Bài 14CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆPXÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐCKiểm tra bài cũHàng năm vào dịp hè, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức hoạt động “ chiến dịch tình nguyện” cho sinh viên các trường đại học đi về vùng sâu, vùng xa chăm sóc sức khỏe và dạy chữ cho nhân dân. Thanh niên tình nguyện đã cùng sống với dân làm việc khám sức khỏe, dạy chữ…không ngại khó khăn, thiếu thốn. “Đi dân nhớ, ở dân thương” Cho biết ý nghĩa của quy tắc xử sự trên? Ví dụ trên muốn nói đến quy tắc xử sự nào của cá nhân trong cộng đồng?Trả lờiVí dụ trên muốn nói đến quy tắc xử sự sống hòa nhập với cộng đồng của mỗi cá nhân.Sống hòa nhập chúng ta có thêm nhiều bạn bè, tự tin, thêm nhiều niềm vui trong cuộc sống, được nhiều người yêu mến….Nếu không sống hòa nhập cuộc sống sẽ buồn tẻ và đơn độc…Mời các em nghe bài hát sau.Em có nhận xét gì về nội dung bài hát?Nội dung cần nắm* Khái niệm, nguồn gốc hình thành và biểu hiện của lòng yêu nước* Trách nhiệm của mỗi chúng ta trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ QuốcBÀI 14 CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC1. Lòng yêu nướca. Lòng yêu nước là gì?Em hãy đọc và nhận xét tình cảm của tác giả đối với Tổ quốc qua đoạn thơ sau: “Ôi Tổ quốc, ta yêu như máu thịtNhư mẹ cha ta, như vợ như chồng Ôi Tổ quốc! nếu cần ta chết Cho mỗi ngôi nhà , ngọn núi, con sông” (Trích “Sao chiến thắng” - Chế Lan Viên)Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật nào để nói lên tình cảm của mình đối với Tổ quốc?Những hình ảnh được chọn lựa để so sánh có gì đặc biệt?Tình cảm yêu nước được thể hiện bằng hành động cụ thể nào?Vậy lòng yêu nước là gì?Mời các em nghe bài hát sau và trả lời câu hỏi.Tác giả đã so sánh Quê hương với những hình ảnh nào? Em có nhận xét gì về những hình ảnh ấy?Lòng yêu nước được bắt nguồn từ đâu?BÀI 14 CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC1. Lòng yêu nướca. Lòng yêu nước là gì?Lòng yêu nước là tình yêu quê hương đất nước và tinh thần sẵn sàng đem hết khả năng của mình phục vụ lợi ích của Tổ quốc Lòng yêu nước bắt nguồn từ những tình cảm bình dị và gần gũi nhất. b. Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam:Em có suy nghĩ gì về nhận xét của Bác? Hãy nêu một vài tấm gương yêu nước mà em biết. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ Quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả bè lũ bán nước và cướp nước.Một số tấm gương tiêu biểu về lòng yêu nướcLý Thường KiệtVõ Thị Sáu10 cô gái Đồng LộcVõ Nguyên GiápBÀI 14 CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC1. Lòng yêu nướca. Lòng yêu nước là gì?Lòng yêu nước là tình yêu quê hương đất nước và tinh thần sẵn sàng đem hết khả năng của mình phục vụ lợi ích của Tổ quốc Lòng yêu nước bắt nguồn từ những tình cảm bình dị và gần gũi nhất. b. Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam: Yêu nước là truyền thống quý báu của dân tộc Biểu hiện của lòng yêu nướcLÒNG YÊU NƯỚCTÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC( TÌNH CẢM )SẴN SÀNG PHỤC VỤ LỢI ÍCH TỔ QUỐC( HÀNH ĐỘNG)Tình cảm đối với quê hương đất nước được thể hiện cụ thể như thế nào? Ta cùng phân tích các ví dụ sau: “ …Anh đi anh nhớ quê nhàNhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tươngNhớ ai dãi nắng dầm sươngNhớ ai tát nước bên đường hôm nao”Ví dụ 1:“ Nhiễu điều phủ lấy giá gươngNgười trong một nước phải thương nhau cùngVí dụ 2 :“… Như nước Đại Việt ta từ trướcVốn xưng nền văn hiến đã lâuNon sông bờ cõi đa chia, phong tục Bắc Nam cũng khácTừ Triệu, Đinh, Lý, Trần…bao đời gây nền độc lậpCùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phươngTuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có…”Ví dụ 3 :Ví dụ 1:“ Nhiễu điều phủ lấy giá gươngNgười trong một nước phải thương nhau cùngXác định nội dung của câu ca dao trên?BIỂU HIỆN CỦA LÒNG YÊU NƯỚCTình yêu thương đồng bào, giống nòi, dân tộc “ …Anh đi anh nhớ quê nhàNhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tươngNhớ ai dãi nắng dầm sươngNhớ ai tát nước bên đường hôm nao”Tình cảm của tác giả đối với quê hương như thế nào?Em có nhận xét gì về những hình ảnh thể hiện nỗi nhớ quê nhà của tác giả?BIỂU HIỆN CỦA LÒNG YÊU NƯỚCVí dụ 2:Tình cảm gắn bó với quê hương, đất nước“… Như nước Đại Việt ta từ trướcVốn xưng nền văn hiến đã lâuNon sông bờ cõi đã chia, phong