Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Kỹ sư Dương Quang Thiện, người sáng lập và tổ chức Nhóm SAMIS, người đã viết hàng trăm sách về điện toán và về ERP để phổ cập cho trí thức và giới trẻ Việt Nam sau năm 1975, vừa qua đời lúc 16g06 phút chìều 7-8-2019.
 Trang Facebook của ông Dương Quang Thiện Người mở đường cho tin học quản lý tại Việt Nam Cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990, những bộ máy vi tính đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam. Thuở ấy không có nhiều tài liệu để tìm hiểu về việc lập trình, nhất là việc quản trị dữ liệu trên máy vi tính. Do vậy làm cách nào ứng dụng máy vi tính vào việc quản lý của cơ quan đơn vị là cả một vấn đề nan giải đối với người dùng. May thay, lúc ấy xuất hiện một loạt sách hướng dẫn theo đúng nhu cầu sử dụng. Đáng chú ý là các tài liệu này được biên soạn rất sát với nhu cầu thực tế và có phong cách rất bình dân, dễ hiểu. Đơn vị tổ chức biên soạn các tài liệu ấy là nhóm SAMIS, người sáng lập và chủ trì nhóm là kỹ sư Dương Quang Thiện. Có thể nói trong suốt những năm đầu thập niên 1990, những bộ sách SAMIS là sách gối đầu giường của nhiều người làm việc trong lĩnh vực tin học. Người trở về quê hương từ IBM Ông Dương Quang Thiện sinh năm 1934, quê quán tại Quảng Trị. Ông tốt nghiệp kỹ sư điện tử năm 1961 tại đại học Bordeaux (Pháp). Ông là người Việt Nam đầu tiên được IBM tuyển vào làm kỹ sư tin học. Giữa lúc đang làm việc tại IBM với mức lương cao ngất, năm 1965 ông Dương Quang Thiện quyết định về Việt Nam khi đất nước đang chiến tranh khói lửa. Ông nói: “Đất nước tôi còn nghèo, sẽ cần tôi hơn là các nước đã phát triển”. Nhóm SAMIS (viết tắt từ Saigon Micro Services) được ông Dương Quang Thiện thành lập từ cuối những năm 1980, tập hợp những đồng nghiệp có tâm huyết với việc ứng dụng tin học vào quản lý, công việc chính là nghiên cứu và biên soạn tài liệu về vấn đề này để phổ biến cho mọi ngưới. Tâm nguyện trong lĩnh vực công nghệ thông tin Kỷ sư Dương Quang Thiện viết: “Con người ta sinh ra, không phải chỉ để ăn như nhiều người bỡn cợt nói thế, mà thực chất là để giải quyết các vấn đề cho bản thân, cho gia đình, cho xã hội, cho đất nước hoặc cho nhân loại. Các vấn đề là muôn hình vạn trạng, thượng vàng hạ cám. Mà muốn giải quyết vấn đề thì phải học. Nếu giáo dục giúp đào tạo đúng và đủ người để giải quyết các vấn đề xảy ra trong mọi môi trường thì đây là một nền giáo dục tốt. Một nền giáo dục đào tạo được những con người có thể giải quyết vấn đề một cách ngon lành là một nền giáo dục tốt. Thế thôi!”. Nhóm SAMIS đã một phần hiện thực hóa tâm nguyện của ông. Hơn nửa thế kỷ theo đuổi ngành công nghệ thông tin, ông còn thực hiện nhiều công trình tâm huyết khác. Tất cả đều âm thầm, miệt mài, không dao to búa lớn, không đòi hỏi nguồn kinh phí to lớn từ ngân sách… Bộ sách tâm huyết cuối cùng của ông là “Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản trị xí nghiệp”. Ông tự giới thiệu: “Tập sách này không phải là phần mềm ERP (Enterprise Resources Planning - Hoạch định nguồn lực xí nghiệp), mà là sách hướng dẫn bạn tự tạo một phần mềm ERP thích ứng với xí nghiệp của mình, giống như bạn tự tay làm một cái bánh theo kiểu của mình, thay vì ra siêu thị mua bánh sản xuất hàng loạt... Lúc đó, mọi thứ sẽ nhẹ nhàng, dễ dàng, biến mất những bộ máy hành chính cồng kềnh để mọi người lo việc khác, và sẽ biến mất cả những cơ hội tham nhũng nữa”. Nhà Mạnh Thường Quân Ngoài lĩnh vực công nghệ thông tin, ông bà Dương Quang Thiện còn là nhà Mạnh Thường Quân cho rất nhiều sinh viên, thạc sĩ, tiến sĩ, những người đã từng nhận học bổng, sự trợ giúp, hỗ trợ vô điều kiện từ ông bà thông qua các chương trình mà ông bà tham gia. Ông bà Dương Quang Thiện tham gia chương trình “Vì ngày mai phát