Tại Bệnh viện (BV) Hữu nghị Việt Đức, ngân hàng mô phôi đã tiếp nhận, bảo quản mẫu tinh dịch (chứa tinh trùng) từ năm 2018. Ngân hàng này bảo quản tinh trùng được lấy từ bệnh nhân (BN) chết não, và có trường hợp BN đã tử vong 4 giờ trước khi được lấy tinh trùng bảo quản, theo nguyện vọng của gia đình.
Việc bảo quản tinh trùng có sự phối hợp chuyên môn giữa Trung tâm nam học và ngân hàng mô phôi. Trong trường hợp BN muốn lưu trữ tinh trùng cần tiến hành các thủ thuật, phẫu thuật liên quan đến tinh hoàn hay để chẩn đoán vô tinh (do tắc nghẽn hay không tắc nghẽn), các kỹ thuật này được thực hiện tại Trung tâm nam học, sau đó các mẫu tinh trùng được lấy ra sẽ bảo quản tại ngân hàng mô phôi.
Chuyên gia nam học đánh giá, việc bảo quản mẫu tinh trùng mở ra cơ hội rất lớn cho các nam giới là BN trong quá trình thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, ví dụ bảo quản tinh trùng cho các trường hợp được chẩn đoán tắc ống dẫn tinh.
Theo thông tin từ một số BV chuyên khoa điều trị hiếm muộn, nam giới quan tâm và gửi tinh trùng lưu trữ tại ngân hàng tinh trùng hiện có xu hướng tăng. Ngân hàng tinh trùng là nơi lưu giữ các mẫu tinh trùng đã được đông lạnh ở nhiệt độ âm sâu. Nhóm đối tượng chính lưu trữ tinh trùng, trữ lạnh là những trường hợp có vợ điều trị hiếm muộn hoặc cá nhân mong muốn bảo tồn khả năng sinh sản.
Một chuyên gia về điều trị hiếm muộn cho rằng, nam giới trước khi điều trị ung thư bằng hóa chất, xạ trị, thậm chí phẫu thuật u tinh hoàn, u tuyến yên..., nhất là BN trẻ, nên trữ tinh trùng (trữ lạnh tại ngân hàng tinh trùng), bởi hóa chất và xạ trị có thể làm tổn thương tế bào dòng tinh gây vô sinh. Nếu đã điều trị các biện pháp trên trước khi lưu trữ thì vẫn có thể thực hiện trữ lạnh tinh trùng được, tuy nhiên ảnh hưởng của những hóa chất hướng sinh dục trong quá trình điều trị thì chưa thể đánh giá hết.
Bảo tồn sinh sản
Bảo quản tinh trùng cũng được chỉ định cho các trường hợp có rất ít tinh trùng di động hay hoạt động sinh tinh không ổn định. Bảo quản lạnh tinh trùng giúp tăng tính thuận tiện và an toàn cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản trong trường hợp người chồng khó lấy mẫu vào ngày làm thủ thuật, đi công tác xa nhà, khi mật độ tinh trùng quá ít; trường hợp chỉ có vài tinh trùng trong các thủ thuật lấy tinh trùng từ mào tinh hoàn, tinh hoàn.
Tại Khoa Hỗ trợ sinh sản - BV Phụ sản Hà Nội, BV Tâm Anh (Hà Nội), nam giới đã hoặc chưa có gia đình tới ngân hàng tinh trùng trữ mẫu trong các trường hợp như: thắt ống dẫn tinh, dự phòng muốn có thêm con sau này, trước khi điều trị hóa trị, xạ trị trong các bệnh lý ác tính, sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch, gây độc tế bào, ảnh hưởng tới quá trình sinh tinh, gây suy tinh hoàn tạm thời hoặc vĩnh viễn...
Một chuyên gia về điều trị hiếm muộn chia sẻ, nam giới làm việc trong môi trường phơi nhiễm có thể ảnh hưởng tới sinh sản: môi trường có nhiều phóng xạ, các chất độc công nghiệp nặng... hoặc người đang làm những nhiệm vụ nguy hiểm đến tính mạng.
