Mua bán hóa đơn là gì

Công ty “ma” mua bán hóa đơn gần 100 tỷ đồng sẽ bị xử lý thế nào?

(ĐCSVN) - Sau thời gian điều tra, xác minh, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (PC03), Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú đối với 3 đối tượng liên quan tới đường dây mua bán trái phép hóa đơn GTGT với tổng giá trị gần 100 tỷ đồng.

Các đối tượng gồm Nguyễn Thị Phương, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần dịch vụ thương mại vận tải xây dựng Phương Anh; Lê Thị Hồng Linh, Giám đốc Công ty TNHH dịch vụ thương mại vận tải Hùng Trang và Đinh Thị Nga, kế toán Công ty Cổ phần dịch vụ thương mại vận tải xây dựng Phương Anh, cùng có địa chỉ đăng ký kinh doanh tại phường Đông Thọ, thành phố Thanh Hóa.

Theo Chi cục Thuế khu vực thành phố Thanh Hóa - Đông Sơn (Thanh Hóa), hai doanh nghiệp trên do mẹ con bà Nguyễn Thị Phương và Lê Thị Hồng Linh điều hành đã có hành vi mua bán trái phép hóa đơn thuế GTGT nhưng không có hoạt động kinh doanh thực tế để kê khai báo cáo thuế, xuất hóa đơn GTGT với giá dao động từ 5-8% giá trị hàng hóa, dịch vụ ghi trong hóa đơn. Điển hình, từ tháng 1/2018 đến tháng 12/2020, 2 công ty "ma" này mua bán hàng trăm tờ hóa đơn GTGT gây thất thoát tiền thuế cho Nhà nước tổng số tiền thể hiện trong hồ sơ lên tới gần 100 tỷ đồng.

Trao đổi với Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam về vụ việc trên, Luật sư Nguyễn Phú Thắng, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội nêu quan điểm hai Công ty và các cá nhân liên quan có dấu hiệu của 2 nhóm tội danh là “Tội trốn thuế” được quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 và “Tội mua bán, phát hành trái phép hóa đơn, chứng từ nộp ngân sách nhà nước” theo quy định tại Điều 203 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Cụ thể, với nhóm tội danh “Tội trốn thuế”: các đối tượng thực hiện hàng loạt hành vi bị cấm bởi Luật quản lý thuế như sử dụng hóa đơn của các sản phẩm hàng hóa này để lập cho các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ khác; sử dụng các hóa đơn không có hoặc không còn hiệu lực để bán hàng hóa/dịch vụ cho các cá nhân, tổ chức khác; phát hành hóa đơn khống không có hàng hóa, dịch vụ đi kèm; sử dụng hóa đơn mua vào bất hợp pháp để giảm, khấu trừ số thuế phải nộp.

Những hành vi này xâm phạm nghiêm trọng đến chính sách quản lý của nhà nước trong lĩnh vực thuế, gây hậu quả rất nghiêm trọng đến lợi ích kinh tế đất nước, làm thất thoát nguồn thu ngân sách nhà nước, cũng như gây cạnh tranh bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp cùng ngành.

Luật sư Thắng phân tích, các cá nhân thực hiện hành vi mua bán hóa đơn đỏ như không kê khai đầy đủ số tiền mua bán hàng hóa (xuất hóa đơn để trống nội dung), kê khai sai gian dối không đúng sự thật, mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, không đăng ký kê khai thuế và nhiều thủ đoạn khác nhằm mục đích để nộp và để kê khai nộp mức thuế thấp hơn số thuế phải nộp, hoặc để được miễn thuế thậm chí để không phải nộp thuế theo quy định làm giảm số thuế phải nộp.

