Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Câu 1 Tìm và so sánh bộ phận chêm xen trong mỗi cặp câu trích trong truyện ngắn Ngày cuối cùng của chiến tranh của Vũ Cao Phan dưới đây. Chúng có tác dụng gì, giống nhau và khác nhau như thế nào? a1) Tôi nói với Ma sơ Giám đốc Cô nhi viện, người đàn bà mặc đồ đen, rằng do nhiệm vụ quân sự, chúng tôi sẽ ở lại đây. a2) Tôi để Vinh, một biểu đội trưởng trinh sát già dặn ở lại đài quan sát rồi cùng các chiến sĩ bước theo Ma sơ. b1) Lúc đó, buổi sáng của một ngày trước 30 tháng 4, năm mười lính đứng trên chiếc cổng sắt xiêu vẹo, phía trong nhô cao một tháp xi măng lênh khênh. b2) Vào phiên liên lạc sớm với trung đoàn, tôi được nhắc tăng cường cảnh giác và được biết thềm rằng ngày hôm nay – rất có thể là ngày hôm nay – các binh đoàn bộ binh sẽ tiến vào nội bộ. Phương pháp giải: Xác định đúng yêu cầu và ôn lại những kiến thức về biện pháp chêm xen Lời giải chi tiết: a1. người đàn bà mặc đồ đen a2. một biểu đội trưởng trinh sát già dặn => Tác dụng: Bổ sung thông tin cần thiết. b1. Trước 30 tháng 4 b2. Rất có thể là ngày hôm nay => Tác dụng: bổ sung thông tin cần thiết.
Câu 2 Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp chêm xen trong những ngữ liệu sau: a) Trước hết, người Hà Nội, kết quả của tinh hoa bốn phương tụ hội, đua chí, đua tài học hỏi người ngoài và nâng cao nên trở thành những người Việt Nam lao động giỏi, làm thợ giỏi, làm thầy cũng giỏi. (Trần Quốc Vượng) b) Chèo buông, đò ngang trôi theo dòng suôi về phía hạ nguồn. Ông và dì, một già một trẻ, một lành lặn, một thương bệnh tựa đỡ vào nhau. Bóng dì và ông in trên mặt sông lẫn trong bóng chiều cháy đỏ. (Sương Nguyệt Minh) c) Từ giờ phút này, nhà nguyện bị phong tỏa, xin Ma sơ thu xếp để tất cả mọi người, nhất là trẻ em, chuyển hết về đằng kia. – Tôi tuyên bố (Vũ Cao Phan) d) Các chiến sĩ chinh sát của tôi khá đấy. Tôi cũng đã thấy đôi điềgu ngờ ngợ và giờ đây thì rất nhanh, như một phản ứng nghề nghiệp tất cả các dữ kiện được xâu lại và bật lên thông tin chủ yếu này: Ma sơ giám đốc đã giấu đi ai đó – những ai đó – trong nhà nguyện kia vào lức chúng tôi vừa hành quan đến đây. Ai? (Vũ Cao Phan) Phương pháp giải: - Đọc và chú ý đến yêu cầu đề bài - Ôn lại kiến thức chêm xen. Lời giải chi tiết: a) Việt Nam: bổ sung thông tin b) Một già một trẻ: bộc lộ cảm xúc c) Tôi tuyên bố: bổ sung thông tin d) Những ai đó: bổ sung thông tin
Câu 3 Biện pháp chêm xen trong những câu dưới đây có tác dụng thể hiện nội tâm nhân vật như thế nào? a) Cô gái như chùm hoa lặng lẽ Nhờ hướng thơm nói hộ tình yêu (Anh vô tình anh chẳng biết điều Tôi đã đến với anh rồi đấy...). (Phan Thị Thanh Nhàn) b) Chí Phèo hình như đã trông thấy chiếc tuổi già của hắn đói rét và ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau. (Nam Cao) Phương pháp giải: Đọc và tìm hiểu kĩ tác phẩm, xác định đúng yêu cầu bài Lời giải chi tiết: a) Nội tâm nhân vật đã được biên pháp chêm xen nhấn mạnh tình cảm, cảm xúc của người con gái một cách kín đáo khi người con trai đã vô tình không nhận ra tình cảm của người con gái khiến cho cô gái ấy phải nhờ hương thơm để đến gần hơn. b) Bổ sung thông tin cần thiết của Chí Phèo khi nghĩ đến cảnh mai sau của hắn, và nhấn mạnh sự cô đơn còn đáng sợ hơn đói rét và đau ốm. Bởi sự cô đơn cứ bám lấy hắn cả đời, không ai bầu bạn, không ai chia sẻ,....
