Trước khi biết mọi thứ, bạn phải biết mình là ai - điểm mạnh, điểm yếu, nguyện vọng, động lực, đức tin và nhận thức cá nhân của bạn là gì. Bạn phải gắn kết chúng với cảm xúc của mình. Nói cách khác, bạn phải tự hiểu được chính mình.
Bạn phải có khả năng để tự xem xét nội tâm.
Khái niệm tự nhận thức hay tự biết mình đã xuất hiện từ lâu nhưng đa số mọi người lờ nó đi.
Ngày nay, các nhà lãnh đạo mang tầm thế giới, giám đốc điều hành doanh nghiệp, nhà quản lý và hầu như bất cứ ai nắm giữ những vị trí quyền lực đều nhận thức được tầm quan trọng của việc tự nhận thức.
Trí tuệ cảm xúc (Emotional intelligence) đã trở thành một khía cạnh rất quan trọng trong tính cách của mỗi người. Ngay cả khi tìm kiếm một công việc, ví dụ, nhà tuyển dụng không còn chỉ dựa vào hồ sơ để đánh giá trí tuệ và khả năng, cũng như kỹ năng và chuyên môn của ứng viên, mà họ xét đến yếu tố trí tuệ cảm xúc, và một trong những khía cạnh của trí tuệ cảm xúc là sự tự nhận thức.
Khái niệm tự nhận thức thường khá khó hiểu. Cái nhìn hạn chế khiến chúng ta nghĩ rằng nó chỉ đơn giản là biết mình là ai, mình có gì và thiếu gì. Nhưng tự nhận thức thực sự còn hơn thế nữa.
Một người có khả năng tự nhận thức là người:
- Biết được bản thân giỏi gì và còn thiếu sót gì
- Nhận thức được bản thân còn phải học hỏi rất nhiều
- Sẵn sàng thừa nhận rằng bản thân không biết đáp án hoặc chưa có giải pháp cho một vấn đề của mình
- Mắc lỗi, nhận ra lỗi và sửa lỗi
- Thực sự lắng nghe trong các cuộc trò chuyện và biết hỏi những câu hỏi đúng và cần thiết.
- Nghĩ trước khi làm, xem xét việc làm của bản thân sẽ ảnh hưởng đến người khác như thế nào
- Có khả năng nhận thức được những biểu hiện hoặc cử chỉ tinh tế không bằng lời của người khác trong giao tiếp xã hội
Tự nhận thức không phải là một kỹ năng chỉ dành riêng cho những doanh nhân hoặc các chuyên gia, tự nhận thức còn là một khả năng mà tất cả con người cần phải có.
Hãy xem video này và nghĩ về một số câu hỏi sau: Tôi là ai? Tôi đang làm gì? Tôi đang ở đâu? TẦM QUAN TRỌNG CỦA TỰ NHẬN THỨC
"Biết mình" là một cụm từ mà bạn có lẽ đã nghe nhiều lần, và thậm chí bạn có thể nghĩ rằng bạn hiểu rõ chính bản thân mình.
Tuy nhiên, khi bạn nghiên cứu sâu hơn, bạn sẽ ngạc nhiên trước những gì bạn phát hiện ra. Bạn thậm chí có thể nghĩ rằng, tại một điểm nào đó liệu người mà bạn đang nhìn thấy trước gương thực sự là chính bạn hay không. Nếu bạn hiểu điều này, bạn phải khen ngợi chính mình đi, điều đó có nghĩa là bạn đang bắt đầu biết tự nhận thức.
Tại sao tự nhận thức lại quan trọng vậy? Chúng ta được gì từ điều đó? Nó có đủ để giúp ta có ý thức mơ hồ rằng chúng ta là ai, chúng ta muốn gì, chúng ta cảm nhận được gì và chúng ta có nguồn gốc từ đâu? Điều đó liệu có là đủ. Suy cho cùng, cuộc sống không phải là một cuộc hành trình dài để khám phá sao? Nên bạn được phép mơ hồ về con người mình chăng?
