Bị oxi hóa là gì

• Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!

Quảng cáo

- Trước hết xác định số oxi hóa.

Nếu trong phản ứng có chứa một hoặc nhiều nguyên tố có số oxi hóa thay đổi thì phản ứng đó thuộc loại oxi hóa – khử

- Chất oxi hóa là chất nhận e (ứng với số oxi hóa giảm)

- Chất khử là chất nhường e ( ứng với số oxi hóa tăng)

Cần nhớ: khử cho – O nhận

Tên của chất và tên quá trình ngược nhau

Chất khử (cho e) - ứng với quá trình oxi hóa.

Chất oxi hóa (nhận e) - ứng với quá trình khử.

Ví dụ 1: Cho phản ứng: Ca + Cl2 → CaCl2 .

Kết luận nào sau đây đúng?

A. Mỗi nguyên tử Ca nhận 2e.

B. Mỗi nguyên tử Cl nhận 2e.

C. Mỗi phân tử Cl2 nhường 2e.

D. Mỗi nguyên tử Ca nhường 2e.

Hướng dẫn:

Ca → Ca2++2e

Cl2 + 2.1e → 2Cl-

⇒ Chọn D

Quảng cáo

Ví dụ 2: Trong phản ứng: CaCO3 → CaO + CO2 , nguyên tố cacbon

A. Chỉ bị oxi hóa.

B. Chỉ bị khử.

C. Vừa bị oxi hóa, vừa bị khử.

D. Không bị oxi hóa, cũng không bị khử.

Hướng dẫn:

C+4 → C+4

⇒ Chọn D

Ví dụ 3: Trong phản ứng: Cu + 2H2SO4(đặc, nóng) → CuSO4 + SO2 + 2H2 O, axit sunfuric

A. là chất oxi hóa.

B. vừa là chất oxi hóa, vừa là chất tạo môi trường.

C. là chất khử.

D. vừa là chất khử, vừa là chất tạo môi trường.

Hướng dẫn:

S+6 → S+4 ⇒ H2SO4 đóng vai trò là chất oxi hóa

Mặt khác SO42- đóng vai trò môi trường để tao muối CuSO4

⇒ Chọn B

Quảng cáo

Ví dụ 4. Trong phản ứng dưới đây, vai trò của H2S là :

2FeCl3 + H2S → 2FeCl2 + S + 2HCl

A. chất oxi hóa.       B. chất khử.        C. Axit.        D. vừa axit vừa khử.

Hướng dẫn:

Đáp án B

Ví dụ 5. Cho các phản ứng sau, phản ứng nào là phản ứng oxi hóa – khử. Hãy xác định chất khử, chất oxi hóa

a) 2KMnO4 + 16HCl → 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

b) BaO + H2O → Ba(OH)2

c) CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O

d) 2NaI + Cl2 → 2NaCl + I2

e) Br2 + 2KOH → KBr + KBrO + H2O

Hướng dẫn:

Phản ứng oxi hóa – khử là a, d, e vì có sự thay đổi số oxi hóa giữa các nguyên tố.

Câu 1. Cho các chất và ion sau : Zn ; Cl2 ; FeO ; Fe2O3 ; SO2 ; H2S ; Fe2+ ; Cu2+ ; Ag+. Số lượng chất và ion vừa đóng vai trò chất khử, vừa đóng vai trò chất oxi hóa là :

A. 2.        B. 8.        C. 6.        D. 4.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Các chất vừa đóng vai trò chất khử, vừa đóng vai trò chất oxi hóa là: Cl2, FeO ; SO2 ; Fe2+

Câu 2. Cho phản ứng: 4HNO3 đặc nóng + Cu → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O.