Nếu có hành vi mua bán hóa đơn mà dẫn đến việc trốn thuế với số tiền nộp thuế từ 100-300 triệu đồng, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội trốn thuế” theo quy định tại Khoản 1 Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng người trốn thuế đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và chưa được xoá án tích về hành vi trốn thuế thì bị phạt tiền từ 100-500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

Phạm tội trốn thuế với số tiền nộp thuế từ 1 tỷ đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 1,5-4,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Với nhóm tội danh “Tội mua bán, phát hành trái phép hóa đơn, chứng từ nộp ngân sách Nhà nước”: Người phạm tội có hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng có sự sai lệch, làm giả, khai khống hóa đơn, khai sai về nội dung của hóa đơn giữa các liên của hóa đơn (về thông tin của các hàng hóa, dịch vụ kèm theo mà không có sự kiện mua bán hàng hóa, dịch vụ trên thực tế).

Mặc dù nhận thức rõ hành vi mua bán trái phép hóa đơn là không đúng quy định của pháp luật nhưng vẫn thực hiện để vụ lợi, đồng thời gây thất thu cho ngân sách nhà nước nên Công ty Phương Anh và Công ty Hùng Trang cùng các cá nhân liên quan thỏa mãn những dấu hiệu cơ bản của “Tội mua bán, phát hành trái phép hóa đơn, chứng từ nộp ngân sách Nhà nước” theo Điều 203 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Tùy theo số tiền thu lợi bất chính, mức độ thiệt hại cho ngân sách nhà nước, số lượng ấn chỉ (hóa đơn) phát hành và tính chất của hành vi phạm tội mà Cơ quan điều tra làm rõ, các cá nhân có thể bị phạt tiền đến 50 triệu đồng và mức phạt cao nhất đến 05 năm tù giam.

Pháp nhân là Công ty Phương Anh và Công ty Hùng Trang có thể bị phạt tiền đến 1 tỷ đồng, thu hồi đăng ký hoạt động vĩnh viễn, cấm hoạt động có thời hạn một số lĩnh vực, cấm huy động vốn…

Luật sư Thắng cũng cho rằng cần phải xem xét, làm rõ trách nhiệm của cán bộ, công chức thuế trực tiếp quản lý hai đơn vị này bởi những hành vi vi phạm kéo dài từ đầu năm 2019 đến cuối năm 2020 mới bị phát hiện, kiến nghị xử lý là điều không bình thường.

Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng cần làm rõ có hay không hành vi vi phạm pháp luật thuế của các doanh nghiệp phát hành hóa đơn đầu vào cho hai Công ty này, làm rõ động cơ của các doanh nghiệp, tổ chức mua hóa đơn từ hai Công ty này để đưa vào chi phí khấu trừ thuế./.

Anh Tuấn

Chắc hẳn mọi người không còn xa lạ với hóa đơn đỏ. Đó là loại chứng từ phát sinh trong các giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ. Doanh nghiệp sử dụng nó để báo cáo tình trạng thu chi của mình và nộp phí cho ngân sách nhà nước. Mặc dù hóa đơn chỉ phát sinh khi có giao dịch, nhưng một số doanh nghiệp vì muốn trục lợi đã mua chúng. Đó cũng là lý do dẫn tới việc mua bán hóa đơn đỏ ngày càng phổ biến như hiện nay.

1. Mua bán hóa đơn đỏ là gì?

Hóa đơn đỏ hay còn gọi là hóa đơn giá trị gia tăng/hóa đơn VAT. Đây là loại chứng từ ghi nhận lại tình hình thu chi của doanh nghiệp sau khi được thành lập. Vì vậy, khi doanh nghiệp có hóa đơn thì Chi cục thế mới có dữ liệu để quản lý. Việc mua bán hàng hóa, dịch vụ phải xuất hóa đơn cũng là điều được pháp luật quy định rõ ràng.

Mua hóa đơn đỏ là tình trạng khá phổ biến hiện nay

Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp vì muốn trục lợi mà cần hóa đơn đỏ cho dù thực tế không phát sinh giao dịch. Vì vậy, họ thường lựa chọn các mua hóa đơn đỏ của doanh nghiệp khác để phục vụ lợi ích phát sinh khoản chi với Chi cục thế.