1. Phép lặp cú pháp Là biện pháp tu từ tạo ra những câu văn đi liền nhau trong văn bản, cùng một kết cấu nhằm nhấn mạnh ý và tạo sự nhịp nhàng, cân đối cho văn bản. Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ suy ra Lặp cấu trúc “nhóm…” nhằm mục đích nhấn mạnh sự quan tâm, chăm sóc, yêu thương của người bà dành cho cháu 2. Đảo ngữ Đảo ngữ là biện pháp tu từ đổi trật tự cấu tạo ngữ pháp thông thường của câu, nhằm nhấn mạnh ý, khiến câu văn thêm sinh động, gợi cảm, hài hòa Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc suy ra Đảo động từ mọc nhằm nhấn mạnh sự sống mạnh mẽ trỗi dậy 3. Phép liệt kê Là biện pháp tu từ chỉ sự sắp xếp các đơn vị lời nói cùng loại kế tiếp nhau để gây ấn tượng mạnh về hình ảnh, cảm xúc Vd: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em người con gái anh hùng! suy ra Nhấn mạnh sự gan dạ, kiên cường của người nữ chiến sĩ cộng sản 4. Chêm xen Là chêm vào câu nói một cụm từ không trực tiếp có quan hệ ngữ pháp trong câu, có tác dụng rõ rệt bổ sung thông tin cần thiết, bộc lộ cảm xúc, thường đứng sau dấu gạch nối trong ngoặc đơn “Cô bé nhà bên (có ai ngờ) Cũng vào du kích!” suy ra Bộc lộ sự ngỡ ngàng, xúc động, yêu mến một cách kín đáo 5. Câu hỏi tu từ Hình thức là câu hỏi nhưng không nhằm mục đích để hỏi Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã Bây giờ tan tác về đâu? suy ra Nhấn mạnh cảnh ngộ mất mát, chia lìa, tan hoang của quê hương trong chiến tranh 6. Phép đối - Là cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, các thành phần câu, vế câu song song, cân đối trong lời nói nhằm tạo hiệu quả diễn đạt: nhấn mạnh, gợi liên tưởng, sinh động, tạo nhịp điệu cho lời nói Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ Người khôn người đến chốn lao xao -> Tương phản: khôn >< dại, vắng vẻ >< lao xao, nhằm nhấn mạnh quan niệm sống của tác giả Bài 1: Tìm các biện pháp tu từ cú pháp có trong các ví dụ sau: a, Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? b, Lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà c, Trời xanh đây là của chúng ta Núi rừng đây là của chúng ta. d, Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm khói bay nghi ngút, tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào chuôi dao ngà, nào ống vôi chạm, ngoái tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt… e, Còn bạc, còn tiền, còn đệ tử Hết cơm, hết rượu, hết ông tôi. g, Cô gái như chùm hoa lặng lẽ Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu (Anh vô tình anh chẳng biết điều Tôi đã đến với anh rồi đấy…) Bài 2 Hãy viết đoạn văn từ 3- 5 câu về Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn độc lập trong đó có sử dụng phép chêm xen. Phân tích tác dụng của phép chêm xen. Gợi ý trả lời: Bài 1: a, Câu hỏi tu từ: thể hiện sự nuối tiếc, nhớ về thời huy hoàng khi còn là chúa tể của con hổ sống trong rừng b, Đảo ngữ: nhấn mạnh sự hoang sơ, vắng vẻ của Đèo Ngang c, Lặp: Khẳng định sự tự do, chủ quyền của nước ta (bầu trời, núi rừng) d, Liệt kê: liệt kê vật dụng tên quan hộ đê mang theo để chỉ trích, phê phán sự xa hoa của tên quan hộ đê e, Biện pháp đối: còn >< hết, ý nói tới sự bạc bẽo của những người ham vật chất g, Biện pháp tu từ chêm xen: giải thích, bổ sung sắc thái nghĩa cho hình ảnh “chùm hoa lặng lẽ” Bài 2: Hồ Chí Minh (1890- 1969) sinh ra trong một gia đình nhà nho giàu truyền thống, là người yêu nước và nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc, đồng thời là một nhà hoạt động lỗi lạc của phong trào Quốc tế cộng sản. Cùng với sự nghiệp cách mạng vĩ đại, Người còn để lại sự nghiệp văn học to lớn (văn chính luận, thơ ca, truyện và kí). Nói đến những tác phẩm vĩ đại của Nguyễn Ái Quốc không thể không nhắc tới Tuyên ngôn độc lập, áng văn chính luận đặc sắc tiêu biểu bằng lí trí sáng suốt, trí tuệ nhạy bén, sắc sảo của trái tim vĩ đại. Xem thêm các bài viết về Lý thuyết Tiếng Việt, Tập làm văn lớp 12 hay khác:
|
