Sau khi sinh, cơ thể mẹ cần thời gian dài để phục hồi hoàn toàn, đảm bảo sức khỏe cho công việc, sinh hoạt cũng như lần mang thai tiếp theo. Vì thế, sử dụng biện pháp tránh thai sau sinh là cần thiết để tránh mang thai ngoài ý muốn. Vậy thời điểm nào cần sử dụng các biện pháp tránh thai sau sinh?
1. Thời điểm nào cần sử dụng các biện pháp tránh thai sau sinh - băn khoăn của nhiều mẹ
Thời điểm cần sử dụng biện pháp tránh thai sau sinh sẽ phụ thuộc vào cách bạn đang nuôi con, thời gian quan hệ trở lại cũng như thời điểm có kinh trở lại sau sinh. Với phụ nữ cho con bú liên tục, đều đặn trong 6 tháng đầu tiên sau sinh, thường sang tháng thứ 7 - 8 bạn mới có kinh nguyệt trở lại. Nếu quan hệ tình dục trước khi có kinh 2 tuần, bạn đã có khả năng mang thai.
Sau khi sinh, mẹ nên chủ động tránh thai từ sớm
Khi cho con bú, cơ thể sẽ nhận tín hiệu ngừng tiết hormone kích thích rụng trứng và kinh nguyệt, vì thế bạn không thể mang thai. Nhưng nếu mẹ chăm sóc con sớm bằng sữa công thức kết hợp sữa mẹ, thời gian bú không dài và không thường xuyên thì kinh nguyệt sẽ trở lại sau khoảng 6 tuần - 3 tháng. Trước khi có kinh nguyệt 2 tuần đã xảy ra sự rụng trứng và bạn có thể mang thai.
Để đảm bảo an toàn thì bạn nên sử dụng biện pháp tránh thai sau sinh sớm từ 3 - 4 tuần sau khi trẻ chào đời. Trong thời gian này, do nội tiết tố chưa ổn định nên việc quan hệ tình dục có thể gặp khó khăn, hãy lựa chọn biện pháp tránh thai mà cả bạn và chồng đều cảm thấy thoải mái.
2. Sau sinh nên chọn biện pháp tránh thai nào?
Trong nhiều biện pháp tránh thai thì phụ nữ sau sinh cần cân nhắc hơn tránh ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến sữa cũng như chất lượng sữa. Dưới đây là một số biện pháp gợi ý:
Duy trì cho con bú trong 6 tháng đầu giúp mẹ tránh thai
2.1. Tránh thai sau sinh tự nhiên
Việc cho con bú thường xuyên, liên tục trong 6 tháng đầu tiên không chỉ là khuyến cáo giúp trẻ được nuôi dưỡng tốt nhất mà đây còn là biện pháp giúp mẹ sau sinh tránh thai. Việc cho con bú khiến tuyến sữa liên tục hoạt động, cơ thể cũng nhận được tín hiệu ngừng quá trình rụng trứng dẫn tới kinh nguyệt được trì hoãn.
Với phương pháp cho con bú vô kinh này, hiệu quả tránh thai có thể đạt tới 98% song phải đảm bảo:
-
Chu kỳ kinh nguyệt chưa xuất hiện.
-
Trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi.
-
Mẹ cho con bú thường xuyên ít nhất 6 lần/ngày, khoảng cách các lần bú không quá 4h vào ban ngày và 6h vào ban đêm.
Bên cạnh việc cho con bú trực tiếp thì dùng máy vắt sữa cũng có tác dụng tương tự trong giảm hoạt động của hormone kích thích rụng trứng.
2.2. Biện pháp tránh thai tạm thời
Những biện pháp tránh thai tạm thời an toàn, tiện lợi để mẹ bầu tránh thai sau sinh gồm:
Sử dụng bao cao su
Bao cao su sử dụng mỗi lần quan hệ tình dục giúp tránh thai lên tới 98%. Tuy nhiên sau khi sinh, âm đạo của người phụ nữ thường hơi khô dẫn đến quan hệ khó khăn, gây cảm giác khô rát khó chịu cho cả hai. Nếu gặp tình trạng này, hãy dùng thêm chất bôi trơn kết hợp với bao cao su.
Sử dụng bao cao su là biện pháp tránh thai nhanh và phổ biến
Màng chắn âm đạo, mũ chụp tử cung
Màng chắn âm đạo hoặc mũ chụp tử cung là biện pháp tránh thai tạm thời, đạt hiệu quả từ 92 - 96% nếu sử dụng đúng cách. Nên dùng kết hợp với chất diệt tinh trùng để đảm bảo tránh thai an toàn, đồng thời lựa chọn sản phẩm mềm, chất liệu an toàn.
Uống thuốc tránh thai dài cho con bú
Uống thuốc tránh thai cũng là lựa chọn của nhiều chị em bới tính tiện dụng. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ khi dùng lâu dài.