Người có sức khỏe bình thường không nằm trong nhóm nêu trên cũng có thể tới trữ mẫu tại ngân hàng tinh trùng để bảo tồn khả năng sinh sản khi cần thiết.
Lối sống ảnh hưởng chất lượng tinh trùng
Chuyên gia cũng lưu ý, tình trạng ô nhiễm môi trường, ô nhiễm thực phẩm và lối sống ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng tinh trùng, đặc biệt là rượu bia và thuốc lá. Đã có trường hợp BN từ có tinh trùng đến không còn tinh trùng chỉ trong vài năm.
Với các cặp vợ chồng điều trị thụ tinh trong ống nghiệm, người chồng nên trữ mẫu tinh trùng trong các trường hợp: người vợ có chỉ định sinh con bằng phương pháp khoa học nhưng chồng không thể có mặt vào ngày chỉ định; người chồng phải trải qua các phẫu thuật lấy tinh trùng có thể trữ lại sử dụng các lần sau, để tránh phải phẫu thuật nhiều lần; người chồng có tinh trùng ít, yếu, bất thường nặng, hoặc có tình trạng suy tinh hoàn.
Việc trữ lạnh tinh trùng sẽ được bác sĩ tư vấn cụ thể trong từng trường hợp. Trong đó, bảo tồn khả năng sinh sản của nam giới đang ngày càng được nam giới quan tâm.
|
Tại Hà Nội, các BV nhận lưu trữ tinh trùng: BV Hữu nghị Việt Đức, BV Phụ sản T.Ư, BV Tâm Anh, BV Phụ sản Hà Nội, BV Nam học và Hiếm muộn Hà Nội. Bảo quản lạnh tinh trùng ở các trung tâm hỗ trợ sinh sản hay các ngân hàng tinh trùng với mục đích lưu trữ tinh trùng trước khi tiến hành thụ tinh nhân tạo hay thụ tinh trong ống nghiệm, đã được Bộ Y tế thẩm định, cho phép. Chi phí trữ lạnh tinh trùng khoảng 1,5 triệu đồng/lần; phí gia hạn đông tinh hằng năm 1,5 triệu đồng. |
Tin liên quan
NGÂN HÀNG TINH TRÙNG LÀ GÌ?
Ngân hàng tinh trùng (NHTT) là nơi lưu giữ các mẫu tinh trùng đã được đông lạnh nhằm hỗ trợ cho các cặp vợ chồng điều trị vô sinh mà nguyên nhân do chồng không có tinh trùng hay tinh trùng bất thường nặng không thể điều trị hoặc những phụ nữ độc thân muốn thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng hiến tặng.
CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG TINH TRÙNG?
Cặp vợ chồng hoặc người phụ nữ độc thân có nhu cầu xin tinh trùng từ ngân hàng sẽ tìm người hiến mẫu tinh trùng, sau khi thực hiện các quy trình hiến mẫu vào ngân hàng thì sẽ được nhận 1 mẫu vô danh từ NHTT mà BV cấp cho họ theo nguyên tắc tráo đổi mẫu. NHTT phải có tối thiểu 3 mẫu tinh trùng hiến mới thực hiện việc tráo đổi mẫu cho BN điều trị, việc tráo đổi này được nhân viên quản lý NHTT thực hiện theo nguyên tắc mã hoá các mẫu hiến thành các mẫu vô danh. Người hiến cũng như người nhận mẫu sẽ không biết mẫu hiến hay mẫu được nhận là của ai.
TIÊU CHUẨN NGƯỜI HIẾN TINH TRÙNG
– Chưa từng cho tinh trùng.
– Tặng cho tinh trùng trên nguyên tắc tự nguyện.
– Phải từ 20 tuổi trở lên và nên dưới 45 tuổi.
– Không mắc các bệnh truyền nhiễm (viêm gan B, C, HIV, giang mai)
– Không mắc các bệnh lý di truyền và tâm thần.
– Không có người thân trong gia đình mắc bệnh di truyền và tâm thần.
– Kết quả tinh dịch đồ đạt tiêu chuẩn tặng, cho tinh trùng của IVFMD.
– Hiểu việc sử dụng mẫu tinh trùng tặng cho dựa trên nguyên tắc vô danh.
