Vết loét là một vết thương nhỏ với một màu vàng và đỏ xung quanh thường được tìm thấy trên lưỡi, môi hoặc bên trong má. Nhiều vết loét có thể xuất hiện cùng một lúc, nhưng chúng thường chỉ kéo dài 7 đến 14 ngày ở những người khỏe mạnh, theo Omid Mehdizadeh, bác sĩ tai mũi họng và bác sĩ thanh quản tại Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, California (Mỹ).
Chúng có thể xuất hiện một vài lần trong năm với nhiều vết loét cùng một lúc, đặc biệt là ở những người từ 10 đến 20 tuổi, theo Phòng khám Cleveland (Mỹ).
Không có câu trả lời rõ ràng cho nguyên nhân gây ra vết loét. Bất cứ điều gì từ căng thẳng hoặc chấn thương nhỏ đến viêm hoặc răng cắn phải đều có thể là nguyên nhân.
Ngay cả những thay đổi nội tiết tố, nước súc miệng và thức ăn cay cũng có thể gây ra những vết loét này. Nổi đẹn ở miệng và lưỡi cũng báo hiệu sự thiếu hụt vitamin.
Có hai loại đẹn chính: đẹn nhỏ hoặc đơn giản và đẹn to. Đẹn đơn giản tương đối nhỏ, kéo dài đến hai tuần, và là loại đau nhức phổ biến nhất. Không có gì phải lo lắng về đẹn nhỏ.
Đẹn lớn ít phổ biến hơn, đau đớn hơn, và sâu hơn. Thêm vào đó, chúng mất 4 đến 6 tuần để biến mất và đôi khi để lại sẹo, tiến sĩ Mehdizadeh cho biết. Vì vậy, với loại đẹn lớn cần đi khám và điều trị.
Khi nào đẹn mới được cần quan tâm?
Vết đẹn lớn rất đau, chúng có thể khiến người đang mắc phải không uống đủ nước hoặc chất dinh dưỡng từ thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe, tiến sĩ Mehdizadeh nói.Bên cạnh dinh dưỡng, có một vài điều cần chú ý có thể đẹn này thực sự là một dấu hiệu của một điều gì đó nghiêm trọng hơn đang xảy ra với sức khỏe, theo Tiến sĩ Mehdizadeh.
Bất kỳ vết loét nào phát triển, chảy máu, cứng lại hoặc đơn giản là không biến mất sau vài tuần thì nên được bác sĩ kiểm tra vì loét miệng xuất hiện ở những người mắc bệnh tự miễn, bệnh viêm ruột và những người thiếu B-12, kẽm, a xít folic, hoặc thiếu vitamin sắt, theo Phòng khám Cleveland.
Nếu vết loét cũng có thêm các triệu chứng như giảm cân không chủ ý, đau tai, sốt, ớn lạnh và đổ mồ hôi đêm, đây có thể là dấu hiệu của ung thư khoang miệng, theo bác sĩ Mehdizadeh.
Đó là lý do tại sao bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bị đau cũng như gặp các triệu chứng này hoặc kèm theo những dấu hiệu ung thư miệng thầm lặng khác.
Tin liên quan
Nấm miệng, hay nấm lưỡi, tưa lưỡi, dân gian còn gọi là đẹn là tình trạng bệnh lý xảy ra ở lưỡi thường gặp nhất ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi. Nấm miệng là một trong những nguyên nhân chính gây ra chứng biếng ăn ở trẻ, khiến các bậc phụ huynh cảm thấy hết sức lo lắng.
Vậy nấm miệng là gì? Nguyên nhân gây bệnh, nhận biết và điều trị nấm miệng ra sao? chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.
1. Nấm miệng là gì? Nguyên nhân gây ra nấm miệng
Tìm hiểu nhanh về tình trạng nấm miệng ở trẻ nhỏ và cách điều trị trong video dưới đây nhé!
Nấm miệng là tình trạng nhiễm nấm ở vùng niêm mạc bao phủ bên trong khoang miệng, được gây ra chủ yếu do sự phát triển quá mức của nấm Candida albicans, một loại nấm thường trú trong khoang miệng chúng ta. Khi hệ miễn dịch của cơ thể hoạt động bình thường, C.albicans có mặt trong khoang miệng với lượng nhỏ, không gây hại cho cơ thể.
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hệ miễn dịch của cơ thể bé còn yếu ớt, nấm C. albicans sẽ phát triển, gây ra những mảng trắng đục bám trên niêm mạc lưỡi, mặt trong má và ở vòm họng của bé. Tình trạng này xảy ra ở khoảng 2 – 5% trẻ sơ sinh khoẻ mạnh.
Nấm miệng cũng có thể xảy ra ở người lớn, trên cơ địa hệ miễn dịch bị suy yếu như những bệnh nhân tiểu đường, dùng các thuốc kháng viêm tại chỗ trong các bệnh lí như hen suyễn, COPD, dùng các thuốc kháng sinh lâu ngày,…
2. Biểu hiện của nấm miệng như thế nào?
Biểu hiện chung
- Những mảng trắng đục như phô mai, bám loang lổ trên bề mặt lưỡi, mặt trong má, lợi và vòm miệng.