triển” của báo Tuổi Trẻ từ năm 1989, đến nay đã chẵn 30 năm. Những khoản tiền từ nhuận bút, bán sách của ông được biến thành những suất học bổng cho sinh viên nghèo, những cây cầu bắc đến ngôi trường vùng khó, thay thế vật liệu cho những lớp học tranh nứa lá. Ông nói: “Đây là khoản đầu tư cho tương lai chứ không phải làm từ thiện, các em không nợ chúng tôi cái gì, hãy trả lại cho cuộc đời”. Tâm nguyện ấy đã được ông thực hiện cho đến những ngày cuối của đời mình. Cơn trọng bệnh đã đưa ông ra đi vào ngày 7-8-2019. Ông ra đi bình yên, thanh thản vì những mong muốn tốt đẹp nhất của đời mình đã được thực hiện. Ông ra đi không để lại tài sản vật chất gì nhưng di sản tinh thần là vô cùng to lớn. Vĩnh biệt ông, xin ghi nhớ mãi những bài học ông đã để lại, những bài học để làm việc và làm người. Phạm Hoài Nhân Lao động Đồng Nai - 12/08/2019
Một tuần nay Sài Gòn thiếu nắng, mưa sùi sụt. Tiết trời mùa mưa ngâu là lạ nhưng lại thích hợp cho một cuộc tiễn đưa. Sài Gòn - TP.HCM hôm nay vĩnh biệt một công dân đặc biệt của mình: kỹ sư - tác giả - nhà mạnh thường quân nổi tiếng Dương Quang Thiện. Hai phần ba cuộc đời ông gắn bó với Sài Gòn, một cuộc sống vừa sôi nổi vừa lặng lẽ, những hoạt động nổi bật mà bền bỉ, cái tên vừa quen thuộc vừa chứa nhiều lạ lẫm… Tiễn biệt ông, Tuổi Trẻ Online một lần nữa mời bạn đọc nhìn lại cuộc đời ông, một lần nữa giải mã những bí ẩn để biết những gì ông mang theo, những gì ông để lại…
Phải gặp và trò chuyện với ông Dương Quang Thiện nhiều lần mới có thể quen với cách nói chuyện không mấy dễ chịu của ông: có ấm áp, có xa cách, tràn đầy những câu chuyện hài hước, châm biếm, tràn đầy tinh thần phản biện được minh chứng bằng số liệu, đối chiếu bằng sự kiện, lập luận khoa học nhưng cũng không ít định kiến… Ông chỉ dịu dàng, ngọt ngào, đầy tự hào mỗi khi nhắc đến "bà đầm" - tình yêu suốt đời của ông. Trải qua một tuổi thơ nhọc nhằn ở miền Trung với đôi chân khập khiễng vì sốt bại liệt, 20 tuổi, chàng thanh niên Dương Quang Thiện chống nạng lên đường sang Pháp du học với tất cả gia tài mẹ dốc cạn vừa đủ mua một chiếc vé máy bay và lời dặn đinh ninh: "Phải học thành tài. Phải trở về. Không được phép lấy ‘vợ đầm’". Ông đã học thành tài, trở thành kỹ sư điện toán người Việt Nam đầu tiên được IBM tuyển dụng, nhưng rồi ông đã lấy… "vợ đầm". Cô giáo Agnès Hosterter xinh đẹp người Thụy Sĩ đã phải lòng chàng trai Việt Nam kém mình 6 tuổi, nhỏ người, khuyết tật nhưng tài năng và có tình yêu lớn trong lòng. Cô thành bà Agnès Dương Quang Hosterter. Cô học tiếng Việt, tập ăn tập nấu những món Việt, gật đầu đồng ý theo chồng về Sài Gòn trong khi chiến tranh Việt Nam đang mở rộng và leo thang. "Tôi yêu anh vì anh biết thương người nghèo, biết yêu đất nước mình", bà giải thích lựa chọn của mình đơn giản như thế.
Cùng với ông và Sài Gòn trải qua biến động thời cuộc, chứng kiến sự kiện tháng 4-1975 và dòng người di tản, thấy ông ngần ngừ nhìn mình, bà thản nhiên quyết định: "Anh là người làm kỹ thuật, ở đâu - chế độ nào cũng cần. Về Pháp hay Thụy Sĩ thì quá dễ, nhưng anh sẽ lại đau khổ vì nhớ thương Việt Nam. Ta ở lại". Vậy là căn biệt thự mướt màu hoa cỏ mà ông cho xây dựng theo chính thiết kế của bà tiếp tục thấm đẫm hạnh phúc của hai người.
Ngày bà mất cách nay 7 năm, ngày ông mất hôm nay, bao nhiêu người đã được ông bà giúp đỡ bằng cách này hay cách khác lần lượt đội mưa đến thắp nén tâm nhang, lần lượt tìm vào trang cá nhân của ông viết những lời biết ơn, cảm tạ. Có cả những trận cười giòn rơi nước mắt khi ai đó nhắc chuyện một tên trộm từng trèo vào nhà, từng ra tòa đi tù, rồi khi trở về lại tìm đến ông bà xin được cấp vốn hoàn lương; một anh thợ hồ sau bao năm bỗng đến bấm chuông xin ông khoản tiền viện phí… Hàng trăm câu chuyện như vậy chẳng thể ai biết hết.
