Nhiều hộ gia đình đã chọn trồng cây ăn quả lâu năm để mang lại nguồn thu nhập chính cho mình. Các loại cây lâu năm được bà con trồng nhiều là cây mít, cây sầu riêng, chôm chôm, nhãn, xoài,… chỉ cần trồng một lần là cho thu hoạch về sau. Bài viết sẽ mang đến quý bạn đọc kỹ thuật chung để trồng cây ăn quả lâu năm cho năng suất tốt và mang lại giá trị kinh tế cao. Ta nên để đất thành hai lớp riêng biệt là lớp đất mặt và phần đất phía dưới. Phần đất mặt ta trộn chung với phân để bón lót, còn phần đất dưới ta đắp bờ xung quanh để tạo bồn có đường kính 1-1.3 mét. Có thể dùng các dụng cụ như cuốc, xẻng, máy xúc để đào hố miễn sao kích thước hố phù hợp với từng loại cây.
Chuẩn bị đất trồng cây Đất trước khi trồng cần được xử lý sạch, cày bừa và xới đất kỹ, xử lý các sâu bệnh gây hại. Cần phơi đất cho ải và trồng vài vụ màu trước khi trồng cây ăn quả lâu năm nếu là đất chuyển đổi giống cây trồng hoặc đất tái canh. Đảm bảo độ PH phù hợp cho đất, ở mức trung tính, độ PH từ 5.5-7.5, không quá chua hoặc quá kiềm.
Xem thêm: Cách trồng cây ăn quả trên sân thượng – Phương pháp để có quả sạch ăn không hết
Mật độ trồng và khoảng cách giữa các cây Tùy vào từng loại cây ăn quả cần một diện tích thích hợp để phát triển, vì vậy cần xác định mật độ trồng hợp lý và khoảng cách giữa các cây trồng phù hợp.
Ví dụ:
- Cây bưởi có mật độ trồng phù hợp là 200-250 cây/ha và khoảng cách giữa các cây là 6×7-7×7 mét.
- Cây cam, quýt có mật độ trồng phù hợp là 400-500 cây/ha và khoảng cách giữa các cây là 5×5-5×4 mét.
Một khâu xử lý đất không kém phần quan trọng trước khi trồng chính là bón lót cho đất. Cách bón phân lót trước khi trồng cho cây ăn quả lâu năm như sau:
- 10-15 kg phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh hoặc phân hữu cơ sinh học.
- 3-0.5 kg NPK 5:13 hoặc 0.3-0.5 kg phân lân.
Trộn phân bón đã chuẩn bị trên với một lớp đất tầng mặt rồi bỏ xuống hố trồng, sau đó lấp hố. Một tháng sau khi bón lót ta mới tiến hành trồng cây.
Lựa chọn giống cây trồng
Tùy thuộc vào loại cây ăn quả lâu năm bạn muốn trồng để chọn cây giống. Nhưng cây giống phải đảm bảo các điều kiện sau: cây giống không bị sâu bệnh gây hại, có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, bầu giống không bị bể, cây giống đạt chiều cao thích hợp.
Xem thêm: Phương pháp trồng cây ăn quả bằng thủy canh
Tiến hành trồng cây Đầu tiên đào một lỗ giữa hố trồng với chiều sâu bằng chiều dài của bầu ươm và chiều rồng lớn hơn bầu ươm một chút. Sau đó, dùng dao hoặc kéo cắt đáy và phái trên túi bầu, bỏ túi bầu nilong ra. Chú ý bước này không được làm bể bầu đất. Đặt thẳng cây vào giữa hố nhỏ đã đào, tiến hành lấp đất cho kín rồi nén nhẹ xung quanh bầu, không nên lấp đất quá cao, cách mặt bầu từ 1-2 cm.
Cần cắt tỉa cành và tạo tán cho cây để cây ra lá tốt, loại bỏ những cây còi cọc, bị bệnh.
Xem thêm: Quá trình trồng cây ăn quả
Phòng ngừa sâu bệnh hại Cần chú ý trong giai đoạn cây non phát triển lá rất dễ nhiễm các sâu hại gây bệnh, một số loại sâu bệnh thường gặp là sâu vẽ bùa, sâu đo, sâu đục quả, bệnh chảy gôm, bệnh đục lá. Vì vậy, cần phun thuốc trừ sâu 1-2 tháng một lần.
