Hưng Yên là một tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng sông Hồng Việt Nam. Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Hưng Yênnằm cách thủ đô Hà Nội 64 km về phía đông nam, cách thành phố Hải Dương 50 km về phía tây nam. Phía bắc giáp tỉnh Bắc Ninh, phía đông giáp tỉnh Hải Dương, phía tây và tây bắc giáp thủ đô Hà Nội, phía nam giáp tỉnh Thái Bình và phía tây nam giáp tỉnh Hà Nam. Trong quy hoạch xây dựng, tỉnh này thuộc vùng Hà Nội
| Tỉnh Hưng Yên được phân chia thành 10 đơn vị hành chính bao gồm thành phố Hưng Yên và 9 huyện:
|
- 327. Huyện Yên Mỹ 1 thị trấn, 16 xã: Thị trấn Yên Mỹ, Xã Đồng Than, Xã Giai Phạm, Xã Hoàn Long, Xã Liêu Xá, Xã Lý Thường Kiệt, Xã Minh Châu, Xã Nghĩa Hiệp, Xã Ngọc Long, Xã Tân Lập, Xã Tân Việt, Xã Thanh Long, Xã Trung Hòa, Xã Trung Hưng, Xã Việt Cường, Xã Yên Hòa, Xã Yên Phú.
- 328. Huyện Mỹ Hào 1 thị trấn, 12 xã: Thị trấn Bần Yên Nhân, Xã Bạch Sam, Xã Cẩm Xá, Xã Dị Sử, Xã Dương Quang, Xã Hòa Phong, Xã Hưng Long, Xã Minh Đức, Xã Ngọc Lâm, Xã Nhân Hòa, Xã Phan Đình Phùng, Xã Phùng Chí Kiên, Xã Xuân Dục.
- 329. Huyện Ân Thi 1 thị trấn, 20 xã: Thị trấn Ân Thi, Xã Bắc Sơn, Xã Bãi Sậy, Xã Cẩm Ninh, Xã Đa Lộc, Xã Đặng Lễ, Xã Đào Dương, Xã Hạ Lễ, Xã Hồ Tùng Mậu, Xã Hoàng Hoa Thám, Xã Hồng Quang, Xã Hồng Vân, Xã Nguyễn Trãi, Xã Phù Ủng, Xã Quảng Lãng, Xã Quang Vinh, Xã Tân Phúc, Xã Tiền Phong, Xã Vân Du, Xã Văn Nhuệ, Xã Xuân Trúc.
- 330. Huyện Khoái Châu 1 thị trấn, 24 xã: Thị trấn Khoái Châu, Xã An Vĩ, Xã Bình Kiều, Xã Bình Minh, Xã Chí Tân, Xã Dạ Trạch, Xã Đại Hưng, Xã Đại Tập, Xã Dân Tiến, Xã Đông Kết, Xã Đông Ninh, Xã Đông Tảo, Xã Đồng Tiến, Xã Hàm Tử, Xã Hồng Tiến, Xã Liên Khê, Xã Nhuế Dương, Xã Ông Đình, Xã Phùng Hưng, Xã Tân Châu, Xã Tân Dân, Xã Thành Công, Xã Thuần Hưng, Xã Tứ Dân, Xã Việt Hòa.
- 331. Huyện Kim Động 1 thị trấn, 18 xã: Thị trấn Lương Bằng, Xã Chính Nghĩa, Xã Đồng Thanh, Xã Đức Hợp, Xã Hiệp Cường, Xã Hùng An, Xã Hùng Cường, Xã Mai Động, Xã Nghĩa Dân, Xã Ngọc Thanh, Xã Nhân La, Xã Phạm Ngũ Lão, Xã Phú Cường, Xã Phú Thịnh, Xã Song Mai, Xã Thọ Vinh, Xã Toàn Thắng, Xã Vĩnh Xá, Xã Vũ Xá.
- 332. Huyện Tiên Lữ 1 thị trấn, 17 xã: Thị trấn Vương, Xã Lệ Xá, Xã An Viên, Xã Cương Chính, Xã Dị Chế, Xã Đức Thắng, Xã Hải Triều, Xã Hoàng Hanh, Xã Hưng Đạo, Xã Minh Phượng, Xã Ngô Quyền, Xã Nhật Tân, Xã Phương Chiểu, Xã Tân Hưng, Xã Thiện Phiến, Xã Thủ Sỹ, Xã Thụy Lôi, Xã Trung Dũng.
