Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.
Mướp đắng là loại quả mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó, tác dụng của mướp đắng với bệnh tiểu đường là giúp kiểm soát đường huyết ổn định. Hãy theo dõi bài viết sau đây để thấy rõ những lợi ích của mướp đắng và tham khảo cách sử dụng loại quả này phù hợp bạn nhé.
Tác dụng của mướp đắng với bệnh tiểu đường là giúp giảm lượng đường trong máu, kiểm soát đường huyết ổn định. Cụ thể:
- Mướp đắng chứa ít nhất 3 hoạt chất có đặc tính chống tiểu đường: Charanti và Vicine đóng vai trò hạ đường huyết, Polypeptide-p hoạt động giống như insulin, làm nhiệm vụ chuyển hóa lượng đường trong máu thành năng lượng từ đó, làm giảm lượng glucose trong máu. Theo kết quả của một thử nghiệm lâm sàng thì 2.000mg mướp đắng mỗi ngày giúp giảm đáng kể lượng đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường type 2 [1].
- Thúc đẩy quá trình tiêu hao đường glucose của các tế bào một cách hiệu quả. Việc vận chuyển glucose tới các cơ bắp, gan, chất béo cũng dễ dàng hơn.
Mướp đắng hỗ trợ tốt cho bệnh tiểu đường type 1 và type 2 vì nó ảnh hưởng đến các kênh vận chuyển glucose. Điều này đặc biệt có lợi trong việc ngăn ngừa nồng độ đường trong máu tăng sau bữa ăn
- Các hoạt chất trong mướp đắng còn hạn chế hình thành đường glucose trong máu bằng cách ngăn chặn sự chuyển đổi từ các chất dinh dưỡng mà cơ thể ăn hàng ngày ngày. Tất cả những đặc tính trên mang lại lợi ích rất lớn cho người bệnh tiểu đường là giảm lượng đường trong máu.
- Lectin trong mướp đắng hạn chế cảm giác đói: từ đó, làm giảm nồng độ glucose trong máu và giúp người bệnh kiểm soát cân nặng tốt.
Thực tế, mướp đắng vẫn chưa được coi là một giải pháp hay có tác dụng điều trị bệnh tiểu đường như một loại thuốc, dù có khả năng kiểm soát lượng đường trong máu. Mướp đắng chỉ được sử dụng để bổ sung vào thực đơn lành mạnh hàng ngày của người bệnh tiểu đường. Do đó, nên tham khảo thêm ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng mướp đắng chữa tiểu đường để hạn chế những tác dụng phụ không tốt tới sức khỏe.
Tác dụng của mướp đắng với bệnh tiểu đường còn giúp phòng ngừa những biến chứng phổ biến ở bệnh nhân tiểu đường như: tim mạch, béo phì.
Mướp đắng giúp làm giảm sự tích tụ cholesterol trong động mạch.
Bệnh nhân bị tiểu đường thường dễ mắc biến chứng về tim mạch. Một nghiên cứu trên chuột theo chế độ ăn nhiều cholesterol, khi sử dụng chiết xuất mướp đắng làm giảm đáng kể mức cholesterol toàn phần [3].
Mướp đắng hỗ trợ phòng ngừa béo phì ở người tiểu đường
Béo phì, thừa cân có thể khiến tình trạng bệnh tiểu đường diễn biến xấu hơn. Trong khi đó, mướp đắng là loại thực phẩm giàu chất xơ, lượng calo thấp nên rất phù hợp để người tiểu đường thừa cân bổ sung vào thực đơn hàng ngày. Trong 94g mướp đắng chứa khoảng 2g chất xơ, giúp người bệnh tiểu đường no lâu hơn, hạn chế cảm giác đói, thèm ăn và kiểm soát cân nặng để hạn chế thừa cân, béo phì.
Ngoài kiểm soát lượng đường huyết và hạn chế các biến chứng cho người bệnh tiểu đường, mướp đắng còn cung cấp một số dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Trong 94g mướp đắng thô cung cấp:
| Thành phần | Hàm lượng | Tác dụng của mướp đắng với bệnh tiểu đường |
| Năng lượng | 20 calo | Lượng calo thấp phù hợp với người bệnh tiểu đường |
| Carb | 4 gam | – |
| Chất xơ | 2 gam | Hỗ trợ phòng ngừa béo phì ở người tiểu đường |
| Vitamin C | 93% lượng cần thiết hàng ngày (RDI) | Tăng sức đề kháng, ngăn ngừa bệnh tật và chữa lành vết thương. |
| Vitamin A | 44% RDI | Tăng cường sức khỏe thị lực mắt. |
| Folate | 17% RDI | Hình thành tế bào hồng cầu và giúp tế bào trong cơ thể phát triển khỏe mạnh |
| Kali | 8% RDI | – |
| Kẽm | 5% RDI | – |
| Sắt | 4% RDI | – |
Liều lượng:
Hiện nay, việc sử dụng mướp đắng với liều lượng tiêu chuẩn để điều trị bệnh tiểu đường vẫn chưa có một con số cụ thể.