2.3. Biện pháp tránh thai lâu dài
Nếu muốn tránh thai trong thời gian dài, từ 3 - 5 năm bạn nên lựa chọn các phương pháp như:
Que cấy tránh thai
Que cấy tránh thai chứa thành phần là progestin, kích thước nhỏ thường được cấy vào cánh tay của mẹ sau khi sinh khoảng 21 ngày. Sau đó, hormone này sẽ dần được giải phóng, ngăn ngừa sự thụ tinh và từ đó giúp tránh thai.
Một lần cấy que tránh thai giúp bạn tránh thai khoảng 3 năm, sau đó có thể cấy tiếp tục hoặc dừng nếu muốn mang thai hoặc lựa chọn biện pháp tránh thai khác.
Vòng tránh thai
Vòng tránh thai được cấy vào tử cung để ngăn cản trứng thụ tinh cũng như làm tổ ở niêm mạc tử cung, đây là phương pháp đơn giản, hiệu quả lâu dài được nhiều chị em lựa chọn. Có hai loại vòng tránh thai chứa nội tiết tố hoặc không chứa nội tiết tố.
Vòng tránh thai có tác dụng từ 5 - 10 năm
Bác sĩ sẽ cấy vòng tránh thai ngay trong quá trình sinh hoặc sau khi sinh khoảng 4 tuần, giúp tránh thai từ 5 - 10 năm. Nếu muốn có thai, chỉ cần tháo bỏ vòng tránh thai là bạn có thể mang thai lại bình thường.
3. Lưu ý khi dùng biện pháp tránh thai sau sinh
Có rất nhiều biện pháp tránh thai hiện nay, song với phụ nữ sau sinh, nhất là 6 tháng đầu tiên không nên dùng biện pháp có chứa hormone kết hợp estrogen và progestogen. Nguyên nhân do giai đoạn này, bạn còn đang cho trẻ bú nên nếu nồng độ hormone này trong cơ thể tăng cao, cơ thể sẽ giảm sản xuất sữa. Ngoài ra, các hormone này có thể xuất hiện với nồng độ thấp trong sữa mẹ, với trẻ lớn hơn thì không ảnh hưởng nhiều.
Ba biện pháp tránh thai được khuyến cáo không nên dùng sau sinh bao gồm: miếng dán tránh thai, thuốc tránh thai chứa progestin và estrogen, vòng âm đạo.
Bên cạnh đó, nếu cần thiết phải sử dụng các loại thuốc tránh thai khẩn cấp, đây là những thuốc chứa progestin có tác dụng trì hoãn quá trình rụng trứng, ngăn cản trứng thụ tinh thì cần lưu ý không cho con bú trong 36 giờ. Điều này để đảm bảo dư lượng hormone không ở mức cao trong sữa mẹ, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé.
Nên lưu ý khi tránh thai sau sinh bổ sung nội tiết tố
Nếu muốn tránh thai trong thời gian dài, khoảng 3 - 5 năm để kế hoạch hóa gia đình, bạn có thể chủ động tìm đến các biện pháp tránh thai như đặt vòng tử cung. Có thể thực hiện ngay sau quá trình sinh hoặc bằng một thủ thuật sau đó.
Như vậy, thời điểm nào cần sử dụng các biện pháp tránh thai sau sinh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời bạn có cho con bú không, thời điểm có kinh trở lại,... Hãy lựa chọn biện pháp tránh thai an toàn từ sớm để tránh mang thai ngoài ý muốn làm lỡ kế hoạch cũng như không đảm bảo sức khỏe cho mẹ.
Bởi bichhanh - 02-06-2020
1. Cho con bú vô kinh:
Cho con bú vô kinh là một phương pháp tránh thai mà tận dụng hiệu quả tránh thai tự nhiên của sữa mẹ. Người mẹ cho con bú làm gia tăng nồng độ prolactin. Khi prolactin tăng trong máu sẽ ngăn chặn sự rụng trứng và làm như vậy ngăn ngừa mang thai. Phụ nữ cho con bú hoàn toàn thường không rụng trứng trong ít nhất 6 tháng sau khi sinh con và tiếp tục cho con bú trong 12 tháng sau khi sinh con, không trở về rụng trứng (do đó bảo vệ khỏi mang thai) trong thời gian này.
Tuy nhiên những điểm cần lưu ý của phương pháp này đó là :
- Hiệu quả tránh thai không cao, là phương pháp tạm thời trước khi áp dụng biện pháp tránh thai hiệu quả cao hơn.
- Chỉ có tác dụng trong 6 tháng đầu sau sinh khi chưa có kinh trở lại.
- Phải cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, bú cả ngày lẫn đêm.
- Cần duy trì cho bé bú mẹ ngay cả khi mẹ ốm hoặc bé ốm.
2. Sử dụng bao cao su
Sử dụng bao cao su là phương pháp tránh thai có hiệu quả cao, đạt tới 85% - 97% nếu áp dụng đúng. Bên cạnh đó việc sử dụng bao cao su còn giúp phòng tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục.Bao cao su nên được sử dung ngay khi có quan hệ tình dục trở lại sau sinh.
Những điểm cần lưu ý:
- Kiểm tra bao cao su trước khi dùng về hạn sử dụng, sự nguyên vẹn của bao cao su.