- 333. Huyện Phù Cừ 1 thị trấn, 13 xã: Thị trấn Trần Cao, Xã Đình Cao, Xã Đoàn Đào, Xã Minh Hoàng, Xã Minh Tân, Xã Minh Tiến, Xã Nguyên Hòa, Xã Nhật Quang , Xã Phan Sào Nam, Xã Quang Hưng, Xã Tam Đa, Xã Tiên Tiến, Xã Tống Phan, Xã Tống Trân.
Tỉnh Hưng Yên nguyên thuộc thừa tuyên Sơn Nam đặt vào năm Quang Thuận thứ 10 đời Lê (1469). Đến năm Cảnh Hưng thứ 2 (1741) thì chia thành Sơn Nam Thượng và Sơn Nam Hạ. Đời nhà Nguyễn năm Minh Mệnh thứ 3 (1822), Sơn Nam Thượng được đổi thành trấn Sơn Nam còn Sơn Nam Hạ thì gọi là trấn Nam Định. Năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), tỉnh Hưng Yên được thành lập gồm các huyện Đông Yên, Kim Động, Thiên Thi, Tiên Lữ, Phù Dung của trấn Sơn Nam và Thần Khê, Hưng Nhân, Duyên Hà của trấn Nam Định (các huyện Thần Khê, Duyên Hà và Hưng Nhân sau bị cắt vào tỉnh Thái Bình mới thành lập) [2].
Tuy là tỉnh "mới" chỉ non 200 năm, vùng đất Hưng Yên đã nổi danh từ thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh trước đó với Phố Hiến, vốn là thương cảng đô hội quan trọng bậc nhất ởĐàng Ngoài. Thuyền bè ngược sông Hồng lên Thăng Long "Kẻ Chợ" đều phải dừng ở Phố Hiến đợi giấy phép nên Phố Hiến trở thành tụ điểm sầm uất. Người Tàu, người Nhật và người Tây phương đều đến đấy buôn bán. Do vậy dân gian đã có câu: "Thứ nhất kinh kỳ, thứ nhì phố Hiến".
Hưng Yên nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, trong vùng kinh tế trọng điểm phía bắc, là tỉnh đồng bằng xen đồi thấp, không có rừng, núi và biển. Độ cao đất đai không đồng đều mà hình thành các dải, các khu, vùng cao thấp xen kẽ nhau như làn sóng.
Điểm trung tâm của đồng bằng Bắc Bộ nằm ở thôn Dung (Thiên Xuân), xã Hưng Đạo, huyện Tiên Lữ.[3]
Hưng Yên nằm trong vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm, chia làm 4 mùa rõ rệt (xuân, hạ, thu, đông). Mùa mưa kéo dài từ cuối tháng 4 đến tháng 10 hàng năm. Lượng mưa trong mùa mưa chiếm tới 70% tổng lượng mưa cả năm.
- Diện tích: 923,09 km² (rộng hơn Hà Nam, Bắc Ninh)[3].
- Lượng mưa trung bình hàng năm: 1.450 – 1.650 mm
- Nhiệt độ trung bình: 23,2 °C
- Số giờ nắng trong năm: 1.519 giờ
- Độ ẩm tương đối trung bình: 85 – 87%
- Vĩ độ: 20°36′-21°01′ Bắc
- Kinh độ: 105°53′-106°17′ Đông
Theo điều tra dân số 01/04/2009 Hưng Yên có 1.128.702 người với mật độ dân số 1.223 người/km².
Thành phần dân số : Tỷ lệ dân số làm nông nghiệp rất cao, ước tính 80-90%. Tuy nhiên, gần đây tỷ lệ này thay đổi một cách nhanh chóng do tốc độ phát triển của công nghiệp, dịch vụ có xu hướng tăng nhanh hơn. Tỷ lệ dân số làm nông nghiệp năm 2008 ước tính còn 50-55%, công nghiệp 37%, dịch vụ 13%.
Vì có điều kiện địa lý thuận lợi có quốc lộ số 5 chạy qua, nối Hà Nội - Hải Phòng, nằm trong khu vực trọng điểm tam giác kinh tế Bắc bộ nên nên Hưng Yên có nhiều ưu thế để phát triển kinh tế công nghiệp và dịch vụ. Năm 2009, mặc dù khủng hoảng kinh tế thế giới nhưng GDP của Hưng Yên tăng 7,01%.