- Theo Kaiser Permanente – tổ chức chăm sóc sức khoẻ tổng hợp có quản lý của Hoa Kỳ – liều lượng dùng mướp đắng hàng ngày cho bệnh tiểu đường là 50 đến 100ml nước ép hoặc 5 gam trái cây dạng bột, uống ba lần mỗi ngày [5].
- Nếu dùng mướp đắng mỗi ngày thì nên bổ sung dưới 2,5 lạng mỗi ngày để tránh hiện tượng đau bụng, tiêu chảy.
Cách dùng:
Mướp đắng có thể được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau như rau tự nhiên, một loại trà, nước ép hoặc chất bổ sung.
- Sử dụng mướp đắng như loại rau tự nhiên: Bạn có thể chế sơ chế bằng cách rửa sạch, bỏ hạt, cắt thành từng lát mỏng, ướp lạnh
- Uống nước ép mướp:
- Nguyên liệu: 1 quả mướp đắng tươi, ½ quả chanh, một chút muối
- Cách làm: Sơ chế bằng cách rửa sạch mướp đắng, bỏ hạt, sau đó cắt thành từng lát nhỏ rồi ngâm với nước muối loãng. Sau khi vớt mướp đắng ra thì để ráo nước rồi ép cùng với một ít nước. Lọc lấy nước và vắt thêm vài giọt chanh rồi sử dụng
- Các món ăn từ mướp đắng tốt cho người tiểu đường:
- Khổ qua dồn thịt heo nạc
- Khổ qua xào trứng
- Khổ qua kẹp dăm bông
- Canh khổ qua
- Khổ qua luộc
Lưu ý: Không nên ăn nhiều hạt mướp đắng: có thể khiến người bệnh đau đầu, sốt, đau dạ dày hay thậm chí hôn mê
Tác dụng của mướp đắng với bệnh tiểu đường và cung cấp các dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Nhưng các đối tượng sau đây không nên sử dụng mướp đắng, bởi có thể gây ra những tác dụng phụ không tốt. Cụ thể:
- Tiểu đường thai kỳ: Theo Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering (MSKCC), phụ nữ mang thai không nên ăn mướp đắng. Vì có thể sẽ khiến sản phụ bị chảy máu âm đạo và sẩy thai [7].
- Những người dùng insulin: vì có thể dẫn đến lượng đường trong máu quá thấp [8]
Hy vọng với bài viết trên đã giúp các bạn thấy được những tác dụng của mướp đắng với bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, cần tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ về lượng dùng hàng ngày để hỗ trợ điều trị bệnh tốt hơn.
Nếu bạn cần tư vấn thêm về bệnh lý tiểu đường, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline: 18006011 hoặc truy cập vào fanpage Glucare Gold để được giải đáp tận tình!
**Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa
Mướp đắng chữa tiểu đường là một trong những bài thuốc dân gian được nhiều người biết đến. Thực hư công dụng của mướp đắng chữa bệnh tiểu đường ra sao và cách sử dụng như thế nào để mang lại hiệu quả cao? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Tiểu đường (đái tháo đường) là một căn bệnh ngày càng nhiều người mắc phải. Nếu lượng đường trong máu không được kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Sử dụng mướp đắng (khổ qua) là một trong những cách giúp ổn định đường huyết trong cơ thể người bệnh. Vậy mướp đắng có công dụng gì trong việc chữa bệnh đái tháo đường?
Công dụng của mướp đắng trị tiểu đường
Mướp đắng có công dụng trong chữa tiểu đường type 1, type 2 và tiểu đường thai kỳ, cụ thể như sau:
- Giúp giảm glucose trong máu: Hợp chất momordicin và charantin có trong quả mướp đắng tạo điều kiện thuận lợi đối với sự trao đổi chất glucose trong cơ thể, từ đó có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu.
- Mướp đắng giúp tăng cường bài tiết Insulin: Khi bị bệnh tiểu đường tuýp 1, người bệnh không có khả năng tự sản xuất chất insulin. Sử dụng mướp đắng chính là một cách giúp cơ thể tăng bài tiết insulin tuyến tụy.
- Giúp hồi sức kháng insulin: Hợp chất glycosides axit oleanolic trong mướp đắng sẽ giúp đảo ngược kháng hoặc ngăn ngừa insulin, từ đó cải thiện sự dung nạp lượng glucose ở bệnh nhân tiểu đường type 2.
- Điều hòa lượng đường trong máu sau bữa ăn: Mướp đắng ảnh hưởng đến con đường vận chuyển glucose nên có thể giúp ngăn ngừa lượng đường tăng lên đột ngột sau bữa ăn. Điều này đều có lợi cho cả người tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2.