Ừ thì, điều đó cũng không hẳn sai, nhưng hành trình đã bắt đầu, và nếu bạn đã đi trên con đường đó, bạn cũng có thể bắt đầu hành trình khám phá tự nhận thức của chính bản thân bạn.
Vì vậy, chúng ta nên biết lý do tại sao tự nhận thức lại quan trọng đến vậy.
- Tự cải thiện: Tự cải thiện được coi là mục đích chính của việc tự xem xét nội tâm. Chúng ta không thể biết rằng bản thân chúng ta cần thay đổi gì, trừ khi chúng ta nhận ra mình làm gì sai hay còn thiếu sót gì, và vì thế cần phải tự xem xét bản thân. Khi bạn tự ý thức, bạn biết và hiểu những thất bại, điểm yếu và sai sót của chính mình. Một khi bạn đã biết những điều đó là gì, bạn mới có thể sửa đổi và tiến bộ.
- Xác lập danh tính và cá tính của bạn: Nhiều người sống cả đời nhưng không hoàn toàn chắc chắn về mục đích sống của mình, nữa là những mong muốn hay mục tiêu ngắn hạn. Vì vậy, họ thường bị mắc kẹt khi bản thân do dự, và kết quả là họ chần chừ và đứng nguyên tại chỗ. Họ không biết họ là ai, vậy thì sao họ có thể mong chờ việc di đến một nơi nào đó? Nếu bạn biết mình là ai và bạn rõ ràng về danh tính của bạn, bạn sẽ tự tin hơn trong việc đưa ra các lựa chọn và quyết định quan trọng, trong hành động và trong các mối quan hệ với người khác. Bạn có thể xác định điểm mạnh của bản thân, vì vậy bạn biết cách nhờ những điều đó mà tiến bộ. Bạn cho phép bản thân thay đổi vì bạn biết rõ bạn muốn cải thiện những gì ở bản thân mình. Cuối cùng, điều này sẽ làm bạn tận hưởng sự độc đáo của riêng mình.
- Thiết lập mục tiêu: Tự nhận thức là bước đầu tiên để bạn làm chủ cuộc sống của bạn. Bạn có thể tạo ra chính xác những gì bạn muốn bởi vì bạn BIẾT bạn muốn gì. Tự nhận thức sẽ hướng bạn đến những gì bạn cần và dẫn bạn đi đúng hướng. Vì bạn kiểm soát được cảm xúc nên bạn sẽ biết khi nào cần tập trung suy nghĩ và nỗ lực. Bạn có thể thiết lập những mục tiêu và nỗ lực để đạt được từng mục tiêu một.
- Mối quan hệ hài hòa: Dù là mối quan hệ cá nhân hay quan hệ trong công việc đều có rất nhiều vấn đề, chúng ta dễ bị rối loạn tình cảm và biến động. Nếu bạn kiểm soát được cảm xúc của mình, bạn cũng có thể kiểm soát mối quan hệ của mình. Hiểu được mối quan hệ là đặc điểm của một cá nhân biết tự nhận thức, vì nó nghĩa là bạn có thể dễ dàng thích nghi với môi trường nơi bạn phải giao tiếp với nhiều người khác.
Riêng các nhà lãnh đạo được cho là có mức độ tự nhận thức cao, bởi vì họ không thể lãnh đạo nếu thiếu tự nhận thức. Tự nhận thức được xem là mục đích và cái chất của một nhà lãnh đạo, giúp họ cởi mở hơn và sẵn sàng tin tưởng. Bằng cách này, họ ở vị thế tốt nhất để duy trì sự cân bằng trong tổ chức mà họ lãnh đạo.
