Đặc điểm của the giới sống là gì

Thế giới sống vô cùng đa dạng và phức tạp, việc phân loại thế giới sống giúp chúng ta:

• Gọi đúng tên sinh vật.
• Đưa sinh vật vào đúng nhóm phân loại.
• Nhận ra sự đa dạng của sinh giới.

Có thể dựa vào một số tiêu chí sau để phân loại sinh vật:

• Đặc điểm tế bào: tế bào nhân sơ, tế bào nhân thực.
• Mức độ tổ chức cơ thể: cơ thể đơn bào, cơ thể đa bào.
• Môi trường sống: môi trường nước, môi trường cạn.
• Kiểu dinh dướng: tự dưỡng, dị dưỡng.

@1001729@@1001828@@1001889@

Phân loại thế giới sống là cách sắp xếp sinh vật vào một hệ thống theo trật tự nhật định dựa vào đặc điểm cơ thể.

Nhiệm vụ của phân loại thế giới sống là phát hiện, mô tả, đặt tên và sắp xếp sinh vật vào hệ thống phân loại.

Trong nguyên tắc phân loại, các bậc phân loại từ nhỏ đến lớn được sắp xếp theo trật tự:

Loài → chi/ giống → họ → bộ → lớp → ngành → giới.

Trong đó, loài là bậc phân loại cơ bản, bậc phân loại càng nhỏ thì sự khác nhau giữa các sinh vật cùng bậc càng ít.

Phân loại loài hổ Đông Dương và hoa li

2. Tìm hiểu cách gọi tên loài

Tên khoa học thường sử dụng tiếng Latinh và được viết in nghiêng. Từ đầu tiên là tên chi/ giống (viết hoa); Từ thứ hai là tên loài (viết thường) mô tả tính chất của loài như công dụng, hình dạng, màu sắc, xuất xứ; Tên tác giả; Năm tìm thấy loài đó được đặt sau cùng.

Ví dụ: Sao la (tên khoa học: Pseudoryx nghetinhensis) thuộc giống Pseudoryx, loài nghetinhensis (tên loài được đặt theo tên tỉnh Nghệ Tĩnh trước đây, nay là tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh). Sao la được tìm thấy lần đầu tiên vào năm 1992 tại Vườn Quốc gia Vũ Quang - Hà Tĩnh.

Sao la (Pseudoryx nghetinhensis)

Sao la được xếp hạng ở mức rất nguy cấp (có nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên rất cao) trong Danh lục Đỏ của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên Thế giới cà Sách Đỏ Việt Nam.

III. Các giới sinh vật

Giới là bậc phân loại cao nhất gồm các nhóm sinh vật có chung những đặc điểm nhất định.

Dựa vào đặc điểm cấu tạo tế bào, mức độ tổ chức cơ thể, khả năng di chuyển, kiểu dinh dưỡng, sinh vật được chia thành năm giới:

• Giới Khởi sinh gồm những sinh vật có cấu tạo tế bào nhân sơ; sống tự dưỡng hoặc dị dưỡng; môi trường sống đa dạng, đại diện: vi khuẩn E. coli, ...
• Giới Nguyên sinh gồm những sinh vật có cấu tạo tế bào nhân thực, phần lớn cơ thể đơn bào, sống tự dưỡng hoặc dị dưỡng; sống trong môi trường nước hoặc trên cơ thể sinh vật đại diện: trùng roi, tảo lục, ...
• Giới Nấm gồm những sinh vật có cấu tạo tế bào nhân thực; cơ thể đơn bào hoặc đa bào, sống dị dưỡng; đại diện: nấm mốc, nấm men, ...
• Giới Thực vật gồm những sinh vật có cấu tạo tế bào nhân thực, cơ thể đa bào; sống tự dưỡng (có khả năng quang hợp), môi trường sống đa dạng, không có khả năng di chuyển; đại diện: rêu tường, dương xỉ, thông đất, lúa nước, ...
• Giới Động vật gồm những sinh vật có cấu tạo tế bào nhân thực, cơ thể đa bào sống dị dưỡng; có khả năng di chuyển, môi trường sống đa dạng; đại diện: san hô, tôm sông, châu chấu, cá hồi, ếch đồng, thạch sùng. gà lôi, khỉ vàng, ...

Theo Whittaker, 1969, thế giới sống được chia thành năm giới: Khởi sinh, Nguyên sinh, Nấm, Thực vật, Động vật.

IV. Khóa lưỡng phân

Khóa lưỡng phân là cách phân loại sinh cật dựa trên một đôi đặc điểm đối lập để phân chia chúng thành hai nhóm.