Không kinh doanh, không đầu cơ, ông Thiện thường cười khà khi kể về những năm "bán sách, bán bút đổi vàng" của ông, và kể cả những ngày này, khi ông đã nằm một chỗ nhưng "vẫn kiếm được tiền qua ipad". Ông quả có ngón tay một nhà giả kim.
Những năm bao cấp, sản xuất đình đốn vì thiếu nguyên liệu, người người nghèo đói không việc làm, bao nhiêu nhu cầu không được đáp ứng, ông Thiện nghĩ cách tận dụng những thế mạnh của mình để giúp mình và nhiều người khác có cuộc mưu sinh lương thiện, hiệu quả. Một tổ hợp sản xuất bút bi cùng với kênh kiều hối được ông thiết lập ngay tại nhà mình: dùng tiền ngoại tệ của Việt kiều muốn gửi về cho thân nhân trong nước để mua đầu bi ở nước ngoài - chuyển về Việt Nam và đưa vào tổ hợp sản xuất bút bi - bán bút bi lấy tiền trả cho các gia đình của người gửi. "Khi ấy chúng ta có thể làm được vỏ bút, ruột bút, mực nhưng cái đầu bi thì chịu thua. Vậy là chỉ có tổ hợp của tôi làm ra được cây bút bi hoàn chỉnh. Vàng đến từ đó. Có lúc, tôi còn cung cấp đầu bi cho hãng sản xuất khác", ông cười kể lại cú vượt rào. Một trong những cô công nhân của tổ hợp bút bi năm ấy là sinh viên nhận học bổng của ông qua chương trình "Vì ngày mai phát triển" của báo Tuổi Trẻ, tiến sĩ Lê Thị Thanh Mai của Đại học Quốc gia TP.HCM hôm nay. Những "dân IT" đời đầu, những người theo đuổi ngành điện toán, tin học những thập kỷ 1980, 1990, 2000 không ai không quen thuộc với những tập tài liệu, giáo trình mang tên Dương Quang Thiện và nhóm SAMIS. In giấy vàng, khổ to, trình bày không chuyên nghiệp, không bắt mắt nhưng hiệu quả là số một. "Sách viết dễ hiểu, cặn kẽ, giúp người học nắm vững kiến thức, đặc biệt nhấn mạnh ứng dụng… " là những gì mà các chuyên gia IT hôm nay nhớ lại ngày đầu "mò" tin học theo sách ông Thiện. "Các đại lý đến xếp hàng trước cửa nhà tôi để nhận sách. Giáo trình chưa soạn xong, tiền đã tới tay rồi", ông kể về những ngày trong mơ của người xuất bản sách như thế.
Chẳng phải tự nhiên mà được. Tốt nghiệp kỹ sư điện toán từ những năm 1960, để phổ cập được tin học vào Việt Nam những tháng năm gian khó, thiếu thốn đủ thứ mà thiếu nhất là khoa học, ông đã phải tự học, tự đào tạo chính mình. Những sách tin học mới nhất trên thế giới ông đều mua về. Những ngôn ngữ lập trình vừa đưa ra đã được ông cập nhật. Học và học, nhuần nhuyễn rồi chắt lọc để viết lại, dịch lại, nghiên cứu những ứng dụng hiệu quả nhất, thiết thực nhất với Việt Nam. Đến những ngày cuối cùng, đề cương một cuốn sách mới "để bổ sung bộ sách của ông cho hoàn thiện" vẫn còn đang được ông soạn dở dang trên chiếc ipad…
Vậy nhưng nhắc đến ông Dương Quang Thiện thì không chỉ là sách công nghệ thông tin, không chỉ là những hoạt động thiện nguyện bền bỉ đầu tư vào tương lai con người - khoa học, mà tình yêu Việt Nam tha thiết đã khiến ông quan tâm nghiên cứu, tìm hiểu mọi mặt trong xã hội, mọi lĩnh vực đời sống. Tích cực chia sẻ, không ngại tranh luận, một dạo ông tích cực viết báo để thể hiện quan điểm, một dạo ông lại thường xuyên viết blog, facebook để khơi gợi suy ngẫm. Lịch sử, kinh tế, văn hóa, chính trị, khoa học, giáo dục… không đề tài nào ông không bàn với sự so sánh, đối chiếu thấu đáo và đôi khi với thái độ yêu Việt Nam đến… cực đoan.
"Một môi trường làm việc ngon lành nhất cho cậu, ai sẽ hiểu được điều đó bằng cậu? Vậy thì cậu hãy tạo lấy môi trường cho mình, đừng trông chờ nhà nước và nếu không được thì lại đổ thừa cho nhà nước. Ông đã tự tạo môi trường IT cho mình ở Việt Nam từ 55 năm nay, từ lúc miền Nam Việt Nam lún sâu trong chiến tranh đấy. Ông vẫn hoạt động trong môi trường IT của mình bình thường…", ông bảo vậy. Và ông vẫn hoạt động IT ngay trong những ngày cuối của bệnh ung thư một cách bình thường. Một đời "DƯƠNG QUANG" của ông - DƯƠNG QUANG THIỆN.
|