- Những mảng này có thể gồ lên, sưng đỏ, hoặc có thể chảy máu.
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
- Những mảng này có thể không gây đau, tuy nhiên cũng có những trường hợp gây đau, khiến cho trẻ bứt rứt, khó chịu, quấy khóc.
- Trẻ trở nên biếng ăn, hay chảy nước miếng vì đau.
Ở trẻ lớn và người lớn
- Cảm giác có bông gòn trong miệng.
- Nuốt đau, ăn uống khó khăn.
- Mất vị giác.
Trẻ cũng có thể bị lây nấm miệng từ núm vú của mẹ, biểu hiện nấm ở vú thường gặp là:
- Núm vú có màu đỏ bất thường, nứt hoặc ngứa;
- Bong da hoặc bong tróc trên phần sẫm màu hơn, diện tích hình tròn xung quanh núm vú (núm vú);
- Đau bất thường trong quá trình cho con bú hoặc đau núm vú giữa các lần bé bú;
- Cảm giác đau nhói sâu bên trong vú.
>> Ngoài nấm miệng, trình trạng lưỡi bản đồ cũng rất phổ biến ở trẻ nhỏ. Vậy lưỡi bản đồ là gì?
3. Điều trị nấm miệng như thế nào?
Nấm miệng là bệnh lí khá thường gặp, và thường là bệnh lí lành tính. Tuy nhiên khi mắc bệnh, cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán chính xác, cũng như được đưa ra các lời khuyên và phương pháp điều trị hợp lí nhất.
Các phương pháp điều trị nấm miệng hiện nay:
Dung dịch Nystatin: đây là dung dịch chứa thuốc kháng nấm, dùng để rơ lưỡi cho bé, bình thường nên rơ 4 lần/ngày trong vòng ít nhất là 7 ngày và nên kéo dài thêm 2 ngày sau khi các mảng trắng biến mất.
Kem Miconazole:
- Cũng là một loại thuốc kháng nấm, thích hợp cho trẻ em từ 4 tháng đến 24 tháng tuổi.
- Dùng ngón tay sạch, bôi đều kem lên bề mặt các mảng trắng, cố gắng như kem ở trong miệng càng lâu càng tốt.
- Dùng 4 lần/ngày sau bữa ăn, ít nhất là 7 ngày và tiếp tục 7 ngày sau khi các mảng trắng biến mất để ngăn ngừa tái phát.
- Đối với trẻ lớn hơn 2 tuổi và người lớn: dùng liều gấp đôi.
Itraconazole: nếu điều trị ban đầu không hoặc kém đáp ứng, bác sĩ có thể kê cho bạn itraconazole, một loại thuốc kháng nấm mạnh hơn.
>> Có thể bạn muốn biết: Thuốc kháng nấm Itraconazole và những điều cần lưu ý
Amphotericin B: sử dụng trong những trường hợp nặng.
4. Phòng ngừa nấm miệng
Sau khi điều trị, nấm miệng thường hết sau khoảng một vài tuần, tuy nhiên trong một số trường hợp có thể tái phát.
Để ngăn ngừa tái phát, ta có thể sử dụng các biện pháp như:
Súc miệng thật sạch sau khi ăn.
Đánh răng đều đặn 2 lần mỗi ngày bằng kem đánh răng có chứa flour và làm sạch các ngóc ngách của khoang miệng.
Bỏ thuốc lá.
Nếu bạn có răng giả, hoặc bỏ chúng ra trong lúc ngủ, lau sạch, ngâm chúng vào nước sạch và để khô, chà sạch sẽ nướu, lưỡi bằng bàn chải mềm sau khi đã lấy răng giả.
Điều trị các bệnh lí nền gây ra sự suy yếu của hệ miễn dịch như: kiểm soát đường huyết, súc miệng sạch sau khi dùng bình xịt điều trị hen hoặc COPD,…
Đối với trẻ đang bú mẹ:
- Cần điều trị phối hợp tình trạng nhiễm nấm ở mẹ để tránh lây lại cho bé.
- Giữ vệ sinh miệng cho bé thật sạch sẽ, thường xuyên rơ lưỡi cho bé.
- Vệ sinh núm vú của mẹ và núm vú bình thường xuyên bằng cách ngâm nước nóng trước và sau khi bé bú xong.
Nấm miệng hay nấm lưỡi là bệnh lý thường gặp, tuy lành tính nhưng gây ra những khó khăn trong việc ăn uống. Do đó, khi phát hiện nấm miệng, cần đi đến bác sĩ để có chẩn đoán và phương thức điều trị hợp lí nhất. Điều trị phổ biến nhất hiện nay là sử dụng các thuốc kháng nấm tại chỗ dạng dung dịch hoặc dạng kem, hoặc đường toàn thân trong những trường hợp nặng.
Phòng ngừa bệnh bao gồm giữ vệ sinh răng miệng thật sạch, kiểm soát các bệnh lí nền thật hiệu quả. Các bậc phụ huynh có con nhỏ nên thường xuyên quan tâm đến sức khoẻ của con mình và ngay cả bản thân mình để phát hiện các trường hợp nấm miệng sớm nhất có thể nhé.