tục Bắc Nam cũng khácTừ Triệu, Đinh, Lý, Trần…bao đời gây nền độc lậpCùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phươngTuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có…”Ví dụ 3 :Tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc, về quê hương, đất nước, con người.Nội dung của đoan văn trên là gì?Tác giả nói đến những gì mà nước Đại Việt có được với cảm xúc như thế nào?BIỂU HIỆN CỦA LÒNG YÊU NƯỚCPhân tích đoạn thơ sau và cho biết lòng yêu nước được thể hiện bằng hành động cụ thể như thế nào? “…Xiềng xích chúng bay không khóa đượcTrời đầy chim và đất đầy hoaSúng đạn chúng bay không bắn được Lòng dân ta yêu nước thương nhà……Ngày nắng đốt theo đêm mưa giộiMỗi bước đường mỗi bước hy sinh…Súng nổ rung trời giận dữNgười lên như nước vỡ bờNước Việt Nam từ máu lửaGiũ bùn đứng dậy sáng lòa.”(Trích Đất nước - Nguyễn Đình Thi)Em có nhận xét gì về tinh thần chiến đấu được đề cập đến trong đoạn thơ?BIỂU HIỆN CỦA LÒNG YÊU NƯỚCĐoàn 559 chi viện cho miền NamVận chuyển lương thựcĐoàn kết, kiên cường chống ngoại xâmNgoài tinh thần chiến đấu, quyết tâm chống giặc ngoại xâm, người Việt Nam ta vốn rất cần cù và sáng tạo trong lao động xây dựng đất nước.Thái Bình – quê hương 5 tấnNgoài tinh thần chiến đấu, quyết tâm chống giặc ngoại xâm, người Việt Nam ta vốn rất cần cù và sáng tạo trong lao động xây dựng đất nước.Tình cảmHành độngGắn bó với quê hươngđất nướcYêu thươngđồng bàogiống nòidân tộcTự hào về những truyền thốngcủa dân tộcĐoàn kếtkiên cườngbất khuấtchốngngoại xâmCần cù sáng tạo tronglao độngxây dựngđất nướcBIỂU HIỆN CỦA LÒNG YÊU NƯỚCLà công dân trẻ tuổi các em cần phải làm gì để giữ gìn và phát huy truyền thống yêu nước của dân tộc, góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước?Những việc chúng ta nên làm để góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ QuốcNhững việc không nên làmCâu hỏi chuẩn bị :Nhiệm vụ đặt ra cho chúng ta hiện nay là gì ? vì sao trong điều kiện thời bình vẫn thực hiện nhiệm vụ đó?Trách nhiệm thanh niên học sinh chúng ta là gì ? Em sẽ làm gì xứng đáng với công lao của cha ông chúng ta ?Sưu tầm những bài thơ, hình ảnh nói về lòng yêu nước
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓATRƯỜNG THPT VĨNH LỘCSÁNG KIẾN KINH NGHIỆMGIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚCCHO HỌC SINH QUA TIẾT 1- BÀI 14:CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC (GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 10)Người thực hiện: Nguyễn Thị HươngChức vụ: Giáo viênSKKN thuộc môn: GDCD THANH HÓA, NĂM 2013MỤC LỤCNội dung Trang1A. Đặt vấn đề 31. Tại sao phải giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh? 32. Vai trò của môn GDCD trong việc giáo dục truyền thống yêu nước4B. Giải quyết vấn đề 5I. Cơ sở lí luận của vấn đề 5II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 5III. Các giải pháp và tổ chức thực hiện 6IV. Kiểm nghiệm 16C. Kết luận 18II. Bài học kinh nghiệm 18III. Kiến nghị, đề xuất 18D. Tài liệu tham khảo 19A/ ĐẶT VẤN ĐỀ.1. Tại sao phải giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh?2Người dân nào khi sinh ra cũng mang trong mình dòng máu của mộtnước, chính vì vậy ai cũng có lòng yêu nước. Đặc điểm lòng yêu nước ở mỗiquốc gia có khác nhau do những điều kiện tự nhiên, xã hội quy định và do cảbản chất con người. Biểu hiện cao nhất của lòng yêu nước là tinh thần đấu tranhbảo vệ đất nước. Khi Tổ quốc lâm nguy, người dân Pháp tuyên bố “ Tổ quốc haylà chết”; khi bị đe doạ nghiêm trọng, người dân Cuba lên tiếng “ Tự do hay làchết” Dân tộc Việt Nam trải qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, đã tạonên những truyền thống tốt đẹp như truyền thống cần cù lao động, sản xuất,truyền thống nhân ái, giàu lòng vị tha, truyền thống tôn sư trọng đạo trong đónổi bật là truyền thống yêu nước. Đây là điều thiêng liêng, cao quý nhất, là cơ sởtạo nên truyền thống khác.Mỗi thế hệ đi vào cuộc sống, hướng theo sự phát triển chung của nhânloại và dân tộc không thể không mang theo mình những giá trị của quá khứ,truyền thống dân tộc mà các thế hệ trước đã tạo lập và truyền lại. Cứ như vậy,trong đà phát triển bất tận của lịch sử, các thế hệ nối tiếp nhau sáng tạo và kếthừa những di sản quý báu của ông cha.Hiện nay, đất nước ta đang đổi mới, đang tiến hành Công nghiệp hoá-Hiện đại hoá, chúng ta xây dựng xã hội hiện đại, nhưng không thể cắt đứt vớitruyền thống, đặc biệt là truyền thống yêu nước. Bởi vì chính truyền thống yêunước sẽ giữ cho chúng ta đi đúng hướng. Chúng ta đang “muốn làm bạn với tấtcả các nước”, đang hợp tác với các nước khác nhau để phát triển đất nước,nhưng chúng ta lại phải bảo vệ, giữ gìn bản sắc riêng của Việt Nam. Chúng tahoà nhập nhưng không hoà tan.