Trong phản ứng trên, HNO3 đóng vai trò là :

A. chất oxi hóa.        B. axit.

C. môi trường.        D. chất oxi hóa và môi trường.

Hiển thị đáp án

Câu 3. Cho dãy các chất và ion : Cl2, F2, SO2, Na+, Ca2+, Fe2+, Al3+, Mn2+, S2-, Cl-. Số chất và ion trong dãy đều có tính oxi hoá và tính khử là :

A. 3.        B. 4.        C. 6.        D. 5.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Các chất vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa là: Cl2, SO2, Fe2+, Mn2+

Các chất chỉ có tính oxi hóa: F2, Na+, Ca2+, Al3+

Các chất chỉ có tính khử: S2-, Cl-

Câu 4. Trong phản ứng dưới đây, H2SO4 đóng vai trò là :

Fe3O4 + H2SO4 đặc → Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O

A. chất oxi hóa.        B. chất khử.

C. chất oxi hóa và môi trường.        D. chất khử và môi trường.

Hiển thị đáp án

Câu 5. Trong phản ứng dưới đây, chất bị oxi hóa là :

6KI + 2KMnO4 + 4H2O → 3I2 + 2MnO2 + 8KOH

A. KI.        B. I2.        C. H2O.        D. KMnO4.

Hiển thị đáp án

Câu 6. Xác định chất khử, chất oxi hóa và hoàn thành phương trình phản ứng sau:

MnO2 + HCl → MnCl2 + Cl2 + H2O

Hiển thị đáp án

Đáp án:

Câu 7. Trong phản ứng dưới đây, vai trò của HBr là gì ?

KClO3 + 6HBr → 3Br2 + KCl + 3H2O

A. vừa là chất oxi hóa, vừa là môi trường.

B. là chất khử.

C. vừa là chất khử, vừa là môi trường.

D. là chất oxi hóa.

Hiển thị đáp án

Câu 8. Cho Cu tác dụng với dung dịch chứa H2SO4 loãng và NaNO3, vai trò của NaNO3 trong phản ứng là :

A. chất xúc tác.       B. môi trường.        C. chất oxi hoá.       D. chất khử.

Hiển thị đáp án

Câu 9. Xác định quá trình khử, quá trình oxi hóa và cân bằng phản ứng sau :

Cu + HNO3 → Cu(NO3)2 + NO2 + H2O

Hiển thị đáp án

Đáp án:

Câu 10. Trong phản ứng dưới đây, vai trò của NO2 là gì ?

2NO2 + 2NaOH → NaNO3 + NaNO2 + H2O

A. chỉ bị oxi hoá.

B. chỉ bị khử.

C. không bị oxi hóa, không bị khử.

D. vừa bị oxi hóa, vừa bị khử.

Hiển thị đáp án

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 10 có trong đề thi THPT Quốc gia khác:

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

• Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

phan-ung-hoa-hoc-phan-ung-oxi-hoa-khu.jsp

Trong chương trình hóa học lớp 10 có bài về phản ứng oxi hóa khử với nhiều kiến thức quan trọng. Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp các em tìm hiểu chất oxi hóa là gì cũng như hướng dẫn giải một số bài tập có liên quan để giúp các em có thể củng cố và nắm chắc kiến thức của mình. 

Phản ứng oxi hóa khử, chất oxi hóa là gì, chất khử là gì?

Khái niệm chất oxi hóa là gì?

Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng hóa học diễn ra sự chuyển các electron giữa các chất trong phản ứng đó. Hay nói cách khác đây là phản ứng hóa học thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố.

Tìm hiểu chất oxi hóa chất khử là gì? Phản ứng oxi hóa khử?

Trong phản ứng oxi hóa khử có một số khái niệm cơ bản về chất oxi hóa chất khử như sau:

• Chất oxi hóa là đơn chất oxi hoặc là những chất nhường oxi trong phản ứng (chất nhận electron)
• Chất khử (bị oxi hóa) là chất lấy oxi của chất khác trong phản ứng oxi hóa khử (nhường electron)

Ví dụ:

CuO + H2 → Cu + H20

Chất oxi hóa: CuO

Chất khử: H2

Mg + CO2 → MgO + C

Chất oxi hóa: CO2

Chất khử: Mg

• Quá trình oxi hóa là quá trình nhường electron còn ngược lại sự khử là quá trình thu nhận electron.

Ví dụ: về quá trình thay đổi số oxi hóa trong các phản ứng oxi hóa khử:

Fe0 → Fe2+ + 2e

Trong đó: sắt đóng vai trò là chất khử, quá trình Fe nhường electron làm tăng số hóa trị được gọi là sự oxi hóa nguyên tử sắt. 