Hưng Yên là một tỉnh công nghiệp phát triển nhanh và mạnh nhất của miền Bắc. Hiện nay trên địa bàn tỉnh có rất nhiều các khu công nghiệp lớn như phố nối A, phố nối B (khu công nghiệp dệt may), khu công nghiệp Thăng long II (Mitsutomo Nhật Bản), khu công nghiệp Như Quỳnh, khu công nghiệp Minh Đức, khu công nghiệp nhỏ Kim Động, khu công nghiệp Quán Đỏ..... Sản phẩm công nghiệp của tỉnh là dệt may, giày da, ô tô, xe máy, công nghiệp thực phẩm... Cơ cấu theo hướng phát triển kinh tế công nghiệp và dịch vụ đang là chủ đạo.
Nhưng phân hoá kinh tế không đồng đều giữa các khu vực trong tỉnh đang gây khó khăn cho việc thu hút đầu tư và phát triển kinh tế của tỉnh cũng như cho những vùng, khu vực kinh tế còn chậm phát triển trong tỉnh. Tình hình đó sẽ được cải thiện khi quốc lộ 5B (Con đường rộng 8 làn hiện đại bậc nhất Việt Nam, xuất phát từ cầu Thanh Trì đến thành phố cảng Hải Phòng. Nó chạy qua các huyện Văn Giang, Yên Mỹ, Ân Thi với tổng chiều dài 29 km); tỉnh lộ 200 (chạy song song với quốc lộ 39A chạy qua Tiên Lữ, Ân Thi, Yên Mỹ); quốc lộ 38B (nối từ chợ Gạo đi qua Tiên Lữ, Phù Cừ sang Hải Dương); đường chạy theo đê sông Hồng bắt đầu từ thành phố Hưng Yên tới Văn Giang và đường nối cao tốc Hà Nội Hải Phòng với cao tốc Cầu Giẽ Ninh Bình sẽ làm cân bằng kinh tế giữa các vùng trong tỉnh.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh có rất nhiều các khu đô thị mới xây dựng với quy hoạch rất hiện đại và văn minh như: khu đô thị Ecopark (Văn Giang), khu đô thị Phố Nối B, khu Việt kiều, khu đô thị đại học Phố Hiến (thành phố Hưng Yên và huyện Tiên Lữ)...
Khu Phố Nối (Thị trấn Bần Yên Nhân) huyện Mỹ Hào là một khu vực kinh tế phát triển, là trung tâm thương mại tài chính ngân hàng, công nghiệp của tỉnh Hưng Yên. Tại đây các trung tâm thương mại, mua sắm, khu giải trí đang được xây dựng nhiều đang dần biến nơi đây thành trung tâm giải trị chính của vùng. Đây cũng là nơi tập trung một số cơ sở giáo dục lớn như trường đại học như trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Hưng Yên (cơ sở II), trường Đại Học Chu Văn An (cơ sở II) (dân lập), trường Cao đẳng Công nghiệp Hưng Yên, trường Cao Đẳng Bách Khoa Hưng Yên (dân lập)
Các tuyến giao thông
Trên địa bàn Hưng Yên có các quốc lộ sau chạy qua:
- quốc lộ 5A: Như Quỳnh - MinhĐức
- quốc lộ 39A: Phố Nối - Triều Dương
- quốc lộ 38: Cống Tranh - Trương Xá, thành phố Hưng Yên - cầu Yên Lệnh
- quốc lộ 38B: Hải Dương - Ninh Bình
Tỉnh lộ:
- 202: Minh Tân - La Tiến (chạy dọc Huyện Phù Cừ qua phà La Tiến sang Tỉnh Thái Bình).
- 200: Triều Dương - Cầu Hầu.
- 203: Đoàn Đào - Lệ Xá - Trung Dũng - Thụy Lôi - Hải Triều - Cầu Triều Dương( Nối QL 38B với QL 39A)
- 195: Chạy dọc đê sông Hồng từ thành phố Hưng Yên tới Bát Tràng, Gia Lâm.
- Đường nối đường 5B và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình(điểm đầu tại nút giao thông Lực Điền chạy song song với QL39 qua TP.Hưng Yên, vượt sông Hồng sang Lý Nhân - Hà Nam, giao với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình tại nút giao Liêm Tuyền).