Tuy nhiên, không nên sử dụng quá nhiều chế phẩm hóa học, thuốc trừ sâu quá liều sẽ phạm vào quy tắc vệ sinh an toàn thực phẩm. Có thể sử dụng các biện pháp tự nhiên như bắt sâu bằng tay, dùng bẫy thu hút sâu hại. Cần đảm bảo khoảng cách thời gian từ khi phun thuốc đến khi thu hoạch từ 45-50 ngày.
KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ
* Chọn đấ trồng cây ăn quả: Tầng canh tác dày, kết cấu tơi xốp, Tưới tiêu thuận lợi, thoát nước tốt, giàu mùn.
– Thiết kế vườn trồng phải đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Thoát nước tốt trong mùa mưa.
+ Hạn chế và ngăn chặn các sâu bệnh hại xâm nhiễm từ bên ngoài.
+ Chống xói mòn để giữ độ phì cho đất (đối với đất dốc)
+ Đảm bảo vườn thông thoáng, hạn chế sâu bệnh gây hại.
Sơ đồ thiết kế vườn trồng cây: Tuỳ theo địa hình đất cao hay thấp để bố trí bề rộng, bề sâu của mương thoát nước cho phù hợp.
– Xác định mật độ trồng: Mật độ trồng phụ thuộc vào 1 số yếu tố như: Giống, điều kiện đất đai, chế độ chăm sóc, kỹ thuật cắt tỉa,…
Chuẩn bị đất trồng
– Đào hố trồng cây: Kích thước hố trồng có cạnh và chiều sâu từ 40 – 60cm tuy từng loại cây và chân đất. Để riêng lớp đất mặt và lớp đất đáy
– Bón lót: bằng 1 lượng phân chuồng hoai mục, super lân
Toàn bộ hỗn hợp bón lót được trộn đều với phần đất mặt và được lấp đầy trở lại hố, định vị lại vị trí trồng cây (tâm hố). Công việc này phải được hoàn thiện trước khi trồng cây 15 – 20 ngày
Tiêu chuẩn giống trồng
Cây giống : Đúng giống, được cung cấp bởi cơ sở có uy tín, giống đồng đều, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng; có bộ lá xanh tốt, không sâu, bệnh.
Trồng cây
– Thời vụ trồng: Với điều kiện thời tiết các tỉnh miền Bắc nên trồng cây ăn quả vào vào vụ xuân, T3-T4 và vụ thu T8 – T10. Đây là thời gian trồng thuận lợi để tỉ lệ sống cao.
– Trồng cây: Xé túi bầu cây giống, lưu ý tránh làm vỡ bầu, xới đất đặt cây giống vào vị trí đã xác định (tâm hố), cắm cọc buộc cây để tránh gió lay gốc.
– Đào 1 hố nhỏ chính giữa hố trồng, đặt cây vào hố lấp đất vừa bằng cổ rễ hoặc cao hơn 2- 3 cm. Không được lấp quá sâu, trồng xong phải tưới ngay và dùng cỏ mục ủ gốc (lưu ý phải cách gốc từ 10- 15 cm để tránh sâu bệnh xâm nhập).
Lưu ý: Sau trồng thường xuyên thăm vườn, duy trì độ ẩm trong khoảng 1 tháng, kịp thời trồng dặm cây chết, cây có biểu hiện sinh trưởng phát triển kém, đảm bảo mật độ trồng
* Chăm sóc sau khi trồng
– Tưới nước: Thường xuyên giữ ẩm trong vòng 20 ngày đến 1 tháng để cây hoàn toàn bén rễ và phục hồi. Sau đó tuỳ thời tiết nắng mưa để chống hạn hoặc chống úng cho cây.
2.Chăm sóc thời kỳ KTCB
Là giai đoạn kiến thiết nên bộ khung tán cho cây ( 1 – 2 năm sau trồng). Khâu kỹ thuật quan trọng trong giai đoạn này là cắt tỉa tạo tán.
– Cắt tỉa tạo bộ khung, tán: Khi cây đạt chiều cao, bấm ngọn tạo cành cấp 1. bấm ngọn cành cấp 1tạo cành cấp 2. Tiếp tục tạo tán ở giai đoạn KTCB
Chỉ để lại 3 – 4 cành cấp 1 phân bố tương đối đều về các hướng. Các cành cấp 1 này thường chọn cành khoẻ, ít cong queo, khung tán đều và thông thoáng. Trên cành cấp 1 chỉ giữ lại 3 cành cấp 2 phân bố hợp lý về góc độ và hướng. Cành cấp 3 là những cành tạo quả và mang quả cho những năm sau. Các cành này phải khống chế để chúng không giao nhau và sắp xếp theo các hướng khác nhau giúp cây quang hợp được tốt.