Đồng thời, hiện nay trên thế giới, vấn đề xung đột tôn giáo, xung độtchủng tộc vẫn đang diễn ra gây nên những tổn thất lớn. Điều đó làm cho chúngta cần phải tăng cường giáo dục ý thức dân tộc, bản sắc dân tộc đặc biệt làtruyền thống yêu nước. Bởi vì, Chủ nghĩa đế quốc và bọn phản động đang tìmmọi cách làm xói mòn tinh thần đoàn kết dân tộc, làm lung lay ý chí của một bộphận thanh niên, xa rời truyền thống yêu nước. Vì vậy, giáo dục truyền thốngyêu nước sẽ giúp học sinh thấy và nhận thức được trách nhiệm của thế hệ trẻ làgiữ gìn và phát huy thành quả của cha ông gây dựng, phấn đấu góp sức mình đểxây dựng đất nước giàu đẹp, có thể sánh vai được với các cường quốc năm châuvà có thể bảo vệ vững chắc nền độc lập khi có nguy cơ bị xâm hại.Với tầm quan trọng của việc giáo dục truyền thống dân tộc đặc biệt làtruyền thống yêu nước cho học sinh trong giai đoạn hiện nay, tôi mạnh dạn nêulên vài kinh nghiệm của bản thân trong việc giáo dục truyền thống yêu nước chohọc sinh qua một tiết học cụ thể đó là - Tiết 1- Bài 14 : Công dân với sự nghiệpxây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Giáo dục công dân lớp 10). Để đạt hiệu quả caođối với tiết học và để lôi cuốn học sinh vào bài giảng, tôi sử dụng phần mềmMicrosoft power point để trình chiếu một số hình ảnh và phát âm thanh một sốbài hát liên quan đến bài học.Với mong muốn sẽ góp một phần nhỏ vào việc3giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ trong giai đoạn hiện nay và trongviệc đổi mới phương pháp dạy học của nền giáo dục nước nhà.2.Vai trò của môn Giáo dục công dân trong việc giáo dục truyền thống yêunước cho học sinh.Sinh thời Chủ tịch Hồ chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc “Bồi dưỡngthế hệ cách mạng cho đời sau”. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng(6/ 1991) đã xác định mục tiêu giáo dục và đào tạo nhằm “ nâng cao dân trí, đàotạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành đội ngũ lao động có tri thức và cótay nghề, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động và sáng tạo, có đạo đức cáchmạng, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội”. Đây là phương hướng quantrọng chỉ đạo việc đào tạo thế hệ trẻ, kế tục và phát triển sự nghiệp cách mạng,đi theo con đường mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn, đấu tranh giành nhữngthắng lợi rực rỡ.Như chúng ta đã biết, Giáo dục công dân là một môn học có ý nghĩa rấtlớn trong toàn bộ chương trình giảng dạy ở trường THPT, đặc biệt là trong giaiđoạn hiện nay, khi mà Thế giới và cả Việt Nam đã có rất nhiều thay đổi trong tấtcả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Là bộ môn khoa học trực tiếp tập trung vàoviệc xây dựng cho học sinh THPT có được thế giới quan khoa học và nhân sinhquan cách mạng, lập trường vững vàng, không bị tha hoá, biến chất, có lý tưởngsống, có hoài bão và ước mơ cao đẹp, có ý chí vươn lên trong cuộc sống.Trong đời sống xã hội, môn Giáo dục công dân có nhiều ưu thế trong việcgiáo dục truyền thống của dân tộc, tư tưởng, tình cảm, đạo đức, thẩmmĩ Những con người và những việc thực của quá khứ có sức thuyết phục, có sựrung cảm mạnh mẽ với thế hệ trẻ. Giáo viên có thể lấy những tấm gương anhdũng tuyệt vời của các chiến sĩ đấu tranh, hi sinh cho độc lập, tự do của Tổ quốcđể nêu gương cho học sinh học tập, suy nghĩ về trách nhiệm của mình đối vớiTổ quốc. Và trong môn Giáo dục công dân, không phải chỉ giáo dục cho họcsinh tình cảm yêu, ghét trong đấu tranh giai cấp, sự căm thù và chủ nghĩa anhhùng mà còn bồi dưỡng cho các em biết yêu quý lao động, yêu cái đẹp, có ócthẩm mĩ, biết cách ứng xử đúng đắn trong cuộc sống. Hơn thế nữa, giáo dụcchính trị, tư tưởng, đạo đức nói chung và giáo dục truyền thống yêu nước chohọc sinh nói riêng là một trong những nhiệm vụ của bộ môn Giáo dục công dânở trường phổ thông mà người giáo viên phải quán triệt và thực hiện nhằm gópphần xây dựng con người mới XHCN.Lòng yêu nước được hình thành từ rất sớm. Đó là một tình cảm thiêngliêng tạo nên sức mạnh