thổi phồng thành tích của con khiến lời khen của cha mẹ trở nên mất tác dụng, chỉ khiến trẻ thêm huênh hoang, tự cao, trịch thượng, háo danh. Thưởng vô tội vạ, con làm việc gì cũng khen tấm tắc và tặng quà khiến nó thấy nhàm chán và tỏ ra thờ ơ, đồng thời liên tục “leo thang” đòi mua thêm những thứ mình thích. “Mua chuộc”, “thưởng nóng” bằng tiền khác nào ngầm tác động đến mục tiêu rèn luyện của trẻ là vì tiền thưởng. Trẻ mất dần động cơ phấn đấu khi không nhận được món tiền như ý muốn hoặc tiến tới ra điều kiện với cha mẹ: “Nếu không mua cho con thứ này, con sẽ không làm việc nọ”. Không quá lời khi một chuyên gia nhận xét: nhiều “học sinh giàu vượt sướng” là “một lớp người nô lệ, một thế hệ ăn bám” chẳng chịu lớn, chây lười, suốt ngày ỷ lại, lập gia đình thì không biết lo cho mình chứ đừng nói lo cho người khác, khi gặp thất bại thì quay lại trách ngược cha mẹ mình. Kể tội con và kể lể công lao không mang lại kết quả răn dạy như mong muốn, mà còn khơi dậy trong trẻ cảm giác chán ghét gia đình. Hạ uy tín của người kia cũng như của bản thân, chẳng hạn khi nói với con: “Chờ bố về, mẹ sẽ cho một trận!” là mẹ đã vô tình hạ thấp bản thân hoặc bố gạt ngang: “Mẹ thì biết cái gì!” khiến con đâm nhờn với mẹ. Dạy con thiếu nhất quán, cùng một lỗi lần này bực thì xử nặng, lần khác vui thì bỏ qua. Bố phạt con thì mẹ phản đối ngay trước mặt khiến trẻ ấm ức và không tâm phục khẩu phục, dẫn tới có thái độ chống đối, thiếu lễ phép. Đằng sau một thiếu niên “có vấn đề” là một gia đình có vấn đề. Các cậu bé và cô bé sẽ mang toàn bộ vốn liếng tuổi 12 bước vào tuổi teen để chuẩn bị trở thành chàng trai và cô gái, từ đó quyết định con đường sống của mình, kể cả việc lựa chọn bạn đời và nghề nghiệp. Cha mẹ phải phấn đấu trở thành người mà mình muốn con trở thành mai sau, đừng dạy con bằng điệp khúc “cha mẹ hồi đó...”. |