2. Tại sao lại mua bán hoá đơn đỏ?

Thực tế thì việc mua hóa đơn đỏ vô cùng mạo hiểm. Đó có thể coi là “hạ sách” của doanh nghiệp để trốn thuế hoặc ẩn dấu tài sản hay tình trạng kinh doanh của mình. Cụ thể như sau:

2.1. Trốn thuế, tránh thuế thu nhập doanh nghiệp

Cơ quan thuế đóng vai trò quản lý tài chính của doanh nghiệp bằng cách xem xét hóa đơn đầu vào và đầu ra của doanh nghiệp. Bởi vậy, kho hóa đơn đầu vào ít hơn đầu ra tức là doanh nghiệp đang kinh doanh có lãi. Điều này đồng nghĩa với doanh nghiệp phải nộp 20%/1 năm thuế thu nhập cho nhà nước.

Vì vậy, nhiều doanh nghiệp tìm cách lách luật bằng việc tạo các giao dịch ảo. Với khoản chi nhiều hơn để Chi cục thế ghi nhận. Khi đó, doanh nghiệp sẽ trốn được nghĩa vụ đóng thuế trên lợi nhuận mà họ có được vì bị thua lỗ.

Ví dụ: Khi doanh nghiệp tiến hành nhập máy móc, phụ kiện, vật tư để sản xuất một chiếc tiv. Cùng với chi phí mặt bằng, điện nước và thuê nhân công là 100 triệu đồng. Sau khi cân đối lại, doanh nghiệp quyết định bán ra thị trường với giá 140 triệu đồng. Khi đó, doanh nghiệp có lãi 40 triệu đồng và khoản lãi phải đóng là 8 triệu đồng (20% tiền thuế). Vì vậy, để tránh khoản thuế thu nhập doanh nghiệp, họ sẽ tạo nhiều hóa đơn chi để tiền sản xuất tivi là 140 triệu đồng và bán ra cũng mức giá đó. Khi ấy, doanh nghiệp không có lãi và không phải đóng thuế.

Mua hóa đơn đỏ tồn tại nhiều rủi ro không đáng có cho doanh nghiệp

2.2. Hoàn lại thuế VAT

Khi cung cấp một sản phẩm hay dịch vụ nào đó cho cá nhân, tổ chức thì cần phải có hóa đơn chứng từ. Hóa đơn này bao gồm chi phí dịch vụ, sản phẩm cùng 10% thuế giá trị gia tăng (VAT). Thuế này là gián thu, thực tế thị khách hàng chính là người chịu thuế. Doanh nghiệp sẽ đại diện khách hàng nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đối với một doanh nghiệp báo lỗ thì sẽ được nhà nước hoàn thuế VAT. Thủ đoạn này sẽ giúp doanh nghiệp lời khi họ tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ. Khi đó, doanh nghiệp sẽ được mua hóa đơn với giá thấp hơn mức thuế phải nộp. Đồng thời thu về khoản tiền chênh lệch khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ ra thị trường.

Ví dụ: Doanh nghiệp mua hóa đơn đỏ với giá 5%, doanh nghiệp sẽ lời được 5% bởi thuế giá trị gia tăng là 10%.

2.3. Che dấu tình trạng hoạt động thực tế của doanh nghiệp

Trong kinh doanh không thiếu gì hành vi “treo đầu dê, bán thịt chó”. Doanh nghiệp đăng ký ngành này nhưng lại không hoạt động hoặc có hoạt động nhưng mục đích chính là làm chui lĩnh vực khác.

Ngành nghề mà doanh nghiệp làm chui thường có điều kiện. Khi thương nhân không đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật nhưng lại muốn kinh doanh, họ thường lấy vỏ bọc pháp lý để duy trì tư cách pháp nhân. Sau đó, tổ chức và tạo sự tín nhiệm trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.