to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lòng yêu nướcđược thử thách trải qua quá trình lao động, sản xuất và chiến đấu bảo vệ Tổ quốcvà được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác tạo thành sợi chỉ đỏ bền chặtxuyên suốt lịch sử Việt Nam qua từng giai đoạn. Chính vì thế, khai thác nộidung bài 14-lớp 10 chúng ta có thể giáo dục cho học sinh một cách sinh động vàcụ thể về truyền thống yêu nước. B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:4I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ.Chủ Tịch Hồ Chí Minh nói rằng :“Tinh thần yêu nước cũng như các thứcủa quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng, dễthấy. Nhưng cũng có thể cất dấu kín đáo trong giương, trong hòm. Bổn phận củachúng ta là làm cho những của quý, kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày.Nghĩa là phải ra sức tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nướccủa tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước”Như vậy, một trong những nhiệm vụ của ngành giáo dục nói chung và bộmôn Giáo dục công dân nói riêng, ngoài việc truyền thụ kiến thức khoa học chohọc sinh thì còn phải giáo dục truyền thống dân tộc, truyền thống yêu nướcnhưng trên thực tế nhiệm vụ này chưa được quan tâm chú trọng.Đặc biệt trong xu thế hiện nay, học sinh chỉ chú trọng học các môn tựnhiên còn các môn xã hội đặc biệt là môn Giáo dục công dân gần như không chúý, chỉ xem đây là môn phụ thì cũng gây tâm lí không nhiệt tình giảng dạy củagiáo viên dạy Giáo dục công dân, tư tưởng “ học sinh không học” đã làm chophần đa các giáo viên chỉ cung cấp nội dung bài học theo sách giáo khoa, hoặcđưa ra câu hỏi để các em suy nghĩ rồi tự soạn bài ra vở xem như hết bài học.Việc “học lệch” nặng về các “môn chính”, xem thường các “môn phụ”( màtrong thực tiễn giáo dục không có “môn chính”, “môn phụ” vì các môn đều gópphần như nhau vào giáo dục thế hệ trẻ) đã gây những hậu quả nghiêm trọngtrong việc giáo dục truyền thống dân tộc, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, phẩmchất cách mạng nổi bật là lòng yêu nước. Mặt khác nhiều giáo viên cũng cho rằng, nhiệm vụ của giáo viên chỉ cầntrình bày đúng những nội dung, khái niệm, phạm trù trong sách giáo khoa và đểhọc sinh tự suy nghĩ. Hoặc là giảng dạy Giáo dục công dân một cách giáo điều,một cách máy móc, công thức, không có hiệu quả những sai lầm như vậythuộc về nguyên tắc phương pháp luận và tất nhiên không có tác dụng giáo dục. Tại thời điểm này nội dung giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinhvẫn được tiếp tục giới thiệu trong chương trình giáo dục ở các trường phổ thông.Nội dung này được đề cập đến trong rất nhiều môn học, trong đó có môn Giáodục công dân. Đối với tôi là giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân, tôiluôn có tâm huyết truyền đạt những kiến thức của môn học đến học sinh mộtcách tốt nhất và có hiệu quả nhất, trong đó có việc giáo dục truyền thống yêunước cho học sinh.II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.1/ Thực trạng:Thực tế hiện nay cho thấy, trong bối cảnh toàn cầu hoá những luồng tưtưởng văn hoá ngoại bang ồ ạt xâm nhập vào nước ta, nhiều học sinh tiếp thukhông có chọn lọc, không có “ gạn đục, khơi trong” dẫn đến việc tạo ra thóiquen quên lãng truyền thống, có lối sống gấp, không có tình nghĩa, không có lítưởng… Cụ thể như nhiều em ăn mặc nhố nhăng, nhuộm tóc đỏ, tóc vàng , đánhnhau…Đây là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội nói chung và củangành giáo dục nói riêng.5Mặt khác, rất nhiều học sinh chưa tha thiết tham gia các hoạt động giáodục truyền thống yêu nước và truyền thống cách mạng; hiểu một cách lờ mờ,thiếu hệ thống về lịch sử, về truyền thống cách mạng; bàng quang trước nhữngvấn đề chính trị của quê hương, của dân tộc; chưa tha thiết tham gia các vấn đềxã hội. Các em xem đấy là việc của người lớn chứ bản thân không cần có tráchnhiệm gì cả.Như vậy, việc giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạnghiện nay không phải để “ôn nghèo, kể khổ” mà nhằm mục đích bồi đắp niềm tin,khơi dậy lòng tự hào, tình yêu quê hương, lòng tự tôn dân tộc đối với thế hệ sinhra và lớn lên trong hoà bình. Trong các giờ học, ngoài việc trang bị kiến thứccho các em còn phải giáo dục những giá trị truyền thống để các em có đủ bảnlĩnh vượt qua mọi thử thách, để khỏi trở thành “ bóng mờ sao chép” của ngườikhác. Bên