Đường thủy: Sông Hồng là ranh giới của Hưng Yên với các tỉnh, thành phía tây, dài 57 km. Sông Luộc là ranh giới với tỉnh Thái Bình dài 25 km. Sông Luộc và sông Hồng giao nhau tại địa phận thành phố Hưng Yên. Ngoài ra còn các sông nhỏ khác như: sông Sặt (sông Kẻ Sặt), sông Chanh, sông Cửu An (sông Cửu Yên), sông Tam Đô, sông Điện Biên, v.v. Hệ thống đại thủy nông Bắc Hưng Hải chủ yếu phục vụ tưới tiêu cho nông nghiệp tỉnh này.
Biển kiểm soát xe mô tô Đây là các chữ cái được phân theo từng huyện đối với xe biến 5 số(nguồn: "Nguyễn Tiến Mạnh" Tổng hợp)
- Thành phố Hưng Yên : 89B1-XXX.XX
- Huyện Ân Thi : 89C1-XXX.XX
- Huyện Kim Động: 89D1-XXX.XX
- Huyện Khoái Châu : 89E1-XXX.XX
- Huyện Mỹ Hào : 89F1-XXX.XX
- Huyện Phù Cừ : 89G1-XXX.XX
- Huyện Tiên Lữ : 89H1-XXX.XX
- Huyện Văn Giang : 89K1-XXX.XX
- Huyện Văn Lâm : 89L1-XXX.XX
- Huyện Yên Mỹ : 89M1-XXX.XX
- Biển 89A-XXX.XX dành cho xe con từ 7 chỗ ngồi trở xuống.
- Biển 89B-XXX.XX dành cho xe du lịch, xe ca từ 9 chỗ ngồi trở lên.
- Biển 89C-XXX.XX dành cho xe tải và bán tải.
- Biển 89D-XXX.XX dành cho xe Van.
- Biển 89LD-XXX.XX dành cho xe của các công ty liên doanh.
- Biển 89DA-XXX.XX dành cho xe phục vụ các dự án xây dựng...
- Biển 89M-XXX.XX và 89A-XXX.XX biển màu xanh xe nhà nước.
- Biển 89R-XXX.XX Rơ moóc container.
Năm 2003, theo số liệu của Sở Giáo dục và Đào tạo Hưng Yên, Hưng Yên có 95.160 học sinh tiểu học, 98.240 học sinh trung học cơ sở và 39.459 học sinh trung học. Số trường học tương ứng theo ba cấp là 168, 166 và 27.
Cư dân Hưng Yên chủ yếu là nông dân, lúa nước là cây trồng chính gắn với sự chinh phục châu thổ sông Hồng nên văn minh, văn hóa Hưng Yên là văn minh, văn hóa lúa nước, văn minh, văn hóa sông Hồng.
Về văn học dân gian, ngoài cái chung của văn học dân gian đồng bằng Bắc Bộ, còn có những cái riêng mà chỉ Hưng Yên mới có, chẳng hạn như lời của các bài hát trống quân - một lối hát phổ biến ở Hưng Yên xưa kia, hiện nay vẫn còn giữ được.
- Hưng Yên là vùng đất Địa Linh Nhân Kiệt, luôn đóng góp bậc hiền tài cho đất nước ở môi thời đại. Tỉnh có 4 trạng nguyên trên tổng số 53 trạng nguyên của cả nước. Hiện tại Văn miếu Xích Đằng còn lưu trên bia đá tên hàng trăm tiến sĩ khoa bảng của tỉnh trong các thời kỳ phong kiến.
- Càng tự hào hơn nữa trong thời hiện đại, Hưng Yên luôn nằm trong top 5 các Tỉnh có điểm thi Đại Học cao nhất cả nước (chỉ đứng sau Nam Định, Hải Dương, Bắc Ninh và Hà Nội). Cho đến nay tỉnh đã có 3 trường Đại Học (Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Hưng Yên, Đại học Tài chính và Quản trị kinh doanh và Đại Học Chu Văn An (dân lập), 8 trường Cao đẳng (Cao Đẳng Sư Phạm Hưng Yên, Cao Đẳng Cơ Điện và Thủy Lợi, Cao Đẳng Bách Khoa Hưng Yên (dân lập), Cao Đẳng Công Nghiệp Hưng Yên, Cao Đẳng Nghề và Dịch Vụ Hàng Không, Cao Đẳng Asean (dân lập), Cao Đẳng Y Tế Hưng Yên, Trường cao đẳng nghề LOD) và rất nhiều trường trung cấp (Trung cấp Văn Hóa Nghệ thuật Hưng Yên, Trung cấp GTVT Hưng Yên, Trung cấp công nghiệp Hưng Yên...). Sắp tới sẽ có thêm khu Đại Học Phố Hiến đồng thời nền giáo dục Hưng Yên sẽ còn tiến xa hơn nữa.
- Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến.
- Dù ai buôn bắc bán đông,
- Oai oái như phủ Khoái xin ăn
- Chè Yên Thái, gái Tiên Lữ
- Nát như tương Bần
Hưng Yên là vùng đất địa linh nhân kiệt, là nơi sinh ra nhiều người đỗ đạt, nhiều nhân vật tài giỏi được sử sách ca ngợi, nhân dân truyền tụng.
- Nhân vật truyền thuyết: Tống Trân Cúc Hoa
- Quân sự: hai vị tướng thời An Dương Vương ai?, Triệu Quang Phục, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Thiện Thuật, Nguyễn Thiện Kế, Hoàng Hoa Thám, Dương Phúc Tư, Nguyễn Bình,Phạm Bạch Hổ, Lý Khuê, Vũ Duy Chí, Hoàng Nghĩa Kiều, Hoàng Minh Thảo, Dương Trọng Tế, Đặng Vũ Hiệp, Nguyễn Trọng Xuyên, Nguyễn Quyết, Hữu Ước, .......
- Y học: Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
- Giáo dục: Dương Quảng Hàm, Nguyễn Lân.
- Phật giáo: Thích Thanh Tứ.
- Khoa học: Phạm Huy Thông, Nguyễn Công Tiễu, Nguyễn Lân Dũng.
- Sử học: Phạm Công Trứ, Nguyễn Vinh Phúc.
- Báo chí : Dương Bá Trạc
- Âm nhạc :Văn Chung, Hữu Ước, Cao Việt Bách
- Văn học: Đoàn Thị Điểm, Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Chu Lai, Lê Lựu, Phan Văn Ái.
- Sân khấu chèo: Nguyễn Đình Nghị, Phạm Thi Trân, Hoa Tâm.
- Nghệ thuật: Nguyễn Thị Hồng Ngát, Học Phi, Lê Mây, Đào Thị Huệ, BTV-MC Diễm Quỳnh
- Mỹ thuật: Tô Ngọc Vân, Dương Bích Liên.
- Hoạt động chính trị: Trần Đình Hoan, Lê Xuân Hựu, Trần Phương, Nguyễn Trung Ngạn, Đào Công Soạn, Lê Như Hổ, Lê Đình Kiên, Nguyễn Văn Linh, Tô Hiệu, Lê Văn Lương,Bùi Thị Cúc, Phó Đức Chính, Nguyễn khắc Sơn, Trần Văn Phác [4][5]
- Khác : Dương Hữu Miên, Phạm Thanh Ngân, Chử Đồng Tử.
Hưng Yên có các di tích lịch sử sau:
- Chùa Ông Khổng hay còn gọi là Chùa Công Luận (Công Luận 1 - TT Văn Giang). Hàng năm vào các ngày từ 4-5 âm lịch diễn ra lễ hội Vật cổ truyền
- đình chùa Ngọc bộ-long hưng-văn giang-hưng yên.
- Quần thể di tích Phố Hiến: Văn Miếu Xích Đằng, đền Trần, đền Mẫu, đền Thiên Hậu, Đông Đô Quảng Hội, Võ Miếu, chùa Chuông, chùa Phố, chùa Hiến, chùa Nễ Châu, đền Mây, Phố Hiến xưa, hội ả đào...
- Hồ bán nguyệt
- Đậu An có Hội Đậu An diễn ra từ ngày 06 đến 08 tháng 04 âm lịch hằng năm.Nằm ở thôn An Xá xã An Viên Huyện Tiên Lữ.
- Làng Nôm là ngôi làng cổ của Hưng yên thuộc xã Đại Đồng huyện Văn Lâm.Đây là ngôi làng cổ đặc trưng có vùng đồng bằng bắc bộ.
- Cây Đa Sài Thị, xã Thuần Hưng, Huyện Khoái Châu là di tích lịch sử Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Hưng Yên được thành lập.
- Di tích Chử Đồng Tử - Tiên Dung: (đền Đa Hòa, đền Dạ Trạch, các di tích liên quan đến Triệu Việt Vương)
- Nhà tưởng niệm Hải Thượng Lãn Ông.