Chú ý thời kỳ KTCB, nếu cây ra hoa, quả thì tỉa bỏ để cây tập trung dinh dưỡng tạo khung tán
– Bón phân:
Lượng phân bón cung cấp cần gia tăng dần khi cây lớn, lượng phân bón tuỳ theo tuổi của cây. Ở giai đoạn kiến thiết cơ bản nên ngâm phân để tưới
+ Cây từ 1- 3 năm sau khi trồng (cây chưa có quả – giai đoạn kiến thiết cơ bản). Mỗi năm bón 4 lần vào tháng 2, tháng 5 tháng 8 và tháng 11.
3.Chăm sóc thời kỳ kinh doanh
Giai đoạn kinh doanh (Từ năm thứ 3 trở đi, cây bắt đầu cho trái ổn định)
– Cắt tỉa hàng năm: Thực hiện cắt tỉa đúng phương pháp và đúng thời điểm giúp cân bằng sinh trưởng cho cây, hạn chế sâu bệnh hại.
Tỉa bỏ cành mọc yếu, rậm rạp cần thực hiện thường xuyên. Trên cây chỉ giữ lại 1 số cành tốt mọc từ thân, cho trái đều, hướng đầy đủ ánh sáng. Như vậy cây thường thấp và có tán cân đối.
+ Cắt tỉa cho cây trong thời kỳ mang quả
Cắt tỉa sau thu hoạch: Được tiến hành sau khi thu hoạch quả. Cắt tỉa tất cả các cành sâu bệnh, cành chết, cành vượt, những cành quá dày, cắt tỉa bớt cành cấp 1(nếu số cành cấp 1/cây quá dày) sao cho cây có bộ khung tán cân đối. Đối với cành thu, cắt bỏ những cành yếu, mọc quá dày.
Cắt tỉa vụ xuân: Được tiến hành vào giữa tháng 1 đến giữa tháng 3 hàng năm: Cắt bỏ những cành xuân chất lượng kém, cành sâu bệnh, cành mọc lộn xộn trong tán, những chùm hoa nhỏ, dầy, dị hình.
Cắt tỉa vụ hè: được tiến hành từ tháng 4 đến hết tháng 6: Cắt bỏ những cành hè mọc quá dày hoặc yếu, cành sâu bệnh, tỉa bỏ những quả nhỏ, dị hình.
– Bón phân
Lượng bón: Trong thời kỳ cho quả, lượng phân bón được thiết lập dựa trên năng suất của vụ trước, hoặc tuổi cây.
Thời vụ bón: Toàn bộ lượng phân được chia làm 3 lần bón trong năm.
Lần 1: Bón thúc hoa, đạm urê + kaliclorua
Lần 2: Bón thúc quả: đạm urê + kaliclorua
Bón thúc 1, 2 có thể hòa phân với nồng độ 0,3 – 0,5% tưới xung quanh hình chiếu của tán hoặc rắc trực tiếp xung quanh gốc cây rồi xới nhẹ cho phân bị vùi vào đất.
Lần 3: Bón sau thu hoạch: 100% phân hữu cơ + 100% phân lân + đạm urê, kaliclorua. Rạch rãnh xung quanh hình chiếu của tán cây với chiều rộng 20 – 30 cm, sâu 10 – 15 cm, rắc phân đều vào rãnh rồi lấp đất
Tưới nước:
Về lượng nước tưới và số lần tưới phải dựa vào khả năng giữ nước của đất, lượng bốc hơi và lượng mưa để quyết định, phương pháp tưới có thể là tưới bề mặt hoặc tưới nhỏ giọt,… mỗi lần bón phân cần phải tưới nước để phân có thể hoà tan tạo điều kiện cho cây hấp thụ tốt hơn
– Bao quả: Để tăng chất lượng mẫu mã, ngăn ngừa sâu bệnh hại, bà con có thể dùng bao quả chuyên dụng để bao quả từ khi quả còn nhỏ.
- Sâu bệnh hại: Cần thường xuyên thăm đồng, phát hiện và phòng trừ kịp thời các đối tượng sâu bệnh hại
Phạm Hồng Sơn – TTKN