- Mướp đắng chống oxy hóa: Khi chỉ số đường huyết tăng cao sẽ làm tăng nguy cơ bị oxy hóa trong cơ thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như mù lòa, bệnh thận, đau tim, đột quỵ,…Một số hoạt chất trong mướp đắng sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng này hiệu quả bằng cách tiết chất chống oxy hóa và giảm lượng đường trong máu.
- Mướp đắng chữa tiểu đường thai kỳ: Tiểu đường thai kỳ cũng là một bệnh dễ gặp ở mẹ bầu. Mẹ mang thai không được uống thuốc tùy tiện trong giai đoạn này mà cần thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nước ép mướp đắng cũng là một vị thuốc tự nhiên có thể giúp mẹ kiểm soát đường huyết hiệu quả tuy nhiên mẹ cần uống với số lượng vừa hợp lý.
3 cách sử dụng mướp đắng chữa bệnh tiểu đường
Để đạt được hiệu quả như ý thì mọi người nên tham khảo qua 3 cách làm phổ biến nhất, được lưu truyền từ dân gian, dễ thực hiện tại nhà.
- Uống nước ép mướp đắng trị tiểu đường
Hướng dẫn làm công thức nước mướp đắng chữa tiểu đường hiệu quả:
Chuẩn bị: 1 quả mướp đắng tươi, ½ quả chanh, một chút muối
Cách làm: Mướp đắng rửa sạch, bỏ hạt, sau đó cắt thành từng lát nhỏ rồi ngâm với nước muối loãng một lúc cho sạch. Tiếp đến, vớt mướp đắng ra, để ráo nước rồi cho vào máy ép cùng với một ít nước. Bạn hãy lọc lấy nước cốt, vắt thêm vài giọt chanh tươi. Mỗi sáng uống một ly nước ép mướp đắng khi bụng còn đói để có hiệu quả tốt nhất.
Mướp đắng rừng có hình dáng nhỏ, nhiều gai, có vị thanh mát, nhiều nước, ăn giòn và ngon hơn mướp đắng thông thường.
Bạn có thể chế sơ chế bằng cách rửa sạch, bỏ hạt, cắt thành từng lát mỏng, ướp lạnh và ăn kèm cùng thịt chà bông. Mỗi ngày ăn từ 1-2 quả.
- Chế biến các món ăn từ mướp đắng
Nếu người bệnh cảm thấy khó uống nước ép nước hoặc ăn sống mướp đắng thì có thể chế biến thành các món dễ ăn hơn. Một số món ngon từ mướp đắng đó là canh mướp đắng nhồi thịt, mướp đắng xào thịt, mướp đắng xào trứng,… Chúng vừa rất tốt cho sức khỏe vừa hỗ trợ điều trị đái tháo đường hiệu quả.
Lưu ý khi chữa tiểu đường bằng mướp đắng
Mặc dù nước ép mướp đắng có công dụng chữa bệnh tiểu đường nhưng người bệnh cần phải hết sức lưu ý trong quá trình sử dụng với một số vấn đề sau:
- Không nên lạm dụng uống nước ép mướp đắng, chỉ nên sử dụng từ 50-100ml mỗi ngày. Nếu uống quá nhiều có thể gây đau bụng, tiêu chảy.
- Đối với phụ nữ mang thai, cần tránh uống quá nhiều vì mướp đắng có thể gây kích thích dạ con dẫn đến sinh non.
- Mướp đắng có thể khiến cho bệnh nhân bị hạ huyết vì vậy đối tượng có tiền sử bị huyết áp thấp cần thận trọng khi sử dụng. Người bệnh nên pha loãng nước ép mướp đắng hoặc chỉ sử dụng khi đã ăn no, tránh uống khi đói.
- Theo một số nghiên cứu, mướp đắng có hiệu quả tốt nhất đối với bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 2
- Nên chọn những quả mướp đắng có màu xanh tươi, nhỏ, không nên chọn loại quả to và có đã ngả màu vàng
- Không xào nấu hoặc đun quá kỹ vì có thể làm cho mướp đắng bị mất hết hoạt chất có lợi
- Bạn nên rửa sạch mướp đắng rồi mới cắt để tránh làm mất dược tính trong quá trình rửa.
Trên đây là hướng dẫn một số cách sử dụng mướp đắng chữa tiểu đường cũng như một số lưu ý cần thiết, bạn nên nắm kỹ trước khi áp dụng. Chúng ta có thể thấy rằng mướp đắng dùng chữa bệnh tiểu đường rất hiệu quả, tuy nhiên cần được sử dụng đúng cách. Ngoài ra, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng kết hợp chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ.
Xem thêm:
Ngày Cập nhật 12/09/2021