- Mỗi lần giao hợp điều sử dụng bao cao su mới.
- Làm xẹp núm nhỏ ở đầu bao cao su và mang trước khi giao hợp.
- Sau khi xuất tinh rút dương vật ra lúc còn cương, giữ chặt vành bao cao su ở gốc dương vật để tránh tuột bao cao su và tinh dịch không tràn ra ngoài
- Bảo quản bao cao su ở nơi thoáng mát tránh ánh sáng.
3. Đặt vòng tránh thai
Đây là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao.
Thời điểm đặt vòng:
- Sau sinh 6 tuần trở đi, chưa có kinh trở lại và biết chắc là không có thai.
- Nếu có kinh trở lại đặt vòng trong 5 ngày đầu sau hành kinh.
Những điểm cần lưu ý sau đặt vòng:
- Hiệu quả tránh thai 5- 10 năm (tùy theo loại vòng khách hàng đặt). Nhân viên y tế sẽ thông tin cho khách hàng thời hạn của vòng đã đặt.
- Tái khám theo lịch hẹn của nhân viên y tế.
- Có thể có nhiều huyết trắng hơn bình thường.
- Đau ít trong khi và ngay sau khi đặt vòng.
- Có thể ra máu kinh nhiều hơn và kinh dài hơn trong một vài tháng đầu.
- Vòng tránh thai không phù hợp cho phụ nữ đã từng có thai ngoài tử cung.
- Nếu đang bị viêm nhiễm đường sinh dục, bị viêm niêm mạc tử cung sau sinh chỉ đặt vòng sau khi đã điều trị ổn.
- Vòng tránh thai không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục.
4. Que tránh thai
Là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao.
Thời điểm cấy que:
- Trong vòng 6 tuần sau sinh và đang cho con bú.
- Bất cứ lúc nào trong 6 tháng đầu sau sinh và chưa có kinh trở lại.
Những điểm cần lưu ý sau cấy que:
- Có hiệu quả tránh thai trong 3 năm.
- Sau khi rút que, khả năng có thai trở lại nhanh chóng.
- Không phải bổ sung thêm các phương pháp tránh thai khác.
- Khi sử dụng que cấy có thể gặp 1 vài tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, căng ngực, mụn trứng cá, khô âm đạo...
- Phản ứng phụ khác như rong kinh, nhiều trường hợp sau 1 năm thường gây vô kinh.
- Những trường hợp không sử dụng được que cấy tránh thai: Có thai, ung thư vú, bệnh lý nội khoa nặng, có tiền sử vô kinh và hoặc kỳ kinh bất thường.
5. Thuốc tránh thai dạng uống dành cho bà mẹ cho con bú
Là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao nếu áp dụng đúng.
Thời điểm sử dụng thuốc sau sinh: Ngay sau khi có sữa hoặc bất cứ thời điểm nào nếu biết chắc là không có thai.
Những điểm cần lưu ý:
- Uống mỗi ngày 1 viên vào 1 giờ nhất định, theo chiều mũi tên trên vỉ thuốc, dùng vỉ kế tiếp ngay sau khi hết vỉ trước, không ngừng giữa 2 vỉ.
- Nếu quên uống thuốc (1 viên hoặc nhiều hơn) hoặc uống trễ hơn 3 giờ trở lên cần uống ngay 1 viên khi nhớ ra và tiếp tục uống mỗi ngày như thường lệ và sử dụng thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ trong 2 ngày tiếp theo.
- Phương pháp tránh thai này không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục.
- Một số vấn đề khó khăn xảy ra khi uống thuốc như không có kinh, kinh ít hoặc kinh kéo dài. Ngoài ra có thể có nhức đầu, căng ngực, đau nặng bụng dưới…
6. Thuốc tránh thai dạng tiêm DMPA
Là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao.
Thời điểm tiêm thuốc sau sinh:
- Nếu cho con bú có thể tiêm từ tuần thứ 6 sau sinh.
- Nếu không cho con bú có thể tiêm bất cứ lúc nào nếu chắc chắn không có thai.
Những điểm cần lưu ý:
- Tiêm mũi kế tiếp theo lịch hẹn của nhân viên y tế.
- Thuốc tiêm tránh thai không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục.
- Sau khi tiêm thuốc thường là không có kinh hoặc kinh ít.
- Nếu ra máu âm đạo bất thường cần phải tái khám ngay.
7. Triệt Sản Nữ:
Triệt sản là biện pháp tránh ngừa thai vĩnh viễn và không hồi phục, hiệu quả rất cao trên 99%.
Thời điểm triệt sản sau sinh: Trong vòng 7 ngày đầu sau sinh hoặc trì hoãn đến 6 tuần sau sinh hoặc kết hợp triệt sản khi phẩu thuật lấy thai.
Những điểm cần lưu ý:
- Triệt sản không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục
- Triệt sản không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như tâm sinh lý của người được triệt sản.
- Sau triệt sản vẫn có kinh nguyệt bình thường và không ảnh hướng đến quan hệ tình dục.