- Cụm di tích Phù Ủng (Ân Thi) liên quan đến danh tướng Phạm Ngũ Lão, di tích Tống Trân Cúc Hoa (Phù Cừ)
- Đền thờ bà Hoàng Thị Loan - Thân mẫu chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Khu lưu niệm cố Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh
- Chùa Khúc Lộng - Vĩnh Khúc, Văn Giang
- Đền Bà (còn gọi là Chùa Bà) tọa lạc tại thôn Tân An, xã Nhật Quang, huyện Phù Cừ, thờ Nguyên Phi Ỷ Lan Hoàng Thái Hậu triều nhà Lý, có phong cảnh đẹp và giá trị kiến trúc nghệ thuật cao,gia trị lịch sử lâu đời, được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, hàng năm mở hội từ ngày 20-25/08 âm lịch)
- Đền Vĩnh Phúc hay Đền thờ Bà Chúa Mụa (Trần Thị Ngọc Am, vợ của Chúa Trịnh Tráng hiện đền ở thôn Cộng Vũ, xã Vũ Xá huyện Kim Động. Hiện nay con cháu họ Trần Của Bà Trần Thị Ngọc Am đang thờ phụng.Bà Trần Thị Ngọc Am – Vương phí thứ hai của chúa Trịnh Tráng, sau được ban quốc tính họ Trịnh (Trịnh Thị Ngọc Am). Nhân dân địa phương quen gọi bà là bà chúa Mụa.
Hiện trạng Đền còn tốt, qua nhiều lần tu bổ chủ yếu do con cháu dòng tộc với lòng hảo tâm hướng về cội nguồn cung tiến hiện vật cũng như tiền của để sửa sang hoàn chỉnh, linh thiêng. Hiện tại còn 4 tấm bia nói về việc dòng họ bà Trần Thị Ngọc Am cùng các tín chủ ở địa phương cúng tiến ruộng vào việc dựng chùa, ngoài ra còn có một số hoành phi câu đối. Chùa đã được Bộ Văn Hóa Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa ngày 15 tháng 10 năm 1997.
Phố Hiến Bao gồm các di tích ở thành phố Hưng Yên và một phần các huyện Tiên Lữ, Kim Động. Cụm di tích này nằm bên bờ sông Hồng, nơi đây là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của Hưng Yên xưa và nay. Với cảnh quan đẹp, sự đa dạng của các di tích, lịch sử văn hóa Phố Hiến được hình thành bởi sự phong phú về phong tục tập quán của người Hoa, người Nhật và người Châu Âu. Phố Hiến xưa đã cổ nay lại càng nổi tiếng hơn khi nhắc đến Văn Miếu, chùa Phố, chùa Chuông, đền Trần, đền Mẫu và đền Mây. Tiêu biểu của kiến trúc đình chùa trong cụm di tích Phố Hiến có thể nhắc đến các chùa:
Chùa Hiến (thời Trần): Tại chùa có cây nhãn tổ, truyền rằng ngày xưa quả của cây nhãn này được hái để dâng Đức Phật, cúng Thần hoàng và để quan lại mang tiến vua chúa, nó cũng được xem như là biểu tượng của đất Hưng Yên.
Toàn cảnh chùa Chuông Chùa Chuông: Nằm tại thôn Nhân Dục, phường Hiến Nam, thành phố Hưng Yên. Di vật đặc biệt của chùa phải kể đến tấm bia đá cao 165 cm, rộng 110 cm dựng vào năm Tân Mão, được trang trí hình rồng chầu mặt trời.
Đền Mẫu: Được coi là một danh lam thắng cảnh đẹp nhất của Phố Hiến, trước đền là hồ Bán Nguyệt cây xanh râm mát, một bên là phố Nguyệt Hồ, một bên là đê Đại Hà không gian thoáng đãng, nó nổi tiếng bởi có cây sanh, si, đa cổ thụ có tuổi thọ ngót 800 năm ở phía trước cửa đền, nơi đây hàng năm thu hút hàng vạn khách tới thăm. user posted image
Văn Miếu Xích Đằng Văn Miếu: Là Văn Miếu hàng tỉnh và còn gọi là Văn Miếu Xích Đằng, toạ trên một khu đất cao, rộng gần 4000m2 thuộc thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn. Hiện vật quý nhất của Văn Miếu là 9 tấm bia có ghi danh các nhà khoa bảng. Văn Miếu là di tích minh chứng cho truyền thồng hiếu học của người Hưng Yên.