Cu2+ + 2e → Cu

Số hóa trị của đồng giảm từ +2 về 0 nên đồng là chất oxi hóa, quá trình làm giảm số oxi hóa của đồng được gọi là sự khử đồng. Đồng nhận electron là chất oxi hóa, quá trình đồng nhận electron là sự khử ion đồng.

Chất oxi hóa và chất khử là gì trong phản ứng tạo ra Fe2O3

Ví dụ về phản ứng oxi hóa khử – chất oxi hóa là gì?

Xét phản ứng tạo ra Fe2O3 (Sắt (III) oxide): 4Fe + 3O2 → 2Fe2O3

Hóa trị của Fe chuyển từ 0 thành 3+ còn hóa trị của oxi giảm từ 0 thành 2-. Các thay đổi này diễn ra đồng thời gồm quá trình oxi hóa (Fe0 → Fe3+ + 3e−) và quá trình khử (O2 + 4e− → 2O2−). 

Trong ví dụ này, Fe nhường electron nên là chất bị oxi hóa (chất khử) còn O2 là chất nhận electron từ Fe nên được gọi là chất oxi hóa.

>> Xem thêm:

SiO2 là oxit gì? Tính chất và ứng dụng của SiO2

Ag3PO4 màu gì? Ứng dụng của hợp chất Ag3PO4

Al(OH)3 kết tủa màu gì? Tính chất của Al(OH)3

Các chất khử và chất oxi hóa thường gặp trong các phản ứng oxi hóa khử

Các chất oxi hóa thường gặp

Hiểu rõ chất oxi hóa là gì? Các chất oxi hóa mạnh trong các phản ứng như:

• O-2, H2O2, hydroxyl
• ClO–, các hypohalite khác
• I, nhóm nguyên tố halogen
• Clorit, ClO- 3, perchlorat (hợp chất hóa học có ion perchlorat ClO−4), các hợp chất halogen
• Muối MnO4–
• H2CrO4, dicromic, các hợp chất cromat/dicromat…
• OsO4
• N2O

Có những chất khử thường gặp

1. Kim loại

Tất cả các kim loại đều là chất khử để tạo thành hợp chất của kim loại (kim loại mang hóa trị dương). 

Trong một phản ứng có kim loại tham gia thì thường là phản ứng oxi hóa khử, kim loại luôn đóng vai trò nhường electron:

Chất có tính oxi hóa mạnh nhất trong các kim loại là gì?

• Kim loại có thể khử các phi kim (F2, Cl2, O2, S, H2,…) tạo muối hoặc oxit
• Khử ion H+ của axit thông thường tạo thành muối và H2
• Kim loại kiềm ( Li, Na, K, Rb, Cs, F) và kim loại kiềm thổ (Ca, Sr, Ba, Ra) khử nước ở nhiệt độ thường để tạo thành hidroxit kim loại + H2
• Các kim loại đứng trước hidro trong dãy điện hóa khử được hơi nước (ở nhiệt độ cao) để tạo thành oxit kim loại và H2
• Trừ vàng, bạch kim còn lại các kim loại khử được axit có tính oxi hóa mạnh như HNO3, H2SO4 để tạo muối, NO2, NO hoặc SO2, H2O
• Kim loại mạnh khử được các ion kim loại yếu hơn (trừ kim loại kiềm, kiềm thổ)
• Kim loại mạnh khử được oxit kim loại yếu hơn, thường gặp nhất là phản ứng nhiệt nhôm
• Các kim loại có oxit lưỡng tính khử được các dung dịch kiềm tạo thành muối và H2

2. Hợp chất của kim loại

Các hợp chất của kim loại có kim loại mang hóa trị trung gian như Fe(II) trong FeO, Fe(OH)2, FeS, Cu2O,… để tạo thành hợp chất của kim loại có số oxi hóa cao hơn:

4Fe+2O + O20 (nhiệt độ) ⟶ 2Fe2+3O3-2

Trong phản ứng trên, chất oxi hóa là gì, chất khử là gì?