Cách xây dựng khóa lưỡng phân: Xác định đặc điểm đặc trưng đối lập của mỗi sinh vật dựa vào đó phân chia chúng thành hai nhóm cho đến khi mỗi nhóm chỉ còn lại một sinh vật.

Ví dụ phân loại thỏ, cá rô phi, chim bồ câu, hoa sen dựa vào khóa lưỡng phân.

Sơ đồ khóa lưỡng phân

• Định loại là việc xác định vị trí phân loại, xác định trên khoa học của một hoặc một nhóm cá thể. Những người chuyên làm công việc định loại mẫu vật được gọi là nhà phân loại học.
• Có thể xây dựng khóa lưỡng phân cho những sinh vật trong hình 22.6 theo kiểu bảng dấu ngoặc hoặc hàng kép như sơ đồ sau:

1(a). Sinh vật không có khả năng di chuyển --------------------     ----- Cây hoa sen

1(b). Sinh vật có khả năng di chuyển -----------------------------     ----- 2

2(a). Sinh vật không có chân----------------------------------------     ----- Con cá rô phi

2(b). Sinh vật có chân-------------------------------------------------     ----- 3

3(a). Sinh vật không biết bay----------------------------------------     ----- Con thỏ

3(b). Sinh vật biết bay-------------------------------------------------     ----- Con chim bồ câu

Các cấp tổ chức của thế giới sống như thế nào? Khái niệm và đặc điểm của nó là gì? Cùng GiaiNgo tìm hiểu kiến thức này qua bài viết sau nhé!

Bài viết về chủ đề các cấp tổ chức của thế giới sống – Sinh học 10 sẽ giúp các bạn học sinh nhận thức được mối quan hệ phức tạp giữa các cấp tổ chức của sinh giới. Vậy các cấp tổ chức của thế giới sống như thế nào? Cùng GiaiNgo tìm hiểu ngay sau đây nhé!

Các cấp tổ chức của thế giới sống

Khái niệm

Thế giới sống được tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc chặt chẽ:

Phân tử → bào quan → tế bào → mô → cơ quan → hệ cơ quan → cơ thể → quần thể → quần xã → hệ sinh thái → sinh quyển.

Trong đó, các cấp tổ chức cơ bản của thế giới sống bao gồm: Tế bào, cơ thể, quần thể, quần xã, hệ sinh thái.

Tế bào là đơn vị cơ bản cấu tạo nên mọi cơ thể sinh vật.

Tế bào

Tế bào là cấp tổ chức quan trọng. Vì nó biểu hiện đầy đủ các đặc tính của cơ thể sống.

Học thuyết tế bào cho thấy, mọi cơ thể sống đều được cấu tạo từ 1 hay nhiều tế bào và các tế bào chỉ được sinh ra bằng cách phân chia tế bào. Như vậy, đối với các cơ thể sinh vật đơn bào thì nghiên cứu sự sống ở cấp tế bào cũng có nghĩa là nghiên cứu sự sống ở cấp cơ thể.

Đặc điểm chung của các cấp tổ chức sống

Sau khi đã tìm hiểu xong khái niệm các cấp tổ chức của thế giới sống, ở phần này bạn hãy cũng GiaiNgo khám phá đặc điểm chung của các cấp tổ chức của thế giới sống nhé!

Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc

Thế giới sống được tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc. Tổ chức sống cấp dưới làm nền tảng để xây dựng nên tổ chức sống cấp trên.

Tổ chức sống cao hơn không chỉ có các đặc điểm của tổ chức sống cấp thấp mà còn có những đặc tính nổi trội hơn. Những đặc tính này ở mỗi cấp tổ chức được hình thành do sự tương tác giữa các bộ phận cấu thành.

Hệ thống mở và tự điều chỉnh

Sinh vật ở mọi cấp tổ chức đều không ngừng trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường. Do đó, sinh vật không chỉ chịu sự tác động của môi trường mà còn góp phần làm biến đổi môi trường.

Mọi cấp độ tổ chức từ thấp đến cao đều có các cơ chế tự điều chỉnh để đảm bảo duy trì và điều hòa sự cân bằng trong hệ thống → giúp hệ thống cân bằng và phát triển.

Thế giới sống liên tục tiến hóa

Thế giới sinh vật liên tục sinh sôi nảy nở và không ngừng tiến hóa. Sự sống được tiếp diễn liên tục nhờ sự truyền thông tin trên ADN từ tế bào này sang tế bào khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Các sinh vật trên Trái Đất đều có đặc điểm chung do có chung nguồn gốc nhưng luôn tiến hóa theo nhiều hướng khác nhau → tạo nên thế giới sống đa dạng và phong phú.

