Don là món gì

Đậm đà món don Quảng Ngãi

Có những món ăn chỉ nghe tên cũng có thể hình dung ra hương vị nhưng cũng có món dù nhắc đi nhắc lại bao nhiêu lần, người ta cũng chẳng tưởng tượng nổi hình thù, nguồn gốc của chúng ra sao. Don - đặc sản chỉ có ở Quảng Ngãi là một trong những món ăn như vậy.

• "Qua Hòn Chùa ăn mực nang"

Con don là loài nhuyễn thể gần giống với hến, vỏ có hai mảnh hình dẹt và dài chỉ khoảng 1 cm, bên trong phần thịt có màu trắng đục và tua xung quanh. Don có ở sông Trà Khúc và sông Vệ nhưng phần lớn tập trung ở sông Trà Khúc. Đặc biệt, do đặc điểm dòng nước khác nhau nên con don chỉ sinh sống phần lớn ở đoạn chảy qua xã Nghĩa Hòa, Nghĩa Phú (TP Quảng Ngãi - đoạn gần cuối nguồn dòng sông), còn những nơi khác hầu như không có hoặc rất ít.

Thường vào mùa khô hạn (khoảng từ tháng 4 đến tháng 9 hằng năm), người dân xung quanh hai con sông trên mới vào mùa cào don. Do sống vùi trong cát nên việc cào don rất cực khổ với người dân nơi đây, đặc biệt là những hôm gặp nước lớn, người cào phải ngâm mình trong nước.

Don khi được cào về sẽ được chà vỏ, rửa thật sạch, ngâm cho nhả hết cát, rồi đun nước luộc cho đến khi há miệng. Sau đó, tách riêng phần nước luộc don và con don, dùng đũa khuấy đều cho phần thịt rớt ra khỏi vỏ. Sau khi đã tách vỏ, phần thịt bỏ vào nước luộc don nấu lại, tùy khẩu vị mà nêm nếm cho vừa miệng, nhưng nhất thiết phải có một chút cay the từ ớt để tăng độ kích thích. Món don sau khi chế biến xong chỉ gồm một tô nước có màu trắng đục, trong có chứa nhiều con don nhỏ xíu. Để thêm món ăn được đậm đà, tô don nhất thiết phải có ít hành tây thái mỏng và một ít bánh tráng sống hoặc chín tùy theo sở thích. Khi nhận tô don nóng hổi bốc khói, du khách dằm thêm trái ớt hiểm, đơn giản vậy nhưng đi sâu vào tâm trí của mỗi người con Quảng Ngãi khi xa quê hương.

Theo những bậc cao niên, ngày xưa món don chỉ thịnh hành ở những vùng quê nghèo khó và thường được những phụ nữ luống tuổi quảy gánh đi bán dạo cho những người lao động cực khổ vào lúc xế, chiều. Có lẽ chính vì cuộc sống cơ cực, nghèo khó đó mới có món don, bởi vậy khi nhắc đến món này, nhiều người dân Quảng Ngãi hình dung đó là món ăn dân dã, nóng hổi, cay nồng như chính hơi thở, cuộc sống cực khổ của con người nơi đây...

Ngày nay, khi đi ngang qua Quảng Ngãi, du khách có thể thưởng thức món don ở nhiều hàng quán khắp nơi. Có nơi don được bán từ trưa đến tối với giá khoảng 15.000 đồng/tô. Còn ở những thành phố lớn như Đà Nẵng, TP HCM... món don cũng được bày bán nhưng rất ít địa điểm và không còn giữ được vị tươi ngon của don, không còn "mùi" hơi thở, "mùi" cuộc sống khổ cực của chính món don Quảng Ngãi.

Với những hương vị mang nét rất riêng, món don Quảng Ngãi đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận là 1 trong 4 sản vật Quảng Ngãi. Don và cá bống sông Trà cũng nằm trong số 50 món đặc sản nổi tiếng Việt Nam.

Bài và ảnh: Tử Trực

Gắn liền với mỗi 1 địa danh sẽ có 1 món ăn ngon khác nhau và người ta gọi đó là đặc sản. Và Quảng Ngãi cũng vậy, nơi đây cũng có rất nhiều món ngon và nổi tiếng. Nhưng có lẽ nổi tiếng nhất chỉ có thể là các món ngon được chế biến từ Don. Chúng ta cùng tìm hiểu tin tức xem 4 cách nấu món don Quảng ngãi là gì nhé?

Bạn đã biết gì về con Don chưa?

Don là loài thuộc họ nhuyễn thể có vỏ như trai hến, tuy nhiên nó khác ở chỗ nó tròn và dài giống con trùng trục, màu trắng nhạt, và nó sống ở các vùng nước lợ. Nó sống ở dưới cát, và mỗi năm chỉ có thể thu hoạch con Don 1 lần.

quy trình sản xuất

Vì vậy nếu có ghé thăm Quảng Ngãi vào mùa Don hãy thưởng thức thử những món ngon từ con Don này nhé.

4 món ăn khó cưỡng từ con Don Qurang Ngãi

Dưới đây là cách làm đơn giản của 4 món ăn ngon hấp dẫn được làm từ don Quảng ngãi.