Các doanh nghiệp dạng này thường cần tới hóa đơn trong một số giao dịch tại ngành nghề họ đã đăng ký. Với mục đích phục vụ việc kê khai với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đảm bảo tính pháp lý của doanh nghiệp. Đó là thời điểm họ cần mua hóa đơn kể cả khi giá cao.

Tuy nhiên việc mua hóa đơn đỏ cũng chỉ là giải pháp đối phó cầm chừng. Nó không giải quyết được triệt để thực trạng của doanh nghiệp. Đó là chưa kể tới những rủi rõ mất trắng khi bị tố tụng việc kinh doanh chui. Khi đó doanh nghiệp vừa mất tiền mua hóa đơn lại vừa bị phạt tiền vì tội che dấu của mình.

3. Tội mua bán hóa đơn đỏ bị phạt bao nhiêu?

Hành vi mua bán hóa đơn đỏ với các giai dịch ảo là vi phạm pháp luật và bị xử lý hành chính. Vậy, mua bán hóa đơn đỏ bị phạt bao nhiêu tiền?

Tùy vào số lượng hóa đơn bất hợp pháp được dùng mà doanh nghiệp có thể bị phạt từ 20.000.000 – 50.000.000 đồng.

Đối với số lượng hóa đơn lớn, doanh nghiệp mua (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân) có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể như:

• Phạt tiền từ 100.000.000 – 1.000.000.000 đồng;
• Đình chỉ hoạt động  kinh doanh vĩnh viễn;
• Tạm ngừng hoặc cấm hoạt động kinh doanh trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 1-3 năm.

Mua hóa đơn đỏ bị phạt tiền sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự

Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị xử lý hình sự theo Điều 203 của Bộ luật hình sự năm 2015 như sau:

Điều 203. Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước

1. Người nào in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước ở dạng phôi từ 50 số đến dưới 100 số hoặc hóa đơn, chứng từ đã ghi nội dung từ 10 số đến dưới 30 số hoặc thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Có tổ chức;

b) Có tính chất chuyên nghiệp;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Hóa đơn, chứng từ ở dạng phôi từ 100 số trở lên hoặc hóa đơn, chứng từ đã ghi nội dung từ 30 số trở lên;

đ) Thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên;

e) Gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước 100.000.000 đồng trở lên;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

d) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

4. Có nên mua hóa đơn đỏ hay không?

• Thứ nhất, việc mua bán hóa đơn đỏ là hành vi vi phạm pháp luật. Căn cứ vào số lượng hóa đơn bất hợp pháp mà doanh nghiệp sẽ bị phạt tiền hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
• Thứ hai, xét theo góc độ kiểm soát thì việc mua hóa đơn đỏ không hề đơn giản. Đây là hành vi vi phạm pháp luật nên không có gì đảm bảo các bên tham gia giữ đúng cam kết. Nhất là bên giao bán hóa đơn. Họ có thể bỏ trốn hoặc được cơ quan thuế đặc biệt quan tâm.
• Thứ ba, xét về góc độ lợi ích thì quy trình thanh toán hóa đơn đỏ cho các giao dịch có giá >20 triệu đồng thường là bên mua chuyển khoản trước cho bên bán. Tiếp theo, bên bán sẽ rút tiền và trả lại cho bên mua sau khi trích phần trăm theo thỏa thuận. Từ đó có thể thấy được muôn vàn rủi ro phát sinh.

Từ 3 lý do trên có thể thấy được việc mua hóa đơn lợi ích chưa thấy mà rủi ro thì lại rất nhiều. Xét cho cùng thì doanh nghiệp không nên liều mình thực hiện.

Trên đây là những thông tin lý giải mua hóa đơn đỏ là gì, để làm gì? Và các hình thức xử phạt khi mua hóa đơn đỏ. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về tác hại của việc mua hóa đơn đỏ và tránh. Đừng quên truy cập website //luathungson.vn thường xuyên nếu muốn biết thêm thông tin mới nhất về loại hóa đơn này nhé!