cạnh đó, chúng ta thấy rằng việc giáo dục truyền thống yêu nước chohọc sinh ngoài môn giáo dục công dân ra còn có môn lịch sử và môn văn họccũng làm nhiệm vụ này, dẫn đến việc thờ ơ trong giảng dạy của giáo viên vàtrong học tập của học sinh là điều không thể tránh khỏi.Vì có suy nghĩ khôngtìm hiểu ở môn học này thì tìm hiểu ở môn học khác.2/ Kết quả của thực trạng trên:Từ thực trạng trên đã đưa đến kết quả không cao trong chất lượng giảngdạy, học tập bộ môn và trong việc giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh.Trong mỗi bài học đều có 3 mục tiêu: về kiến thức, kĩ năng và mục tiêu vềtư tưởng, tình cảm ( hay mục tiêu giáo dục). Mỗi bài học, người giáo viên phảiđảm bảo được 3 mục tiêu ấy, nhưng đa phần nhiều giáo viên chỉ chú trọng đếnmục tiêu về kiến thức tức là chỉ chú ý cung cấp cho học sinh kiến thức cơ bảncủa bài, còn các mục tiêu khác thì xem nhẹ, có khi bỏ qua.Với tôi, dù thế nào đi nữa mỗi tiết lên lớp tôi cũng đều đặt ra mục tiêu làphải thực hiện tốt nhiệm vụ của người giáo viên giảng dạy môn giáo dục côngdân. Dạy cho các em có kỹ năng sống, yêu cuộc sống, yêu dân tộc, giốngnòi, Chỉ trong vòng một thời gian ngắn- 45 phút, tôi sẽ truyền đạt cho học sinhnhững kiến thức cơ bản, trọng tâm của bài và giáo dục truyền thống yêu nướccho các em. Chính những lí do trên tôi chọn đề tài: giáo dục truyền thống yêu nướccho học sinh qua tiết 1- bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệTổ quốc làm sáng kiến kinh nghiệm của mình.III. Các giải pháp và tổ chức thực hiện1.Các giải pháp thực hiện.Quả thực không thể phủ nhận được vai trò và tầm quan trọng của việcgiáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh của môn Giáo dục công dân. Làgiáo viên dạy môn Giáo dục công dân, tôi rất muốn thực hiện tốt công việc nàycho nên tôi đã thiết kế bài giảng của mình bằng việc sử dụng phần mềmMicrosoft power point vào giảng dạy đối với tiết học này.6Để tiết học có hiệu quả và đảm bảo thời gian tôi đưa ra các giải pháp đầutiên như sau:1. Cũng giống như nhà kiến trúc khâu quan trọng nhất của người giáoviên là “ thiết kế”. Muốn thành công được thì ngay từ đầu tôi phải nghiên cứukĩ nội dung của bài học, sưu tầm, chuẩn bị và nghiên cứu kĩ các bài hát, hìnhảnh, câu thơ, câu văn liên quan đến bài học cho phù hợp nhất.2. Sau khi chuẩn bị xong các phương tiện dạy học cần thiết cho bài học tôitiến hành soạn giảng bài học bằng việc sử dụng phần mềm Microsoft powerpoint để trình chiếu theo từng nội dung của bài học.3. Mỗi lần trình chiếu nội dung của bài học tôi hướng dẫn học sinh khaithác các nội dung của tranh ảnh hay thơ ca sử dụng trong bài để nắm kiến thứccủa bài học.4. Cuối cùng tôi hướng dẫn học sinh về nhà tự học bài, thông qua kiếnthức đã học trả lời thêm một số câu hỏi để khắc sâu thêm kiến thức của bài học.Trên đây là các giải pháp lớn để tôi giáo dục truyền thống yêu nước chohọc sinh qua tiết 1- bài 14:Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổquốc – (Giáo dục công dân lớp 10).2. Các biện pháp tổ chức thực hiện:Được thể hiện qua từng nội dung cụ thể của bài học.Bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Nội dung của bài học này theo phân phối chương trình là học trong 2 tiết( 90 phút), trong khoảng thời gian đó học sinh phải tiếp cận với nhiều kiến thứcliên quan đến lòng yêu nước, biểu hiện của lòng yêu nước, trách nhiệm của côngdân trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Sau đây tôi chỉ đưa ra kinh nghiệmgiáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh thông qua tiết 1- cụ thể là phần 1.Bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Tiết 1)I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.1. Về kiến thức:Nêu được thế nào là lòng yêu nước và các biểu hiện cụ thể của lòngyêu nước Việt Nam.2. Về kĩ năng: Biết tham gia các hoạt động ở nhà trường và địa phương thể hiệnlòng yêu nước.3. Thái độ:Yêu quý, tự hào về quê hương, đất nước, dân tộc.II. PHƯƠNG PHÁP: Đàm thoại, nêu vấn đề, vận dụng tri thức liên môn, III. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:1. Tài liệu:SGK, SGV lớp 102. Phương tiện:- Phần mềm Microsoft power point - Tranh ảnh, các bài thơ, bài hát, ca dao, tục ngữ 7- Loa IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:1. Ổn định trật tự lớp.2. Kiểm tra bài cũ: 5 phútThế nào là hợp tác, vì sao cần phải hợp tác, học sinh phải thực hiện hợptác như thế nào?3. Bài mới:Giới thiệu bài: 3 phút. *Giáo viên cho học sinh nghe băng 2 bài hát “ Quê hương” và “ ViệtNam quê hương tôi”.Sau khi học sinh nghe xong GV đặt câu hỏi:- Các em có nhận xét gì về nội dung của 2 bài hát?