QUY TRÌNH HIẾN TINH TRÙNG CỤ THỂ
Sau khi được bác sĩ tư vấn và hiểu rõ về các thông tin, quy định dành cho người hiến tinh trùng cho ngân hàng tinh trùng IVFMD, người hiến tinh trùng sẽ:
- Thực hiện các xét nghiệm về HIV/AIDS, giang mai, viêm gan siêu vi B, viêm gan siêu vi C và nhóm máu (tại phòng xét nghiệm Bệnh viện Mỹ Đức) đồng thời lấy mẫu tinh dịch để thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ (tại Phòng xét nghiệm nam khoa Mỹ Đức). Nếu có kết quả xét nghiệm âm tính với tất cả các bệnh kể trên và có kết quả tinh dịch đồ đạt tiêu chuẩn, người hiến tinh trùng sẽ được hướng dẫn đến IVFMD để được tư vấn và thực hiện một số thủ tục về việc tặng cho tinh trùng.
- Người hiến tinh trùng được hẹn trở lại IVFMD lấy mẫu tinh dịch để đông lạnh (sau khi đã kiêng xuất tinh 2-3 ngày). Nếu chất lượng mẫu tinh dịch đạt tiêu chuẩn thì mẫu được trữ đông và tính như một mẫu đông lạnh. Nếu chất lượng mẫu không đạt tiêu chuẩn, nhân viên y tế sẽ tư vấn và huỷ mẫu, đồng thời hẹn bệnh nhân trở lại IVFMD ngày khác để lấy lại mẫu.
- Khi có đủ 02 (hai) mẫu tinh trùng đông lạnh tại IVFMD, người hiến sẽ được hẹn trở lại IVFMD thực hiện lại xét nghiệm HIV/AIDS sau ba tháng (tính từ lúc mẫu thứ 2 được đông lạnh). Nếu kết quả âm tính, các mẫu tinh trùng đông lạnh sẽ được mã hóa và đưa vào ngân hàng tinh trùng của IVFMD. Kể từ thời điểm này, IVFMD có toàn quyền sử dụng mẫu tinh trùng để điều trị cho cặp vợ chồng vô sinh hoặc phụ nữ độc thân có nhu cầu xin tinh trùng.
Kết quả điều trị được theo dõi đến khi bệnh nhân có thai và sinh con. Cuối cùng, ban quản lý NHTT sẽ tiến hành các thủ tục hủy mẫu tinh trùng còn lại đối với các trường hợp đã sinh con được 1 năm tuổi.
Mặt khác, các trường hợp bệnh nhân đã sử dụng hết 3 mẫu tinh trùng từ ngân hàng mà vẫn chưa thành công, nếu tiếp tục có nhu cầu điều trị sẽ tiến hành quá trình vận động hiến mẫu tinh trùng mới.
CHẤT LƯỢNG TINH TRÙNG NHƯ THẾ NÀO LÀ ĐỦ ĐIỀU KIỆN?
Các mẫu tinh trùng hiến phải thỏa mãn chỉ tiêu chọn mẫu của ngân hàng về mật độ (>30. 106 tinh trùng/ml), di động tiến tới 32% và hình dạng bình thường 1% (hoặc 0% nhưng phải thỏa một số điều kiện về tiêu chuẩn hình dạng của phòng xét nghiệm nam khoa Mỹ Đức.
TỈ LỆ THÀNH CÔNG
Tỉ lệ thành công của TTTON xin tinh trùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó tuổi của người phụ nữ độc thân/ người vợ, các điều trị trước đó,… có ảnh hưởng nhiều nhất. Tại IVFMD, các trường hợp TTTON xin tinh trùng tiên lượng tốt (người phụ nữ/ người vợ dưới 35 tuổi), tỉ lệ thành công có thể vào khoảng 45-50%.
VIỆC BẢO QUẢN TINH TRÙNG TRONG NGÂN HÀNG TINH TRÙNG CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG TINH TRÙNG KHÔNG?
Việc bảo quản đảm bảo đủ chất lượng để thực hiện các kỹ thuật HTSS ( tỉ lệ tinh trùng sống sau rã đông lên đến 80-90%).