ÁP DỤNG CỬA SỔ JOHARI TRONG TỰ NHẬN THỨC
Chúng ta không thể nói về tự nhận thức mà không đề cập đến cửa sổ Johari, một mô hình phổ biến để tăng cường hiểu biết giữa từng cá nhân hoặc cá nhân với tập thể. Đây được coi là một mô hình rất hữu ích cho việc phân tích để cải thiện sự tự nhận thức.
Mô hình Cửa sổ Johari gồm một khung với 4 ô:
- Ô Mở - Những gì một người biết về mình và những người khác cũng biết. Phần này được coi là một cuốn sách mở. Mọi người, đặc biệt là bạn, đều biết về nó. Tất nhiên, có thể có sự khác biệt trong cách mà bạn nhìn nhận bản thân và cách những người khác nhìn nhận bạn, nhưng vấn đề là bạn nhận thức được nó, và những người khác cũng vậy.
- Ô Mù -Những gì một người không biết về bản thân nhưng những người khác lại biết. Có những điều mà người khác nhìn thấy ở bạn, nhưng bạn hoàn toàn không hay biết. Ví dụ, một số người thấy bạn là một người kiêu ngạo trong khi bạn nghĩ rằng bạn chỉ đơn giản là tự tin. Hoặc có thể mọi người nghĩ rằng bạn có tiềm năng trở thành một nhà lãnh đạo tốt nếu bạn cố gắng, trong khi lãnh đạo lại là một khái niệm nghe rất rất xa lạ và đáng sợ với bạn.
- Ô Ẩn - Những gì một người biết về bản thân mình nhưng người khác không thể thấy. Đây là những phần bạn giữ kín và không thể hiện ra với người khác vì những lý do chỉ có thể mình bạn mới biết. Có những người sống hai cuộc đời, một mặt họ thể hiện với những người xung quanh, còn một mặt thì giữ kín chỉ bản thân mình biết.
- Ô Đóng - những gì mà một người không biết về bản thân mình và người khác cũng không biết. Đây là phần mà tất cả chúng ta đều không biết. Khi con người “tự bạch”, cả bản thân người đó và những người xung quanh đều ngạc nhiên.
Các nhóm cá nhân, nhân viên và nhà quản lý thường hoàn thành cửa sổ Johari này để hiểu mức độ tự nhận thức của chính họ. Mô hình này cũng được sử dụng rộng rãi trong môi trường làm việc của công ty, nhằm mục đích cải thiện phát triển cá nhân, kỹ năng giao tiếp, mối quan hệ giữa các cá nhân, và làm việc theo nhóm của mỗi nhân viên.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÁT TRIỂN TỰ NHẬN THỨC
Mặc dù có rất nhiều sách hướng dẫn cách để phát triển sự tự nhận thức. Sự thực thì tự nhận thức không phải là điều mà bạn có thể học theo cách thông thường, cũng không chỉ đơn giản đọc một vài cuốn sách là được.
Để phát triển sự tự nhận thức cần có thời gian và rất nhiều nỗ lực. Nó đòi hỏi bạn phải thực hành rất nhiều, và phải chú ý đến tính cách và hành vi của bản thân, và điều này liên quan đến các yếu tố bên ngoài như thế nào.
Đây là cách bạn nâng cao tự nhận thức. NHẬN BIẾT ĐIỂM MẠNH VÀ ĐIỂM YẾU
Hãy nhìn vào chính bản thân bạn và xác định những đặc điểm và tính cách mà bạn nghĩ là thế mạnh của bạn.
Bây giờ hãy nhìn vào những thói quen mà bạn cho là những điểm yếu của bạn.
Đồng thời, bạn cũng phải biết những ưu tiên và kế hoạch của bản thân. Điều quan trọng đối với bạn là gì? Những gì được ưu tiên hơn?