Don nấu chua

Đây là 1 trong những món ngon được chế biến từ Don, tuy nó đơn giản dễ chế biến nhưng đó lại là món ngon khiến ta khó có thể cưỡng lại khi đến đất Quảng.

Nguyên liệu chính để chế biến món Don nấu chua 

• Con Don ( có thể nhiều hoặc ít tùy thuộc vào số người thưởng thức)
• Cà chua.
• Quả sấu chua.
• Gia vị như hạt nêm, nước mắm ….
• Rau thơm như hành lá, rau răm….

Cách chế biến Don nấu chua

Bước 1: Don mua về rửa sạch bỏ vào nồi hấp cho nó há hết miệng.

Bước 2: Cà chua rửa sạch, bổ múi cau. Hành lá rau răm nhặt sạch

Bước 3: Đổ ra ngoài rồi phần con Don thì nhặt mình ruột,bỏ vỏ.

Bước 4: Phần nước thì để nguyên cho lặng bớt cát để khi nấu không bị cát.

Bước 5: Sau khi nước lặng, bỏ lên nấu lại tới khi sôi bỏ ruột Don, cà chua, sấu vào cho nhừ. Tiếp đến cho rau thơm vào rồi nêm nếm cho vừa ăn.

Vậy là bạn có thể thưởng thức món Don nấu do chính tay mình nấu rồi.

Cháo Don

Cháo cũng là 1 món ngon và cực kỳ dễ nấu từ Don. Cũng là 1 trong những món không nên bỏ lỡ khi đến với xứ Quảng.

Nguyên liệu làm món cháo don

• Con Don.
• Gạo nếp, gạo tẻ.
• Gia vị hạt nêm, nước mắm…
• Rau thơm hành, ngò… (có thể thêm nấm rơm cho ngọt nước)

Cách chế biến món cháo don

Bước 1: Con Don cũng rửa sạch cho vào nồi hấp cho há miệng, 

Bước 2: Nhặt ruột, lặng nước cho hết cát để lấy phần nước nấu cháo.

Bước 3: Gạo nếp, gạo tẻ trộn đều bỏ lên rang cho thơm( bước này chính là làm cho cháo khi ăn sẽ là thơm hơn lạ miệng hơn)

Bước 4: Lấy phần nước lặng của con Don bỏ gạo mới rang bỏ lên nấu cho nhừ. 

Bước 5: Nhấc ra bỏ rau thơm nêm nếm gia vị cho vừa ăn.

Vậy là có thể thưởng thức món cháo Don thơm ngon bổ dưỡng rồi.

Don xào hành tây

Nguyên liệu chính làm món don xào hành

• Con Don.
• Hành tây.
• Gia vị nước mắm, hạt nêm….
• Rau răm, hành khô.

Cách chế biến don xào hành đơn giản

Bước 1: Con Don mua về cũng rửa sạch. Đun sôi cho há hết miệng rồi nhặt ruột, lặng nước.

Bước 2: Phần ruột cũng rửa sạch.

Bước 3: Hành khô đem đập dập thái nhỏ.

Bước 4: Hành tây đem bổ muối cau.

Bước 5: Bắt chảo lên bếp đổ dầu cho nóng, bỏ hành vào sao cho thơm tiếp đến bỏ ruột con don vào xào cho tới khi nó săn lại. Cuối cùng là bỏ hành tây vào và đợi cho hành tây chính  thêm rau răm, nêm nếm cho vừa ăn rồi bắc ra 

Vậy là ta đã có món Don xào hành tây thơm ngon đặc biệt

Canh Don ăn cùng bánh tráng 

Nguyên liệu chính làm canh don quảng ngãi

• Con Don
• Bánh tráng nướng
• Hành tây
• Gia vị hạt nêm nước mắm

Cách chế biến canh don Quảng Ngãi

Bước 1: Con Don mua về rửa sạch. Đun sôi cho há miệng nhặt ruột lặng nước

Bước 2: Hành tây thái mỏng ngâm vào nước đá để hành được giòn hơn và bớt mùi hăng.

Bước 3: Khi bạn thưởng thức chỉ cần bẻ nhỏ bách tráng cho vào bát múc thêm nước luộc Don đã lặng thêm hành tây ruột Don nữa là bạn có thể thưởng thức món canh Don bánh tráng nướng tuyệt vời rồi.

Kết luận

Hy vọng những chia của bài viết bạn có thể chế biến cho mình được 4 món ngon khó cưỡng từ Don Quảng Ngãi. Hoặc nếu bạn có ghé thăm Quảng Ngãi vào mùa Don thì đừng bỏ lỡ cơ hội có thể thưởng thức nó nhé.

Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ HTX Don Quảng Ngãi để biết thêm thông tin chi tiết.

Xem thêm:

Top 5 đặc sản Quảng Ngãi nổi tiếng bạn nên thử

Don ăn liền-Mang trọn đặc sản Quảng Ngãi về nhà chỉ trong nháy mắt

DON và HẾN khác nhau như thế nào?