Chất khử: FeO

Chất oxi hóa: O2

H2SO4 là chất có tính oxi hóa mạnh nhất

3. Phi kim

Một số phi kim như H2, C, S, Cl2,… sẽ bị oxi hóa bởi oxit kim loại, O2, HNO3, H2SO4 để tạo thành các hợp chất của phi kim (mang hóa trị dương):

H2 + CuO (nhiệt độ) ⟶ H2O + Cu

Cl2 + H2O ⟶ HCl + HClO

4. Hợp chất của phi kim hóa trị trung gian

Một số hợp chất của phi kim hóa trị trung gian (CO, NO2, SO2, FeS2, C2H4,…) bị oxi hóa tạo thành hợp chất của phi kim có số hóa trị cao hơn:

2C+2O + O20(nhiệt độ) ⟶ 2C+4O2-2

Với phản ứng trên, chất oxi hóa là gì, chất khử là gì?

Chất oxi hóa: O2

Chất khử: CO

5. Các hợp chất của phi kim có hóa trị thấp nhất

Các hợp chất của phi kim có hóa trị thấp nhất (Cl–, HCl, H2S, NH3, NaH, CaH2,…) bị oxi hóa tạo thành phi kim đơn chất có số hóa trị của phi kim cao hơn:               

4HCl-1 (đặc) + Mn+4O2 (nhiệt độ) → Cl20 + Mn+2Cl2 + 2H2O

Chất oxi hóa là: MnO2

Chất khử: HCl

Cách lập phương trình của phản ứng oxi hóa khử – Chất oxi hóa là gì?

Những hướng dẫn sau đây sẽ giúp các em học sinh lập được phương trình phản ứng hóa học, cân bằng phương trình hoặc xác định có phải phản ứng oxi hóa khử hay không.

Một ví dụ cân bằng chất oxi hóa và chất khử trong phản ứng oxi hóa khử

Nếu có một hoặc nhiều nguyên tố bị thay đổi hóa trị thì đó là phản ứng oxi hóa khử. Trong đó, chất có số oxi hóa giảm là chất oxi hóa còn chất có số oxi hóa tăng là chất khử. (mẹo nhớ: khử cho (electron) – O nhận):

Bước 1: Xác định số oxi hóa của các nguyên tố: Sau khi điền được số oxi hóa sẽ giúp các em xác định và tìm ra chất oxi hóa và chất khử. 

Bước 2: Viết quá trình oxi hóa, quá trình khử và cân bằng

Bước 3: Tìm hệ số sao cho tổng số electron trước phản ứng bằng tổng số electron sau khi phản ứng oxi hóa xảy ra

Bước 4: Đặt các hệ số của các chất oxi hóa, chất khử vào sơ đồ để tính hệ số các chất khác, cân bằng số nguyên tử các nguyên tố, cân bằng điện tích để hoàn thành phương trình phản ứng hóa học.

Phản ứng oxi hóa khử có ý nghĩa gì? – chất oxi hóa là gì

Phản ứng oxi hóa khử là một trong những phản ứng rất quan trọng trong đời sống hiện nay. Phản ứng này là cơ sở cho:

• Quá trình hô hấp, quang hợp (hút vào CO2, thải ra O2 của thực vật) cùng với các quá trình trao đổi chất khác, các phản ứng sinh học,… đều lấy cơ sở từ những phản ứng oxi hóa khử.

Quá trình luyện kim, sản xuất phân bón,… ứng dụng các phản ứng oxi hóa khử

• Cùng với đó, các quá trình đốt cháy nhiên liệu bên trong các động cơ, máy móc, quá trình điện phân, các phản ứng trong PIN, acquy,…
• Quá trình sản xuất, luyện kim, sản xuất hóa chất, các loại dược phẩm, phân bón hóa học, thuốc trừ sâu,…

Nếu như các em học tốt và hiểu sâu về phản ứng này có thể giải thích các hiện tượng, quá trình trong tự nhiên một cách dễ dàng hơn.

Gợi ý giải một số bài tập về phản ứng oxi hóa trong sách giáo khoa Hóa học 10

Sau khi hiểu rõ khái niệm chất oxi hóa là gì? chất khử là gì? các em hãy cùng làm một số bài tập dưới đây:

Câu 1: Trong các phản ứng dưới đây, đâu là phản ứng oxi hóa khử?

