Hỏi:
Chào Bác sĩ. Bác sĩ cho em hỏi nếu uống thuốc quá liều thì có sao không ạ? Hôm qua em uống rồi mà lại nghĩ chưa uống nên hôm nay em uống 2 viên. Bác sĩ tư vấn giúp em với ạ. Cảm ơn Bác sĩ.
Nhi (1988)
Trả lời:
Thân gửi chị.
Các trường hợp dùng thuốc quá liều là không nên. Vì vậy khi phải dùng thuốc, người bệnh cần cố gắng tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ và không tự ý dùng thuốc gấp đôi liều sau khi phát hiện.
Về chuyên môn, vì không rõ loại thuốc chị đang dùng quá liều là thuốc gì do đó dược sĩ chưa thể cung cấp đầy đủ thông tin cho chị được.
Đối với các thuốc có khoảng liều điều trị rộng (như các thuốc hạ sốt, giảm đau, vitamin hay khoáng chất...), sử dụng gấp đôi liều bình thường có thể ảnh hưởng không quá nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Ngược lại đối với các thuốc có khoảng liều điều trị hẹp, nguy cơ tác dụng phụ và độc tính là rất cao.
Do đó chị nên cung cấp chính xác loại thuốc mình đã dùng cho bác sĩ và dược sĩ để được tư vấn. Trong trường có các triệu chứng bất thường, cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám.
Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi đến vinmec.com. Trân trọng.
Dược sĩ Hoàng Trà Linh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Dược sĩ Nguyễn Thị Linh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Thuốc chứa hoạt chất paracetamol có tác dụng giảm đau, hạ sốt được sử dụng rộng rãi và có thể mua ở nhà thuốc mà không cần kê đơn bởi bác sĩ. Tuy nhiên, paracetamol vẫn có thể gây ngộ độc khi bệnh nhân lạm dụng thuốc, sử dụng quá liều.
Thuốc giảm đau có chứa paracetamol thường được bào chế dưới dạng viên nén, viên sủi hoặc dạng siro với nhiều tên gọi khác nhau. Đây là một trong những thuốc giảm đau ít gây tác dụng phụ, do đó được sử dụng rất phổ biến trong điều trị các cơn đau nhẹ và vừa, đồng thời còn giúp hạ thân nhiệt khi bị sốt do cảm lạnh, cảm cúm.
Vì mức độ phổ biến và không phải là thuốc kê theo đơn nên người bệnh thường tự ý mua và sử dụng không hợp lý, quá liều dẫn đến ngộ độc thuốc. Ngộ độc paracetamol có thể xảy ra trong các trường hợp như:
- Khoảng thời gian giữa các lần uống thuốc quá ngắn.
- Uống paracetamol trong khoảng thời gian dài.
- Uống quá liều lượng cho phép.
- Uống cùng lúc nhiều thuốc giảm đau có chứa paracetamol.
Thuốc giảm đau paracetamol 500mg
Ngộ độc paracetamol ảnh hưởng nặng nề đến gan, trường hợp nặng có thể làm hoại tử gan, và có thể gây tử vong.
Paracetamol đến gan và được chuyển hóa thành nhiều dạng khác nhau. Trong đó, khoảng 4% chất paracetamol chuyển hóa thành N-acetylbenzoquinonimin_đây là một chất có khả năng gây độc đối với gan. Rất may, trong gan có chất glutathione làm nhiệm vụ chuyển hóa N-acetylbenzoquinonimin thành chất không gây độc và đào thải chúng ra ngoài nên cơ thể không bị ảnh hưởng nếu dùng thuốc đúng liều. Trường hợp quá liều, glutathione không đủ để giải độc, khiến N-acetylbenzoquinonimin tích tụ ở gan dẫn đến các tế bào gan bị phân hủy, hoại tử, thậm chí có thể gây hôn mê và tử vong.
Triệu chứng khi bị ngộ độc paracetamol được chia thành 4 giai đoạn cụ thể như sau:
- Giai đoạn 1: sau uống từ nửa tiếng đến 24 tiếng, với các biểu hiện là chán ăn, buồn nôn, nôn, vã mồ hôi, khó chịu, có thể tăng GOT hoặc GPT;
- Giai đoạn 2: sau uống từ 24 tiếng đến 72 tiếng, với các biểu hiện là chán ăn, buồn nôn, nôn ít hơn giai đoạn 1, có thể đau hạ sườn phải. GOT, GPT lúc này tiếp tục tăng. Bilirubin có thể tăng. Tỷ lệ prothrombin có thể giảm. Chức năng thận có thể suy;
- Giai đoạn 3: sau uống từ 72 - 96 tiếng, lúc này hoại tử tế bào gan xảy ra, với hoàng đảm, rối loạn đông máu, suy thận và bệnh lý não do gan. Sinh thiết gan thấy hoại tử trung tâm tiểu thuỳ. Có thể tử vong do suy đa tạng;
- Giai đoạn 4: sau uống từ 4 - 14 ngày, ở giai đoạn này, nếu bệnh nhân còn sống thì chức năng gan sẽ hồi phục hoàn toàn và sau 30 ngày tổ chức gan lành trở lại. Trường hợp ngộ độc nặng có thể kéo dài hơn.