NHỮNG PHƯƠNG PHÁP NÀO CÓ THỂ THỰC HIỆN ĐỂ THỤ TINH SAU KHI NGƯỜI XIN TINH TRÙNG ĐÃ ĐƯỢC CẤP PHIẾU
Thông thường các trường hợp sử dụng NHTT điều thực hiện kỹ thuật TTTON do tỉ lệ thành công cao, một số ít thực hiện kỹ thuật IUI tuy nhiên với kỹ thuật này có thể cần phải sử dụng nhiều mẫu trữ và tỉ lệ thành công thường thấp.
Để dành "con giống"
Không chỉ người bệnh mà ngay cả người bình thường cũng đến gửi tinh trùng đơn thuần chỉ vì muốn... để dành
-
Có nên giữ tinh trùng của người đã chết?
-
Tạo trứng và tinh trùng từ... da
-
Làm cha mẹ của... cháu nội nhờ tinh trùng con trai đã chết
Mới đây, các bác sĩ (BS) Trung tâm Nam học, Bệnh viện (BV) Việt Đức (Hà Nội) đã lấy và lưu trữ tinh trùng cho nam thanh niên 26 tuổi bị ung thư tinh hoàn có chỉ định cắt bỏ một phần "của quý".
Không lo "mất giống"
Theo BS Trần Thị Hằng - Giám đốc Ngân hàng mô, BV Việt Đức - đây chỉ là một trong số hàng chục mẫu tinh trùng, tinh dịch và mô tinh hoàn của bệnh nhân được gửi vào ngân hàng mô. Trong số này có cả những mẫu tinh trùng được lấy từ bệnh nhân chết não và bệnh nhân đã tử vong. Với những trường hợp bệnh lý, việc bảo quản tinh trùng cho bệnh nhân được thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa nam học và hiếm muộn khi điều trị các bệnh lý có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng lúc người bệnh chưa có con hoặc muốn sinh thêm con.
Tinh trùng được chờ xử lý và trữ lạnh Ảnh: NGỌC DUNG
Một trong những bệnh nhân nam tương tự là anh N.H.D (32 tuổi; ngụ quận 8, TP HCM) bị quai bị biến chứng có nguy cơ teo tinh hoàn. Khi phát hiện, các BS khuyên anh nên gửi tinh trùng vào ngân hàng mô của BV. "Lúc đầu, tôi rất lo lắng, suy nghĩ rất nhiều nhưng sau khi tìm hiểu về câu chuyện của một nữ giảng viên đại học sống ở Hà Nội đã sinh 2 con trai từ tinh trùng lưu trữ sau khi người chồng qua đời đột ngột do tai nạn giao thông 4 năm, tôi thay đổi suy nghĩ và quyết định đến gặp BS để thực hiện việc lưu trữ tinh trùng tại BV Từ Dũ cách đây không lâu…" - anh D. kể.
Nên lưu trữ tinh trùng
BS Mai Bá Tiến Dũng, Trưởng Khoa Nam Học BV Bình Dân (TP HCM), nhận xét việc lưu trữ tinh trùng không phải là chuyện mới. Trên thế giới, việc trữ lạnh tinh trùng đã được quan tâm từ năm 1776. Nhà khoa học, sinh học người Ý Lazzaro Spallanzani đã báo cáo một trường hợp trữ lạnh tinh trùng bằng tuyết. Đến năm 1953, người phụ nữ đầu tiên thụ thai thành công với tinh trùng trữ lạnh. Việc trữ lạnh ở nhiệt độ -78 độ C đã chứng minh tinh trùng sau khi rã đông vẫn có khả năng thụ thai và mang thai tự nhiên. Phương pháp trữ lạnh tinh trùng bằng nitơ lỏng ở nhiệt độ -196 độ C được giới thiệu lần đầu vào năm 1963 và được xem là phương pháp chuẩn. Đến năm 1970 việc thành lập ngân hàng tinh trùng từ người hiến tặng tinh trùng và các cặp vợ chồng vô sinh đã trở nên phổ biến.