Trải qua những thăng trầm, biến đổi, Phố Hiến xưa chỉ còn lại trong lưu truyền và một số những di tích. Nếu Phố Hiến được đầu tư, tôn tạo thì nơi đây sẽ trở thành khu du lịch văn hóa lịch sử có sức cuốn hút mạnh mẽ trong và ngoài nước theo các tour du lịch cả bằng đường bộ, đường thủy để tham quan, dự lễ hội và nghiên cứu...
Cụm di tích Đa Hòa - Dạ Trạch, Hàm Tử - Bãi Sậy
Phần lớn các điểm du lịch khu vực này nằm cạnh sông Hồng, có cảnh quan đẹp, khí hậu trong lành.. Gắn liền với cụm di tích này là truyền thuyết và lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung đã được nhà nước xếp hạng, là một trong những di tích lịch sử văn hóa quan trọng quốc gia. Từ đây khách du lịch có thể thăm cảnh quan sinh thái đồng quê - bãi sông Hồng, làng vườn, làng nghề gốm sứ Xuân Quan.
Cụm di tích Hải Thượng Lãn Ông - Phố Nối
Điển hình của cụm này là khu di tích đại danh y Lê Hữu Trác và nhiều chùa đình có kiến trúc độc đáo như chùa Lãng (chùa Lạng) thôn Như Lãng, Minh Hải, Văn Lâm; chùa Thái Lạc ở thôn Thái Lạc, Lạc Hồng, huyện Văn Lâm; đền thờ danh tướng Lý Thường Kiệt thuộc huyện Yên Mỹ; đền Ủng huyện Ân Thi; đình Đa Ngưu huyện Văn Giang và khu tưởng niệm cố Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh.
Đây là cụm di tích nằm kề cận với Thủ đô Hà Nội, trên đường quốc lộ 5, nối trung tâm du lịch Hà Nội - Phố Nối - Hải Phòng - Quảng Ninh. Ngoài các sản phẩm du lịch chính của cụm này, tham quan các đình, chùa khách còn được tham quan làng nghề đúc đồng, chạm bạc, cây dược liệu, tương Bần...
Các lễ hội truyền thống
Lễ hội đền Hóa Dạ Trạch Là một tỉnh đồng bằng gắn liền với nền văn minh lúa nước, Hưng Yên có nhiều lễ hội phản ảnh khá rõ nét con người, truyền thống, phong tục mà thông qua đó bày tỏ lời cảm ơn của mình đối với trời đất, thần nước và cầu mong có được cuộc sống ấm no, hạnh phúc, cảm ơn những người có công đức, tưởng nhớ tới các vị anh hùng. Nét độc đáo của nhiều lễ hội truyền thống ở Hưng Yên là các lễ rước thường gắn liền với sông Hồng như lễ hội Đền Mẫu, Đền Dạ Trạch, Đền Đa Hòa...
Đặc sản Hưng Yên có những đặc sản nổi tiếng như: Nhãn lồng Phố Hiến, gà Đông Tảo (Đông Cảo) (Đông Tảo-Khoái Châu), sen Nễ Châu, tương Bần, bún thang Thế Kỷ (thành phố Hưng Yên), Bánh Cuốn Nóng làng Sài Thị (Thuần Hưng, Khoái Châu), ếch om Phượng Tường (Tiên Lữ), bánh dày làng Gàu (Cửu Cao - Văn Giang), chả gà Tiểu Quan; Điểm trung tâm của đồng bằng sông Hồng là ở Hưng Yên
- ^ a b “Diện tích, dân số và mật độ dân số năm 2011 phân theo địa phương”. Tổng cục Thống kê Việt Nam. Truy cập 30 tháng 9 năm 2012.
- ^ Đào Duy Anh. Đất Nước Việt Nam Qua Các Đời. Huế: Thuận Hóa, 1995.
- ^ a b c Sở Văn hóa thông tin Hưng Yên. Hưng Yên 170 năm. Hưng Yên, 2001.
- ^ Sở Văn hóa thông tin Hưng Yên. Hưng Yên 170 năm. Hưng Yên, 2001
- ^ Sở Văn hóa thông tin Hưng Yên. Danh nhân Hưng Yên, Hưng Yên, 2001.