- Quan sát: Đừng bao giờ đánh giá thấp sức mạnh của sự quan sát. Tất nhiên, bạn nên bắt đầu từ quan sát chính mình. Trong mỗi tình huống bạn hành động như thế nào? Cũng như cách mà bạn phản ứng với người khác? Hãy phóng tầm mắt của bạn ra ngoài. Những người khác phản ứng thế nào với bạn? Cách họ phản ứng với bạn sẽ hé lộ rất nhiều về bản thân bạn. Ví dụ: nếu bạn để ý đến hành động của những người xung quanh bạn, điều này cho thấy bạn có thể dễ dàng bị kích động. Nếu cấp dưới của bạn hiếm khi nói chuyện khi bạn ở quanh đó, và họ chỉ trò chuyện khi bạn đang ở ngoài phòng, thì điều đó có nghĩa là họ có vấn đề trong tương tác với bạn vì bạn cho họ cảm giác khó bắt chuyện.
- Ghi chép: Sẽ chẳng tổn hại gì nếu bạn ghi chép lại. Ghi chép nhật ký là một cách tuyệt vời để ghi lại hành trình nâng cao tự nhận thức của bạn. Hãy ghi chép lại những suy nghĩ, cảm xúc và cảm nhận của bạn; đồng thời coi đây như là nguồn tài liệu tham khảo. Đọc lại những gì bạn đã viết, và bạn có thể khám phá một điều gì đó về chính bản thân mình.
- Trải nghiệm mới: Trải nghiệm mới sẽ cho bạn thấy một vài điều về bản thân. Đây chính là bước ra khỏi vùng an toàn và thử nghiệm những điều bạn chưa từng làm. Bởi vì những điều này lạ lẫm với bạn, nên bạn phải thích ứng theo những cách mới và khác biệt mà bạn không bao giờ nghĩ là có thể. Du lịch cũng là một cách để khám phá những điều về bản thân bạn. Bạn có thể không biết trước rằng bạn muốn học ngôn ngữ mới cho đến khi bạn bắt đầu du lịch đến những vùng đất mới. Bạn cũng có thể khám phá ra rằng bạn có một sự quan tâm đặc biệt đến lịch sử và văn hóa.
- Test tính cách: Có rất nhiều bài kiểm tra tâm lý mà bạn có thể thử để đánh giá mức độ tự nhận thức của mình. Kết quả sẽ cho bạn biết liệu bạn có cần thay đổi không, và phạm trù nào bạn nên thay đổi. Một số ví dụ ở đây là Myers-Briggs và Predictive Index. Một trong những lý do khiến mọi người ngại thực hiện những bài kiểm tra này là vì (a) họ thấy lãng phí thời gian; (b) kết quả không nói lên được gì và do đó không thể tin tưởng hoàn toàn; và (c) họ sợ bản thân có thể không thích kết quả của bài test đó.
Bất cứ điều gì giúp bạn cải thiện nhân cách và sự tự nhận thức của mình sẽ không được coi là lãng phí thời gian.
Điều này đặc biệt đúng nếu bạn đang có kế hoạch nâng cao tự nhận thức; bạn sẽ cần tất cả sự giúp đỡ có thể. Bạn cũng phải lưu ý rằng, trong các bài kiểm tra này, không có câu trả lời đúng hay sai hoàn toàn. Chúng chỉ đơn giản được sử dụng để đánh giá tính cách của bạn.
Lý do thứ ba, và, khá là khó khăn. Nếu bạn có định kiến với kết quả đưa ra và bạn không mở lòng với những quan niệm được chứng minh là sai, thì rõ ràng bạn chưa phải là người biết tự nhận thức.
LẮNG NGHE TIẾNG NÓI TỪ BÊN TRONG
Có rất nhiều cách để làm điều này.