- Tình cảm của tác giả thể hiện như thế nào qua 2 bài hát?- Em có suy nghĩ và cảm xúc gì sau khi nghe xong 2 bài hát đó?* GV đặt vấn đề giới thiệu bài và dạy bài mới: 30 đến 32 phútMỗi người đều có Tổ quốc của mình. Việt Nam là Tổ quốc của chúng ta.Là những công dân của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chúng ta cầncó trách nhiệm như thế nào đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc củamình? Bài học này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ được những điều đó.Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh- Giáo viên đặt vấn đề chuyển ý:Yêu nước là một tình cảm tự nhiênđã có từ lâu đời. Yêu nước là phẩmchất đạo đức quan trọng nhất củangười công dân đối với Tổ quốc. Nóđược lớn dần lên cùng với sự mởrộng quan hệ của con người đối vớiđất nước.Qua nhiều thế hệ tình yêunước được củng cố, được kế thừanhững giá trị tinh hoa và được nângcao mãi mãi.- GV cho học sinh thảo luận lướp đểtìm hiểu thế nào là lòng yêu nước?Lòng yêu nước cần được thể hiệntình cảm thái độ như thế nào?- GV đàm thoại theo câu hỏi sau.- GV trình chiếu trên máy chiếu.* Em hãy đọc và nhận xét tình cảmcủa tác giả đối với Tổ quốc đượcthể hiện qua đoạn văn sau:“ Sông núi nước Nam,vua Nam ởRành rành định phận ở sách trời1. Lòng yêu nước.- Học sinh thảo luận lớp theo yêu cầu củagiáo viên.a. Lòng yêu nước là gì?- Học sinh trình bày ý kiến cá nhân.- Học sinh cả lớp cùng trao đổi.8Cớ sao lũ giặc sang xâm phạmChúng bay sẽ bị đánh tơi bời ” (Lý Thường Kiệt)“ Ôi! Tổ quốc ta yêu như máu thịtNhư mẹ cha ta, như vợ, như chồng!Ôi Tổ quốc! nếu cần ta chếtCho mỗi ngôi nhà, ngọn núi consông ” ( Chế Lan Viên)- GV nhận xét và kết luận.- GV đặt tiếp câu hỏi :* Em hãy nêu những hình ảnhđược nhắc đến trong bài“ Quêhương” và “ Việt Nam quê hươngtôi” mà em cảm thấy gần gũi, thânthương?* Những hình ảnh đó gợi choem những suy nghĩ gì?- GV liệt kê lên bảng: “ Tuổi thơ,lòng mẹ, khôn lớn thành người,chùm khế ngọt, con đò nhỏ , traitráng, thiếu nữ, con diều, đường đihọc, nón lá, rừng dừa, dòng sông,biển cả ”- GV giải thích: Lòng yêu nước bắtnguồn từ những tình cảm bình dịnhất và gần gũi nhất đối với conngười như yêu gia đình, yêu ngườithân, yêu những thành quả lao độngdo mình tạo ra , nơi mình đã sinh ravà lớn lên Những tình cảm giản dịban đầu đó dần dần phát triển lênthành tình cảm gắn bó với làngxóm, quê hương và được nâng lênthành lòng yêu nước, yêu nhân loại. - Học sinh theo dõi trên máy chiếu. * Khái niệm: Lòng yêu nước là tình yêuquê hương, đất nước và tinh thần sẵn sàngđem hết khả năng của mình phục vụ lợi íchcủa Tổ quốc.- Học sinh trả lời ý kiến cá nhân.- Học sinh theo dõi trên máy chiếu.* Lòng yêu nước bắt nguồn:- Từ những tình cảm bình dị nhất và gần gũinhất đối với con người như yêu gia đình, yêungười thân, yêu những thành quả lao độngdo mình tạo ra , nơi mình đã sinh ra và lớnlên 9- GV dẫn dắt nội dung: Yêu nước làmột truyền thống đạo đức cao quývà thiêng liêng nhất của dân tộcViệt Nam, là cội nguồn của hàngloạt các giá trị truyền thống kháccủa dân tộc. Người Việt Nam yêuđất nước của mình, tình yêu đóđược hình thành và hun đúc từ trongcuộc đấu tranh liên tục, gian khổ vàkiên cường chống giặc ngoại xâmvà lao động xây dựng đất nước. Chính truyền thống yêu nước làsức mạnh nội sinh giúp đất nước ta, Gia đình yêu thương Kính yêu ông bà- Những tình cảm giản dị ban đầu đó dầndần phát triển lên thành tình cảm gắn bó vớilàng xóm, quê hương và được nâng lênthành lòng yêu nước, yêu nhân loại. b. Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam10dân tộc ta vượt qua bao khó khăn,thử thách, chiến thắng thiên tai khắcnghiệt và giặc ngoại xâm, tồn tại vàphát triển với đầy đủ bản sắc củamình.- GV tổ chức cho học sinh cả lớpthảo luận về những biểu hiện lòngyêu nước của dân tộc Việt Nam.- GV nêu câu hỏi:+ Lòng yêu nước của dân tộc ViệtNam được biểu hiện như thế nào?+ Lấy ví dụ để chứng minh nhữngbiểu hiện về lòng yêu nước của dântộc ta?+ Bản thân em rút ra được bài họcgì? Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói về truyềnthống yêu nước của nhân dân ta như sau:“ Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từxưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng,thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành mộtlàn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướtqua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấnchìm tất cả bè lũ bán nước và lũ cướpnước ”+ Yêu nước là một truyền thống đạo đức caoquý và thiêng liêng nhất của dân tộc ViệtNam+ Cội nguồn của hàng loạt các giá trị truyềnthống khác của dân tộc.+ Người Việt Nam yêu đất nước của mình,tình yêu đó được hình thành và hun đúc từtrong cuộc đấu tranh liên tục, gian khổ vàkiên cường chống giặc ngoại xâm và laođộng xây dựng đất nước.* Biểu hiện lòng yêu nước của dân tộc ViệtNam:- Học sinh trình bày ý kiến cá nhân.- Học sinh cả lớp cùng trao đổi.- Theo dõi những nội dung được trình chiếutrên máy chiếu.11- GV: Người Việt Nam yêu nướcluôn luôn hướng về cội nguồn, vềông bà, cha mẹ, quê hương, tổ tiêncủa mình. Khi phải xa quê hương,đất nước, luôn hướng về quê hương,hướng về Tổ quốc.- GV: Trình chiếu một số hình ảnhvà giải thích.- GV: Yêu cầu học sinh nêu một sốcảm nghĩ của mình mỗi khi xa nhà?- GV: Đồng bào, giống nòi là nhữnggì thiêng liêng gắn bó với con ngườiViệt Nam với nhau. Mỗi người dânViệt Nam yêu nước đều cảm thôngsâu sắc với nỗi đau của đồng bào,dân tộc, luôn mong muốn đồng bàocủa dân tộc được sống ấm no, hạnhphúc.- GV: Người Việt Nam luôn tự hàovề truyền thống văn hóa lâu đờiđậm đà bản sắc dân tộc và có sứcsống mạnh mẽ của dân tộc mình, tựhào về những con người của quêhương, đất nước, những anh hùnghào kiệt, những danh nhân văn hóa,tự hào về non sông, gấm vóc vànhững sản vật phong phú của quêhương.- GV: Trình chiếu những anh hùnghào kiệt và non sông gấm vóc ViệtNam. Và giới thiệu cho các em.+ Tình cảm gắn bó với quê, hương đất nước.+ Tình thương yêu đối với đồng bào, giống nòi, dân tộc.VD: Bầu ơi thương lấy bí cùngTuy rằng khác giống nhưng chung một giànHay: Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ. + Lòng tự hào dân tộc chính đáng:12- GV : Với quyết tâm chúng ta thàhi sinh tất cả, chứ nhất định khôngchịu mất nước, không chịu làm nôlệ. Người dân Việt Nam đoàn kết,kiên cường, bất khuất chống giặcngoại xâm, bảo vệ chủ quyền dântộc và nền độc lập tự do của Tổquốc. Với tinh thần đấy chúng ta đãđánh bại tất cả các cuộc chiến tranhxâm lược lớn, nhỏ trong suốt 4000năm lịch sử dựng nước và giữ nướccủa dân tộc.- GV: Trình chiếu một số hình ảnhvà nêu câu hỏi liên quan đến nhữnghình ảnh đó.Các anh hùng dân tộc ở thế kỷ XXRuộng bậc thang+ Đoàn kết, kiên cường bất khuất chống giặcngoại xâm.13- GV: Người Việt Nam vốn cótruyền thống cần cù, sáng tạo tronglao động. Mỗi người Việt Nam yêunước đều lao động hết mình để xâydựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc,đóng góp xây dựng quê hương vàcó những hành động thiết thực gópphần xây dựng và phát triển nền vănhóa dân tộc.Chiến thắng Điện Biên PhủXe tăng của ta tiến vào dinh độc lập(30/4/1975)+ Cần cù sáng tạo trong lao động để xây dựng, phát triển nền văn hóa của dân tộc và xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.14- GV: Trình chiếu một số hình ảnhvà giải thích.- GV: Bản thân em rút ra được bàihọc gì sau khi học xong tiết 1?- GV: Cho học sinh củng cố tiết 1bằng những nội dung đã học.Thu hoạch cà phêCông nghiệp hóa- Hiện đại hóa- Học sinh trả lời ý kiến cá nhân.* Bài học kinh nghiệm:- Nâng cao hiểu biết, phát huy truyền thốngyêu nước của dân tộc- Học tập thật giỏi để thể hiện lòng yêu nước- Lao động, sáng tạo phù hợp với bản thân- Biết tôn trọng truyền thống, tôn trọng giátrị đạo đức cao quý của dân tộc.4. Kết thúc bài học:a. Củng cố kiến thức: 15- Với phần này tôi thực hiện theo cách nêu một vài câu hỏi cho học sinhtrả lời nhằm khắc sâu thêm kiến thức của bài học. Tôi dành thời gian cho phầnnày là 5 phút.- Câu hỏi: Chúng ta đang là học sinh, là những công dân trẻ tuổi của đấtnước, chúng ta cần phải làm gì để giữ gìn và phát huy truyền thống yêu nướccủa dân tộc, góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước? - GV: Kết thúc tiết 1.b. Phần bài tập về nhà: - Về nhà các em làm bài tập 1,2 trong SGK trang 101. - Chuẩn bị tiết 2 của bài.IV. Kiểm nghiệmVới phương pháp giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh qua tiết 1-bài 14 - giáo dục công dân 10: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổquốc như đã trình bày ở trên, tôi áp dụng ở lớp 10A3 trường THPT Vĩnh Lộc.Còn lớp 10A4 tôi dạy theo phương pháp chỉ cung cấp cho học sinh theo nộidung sách giáo khoa và không sử dụng công nghệ thông tin thì thấy kết quả họctập của 2 lớp hoàn toàn khác nhau.Cụ thể:1. Khi kiểm tra bài cũ:Với bài tập tôi ra về nhà: 1. Sưu tầm những bài thơ, bài hát, câu ca dao, tục ngữ nói về tình yêu quêhương, yêu Tổ quốc? 2. Trình bày những suy nghĩ và trách nhiệm của em đối với truyền thống yêunước của dân tộc Việt Nam?