Theo BS Dũng, đối tượng cần thực hiện lưu trữ tinh trùng gồm bệnh nhân vô tinh bế tắc khi thực hiện phẫu thuật nối đường dẫn tinh; bệnh nhân vô tinh bế tắc khi thực hiện kỹ thuật hút tinh trùng mào tinh qua da để thực hiện thụ tinh ống nghiệm; bệnh nhân vô tinh, khi phân lập tinh trùng tinh hoàn; bệnh nhân bị ung thư tinh hoàn; bệnh nhân ung thư vùng chậu (trực tràng, tiền liệt tuyến, bàng quang) hoặc bệnh nhân bị bệnh mong muốn lưu trữ tinh trùng.
BS Dũng nhận định người bình thường vẫn có thể lưu trữ được tinh trùng. Trước khi thực hiện, BS cần tư vấn cho người bệnh làm các xét nghiệm như: tinh dịch đồ, các bệnh lây qua đường tình dục; khả năng hồi phục tinh trùng khi rã đông, chi phí trữ lạnh tinh trùng; các yếu tố pháp lý khi gửi và sử dụng tinh trùng do mình gửi (không thể cho trực tiếp mà phải hiến tặng); thời gian lưu trữ không phải là vĩnh viễn mà có thời hạn.
Theo giới chuyên môn, bảo quản lạnh tinh trùng người là một kỹ thuật thường quy đã được áp dụng ở các trung tâm hỗ trợ sinh sản hay các ngân hàng tinh trùng với mục đích lưu giữ tinh trùng trước khi tiến hành thụ tinh nhân tạo hoặc hiến tặng cho y học phục vụ mục đích nghiên cứu hay những cặp vợ chồng hiếm muộn mà người chồng không có tinh trùng. Bảo quản tinh trùng cũng được chỉ định cho các trường hợp có rất ít tinh trùng di động hay hoạt động sinh tinh không ổn định. Ngoài ra, kỹ thuật này cũng được chỉ định đối với một số trường hợp bệnh nhân ung thư trước khi điều trị hóa chất, xạ trị; một số bệnh tự miễn hay đái tháo đường; bệnh nhân bị quai bị biến chứng có nguy cơ teo tinh hoàn... ảnh hưởng đến hoạt động sinh tinh.
Tuy nhiên, theo một số bác sĩ cũng có những trường hợp đến gửi tinh trùng đơn thuần chỉ vì muốn... để dành "con giống".
BS Nguyễn Khắc Lợi, Giám đốc BV Nam học và Hiếm muộn Hà Nội, thông tin có 2 cách để lấy tinh trùng ra khỏi tinh hoàn. Nếu tinh trùng của người này còn nhiều, bác sĩ sẽ lấy ống chọc và hút ra. Nếu ít tinh trùng, BS sẽ phải bổ dọc tinh hoàn, tìm theo ống sinh tinh. Sau khi lấy được tinh trùng sẽ phải xét nghiệm và đếm tinh trùng. Nếu đủ số lượng, chất lượng, không mang bệnh tật và phù hợp để lưu trữ, người này tiếp tục thực hiện các thủ tục như đóng phí, làm giấy tờ để có thể bảo đảm tinh trùng được lưu giữ trong thời gian dài. Công đoạn cuối cùng là đưa tinh trùng vào trong ống thủy tinh y tế, bảo quản trong môi trường nitơ lỏng với nền nhiệt -196 độ C trong 3 năm. Nếu hết 3 năm tinh trùng không được sử dụng, người gửi phải đến xem có tiếp tục lưu trữ tinh trùng hay không. Nếu không, tinh trùng sẽ được tiêu hủy.
Vô sinh ngày càng tăng, nam giới lo trữ tinh trùng
Một số nghiên cứu ở các trung tâm điều trị vô sinh tại Việt Nam cho thấy chất lượng tinh trùng của nam giới ngày càng có nhiều bất thường. Theo một nghiên cứu, tỉ lệ vô sinh chiếm trên 7,7%; vô sinh do nam chiếm gần 35%, nguyên nhân do nữ chiếm 30%, 20% do cả vợ và chồng, còn lại 15% trường hợp không rõ nguyên nhân.
NGỌC DUNG - TRỊNH THIỆP