- Thiền: Điều này có thể đơn giản như hít vào hoặc thở ra, tập trung vào hơi thở của bạn, hoặc làm phức tạp như chìm trong ánh sáng của căn phòng, đóng cửa sổ, đốt nến và hương thơm, ngồi xuống và nhắm mắt lại, và ngẫm nghĩ. Phương pháp thiền phụ thuộc vào từng người, vào những gì bạn cảm thấy thoải mái nhất và điều gì có tác dụng với bạn. Thậm chí có những người đang xem công việc nhàm chán thường lệ như một phần của quá trình thiền định của họ. Sẽ dễ dàng hơn cho cho họ khi bản thân có thể ở trong trạng thái trầm ngâm suy nghĩ khi họ nói, viết thơ, khiêu vũ, vẽ tranh, hoặc dắt chó đi dạo.
- Yoga và thái cực quyền: Nếu bạn khỏe mạnh cả về thể chất và tâm hồn, bạn sẽ có cơ hội lớn hơn để nâng cao tự nhận thức. Cả hai phương pháp sẽ giúp cải thiện quan niệm và sức khoẻ của bạn cùng một lúc.
LẤY THÔNG TIN PHẢN HỒI
- Chủ động yêu cầu gia đình và bạn bè: Nếu bạn tò mò người khác nghĩ gì về bạn, hãy tiến về phía trước và hỏi họ. Chọn ra một số người trong gia đình và bạn bè mà bạn tin tưởng sẽ cho bạn câu trả lời trung thực và không thiên vị. Hãy hỏi họ rằng họ thực sự nghĩ gì về bạn và hành động của bạn. Bạn phải cẩn thận khi hỏi những người này. Câu nói: "Nói cho tôi biết bạn nghĩ gì về tôi, nhưng bạn phải cẩn thận, không tình bạn của chúng ta sẽ kết thúc" rõ ràng đây là một cách hỏi sai. Yêu cầu họ trả lời một cách thẳng thắn, và bạn sẽ không phản kháng lại họ dù câu trả lời có là gì đi nữa. Bất kể điều gì họ nói với bạn, bạn phải xem xét cẩn thận. Ngay cả khi bạn không đồng ý và thực sự muốn phản đối những gì họ đang nói, bạn không nên ngay lập tức phản ứng một cách tiêu cực. Ngồi xuống và suy nghĩ cẩn thận: Tại sao họ lại nói những điều đó? Sự quan sát của họ có đúng hay không?
- Nhận thông tin phản hồi thường xuyên tại nơi làm việc: Bạn rất may mắn nếu được làm việc trong một công ty có quy trình phản hồi hiệu quả cho sự đánh giá của bạn. Bạn có thể sử dụng các kết quả để đánh giá tốt hơn những điểm mạnh và điểm yếu của mình, và chúng liên quan thế nào đến sự phát triển cá nhân và nghề nghiệp của bạn.
- Tham gia huấn luyện (coaching): Coaching rất được khuyến khích, đặc biệt là trong môi trường làm việc của các công ty, để giúp nhân viên nâng cao khả năng tự nhận thức. Khi có cơ hội được trải nghiệm coaching, hãy nắm bắt lấy nó. Thông qua coaching, bạn cũng sẽ nhận được phản hồi từ các huấn luyện viên mà bạn có thể sử dụng để thay đổi hoặc cải thiện quan điểm của bạn.
- Lắng nghe: Đây có lẽ là một trong những bước rất quan trọng. Khi bạn nhận được phản hồi, hãy lắng nghe. Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi chấp nhận những gì họ đang nói, đặc biệt nếu đó là những lời chỉ trích, việc đầu tiên bạn có thể là nhắm mắt lại và nói rằng họ không biết họ đang nói gì. Tuy nhiên, bạn nên lắng nghe những gì họ nói.
Tự nhận thức là một trong những đặc điểm quan trọng nhất mà mỗi cá nhân - không chỉ riêng nhân viên và lãnh đạo - cần phải có để thành công trong cuộc sống. Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu. Tất cả chúng ta đều có khả năng tự nhận thức. Chúng ta chỉ cần cải thiện nó.
Theo saga.vn 3,942 người xem
|