Ở lớp 10A3, sau khi học xong bài các em hào hứng tìm hiểu và hầu hếtcác em đã có cảm xúc đặc biệt khi tìm hiểu về tình yêu quê hương, đất nước củacác thế hệ cha anh được thể hiện trong thơ ca, nhạc họa và nói lên được tráchnhiệm của bản thân để bảo vệ và phát huy truyền thống yêu quê hương, đấtnước, tự hào về quê hương, đất nước của mình.Còn lớp 10A4, chỉ có 60% làm bài tập về nhà nhưng trong số đó đa phần làlàm sơ sài, làm để đối phó khi giáo viên kiểm tra.2.Khi kiểm tra 1 tiết: Trong đề kiểm tra 1 tiết có câu hỏi: Em hãy phân tích những biểu hiện củatruyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam ? Trong giai đoạn hiện nay, chúngta cần làm gì để phát huy truyền thống yêu nước của dân tộc?Tôi tách riêng câu hỏi này ra chấm để kiểm chứng kết quả thì thấy kết quảcủa hai lớp như sau:Ở lớp 10A4, đa số các em chỉ trình bày những biểu hiện mà không phântích được. 16Cụ thể:SốHS Kết quả Giỏi Khá Trung bình Yếu KémSL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ% SL Tỉ lệ% SL Tỉ lệ% SL Tỉ lệ%46 1 2.2 13 28,3 18 39,1 10 21,7 4 8,7Còn ở lớp 10A3 kết quả như sau: SốHS Kết quả Giỏi Khá Trung bình Yếu KémSL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ% SL Tỉ lệ% SL Tỉ lệ% SL Tỉ lệ%48 10 20,8 20 41,7 13 27,1 5 10,4 0 0Đối chiếu kết quả của hai lớp, tuy số học sinh yếu của lớp 10A3 vẫn còn xongđã giảm rõ rệt, số học sinh kém không còn.17C. KẾT LUẬN.I. Bài học kinh nghiệm: Từ phương pháp giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh qua tiết 1-bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ( Giáo dục côngdân 10) bản thân tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:1. Cần nghiên cứu kĩ nội dung bài học, sưu tầm các tranh ảnh, thơ văn liênquan đến nội dung giáo dục để tác động vào tư tưởng, tình cảm của học sinh.2. Đảm bảo những nguyên tắc của dạy- học Giáo dục công dân .3. Phát huy tinh thần tự giác của học sinh, tránh áp đặt, công thức.4. Khai thác biểu hiện của lòng yêu nước cần lấy ví dụ minh hoạ cụ thể,sinh động, tránh tình trạng chỉ nói lí luận chung chung, hời hợt.5. Kết hợp học tập với thực hành, bởi vì lòng yêu nước không chỉ dừng lạiở lời nói, nhận thức mà phải biểu hiện ở hành động.6. Không nên lạm dụng kiến thức của môn học khác và CNTT vào giảngdạy, đặc biệt là kiến thức của môn Ngữ văn và môn Lịch sử.II. Kiến nghị, đề xuất:Việc giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh là rất quan trọng, đặcbiệt là trong giai đoạn hiện nay khi mà nước ta đang thực hiện chính sách mởcửa hội nhập với nền kinh tế thế giới. Tôi có một số kiến nghị và đề xuất nhưsau:1. Các cấp, các ngành cần đầu tư hơn nữa các thiết bị dạy-học Giáo dụccông dân để phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, để họcsinh có hứng thú học tập môn học này và có thái độ yêu nước, yêu chủ nghĩa xãhội hơn.2. Nhà trường nên tạo điều kiện để tổ chức các buổi ngoại khoá như: Thitìm hiểu về lịch sử dân tộc, về truyền thống cách mạng, các nét đẹp trong đờisống văn hoá của người Việt…Trên đây là một số bài học kinh nghiệm của bản thân tôi. Trong khinghiên cứu và sử dụng CNTT vào giảng dạy để giáo dục truyền thống yêu nướccho học sinh qua tiết 1- bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệTổ quốc, chắc chắn còn nhiều thiếu sót và sai lầm mong các đồng nghiệp đặcbiệt là các chuyên viên và các thầy cô có kinh nghiệm giảng dạy lâu năm góp ýđể tôi giảng dạy được tốt hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn!XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNGĐƠN VỊThanh Hóa, ngày 10 tháng 5 năm 2013Tôi xin cam đoan đây là SKKN củamình viết, không sao chép nội dungcủa người khác.Nguyễn Thị Hương18D. TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Sách giáo khoa GDCD lớp 102. Sách giáo viên GDCD lớp 10 3. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình sách giáo khoa lớp 10 trung học phổ thông.3. Tài liệu lịch sử và văn học liên quan đến bài dạy. 19 20 |