Biểu hiện khi bị ngộ độc paracetamol
Người bệnh khi nhận biết đã sử dụng thuốc giảm đau có chứa paracetamol quá liều thì nên xử lý ngay, tránh đợi triệu chứng xuất hiện rồi mới xử lý. Cách xử trí khi bị ngộ độc thuốc giảm đau hạ sốt paracetamol là:
- Gây nôn để có thể nôn thuốc vừa mới uống.
- Uống nước chè đặc, thuốc tẩy muối hoặc than hoạt để có thể làm giảm sự hấp thu các chất gây độc đối với gan.
- Người bệnh cần được chuyển đến các cơ sở y tế nhanh nhất có thể để được xử lý và điều trị sớm. Tại đây, người bệnh có thể được sử dụng thuốc giải độc paracetamol, đánh giá mức độ nặng để có điều trị can thiệp phù hợp.
Trường hợp ngộ độc nặng cần được đưa tới bệnh viện ngay
Để tránh bị ngộ độc paracetamol do sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt quá liều cần lưu ý những điều sau:
- Nếu bị cảm, sốt nhẹ (dưới 38,5 độ C), không có triệu chứng đau nhức thì không uống paracetamol.
- Nếu không có chỉ dẫn của bác sĩ thì không được tự ý mua và sử dụng thuốc có chứa paracetamol.
- Trong trường hợp sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt, nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, cũng như thành phần của thuốc bởi có rất nhiều loại thuốc có chứa paracetamol.
- Khi uống thuốc giảm đau có chứa paracetamol thì không được uống rượu, bia, vì nguy cơ gây tổn thương gan cao.
- Không sử dụng paracetamol quá liều mà không có chỉ định của bác sĩ. Liều dùng paracetamol là tối thiểu 4 giờ/lần, thời gian sử dụng đối với trẻ em là <5 ngày, người lớn là <10 ngày.
Chỉ dùng thuốc hạ sốt khi sốt cao trên 38,5 độ C
Ngộ độc paracetamol ảnh hưởng đến chức năng gan và thận, thậm chí có thể tử vong. Khi bị ngộ độc, tốt nhất là nên đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được xử trí điều trị kịp thời.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Những điều cần biết về bệnh cảm lạnh
XEM THÊM:
Paracetamol là loại thuốc giảm đau, hạ sốt thông thường và phổ biến nhất hiện nay, được bán mà không cần sự kê đơn của bác sĩ. Người bệnh thường có tâm lý sử dụng ngay paracetamol khi có triệu chứng sốt và cảm cúm.
Theo BS Hà Duy Cường, người bệnh thường có tâm lý sử dụng ngay paracetamol khi có triệu chứng sốt và cảm cúm. Tuy nhiên, do không cẩn trọng và thiếu hiểu biết nên đã bị ngộ độc do sử dụng quá liều. Việc xử trí khi bị ngộ độc thế nào cho đúng để tránh những hậu quả đáng tiếc là một vấn đề cần được quan tâm.
Triệu chứng ngộ độc
Người dùng thuốc sau vài giờ có cảm giác buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi. Trong vòng 18 - 72 giờ có thể đau bụng kèm theo gan sưng to, sờ thấy gan đau. Nếu không cấp cứu kịp thời thì sẽ dẫn đến suy gan. Người bị suy gan sẽ bị vàng da, hôn mê, đông máu nội mạch rải rác, chảy máu, hạ đường huyết, dẫn tới tử vong.
Sử dụng quá liều paracetamol sẽ gây ngộ độc. Nguồn: Internet
Xử trí thế nào?
Ngay khi uống quá liều paracetamol cần nghĩ ngay đến tình trạng ngộ độc chứ không cần phải đợi đến khi có các triệu chứng bị ngộ độc thì mới xử lý.
Sơ cứu ban đầu cần thực hiện là gây nôn ngay khi mới uống thuốc. Ngoài ra, có thể dùng than hoạt hoặc thuốc tẩy muối hay nước chè đặc để làm giảm hấp thu lượng độc cho gan.
Làm gì để phòng tránh?
Khi bị cảm cúm, đặc biệt là trẻ em không nên dùng paracetamol để tự điều trị quá 5 ngày, đối với người lớn không quá 10 ngày.Những người bị bệnh gan, suy dinh dưỡng, nghiện rượu, những người đang bị mất nước (do sốt cao kéo dài), người đang dùng các thuốc chống co giật (điều trị động kinh) phải thận trọng và chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ.
Liều thông thường giảm sốt cho trẻ là 10 - 15mg/kg cân nặng, ngày uống 3 - 4 lần, và liều tối đa cho trẻ không quá 60mg/kg/ngày. Người lớn mỗi lần uống 500 - 1.000mg, ngày uống 3 lần, không nên quá 3g trong ngày.Riêng đối với người cao tuổi, liều dùng nên thấp hơn do chức năng gan đã kém.
Tuyệt đối không nên uống rượu khi dùng thuốc và uống nhiều loại thuốc cảm cúm cùng một lúc. Khi có biểu hiện ngộ độc, bằng mọi cách phải gây buồn nôn, cho uống than hoạt tính giải độc.
Trong mọi trường hợp đều cần rửa dạ dày nên tốt nhất là đưa người bị ngộ độc đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Nguồn: suckhoedoisong.vn