Trả lời câu hỏi SGK về các cấp tổ chức của thế giới sống

Để nắm vững kiến thức về các cấp tổ chức của thế giới sống, ngay bây giờ hãy cùng GiaiNgo giải đáp các câu hỏi SGK Sinh học 10 nhé!

Câu 1 trang 9 SGK Sinh học 10

Thế giới sống được tổ chức như thế nào? Nêu các cấp tổ chức sống cơ bản?

Lời giải chi tiết:

Thế giới sống được tổ chức theo thứ bậc rất chặt chẽ, trong đó tế bào là đơn vị cơ bản cấu tạo nên mọi cơ thể sinh vật.

Các cấp độ tổ chức sống cơ bản của thế giới sống: tế bào → cơ thể → quần thể → quần xã → hệ sinh thái → sinh quyển.

Câu 2 trang 9 SGK Sinh học 10

Đặc tính nổi trội của các cấp tổ chức sống là gì? Nêu một số ví dụ.

Lời giải chi tiết:

Đặc tính nổi trội của các cấp tổ chức sống:

• Có sự chuyển hóa vật chất và năng lượng

Ví dụ: Động vật sử dụng thực vật làm thức ăn, như vậy năng lượng từ các liên kết cấu tạo nên cơ thể thực vật sẽ được biến đổi để trở thành năng lượng duy trì hoạt động sống của động vật.

• Sinh trưởng và phát triển

Ví dụ: Khi cây sinh trưởng, thân cây to ra, dài ra, lúc này sẽ phát triển thêm lá, hoa,…

Ví dụ: Các cơ thể sống cần sinh sản để duy trì giống loài.

• Tiến hóa thích nghi với môi trường sống

Ví dụ: Cá voi và sư tử đều thuộc lớp thú. Chúng đều có tim 4 ngăn, sinh con và nuôi con bằng sữa. Tuy nhiên cá voi có cơ thể thuôn dài, mắt kém phát triển, hai chi trước biến thành vây bơi, không có lông mao,… còn sư tử thì có thị giác phát triển, 4 chi khỏe mạnh, có lông mao,…

Ví dụ: Các loài hoa nở vào những thời điểm khác nhau trong ngày, trong năm là nhờ sự cảm nhận vào nhiệt độ, chu kì quang.

Ví dụ: Khi môi trường sống không cung cấp đủ thức ăn, nơi ở thì các đàn động vật có xu hướng di cư hoặc phân đàn. Ở các cây cao, phần cành lá phía dưới thấp không lấy được ánh sáng thì sẽ có xu hướng tự chết để giảm thoát hơi nước qua lá.

Câu 3 trang 9 SGK Sinh học 10

Nêu một số ví dụ về khả năng tự điều chỉnh của cơ thể người.

Lời giải chi tiết:

Một số ví dụ về khả năng tự điều chỉnh của cơ thể người:

• Khi cơ thể ở môi trường có nhiệt độ cao, hệ mạch dưới da sẽ giãn ra, lỗ chân lông giãn nở, mồ hôi tiết ra làm mát cơ thể.
• Khi cơ thể ở môi trường có nhiệt độ thấp, các mạch máu dưới da co lại, xuất hiện hiện tượng run để làm ấm cơ thể.
• Mắt người khi nhìn không rõ có xu hướng khép nhỏ lại, làm thay đổi cầu mắt, giúp ảnh hiện chính xác ở khoảng tiêu cự để nhìn rõ vật.
• Khi có một tác động quá lớn đến tâm lí con người, não có xu hướng xóa bỏ đoạn kí ức đó.
• Ở hoạt động bài tiết bình thường, cơ thể sẽ thu lại đường – chất có lợi cho cơ thể và bài thải nitrat – chất gây độc cho cơ thể.

Câu 4 trang 9 SGK Sinh học 10

Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu nêu dưới đây.

Các loài sinh vật mặc dù rất khác nhau nhưng chúng vẫn có những đặc điểm chung là vì:

a) Chúng sống trong những môi trường giống nhau.

b) Chúng đều được cấu tạo từ tế bào.

c) Chúng đều có chung một tổ tiên.

d) Tất cả các điều nêu trên đều đúng.

Lời giải chi tiết:

Đáp án C. Vì các loài sinh vật đều hình thành từ tế bào sơ khai đầu tiên qua thời gian tiến hóa dài nên chúng đều có chung một tổ tiên.

Xem thêm:

Bài viết trên của GiaiNgo đã giúp bạn tìm hiểu các cấp tổ chức của thế giới sống và hướng dẫn soạn bài câu hỏi SGK Sinh học 10. Nếu thấy hữu ích hãy chia sẻ với bạn bè mình nhé. Hẹn gặp lại bạn ở bài viết sau!