1. 2HgO (nhiệt độ) ⟶ 2Hg + O2

B.CaCO3 (nhiệt độ) ⟶ CaO + CO2

1. 2Al(OH)3 (nhiệt độ) ⟶ Al2O3 + 3H2O
2. 2NaHCO3 (nhiệt độ) ⟶ 2Hg + O2

Đáp án: A vì:

Hg2+ + 2e ⟶ Hg0

2O2- ⟶ O2 + 4e

Câu 2: Trong các phản ứng sau đây, phản ứng nào mà NH3 không đóng vai trò là chất khử?

1. 4NH3 + 5O2→ 4NO + 6H2O
2. 2NH3 + 3Cl2→ N2 + 6HCl
3. 2NH3 + 3CuO → 3Cu + N2+ 3H2O
4. 2NH3 + H2O2+ MnSO4 → MnO2 + (NH4)2SO4

Đáp án: D Vì trước và sau phản ứng, NH3 không thay đổi số oxi hóa

Phương trình phản ứng 2NH3 + H2O2+ MnSO4 → MnO2 + (NH4)2SO4

Câu 3: Các phản ứng dưới đây, phản ứng nào là phản ứng oxi hóa khử?

1. HNO3 + NaOH → NaNO3 + H2O
2. N2O5 + H2O → 2HNO3
3. 2HNO3 + 3H2S → 3S + 2NO + 4H2O
4. 2Fe(OH)3 → Fe2O3 + 3H2O

Đáp án: C Vì số hóa trị của các nguyên tố thay đổi trước và sau phản ứng:

2HN+5O3 + 3H2S-2 → 3S0 + 2N+2O + 4H2O

Câu 4: Trong phản ứng oxi hóa khử: 3NO2 + H2O → 2HNO3 + NO, NO2 đóng vai trò là:

1. Chỉ là chất oxi hóa
2. Chỉ là chất khử
3. Vừa là chất oxi hóa, vừa là chất khử
4. Không là chất oxi hóa, không là chất khử

Đáp án: C NO2 là chất oxi hóa nhưng cũng là chất khử vì:

N+4 + 2e ⟶ N+2

N+4 ⟶ N+5 + 1e

Câu 5: Cần bao nhiêu gam đồng để có thể hòa tan hoàn toàn bạc trong 85ml dung dịch AgNO3 0,15M?

Đáp án:

Theo đề bài: VAgNO3 = 85ml = 0,085l 

=> nAgNO3 = 0,15*0,085 – 0,01275 mol

Ta có phương trình phản ứng:

Cu + 2AgNO3 ⟶ Cu(NO3)2 + 2Ag

Theo đó, ta thấy:

nCu = ½ nAgNO3 = ½ 0,01275 = 0,006375 mol

=> Số gam Cu cần tham gia phản ứng: mCu = 0,006375*64 = 0,408 gam

NH3 là chất oxi hóa mạnh hay là chất khử?

Câu 6: Trong các phát biểu dưới đây về NH3, phát biểu nào đúng?

1. NH3 là chất khử mạnh
2. NH3 là chất oxi hóa mạnh
3. NH3 có tính khử mạnh, oxi hóa yếu
4. NH3 là chất có tính oxi hóa mạnh, tính khử yếu

Đáp án: A

Câu 7: Trong những chất dưới đây, chất nào oxi hóa được H2O?

Đáp án: A

Câu 8: Al + NaOH chất oxi hóa nhôm là chất nào?

1. NaOH
2. NaOH hoặc H2O
3. H2O
4. Cả NaOH và H2O

Đáp án: C

Câu 9: Viết PTHH chứng minh S là chất oxi hóa và PTHH chứng minh S là chất khử?

Đáp án:

Phương trình chứng minh S là chất oxi hóa, chất khử

Với những kiến thức vừa rồi, chúng tôi hy vọng đã giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về câu hỏi chất oxi hóa là gì? phản ứng oxi hóa là gì để có thể học tập tốt hơn. Và đừng quên theo dõi thietbiruaxegiare.net để học tốt hơn mỗi ngày nhé!